اعظم دهقاني نیسیانی؛ خديجه (ندا) شاه محمدي؛ سيد حسين مرعشي
المجلد 17، العدد 58 ، يونيو 2021، ، الصفحة 115-130
المستخلص
رسم‌الخط هر زبان بخشی از هویت و تاریخ فرهنگی آن است و بیانگر تغییراتی است که آن زبان در گذر زمان بدان دچار شده است. قاعده در رسم‌الخط این است که واژه همان‌گونه که تلفظ میشود نوشته شود، البته گاهی هنجارگریزیهاییدر رسم‌الخط نیز به وجود میآید. گروهی از زبان‌شناسان، هنجارگریزیهای رسم‌الخطی زبان عربی و فارسی را بیمفهوم ...
أكثر
رسم‌الخط هر زبان بخشی از هویت و تاریخ فرهنگی آن است و بیانگر تغییراتی است که آن زبان در گذر زمان بدان دچار شده است. قاعده در رسم‌الخط این است که واژه همان‌گونه که تلفظ میشود نوشته شود، البته گاهی هنجارگریزیهاییدر رسم‌الخط نیز به وجود میآید. گروهی از زبان‌شناسان، هنجارگریزیهای رسم‌الخطی زبان عربی و فارسی را بیمفهوم و اتفاقی دانستهاند و آن را نتیجة بینظام بودن قواعد خط میدانند. اما برخی دیگر بر این باورند که نظمگریزی های خط فارسی کاملاً تحتتأثیر خط عربی بودهاست. وجود چنین دیدگاههایی و کشف جنبههای تفاوت آنها بر اهمیت پژوهش در این زمینه میافزاید. این مقاله با تکیه بر روش توصیفی _ تحلیلی به مطالعه هنجارگریزیهای رسم‌الخطی مشترک میان فارسی و عربی و نیز هنجارگریزیهای مخصوص فارسی پرداخته و با استفاده از تحلیل تطبیقی به این نتیجه رسیده است که علاوه بر زیبایی خط، دلایلی چون تأثیرپذیری از شیوه های کتابت قدیمی، اصل تمییز بین صورتهای مشابه، حفظ ساختار ظاهری واژه و تأثیرات صوتی، در شکلگیری این هنجارگریزیها مؤثر بوده است.
