کریم کشاورزی؛ محمد علی سلمانی مروست؛ سید فضل الله میر قادری؛ لیلا رئیسی
دوره 15، شماره 53 ، اسفند 1398، ، صفحه 81-102
چکیده
قهوه به عنوان یک نوشیدنی اجتماعی از دورة عثمانی تاکنون از نظر دلالت‌های معنایی دستخوش تغییراتی شده و این دگرگونی‌ها در چهارچوب آداب و رسوم فرهنگی و کاربرد ادبی روی داده است. این واژه در شعر محمود درویش جایگاه ویژه‌ای دارد و در سیاق شعر در کنار کلماتی از قبیل صبح، غروب، جغرافیا و دست، معنای جدیدی به خود گرفته‌است. شاعر با به‌کارگرفتن ...
بیشتر
قهوه به عنوان یک نوشیدنی اجتماعی از دورة عثمانی تاکنون از نظر دلالت‌های معنایی دستخوش تغییراتی شده و این دگرگونی‌ها در چهارچوب آداب و رسوم فرهنگی و کاربرد ادبی روی داده است. این واژه در شعر محمود درویش جایگاه ویژه‌ای دارد و در سیاق شعر در کنار کلماتی از قبیل صبح، غروب، جغرافیا و دست، معنای جدیدی به خود گرفته‌است. شاعر با به‌کارگرفتن «قهوه عربی» به بیان تجارب واقعی و یا احساسات و احوال درونی خویش و نیز بازنمایی خاطرات گذشته می‌پردازد و مفاهیم وطن، سرزمین و فرهنگ عربی را به تصویر می‌کشد. او همچنین هویت فلسطینی را برای خواننده ترسیم می‌کند که درگیر مبارزه با آوارگی و تبعید و استعمار است. پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی می‌کوشد تا با بهره‌گیری از برخی اشعار محمود درویش، جنبه‌های معناشناسی قهوه و واژه‌های مربوط به آن را بازگو کند. این واژه‌ها همزیستی شاعر با این میراث توده‌پسند را به تصویر می‌کشند. نتایج نشان داده قهوه همچون پل ارتباطی میان شاعر و ملت است و مفاهیم مربوط به آن، تعلق شاعر به گذشته و حال و آینده را ترسیم می‌کند و هویت عربی و مبارزه او با استعمار را نشان می‌دهد. درویش بر آن است تا زمان حاضر را با پیوند دادن به ریشه‌های تاریخی بازسازی کند. او به‌واسطة قهوه، در سیاق شعری خود به مواردی ازجمله ملی‌گرایی، تنش‌های درونی و عشق اشاره دارد و معتقد است که امروزه قهوه‌خانه یکی از ابزارهای نقد اجتماعی است که مردم را به پاسداری از میراث و هویت قومی خویش فرامی‌خواند.
محمد علی سلمانی مروست؛ الهه السادات میرحسینی
دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 155-180
چکیده
یعتبر أسلوب الاشتغال -بوصفه باب من أبواب النحو- أحد الأسالیب البیانیة الذی استعمل فی القرآن الکریم، وهو یعنی أن یتقدّم اسم ثم یذکر عامل عمل فی ضمیر ذلک الاسم المقدم أو فی اسم مضاف إلی ضمیر ذلک الاسم المقدم أو عمل فی اسم متبوع لتابع مضاف إلی ضمیر ذلک الاسم المقدم. أحکام الاشتغال کثیرة مع أن هذا الأسلوب استعمل فی القرآن 43 مرة، وقد اتفق ...
بیشتر
یعتبر أسلوب الاشتغال -بوصفه باب من أبواب النحو- أحد الأسالیب البیانیة الذی استعمل فی القرآن الکریم، وهو یعنی أن یتقدّم اسم ثم یذکر عامل عمل فی ضمیر ذلک الاسم المقدم أو فی اسم مضاف إلی ضمیر ذلک الاسم المقدم أو عمل فی اسم متبوع لتابع مضاف إلی ضمیر ذلک الاسم المقدم. أحکام الاشتغال کثیرة مع أن هذا الأسلوب استعمل فی القرآن 43 مرة، وقد اتفق علی کون هذا الأسلوب اشتغالاً فی سبعة، ولا توجد نماذج لأکثر وجوه الاشتغال فی القرآن الکریم. تهدف هذه الدراسة إلی استخراج صیغ الاشتغال من القرآن وذکر آراء العلماء المسلمین فی هذا المجال، ودراستها لفظاً ومعنیً، والوصول الی نتائج جدیدة، وقیمة. توصّلت الدراسة إلی نتائج أهمّها: هی أنّ هذا الأسلوب استعمل فی القرآن بشکل محدود؛ حیث یشمل الأشیاء المحمودة کالقرآن، والجنة، والأشیاء المذمومة کالجهنم، والأقوام المغضوب علیهم، وأبرز المخلوقات کالإنسان، والأرض، والجبال، کلّها لغرض الترغیب، والتخویف، والتنبیه و.. الخ. من جهةٍ أخری؛ إنّ فاعلُ المشغول فی 29 من هذه الصیغ، هو الله سبحانه وتعالی. وقد استعمل أسلوب الاشتغال 15 مرة فی السور المدنیة و 28 مرة فی السور المکیة. إنّ أکثر الآثار النحویة ذکر فیها باب الاشتغال إلا أنه لا یوجد کتاب أو دراسة درس صیغ الاشتغال فی القرآن الکریم. نتائج هذه الدراسة تفید باحثی العلوم القرآنیة، والنحو، والبلاغة.
