ساجد زارع؛ فاطمه جمشيدي
دوره 17، شماره 60 ، آذر 1400، ، صفحه 161-184
چکیده
يتمّ تبيين وتقويم الأهداف المتوخّاة من الکتب المدرسية ومدی تناسق هذه الأهداف مع کفايات المتعلّمين من خلال التحليل النقدي للمحتوی المتضمّن فيها. فنظراً لأهمية کشف جوانب القوة والضعف لکلّ محتوی تعليمي ودوره في إنتاج المعارف وتطبيقها عمليّاً يمکن الوقوف علی مدی خطورة تحليل محتوی الکتب المدرسية وذلك من أجل توفير الأرضية الملائمة ...
بیشتر
يتمّ تبيين وتقويم الأهداف المتوخّاة من الکتب المدرسية ومدی تناسق هذه الأهداف مع کفايات المتعلّمين من خلال التحليل النقدي للمحتوی المتضمّن فيها. فنظراً لأهمية کشف جوانب القوة والضعف لکلّ محتوی تعليمي ودوره في إنتاج المعارف وتطبيقها عمليّاً يمکن الوقوف علی مدی خطورة تحليل محتوی الکتب المدرسية وذلك من أجل توفير الأرضية الملائمة لتأليف کتب هادفة تساعد علی إثمار البرامج التعليمية مما تترك آثارها الإيجابية في عملية التعليم. انطلاقاً من هذا، لقد تمّ بالدراسة الحاضرة تقويم مجموعة کتب «العربية بين يديك» وفقاً لرؤية ويليم رومي وذلك باعتبارها من المصادر الرئيسة المعروفة في مجال تعليم اللغة العربية. فيعتمد منهج البحث علی الوصف والتحليل النقدي لمحتوی الکتب المدروسة ووحدات الدراسة تشمل الجمل الموجودة في نصوص کلّ درس وأسئلة التدريبات وکذلك الصور المندرجة فيها. تُبيّن نتائج الدراسة أنّ نصوص الکتب عُرِضت بشکل غير فعّال دون أن يتفاعل بها المتلقّي، بينما تکون التدريبات والصور المتمثّلة في بعض المجلّدات علی مستوی من الفعّالية ممّا يتيح المجال للاستکشاف العقلي وتنمية قوّة التحليل والاستجواب لدی المتعلّمين. فتجلّی من خلال دراسة الوتيرة التي سار عليها الکتاب من حيث مستوی تحوّل وفعّالية المحتوی أنّ التدريبات المندرجة بالمجلّد الثاني تنطلق نحو الفعّالية في حين لا تُلمس هذه الوتيرة التصاعدية بالنصوص والصور في المجلّدين الثاني والثالث.
ساجد زارع؛ محسن زمانی
دوره 16، شماره 55 ، شهریور 1399، ، صفحه 73-96
چکیده
کتابهاي درسي نقش بارزي در شکلگيري فرآيند جامعهپذيري دانشآموزان ايفا ميکنند؛ زيرا دانشآموزان در طول سالهاي زيادي از زندگي تحصيلي خود، همواره با واژگان، تصاوير و شکلهاي موجود در اين کتابها سر و کار دارند. در حال حاضر، کتابهاي درس عربي پاية متوسّطة اوّل در همة نقاط ايران با نژادها و قوميتهاي مختلف، تدريس ...
بیشتر
کتابهاي درسي نقش بارزي در شکلگيري فرآيند جامعهپذيري دانشآموزان ايفا ميکنند؛ زيرا دانشآموزان در طول سالهاي زيادي از زندگي تحصيلي خود، همواره با واژگان، تصاوير و شکلهاي موجود در اين کتابها سر و کار دارند. در حال حاضر، کتابهاي درس عربي پاية متوسّطة اوّل در همة نقاط ايران با نژادها و قوميتهاي مختلف، تدريس ميشود. موضوع چگونگي نمود هويّت ملّي به طور کلّي و هويّت ايراني به طور ويژه در اين کتابها، از جمله موضوعاتي است که توجّه پژوهشگران و دستاندرکاران امور آموزش و پرورش را ميطلبد. از اين رو، اين جستار با استفاده از روش تحليل محتوا عناصر نموديافته از هويّت ايراني در سه کتاب عربي متوسّطۀ اوّل را مورد بررسي قرار داده‌است. بدين شکل که براساس آنچه در اسناد بالادستي جمهوري اسلامي ايران بدان تصريح شده، پس از مشخّص کردن پنج عنصر تشکيل دهندة هويت ايراني، يعني«شهرها و اماکن جغرافيايي إيران»، «آداب و رسوم ايراني»، «شخصيتها و مفاخر ملي ايران»، «نمادهاي ملي» و «قوميتهاي ايراني»، اين عناصر از کتابهاي مورد بررسي، در لابهلاي واژگان، متن و تصاوير به عنوان واحدهاي تحليل، استخراج و هر کدام در جداول مخصوص به خود دستهبندي شده‌است. برايند حاصل از اين پژوهش نشان ميدهد که پراکندگي اين عناصر در کتابها به صورت همگن نيست و به برخي از عناصر هويّت ايراني از جمله آداب و رسوم و قوميتهاي ايراني نسبت به ديگر عناصر اهمّيّت کمتري داده شده‌است. اين نتايج با آنچه در برخي اصول مندرج در قانون اساسي و اهداف سند برنامة تحوّل بنيادين آموزش و پرورش و برنامۀ درسي ملّي ذکر شده، همخواني ندارد.
