خليل حمداوي؛ علي خضري؛ محمد جواد پورعابد
چکیده
نقد جامعه شناختی شکلی از نقد ادبی است که می‌‌کوشد ادبیات را در چارچوب اجتماعی گسترده‌تری قرار دهد. تجزیه و تحلیل رابطه ادبیات و جامعه پایه و اساس ظهور نقد جامعه شناسی ادبیات است و این رویکرد بر ساختار تأثیر ادبی و رابطه آن با جامعه تمرکز دارد. رویکرد ساختارگرایی تکوینی بر این باور است که تفکر جمعی، خالق اثر ادبی است؛ در حالی ...
بیشتر
نقد جامعه شناختی شکلی از نقد ادبی است که می‌‌کوشد ادبیات را در چارچوب اجتماعی گسترده‌تری قرار دهد. تجزیه و تحلیل رابطه ادبیات و جامعه پایه و اساس ظهور نقد جامعه شناسی ادبیات است و این رویکرد بر ساختار تأثیر ادبی و رابطه آن با جامعه تمرکز دارد. رویکرد ساختارگرایی تکوینی بر این باور است که تفکر جمعی، خالق اثر ادبی است؛ در حالی که نویسنده، آگاهی و تفکر جمعی را سازماندهی و هماهنگ می کند و مسائل اجتماعی توسط نویسنده و جهان بینی او در آثار ادبی انعكاس می‌یابد.از آنجایی که رمان تصویری عینیت‌گرا از دیدگاه و افکار نویسنده درباره وضعیت فکری و فرهنگی می باشد، این مقاله به دنبال خوانش انتقادی جامعه شناختی از رمان "ناقه صالحه" از سعود السنعوسی بر اساس رویکرد ساختارگرایی تکوینی است. در این پژوهش برآنیم با تأمل در متن این رمان، مسائل اجتماعی که جامعه قبیله ای کویت در قرن بیستم با آن روبرو بوده را به تصویر بکشیم و اهمیت این رمان را در به تصویر کشیدن نظام قبیله و آشکار ساختن جنبه های اجتماعی نهفته در آن نشان دهیم. نتایج پژوهش نشان می دهد که رمان کوشیده است از ساختار قبیله و مسایل آن در چارچوب شخصیت ها سخن بگوید وساخت اجتماعی قبیله که بر پایه دلالت هایی بنا نهاده شده، نشان داده شود. همچنین آگاهی ایجاد شده توسط برخی شخصیت ها مانند دخیل و صالحه به عنوان قهرمان رمان، دلیلی برای ایجاد دیدگاهی متفاوت با واقعیت ثابت قبیله بود.
عباس گنجعلی؛ سیدمحمد احمدنیا
دوره 10، شماره 31 ، شهریور 1393، ، صفحه 65-88
چکیده
تتضمّن روایة النهایات بعض المضامین الإنسانیّة و الاجتماعیّة و السیاسیة، شأن سائر أعمال منیف الروائیّة؛ فإنّها – وإن تُعدّ من أقصر روایاته حجماً – تحتوی علی مضامین رفیعة و أفکار أساسیّة. وتحدث قضایا هذه الروایة فی صحراء مجدبة فی قریة «طیبة» التی تعانی من الجدب، ویعرض المؤلف فکرتها بطریقةرمزیّة غیرصریحة وهذا ما یدلّ دلالة ...
بیشتر
تتضمّن روایة النهایات بعض المضامین الإنسانیّة و الاجتماعیّة و السیاسیة، شأن سائر أعمال منیف الروائیّة؛ فإنّها – وإن تُعدّ من أقصر روایاته حجماً – تحتوی علی مضامین رفیعة و أفکار أساسیّة. وتحدث قضایا هذه الروایة فی صحراء مجدبة فی قریة «طیبة» التی تعانی من الجدب، ویعرض المؤلف فکرتها بطریقةرمزیّة غیرصریحة وهذا ما یدلّ دلالة واضحة علی وجود مشاکل عدیدة فی المجتمع العربیّ.
یستهدف هذا البحث دراسة مضامین الروایة الهامّة – والتی عُرضت بطریقة مجازیّة و ظهرت عدّة منها علی أفکار أشخاص الروایة – دراسة وافیة، ضمن استعراض موجز لشخصیّة منیف – الروائیّ الشهیر- ودوره فی تطویر الروایة العربیّة. فهذه المضامین – التی عرضت فی إطار ظاهرة القحط- تکشف عن أفکار کاتبه و اتجاهاته، کاتبٌ أعرض عن نشاطاته السیاسیّة و الحزبیّة و اتّجه نحو کتابة الروایة؛ إذ رأی فیه مجالا لبیان أفکاره و للعثور علی أهدافه التی لم ینلها فی عالم السیاسة. فطاقة منیف الکامنة و ثقافته الممتازة الناتجة من تجاربه السیاسیّة وکذلک اختصاصه فی مجال علم القانون وعلم النفط، أنتجت مضامین أساسیة رفیعة لأعماله الروائیّة ومکّنته من أن یقدّم روایته فی صورة انتقادیّة إصلاحیّة لتأثیر أعمق فی القارئ.
