معصومه شبستری؛ سعیده جلالی فرد
المجلد 18، العدد 63 ، سبتمبر 2022، ، الصفحة 159-180
المستخلص
روایت، توالی رویدادهایی است که به شکل غیرتصادفی و با پیوندی سببی و زمانی به هم اتصال یافتهاند. هر روایت داستانی از عناصری ازجمله راوی و کانونشدگی تشکیل میشود. کانونشدگی که پیشازاین در زاویه دید و راوی خلط میشد، بهوسیله ژرار ژنت فرانسوی بهعنوان عنصری مستقل در کنار عنصر راوی موردبررسی علمی قرار گرفت و این امر اقبال ...
أكثر
روایت، توالی رویدادهایی است که به شکل غیرتصادفی و با پیوندی سببی و زمانی به هم اتصال یافتهاند. هر روایت داستانی از عناصری ازجمله راوی و کانونشدگی تشکیل میشود. کانونشدگی که پیشازاین در زاویه دید و راوی خلط میشد، بهوسیله ژرار ژنت فرانسوی بهعنوان عنصری مستقل در کنار عنصر راوی موردبررسی علمی قرار گرفت و این امر اقبال نویسندگان و پژوهشگران را در پی داشت. هدیه حسین (1956 میلادی- تاکنون) نویسندة معاصر عراقی است که محور و موضوع بسیاری از رمانهای او، مسائل اجتماعی با رویکردی سیاسی است. او با استفاده از انواع راوی و کانونگریها در رمانهای خود، توانست حوادث مختلف اجتماعی عراق را در بسترهای زمانی متفاوت به عرضه نمایش بگذارد. «ریام و کفی» ازجمله رمانهای اوست که در آن از انواع کانونشدگی و شیوههای مختلف روایتگری استفاده کرده و همین امر باعث شد تا مبنای این پژوهش قرار گیرد. جستار حاضر با تکیهبر روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد تا بر اساس نظریة ژرار ژنت، راوی و کانونشدگی این رمان را موردبررسی قرار دهد. این بررسی نشان میدهد که در این رمان، غالباً به حوادث رمان از چشمانداز درونیِ راوی-کانونگر نگریسته شده و کمتر به دیگر کانونگرها مجال حضور داده میشود؛ ولی بااینحال نگرش شخصیت مادر، کانون توجه راوی_کانونگر است. نویسنده در این رمان از تنوع راوی بهره برده است؛ در واقع راوی یک نفر اما در عین حال نوع روایتگری ترکیبی از روایت اول شخص و سوم شخص است که به سه صورت روایت میشود.