نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه اصفهان
2 استاد گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه اصفهان
3 استاديار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه اصفهان
المستخلص
إنّ ابن الوردي کان شاعر النّقد الاجتماعي وفارسه الأوّل في حلب الشّهباء علي الرّغم من وجود غيره من الشّعراء الذين شارکوه في هذا الفنّ، لأنّه استطاع أن يُصوّرَ بدقّةٍ کثيراً ممّا کان في عصره وبيئته من مثالبَ وعيوبٍ ومشاکل وأن ينفعلَ بها ويتأثّر بها تأثّراً عميقاً صادقاً، وکان من نتاجه هذه، الأشعارُ الکثيرةُ التي أنشدها معبّراً عمّا يشعرُ ومحاولاً بها أن يرفعَ صوت النّقد والإصلاح لعلّه يجدُ سميعاً مجيباً. ولقد اعتمد هذا النقدُ أو الهجاءُ علي سلب الفضائل وإلصاق الرّذائل بعامّة ومع ذلک، فإنّنا نلمحُ فيه الصّفة الفرديّة في هجاء بعض المهجوّين، إلاّ أنّ الفرديّة هنا ذاتُ طابعٍ جماعيٍ، بمعني أنّ الهجاءَ لم يکن منصبّاً علي ذوات المهجوّين بقدر ما هو منصبٌّ علي صفاتهم السيّئة التي تضرّ المجتمع والّتي من أجلها هجاهم الشّعراءُ ونالوا منهم. تُوحي دراسةُ أشعار ابن الوردي الاجتماعية بأنّ المجتمعَ في العصر المملوکي لم يألف توازناً في شيءٍ ما، بل إنّ التوسّطَ في الأمور ينعدمُ أو يکادُ، فثمَّ إفراطٌ في الخلاعة والمجون؛ يقابلها الإفراطُ في التصوّف الذي ينحرفُ بأصحابه عن الدّين الصّحيح. عرضنا في هذا المقال بعضَ الأشعار لابن الوردي التي بثَّ فيها شکواه من ظلم الرّؤساء وما أصاب المجتمعَ من الثّورات وما خلّفه ذلک کلّه من آثار علي سلوک أفراد المجتمع. لقد اعتمد البحثُ علي المنهج الوصفي- التحليلي وکان ذلک بدراسة أشعار ابن الوردي وتحليل المضامين الاجتماعية فيها.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
ابن وردی ودیدگاه او نسبت به جامعه مملوکی در شام
المؤلفون [Persian]
- مجتبی کریمی 1
- محمد خاقانی اصفهانی 2
- مهدی عابدی 3
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
2 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
المستخلص [Persian]
ابن وردی با وجود شاعران منتقد در دوره خود، پرچمدار شعر نقد اجتماعی در منطقه حلب به شمار می رود؛ زیرا وی با دقت بسیار توانست عیوب، مشکلات و نقص های رایج در جامعه خود را برای ما ترسیم نماید؛ هر چند عمیقاً از آنها تأثیر پذیرفته‌است. اشعار متعدد ابن وردی که بیانگر احساسات و بالابرندة صدای نقد واصلاح اوست، از پیامدها و نتایج اهمیت اوضاع اجتماعی در دیدگاه ابن وردی است. نقد ابن وردی بر سلب فضیلت‌ها و رواج بدی‌ها و رذائل رو به عامه مردم دارد؛ هجای ابن وردی آن اندازه که به صفات بد و ناپسند افراد هجوشده روی آورده، به فطرت یا ماهیت آنان اهتمام نورزیده‌است؛ بررسی اشعار اجتماعی ابن وردی حاکی از این است که جامعة عصر مملوکی در کمتر چیزی توازن و اعتدال داشته‌است. جامعه از یک طرف در منجلاب بی‌بندوباری و فساد فرو رفته بود و از طرف دیگر افراط در تصوف موجب انحراف از دین صحیح و درست شده بود. در این مقاله برخی از اشعار ابن وردی همچون شکایت از ظلم و بیداد حاکمان، بلاها و مصیبت‌های واردشده بر جامعه و پیامدهای آن را نقد و بررسی کرده‌ایم. این تحقیق به روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر اشعار ابن وردی و تحلیل نقد مضامین اجتماعی آن به انجام رسیده‌است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- نقد اجتماعی
- جامعه
- ابن وردی
- فساد
)