ساجد زارع؛ حسین کیانی؛ علی اصغر کارگر
دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 21-40
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی چگونگی نمود پدیده‌های جنسیت، مراحل سنی و طبقه اجتماعی در 3 کتاب درسی زبان عربی پرداخته که وزارت آموزش‌وپرورش ایران برای دانشآموزان دورة متوسطه اول در طول چند سال اخیر طراحی و تألیف نموده‌است. بررسی جنسیت، سن و طبقه اجتماعی در این کتاب‌های درسی بدین دلیل صورت گرفته که معلمان و دانشآموزان در معرض بسیاری از ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی چگونگی نمود پدیده‌های جنسیت، مراحل سنی و طبقه اجتماعی در 3 کتاب درسی زبان عربی پرداخته که وزارت آموزش‌وپرورش ایران برای دانشآموزان دورة متوسطه اول در طول چند سال اخیر طراحی و تألیف نموده‌است. بررسی جنسیت، سن و طبقه اجتماعی در این کتاب‌های درسی بدین دلیل صورت گرفته که معلمان و دانشآموزان در معرض بسیاری از واژگان، تصاویر و شکلهایی هستند که تأثیر بسیاری روی شناخت و جهانبینی ایشان دارد. ازاینرو، در این جستار با بهکارگیری سیاهة جامعه‌شناختی «کانینج ورث» (1995م) پس از استخراج کلمات و تصاویر مرتبط با موضوع، کتاب‌های مذکور بررسی شد. نتایج پژوهش نشان میدهد میزان پراکندگی جنسیت مذکر و مؤنث در مواد دیداری و نوشتاریِ سه کتاب به شکل همگن صورت گرفته و چنین مینمایاند که به زنان در زمینههای مختلفِ پرداختهشده در کتاب ازجمله شغل و جایگاه اجتماعی، ارزشی همچون مردان بخشیده شده‌است. همچنین بیشتر تصاویر نمایانگر طبقة اجتماعی متوسط است و کیفیت نمود سن و طبقه اجتماعی با فرهنگ ایرانی و مراحل سنی دانشآموزان متناسب و همسو است؛ چراکه بیشتر تصاویر و شکلها مرحله نوجوانی را نشان میدهد.
ساجد زارع؛ نرجس کنجی؛ مریم جلائی
دوره 13، شماره 45 ، اسفند 1396، ، صفحه 57-78
چکیده
همگام با پیشرفت روش‌های نوین آموزش زبان و در راستای ارزیابی مهارت ترجمة عربی در دانشآموزان ایرانی، پژوهش حاضر با تطبیق رویکرد آموزش تعامل‌محور به بررسی میزان اثربخشی آن بر افزایش توان دانشآموزان مقطع سوم دبیرستان می‌پردازد. برای دستیابی به این هدف، از روش میدانی و از آزمون به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. بدین ترتیب که 40 دانش‌آموز ...
بیشتر
همگام با پیشرفت روش‌های نوین آموزش زبان و در راستای ارزیابی مهارت ترجمة عربی در دانشآموزان ایرانی، پژوهش حاضر با تطبیق رویکرد آموزش تعامل‌محور به بررسی میزان اثربخشی آن بر افزایش توان دانشآموزان مقطع سوم دبیرستان می‌پردازد. برای دستیابی به این هدف، از روش میدانی و از آزمون به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. بدین ترتیب که 40 دانش‌آموز سال سوم دبیرستان به عنوان نمونة آماری انتخاب گردید و به صورت تصادفی به دو گروه گواه و آزمایش تقسیم شدند. در ابتدای نیمسال برای کسب اطمینان از همگن بودن گروهها در سطح توان ترجمه، پیشآزمون اجرا شد. نتیجه نشان داد که تفاوت معنیداری بین دو گروه وجود ندارد. بعد از پیشآزمون، فرایند آموزش آغاز شد. گروه گواه، آموزش سنتی دریافت کرد و به گروه آزمایش، ترجمة متون درسی با رویکرد تعامل‌محور آموزش داده شد. در پایان نیمسال اول و با گذشت دو ماه از آن، به ترتیب پسآزمون اول و دوم به عمل آمد. نتایج از طریق آزمون t مستقل مقایسه شد. نتیجه نشان داد که بین نمرات دو گروه از نظر آماری تفاوت معنیداری وجود دارد. این تفاوت گویای تأثیر مثبت تدریس ترجمة متون درس عربی با روش تعامل‌محور در بالا بردن توان ترجمه و افزایش ماندگاری دانش دانشآموزان است.
