اسماعيل شفق؛ مريم رحمتي ترکاشوند
المجلد 8، العدد 24 ، نوفمبر 1433، ، الصفحة 55-79
المستخلص
چکيده
نقد خواننده محور بر اين مسئله تأکيد دارد که در خوانش متن، دريافت و استنباط خواننده بسيار مهّم و اساسي است. اين قضيه، يک روي ديگر فرضيهي مرگِ مؤلف (Death of the author) رولان بارت به شمار ميرود. بارت و پيروان او در ارائهي نظريات خود انگيزهي سياسي داشتند. ايشان در راستاي مبارزهي فرهنگي با رژيم تک صداييِ کمونيسم، مسئلهي مرگِ ...
أكثر
چکيده
نقد خواننده محور بر اين مسئله تأکيد دارد که در خوانش متن، دريافت و استنباط خواننده بسيار مهّم و اساسي است. اين قضيه، يک روي ديگر فرضيهي مرگِ مؤلف (Death of the author) رولان بارت به شمار ميرود. بارت و پيروان او در ارائهي نظريات خود انگيزهي سياسي داشتند. ايشان در راستاي مبارزهي فرهنگي با رژيم تک صداييِ کمونيسم، مسئلهي مرگِ مؤلف و تولد خواننده را مطرح کردند و اين در حالي است که توجه به خواننده در تاريخ بلاغت اسلامي از نوع نابِ آن، که برآمده از فلسفهي بلاغت است، به دور از هرگونه شايبهي سياسي وجود داشته است. از بين پيشينيان، ابنرشيق قيرواني، عبدالقاهر جرجاني، جاحظ، ابنقتيبه دينوري از جمله دانشمنداني هستند که به محوريت خواننده در درک متون ادبي توجه ويژهاي داشتهاند. علاوه بر اين در عرصهي شعر قديم پارسي نيز توجه به شخصيت خواننده در آثار حافظ شيرازي، عطار نيشابوري، عينالقضات همداني به خوبي مشهود است و ايشان آشکارا حق خوانش متن را براي خوانندگان بالقوه به رسميت شناختهاند. بهطور کلي در نظريهي خواننده محور بايد به اين اصل اساسي توجه داشت که حالات خواننده و هويّت خواننده، تکليف خوانش متن را روشن ميسازد.