نرگس گنجی؛ مجید صادقی مزیدی
دوره 8، شماره 21 ، بهمن 1390، ، صفحه 21-40
چکیده
مبارزه با سلطۀ استعمار غرب، یکی از مهمترین مسائلی است که شاعران عرب در آغاز عصر جدید به آن پرداختهاند. این پدیدۀ شوم، بسیاری از مناطق عربی را درگیر ساخت و جوامع عرب از جنبههای مختلف سیاسی و اجتماعی و فرهنگی از آن متأثّر شدند؛ به گونهای که برخی شاعران عرب به خاطر مقاومت در برابر استعمار، تبعید یا زندانی شدند و دشواریهای ...
بیشتر
مبارزه با سلطۀ استعمار غرب، یکی از مهمترین مسائلی است که شاعران عرب در آغاز عصر جدید به آن پرداختهاند. این پدیدۀ شوم، بسیاری از مناطق عربی را درگیر ساخت و جوامع عرب از جنبههای مختلف سیاسی و اجتماعی و فرهنگی از آن متأثّر شدند؛ به گونهای که برخی شاعران عرب به خاطر مقاومت در برابر استعمار، تبعید یا زندانی شدند و دشواریهای فراوانی تحمل کردند. یکی از این شاعران، محمود سامی بارودی است که مدت هفده سال در سرندیب در تبعید به سر برد و آثار این دورۀ تبعید در محتوا، الفاظ و سبک شعر او آشکار است.
شعر مبتنی بر فخر و حماسه از ویژگیهای اساسی ادبیات بارودی است. کثرت و تنوع اشعار میهنی این شاعر به گونهای است که میتوان شعر نوستالوژیک و شعر سیاسی وی را به عنوان دو گونۀ مستقل ادبی به شمار آورد. در شعر غربت، شاعر پایبند به عاطفهای صادقانه است که چون خطی مشترک اشعار او را به هم پیوند میدهد. از ویژگیهای شعر بارودی طولانی شدن اشعار، وحدت انداموارۀ شعر، تنوع موضوعات، صداقت، تکرار و روانی عبارات است.
پژوهشگر در این مقاله به بررسی اشعار این شاعر با رویکرد تحلیل محتوا پرداخته است تا جلوههای گوناگون غربت و دلتنگی را در شعر بارودی، نمایان سازد و تأثیر تبعید و دوری از وطن را در اندیشۀ شاعر و درونمایههای شعرش بیان کند.