خليل حمداوي؛ علي خضري؛ محمد جواد پورعابد
چکیده
نقد جامعه شناختی شکلی از نقد ادبی است که میکوشد ادبیات را در چارچوب اجتماعی گسترده‌تری قرار دهد. تجزیه و تحلیل رابطه ادبیات و جامعه پایه و اساس ظهور نقد جامعه شناسی ادبیات است و این رویکرد بر ساختار تأثیر ادبی و رابطه آن با جامعه تمرکز دارد. رویکرد ساختارگرایی تکوینی بر این باور است که تفکر جمعی، خالق اثر ادبی است؛ در حالی ...
بیشتر
نقد جامعه شناختی شکلی از نقد ادبی است که میکوشد ادبیات را در چارچوب اجتماعی گسترده‌تری قرار دهد. تجزیه و تحلیل رابطه ادبیات و جامعه پایه و اساس ظهور نقد جامعه شناسی ادبیات است و این رویکرد بر ساختار تأثیر ادبی و رابطه آن با جامعه تمرکز دارد. رویکرد ساختارگرایی تکوینی بر این باور است که تفکر جمعی، خالق اثر ادبی است؛ در حالی که نویسنده، آگاهی و تفکر جمعی را سازماندهی و هماهنگ می کند و مسائل اجتماعی توسط نویسنده و جهان بینی او در آثار ادبی انعكاس می‌یابد.از آنجایی که رمان تصویری عینیت‌گرا از دیدگاه و افکار نویسنده درباره وضعیت فکری و فرهنگی می باشد، این مقاله به دنبال خوانش انتقادی جامعه شناختی از رمان "ناقه صالحه" از سعود السنعوسی بر اساس رویکرد ساختارگرایی تکوینی است. در این پژوهش برآنیم با تأمل در متن این رمان، مسائل اجتماعی که جامعه قبیله ای کویت در قرن بیستم با آن روبرو بوده را به تصویر بکشیم و اهمیت این رمان را در به تصویر کشیدن نظام قبیله و آشکار ساختن جنبه های اجتماعی نهفته در آن نشان دهیم. نتایج پژوهش نشان می دهد که رمان کوشیده است از ساختار قبیله و مسایل آن در چارچوب شخصیت ها سخن بگوید وساخت اجتماعی قبیله که بر پایه دلالت هایی بنا نهاده شده، نشان داده شود. همچنین آگاهی ایجاد شده توسط برخی شخصیت ها مانند دخیل و صالحه به عنوان قهرمان رمان، دلیلی برای ایجاد دیدگاهی متفاوت با واقعیت ثابت قبیله بود.
زهرا هاشمی تزنگی؛ محمد جواد پورعابد؛ ناصر زارع؛ سيد حيدر فرع شيرازي
دوره 18، شماره 63 ، شهریور 1401، ، صفحه 57-80
چکیده
مفهوم کاريزما با وجود کاربرد زیادی که دارد از جمله اصطلاحاتی است که همچنان دارای ابهام است. درعین‌حال در اغلب تعريفهای این اصطلاح دو عنصر جذابیت و تأثيرگذاری بر پیرامون وجود دارد. برخی کاریزما را به چند نوع تقسیم کردهاند از مه‌ترین این انواع، کاريزمای موقت و کاريزمای حقیقی است که هر یک ویژگیهای خاص خود را دارد. برخی ...
بیشتر
مفهوم کاريزما با وجود کاربرد زیادی که دارد از جمله اصطلاحاتی است که همچنان دارای ابهام است. درعین‌حال در اغلب تعريفهای این اصطلاح دو عنصر جذابیت و تأثيرگذاری بر پیرامون وجود دارد. برخی کاریزما را به چند نوع تقسیم کردهاند از مه‌ترین این انواع، کاريزمای موقت و کاريزمای حقیقی است که هر یک ویژگیهای خاص خود را دارد. برخی افراد صفت کاريزما را برای زمان محدودی به همراه داشته و برخی قرنها شخصیتی کاريزماتیک به شمار میآیند و نکته مهم در این باره این است که برای فهم کاریزماتیک بودن یک فرد بایستی او را با دیگران مقایسه نماییم.کاريزما پدیدهای عمومی است که میتواند در هر عرصه زندگی اجتماعی نمود یابد؛ همان‌گونه که آن را در دنیای رمان مییابیم. در رمان "ساق البامبو" شخصیت ميرلا به سبب اعتمادبه‌نفس و تأثير ناخودآگاه و آینهوارش بر شخصیت مقابلش کاريزماتیک است.
پژوهش حاضر با بهرهگیری از روش توصیفی – تحلیلی، جلوههای کاريزما را در شخصیت ميرلا _دختر خاله شخصیت اصلی رمان موردنظر_ بررسی می‌کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ميرلا دارای شخصیت قوی، دانا، شجاع، معتمد به نفس، قوی، مستقل، درونی و درعین‌حال زیبا است و این عوامل سبب جذب راشد پسر خاله وی به او در همه احوال چه آن زمان که با او است و چه زمانی که از او دور است، گشته است. درعین‌حال مخاطب نیز با خواندن توصیفات راوی درباره این شخصیت ممکن است مجذوب وی شود و تصمیم بگیرد از ویژگیهای مثبت و منفی وی پیروی نماید.
