طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

1 دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه تهران

2 دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه تهران

المستخلص

پيرامون تاريخ و ادبيات اندلس، کتاب‌هاي متعددي نگاشته شده که هر يک از آن آنها، از جهاتي درخور توجه و ارزيابي‌اند. با بررسي اين آثار، مي‌توان گفت که تعداد اندکي از آنها مناسب حال دانشجويان دانشگاه پيام نور است. کتاب «نصوص من الأدب الأندلسي» از علي‌باقر طاهري‌نيا و محمدمهدي مسبوق علي‌رغم وجود برخي اشکالات شکلي و محتوايي مي‌تواند به عنوان منبع درسي رشتة زبان و ادبيات عربي در مقطع کارشناسي دانشگاه پيام نور مورد استفاده قرار گيرد. مقاله پيش‌رو بر آن است تا اثر مذکور را در دو بعد شکلي و محتوايي مورد ارزيابي قرار دهد و نقاط ضعف و قوت آن را تبيين نمايد. از مهم‌ترين مزاياي اثر مذکور مي‌توان به اهتمام به حروف‌نگاري، صحافي، طرح روي جلد، مطابقت داشتن کامل درس‌ها با عنوان کتاب، واضح و سليس بودن متن درس‌ها و مختصر بودن موضوع کتاب اشاره کرد. مهمترين معايب آن نيز عبارت‌اند از: توجه ناکافي به صفحه‌آرايي کتاب، ارجاع ندادن به منابعِ استفاده‌شده، نداشتن مقدمة خوب و خاتمة روشمند، استفاده نکردن از منابع فراوان و متنوع، ضعف تجزيه، تحليل و نقد، نداشتن نوآوري و توليد علم به دليل تکيه بر گردآوري و نقل به جاي تحليل و نقد اشاره کرد.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

دراسة ونقد لکتاب «نصوص من الأدب الأندلسی»

المؤلفون [Persian]

  • ابوالحسن امین مقدسی 1
  • عبدالوحید نویدی 2
  • موسی بیات 2

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

المستخلص [Persian]

یمکننا الإدّعاء أنّ کل تطورات المدارس والمجتمعات الإنسانیة، ونموّ الفکر الإنسانیّ یرجع إلی وجهات نظر متباینة تسود طوال التاریخ البشری مع السراء والضراء، لذلک یصل تاریخ النقد إلی زمن ولادة الفکر الإنسانی، ویجب أن نعتقد بأنّ النقّاد یساهمون فی کتابة نصٍ ما بقدر ما یساهم فیها الکتّاب، ودون شک فی بعض النصوص، یکون دور النقّاد  أبعد وأکثر من أصحاب القلم . حول تاریخ الأندلس وأدبها ألِّفت مؤلفات عدیدة کل واحد منها جدیر بالملاحظة والتقییم من جهات عدّة. ومن خلال دراسة هذه الآثار وتقییمها یمکن القول بأنّ قلیلا منها یناسب طلاب جامعة بیام‌نور. وأنّ کتاب «نصوص من الأدب الأندلسی» الذی جمعه علی باقر طاهری نیا ومحمد مهدی مسبوق، مع أن فیه بعض الأشکالات الشکلیة والمضمونیة، یمکنه أن یستعمل ویستخدم کمادة دراسیة فی مرحلة البکالوریوس فی جامعة بیام‌نور. تسعی هذه المقالة إلی دراسة هذا الکتاب من الناحیتینِ الشکلیة والمضمونیة لتبیین نقاط القوّة والضعف.
من أهمّ مزایا الکتاب تجدر الإشارة إلی العنایة بتنضید الحروف وتجلید الکتاب وتصمیم الغلاف وتطابق الدروس مع عناوین الکتاب وسلاسة الدروس ووضوحها، ومن أهمّ معایب الکتاب تجدر الإشارة إلی عدم الاهتمام الکافی بتخطیط الکتاب، وعدم الإرجاع إلی المصادر، وعدم وجود مقدمة منهجیة وعلمیة، وعدم الاستناد إلی المصادر ، وضعف التحلیل والنقد، وعدم وجود أیّ إبداع وإنتاج علمی بسب الاعتماد علی الجمع والنقل بدلاً من التحلیل والنقد.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • الأدب الأندلسی
  • نقد الکتاب
  • الشکل
  • المضمون
کتابنامه
1) عربی
شلبی، أحمد، ( 1974م)، کیف تکتب بحثاً أو رسالة، القاهرة: مکتبة النهضة المصریّة، الطبعة الثامنة.
صابرى، علی، (1384)،المنهج الصحیح فی کتابة البحث الأدبی، انتشارات شرح، چاپ اوّل.
ضیف، شوقی، (1972م) البحث الأدبی : طبیعته، مناهجه، أصوله، مصادره، القاهرة: دار المعارف.
طاهری‌نیا، علی‌باقر ومحمدمهدی مسبوق، (1389)، نصوص من الأدب الأندلسی، تهران: دانشگاه پیام نور.
مشکین فام، بتول، (1386)، البحث الأدبی؛ مناهجه ومصادره، تهران: انتشارات سمت، چاپ دوّم.
2) فارسی
امین مقدسی، ابوالحسن و عبدالوحید نویدی، ( 1392ش)، ترجمة، شرح و تحقیق اشعار جلد پنجم المجانی الحدیثة عن مجانی الاب شیخو: ادب اندلس، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
 خاکى غلامرضا، (1386)، روش تحقیق : با رویکردى به پایان نامه نویسى، تهران: انتشارات بازتاب.
 دلاور، على، (1385ش)، روشهاى تحقیق در روان شناسى وعلوم تربیتى، تهران: انتشارات پیام نور.
 قرا مکلى، أحد فرامرز، (1385)، روش شناسی مطالعات دینى مشهد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ اول.
 نادرى، عزّت الله وسیف نراقى، مریم، (1372)، روشهاى تحقیق در علوم انسانى، انتشارات بدر.
مجلات
اسلامی، محسن، (1391ش)، «از مبانی نظری تا گام‌های عملی نقد کتاب»، ماهنامة جهان کتاب، سال هفدهم، شماره 6-8 (پیاپی 282)، آبان.
اکبری تبار، علی اکبر، (1391ش)، «مطالعه‌ای در باب فرآیند طراحی جلد کتاب؛ به همراه نتایج نظر سنجی در مورد طرح جلد کتاب‌های انتشار سورة مهر»، فصلنامه تحلیلی پژوهشی کتاب مهر، شماره پنجم، بهار.
بشیری، محمود، (1393ش)،«تحلیل و نقد کتاب ادبیات معاصر ایران (نثر)»، پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سال چهاردهم، شماره اول، بهار.