ابراهیم اناری بزچلوئی؛ حسن مقیاسی؛ سمیرا فراهانی
دوره 8، شماره 25 ، بهمن 1391، ، صفحه 47-77
چکیده
چکیده
قرآن کریم و مفاهیم ارزنده و والای آن، همواره حضوری چشمگیر در آثار و نوشتههای شاعران و ادیبان در هر دوره از زمان داشته است. متن قرآن و زیباییهای بهکاررفته در آن بهگونهای است که قرآن را از انحصار به دورهای مشخص، خارج میسازد؛ از اینرو ادیبان و شاعران، پیوسته توجه ویژهای به ساختار بینظیر آیات و نکات ...
بیشتر
چکیده
قرآن کریم و مفاهیم ارزنده و والای آن، همواره حضوری چشمگیر در آثار و نوشتههای شاعران و ادیبان در هر دوره از زمان داشته است. متن قرآن و زیباییهای بهکاررفته در آن بهگونهای است که قرآن را از انحصار به دورهای مشخص، خارج میسازد؛ از اینرو ادیبان و شاعران، پیوسته توجه ویژهای به ساختار بینظیر آیات و نکات بلاغی نهفته در متن آن داشته و کوشیدهاند تا با پیوند کلام خود به کلام الهی، بر انسجام سخن خویش بیفزایند.
محمد عفیفیمطر ازجمله شاعران معاصر عرب است که در سرودههای خویش، متأثر از قرآن کریم و آیات الهی است و در بیشتر موارد، جنبههای ادبی آیات را با متون شعری خود درهم آمیخته و تصاویری بدیع، فراروی مخاطب خویش قرار میدهد. وی نیز مانند بسیاری از شاعران گذشته و معاصر با الهامگیری از ساختار و ظرافتهای بهکاررفته در بافت روایی آیات و نیز متأثر از حافظهی ذهنی خود، در سرودن اشعار خویش در تعامل و ارتباط مستقیم با قرآن کریم است. تأمل در دیوان عفیفیمطر، گویای حضور گستردهی آیات و واژگان قرآنی در متن شعری مطر است که در بیشتر نمونهها، بلاغت قرآن و آرایههای بهکاررفته در آن را در کلام خود به تصویر میکشد. آنچه در این مقاله بدان پرداخته میشود، بررسی نمونههای بلاغی قرآن در سرودههای محمد عفیفیمطر از دیدگاه قواعد هنجارگریزی معنایی (استعاره، کنایه، تشبیه و مجاز) است. براین اساس، استفادهی شاعر از زیباییهای بلاغی آیات قرآن در قالب محورهای جانشینی و همنشینی ارزیابی میشود.