ادبی
کریم امیرى؛ محمد جواد پورعابد
دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 41-60
چکیده
رمان‌های عراقی منتشرشدة پسا 2003م از فضایی بهره‌مند شدند که به چالش‌های ناشی از پیدایش انواع خشونت از قبیل کشتن آدم‌ها بر اساس قومیت می‌پردازد. بر این اساس رمان‌نویس عراقی، سعد محمدرحیم، شاهکار خود «مقتل بائع الکتب» (داستان کشتن کتاب‌فروش) را به صحنه آورد، و به دو عنصر شخصیت و مکان در آن جایگاهی برجسته بخشید و میان آن ...
بیشتر
رمان‌های عراقی منتشرشدة پسا 2003م از فضایی بهره‌مند شدند که به چالش‌های ناشی از پیدایش انواع خشونت از قبیل کشتن آدم‌ها بر اساس قومیت می‌پردازد. بر این اساس رمان‌نویس عراقی، سعد محمدرحیم، شاهکار خود «مقتل بائع الکتب» (داستان کشتن کتاب‌فروش) را به صحنه آورد، و به دو عنصر شخصیت و مکان در آن جایگاهی برجسته بخشید و میان آن دو رابطة هم‌آوایی پیوسته برقرار نمود تا رمانش بتواند بسان یک تابلوی پانورامایی قشری از عراق پسا تغییر و گوشه‌ای از رنج‌های انسان و مکان ناشی از ره‌آورد اشغال را بازنمایی کند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی میکوشد بر شخصیت اصلی این رمان تمرکز نماید تا از ظرافت‌های هنری به‌کاررفته در پردازش و گره زدن آن به مکان متغیّر پرده بردارد. چون شرح‌حال وی بخش عمدة رمان را تشکیل می‌دهد، سیره‌ای نام گرفت. مکان نیز متغیّر نامیده شد؛ زیرا شرایط حاضر بر آن تأثیر گذاشته و چهره‌اش را تغییر داده‌است. بررسی نشان می‌دهد که رمان‌نویس برای پردازش شخصیت جنجالی «محمود المرزوق» و گره‌زدن آن به مکان از تکنیک‌های هنری بهره می‌گیرد، المرزوق شخصیت اصلی و همه‌جانبة رمان است که در مکان‌‌های متغیر به‌ویژه (باز/ بسته) حاضر می‌شود، با آن‌ها رابطه برقرار می‌کند، به‌طور تکامل‌یافته با آن‌ها حاضر و همراه می‌گردد، و با تغییر شمایل آن‌ها خود نیز دگرگون می‌شود.
محمد جواد پورعابد
دوره 14، شماره 46 ، خرداد 1397، ، صفحه 183-200
چکیده
فیلمها در شکل‌گیری شخصیت کودکان و تربیت آنان بر اساس آموزه‌های اسلامی و سنت‌های کشورهای منطقۀ خلیج فارس نقش بسزایی دارد. در این میان، اهمیت ترجمۀ فیلمها کمتر از خود فیلمها نیست؛ زیرا با ترجمۀ فیلم‌هایی با رویکرد اسلامی و سنتی، می‌توان کودکان را بر اساس اصول اسلامی تربیت نمود و از حریم خانواده در برابر تهاجم فرهنگی فیلم‌های ...
بیشتر
فیلمها در شکل‌گیری شخصیت کودکان و تربیت آنان بر اساس آموزه‌های اسلامی و سنت‌های کشورهای منطقۀ خلیج فارس نقش بسزایی دارد. در این میان، اهمیت ترجمۀ فیلمها کمتر از خود فیلمها نیست؛ زیرا با ترجمۀ فیلم‌هایی با رویکرد اسلامی و سنتی، می‌توان کودکان را بر اساس اصول اسلامی تربیت نمود و از حریم خانواده در برابر تهاجم فرهنگی فیلم‌های غربی محافظت کرد. بدین ترتیب میان زبان عربی و محافظت از فرهنگ مردم منطقه پیوند عمیقی وجود دارد. به‌ویژه اینکه زبان عربی، عنصر مشترک کشورهای اسلامی است. دانشجویان این رشته با به‌دست‌آوردن مهارت، می‌توانند در برابر آسیب‌های جهانی‌شدن (به‌ویژه تهاجم فرهنگی غرب با تولید فیلم‌های غیراخلاقی) بایستند؛ به شرطی که با حضور در دوره‌های آموزشی و توانبخشی نوین، دانش و مهارت لازم را در ترجمه کسب کنند. متصدیان امر نیز می‌توانند با تشویق آنان به شرکت در کارگاه‌های ترجمه، گنجاندن واحد‌های ویژۀ ترجمه در سرفصل واحد‌های درسی رشتۀ زبان و ادبیات عربی و ایجاد زمینه برای مشارکت گستردۀ دانشجویان در فعالیت‌‌هایی در سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی به آن‌ها کمک کنند تا آموزۀ‌های خود را به کار ببندند. انجام این کارها از این نظر اهمیت دارد که قشر گسترده‌ای از عرب‌زبانان منطقه، فیلم‌های ایرانی دوبله‌شده به زبان عربی را به دلیل تناسب با فضای خانواده‌شان تماشا می‌کنند. این جستار، نخست به اهمیت زبان عربی و فرهنگ اسلامی و ملی مردم منطقه اشاره می‌کند، سپس بر ضرورت مشارکت در ترجمۀ فیلمها تاکید می‌ورزد و در پایان از نقش بسزای مراکز آموزشی در ایجاد کارآفرینی برای دانشجویان و نیز گسترش فرهنگ اسلامی و ملی کشورهای منطقه سخن می‌گوید.
