ادبی
جمیله ترابی؛ ناهده فوزی
دوره 15، شماره 51 ، شهریور 1398، ، صفحه 25-42
چکیده
داستان بسیار کوتاه، یکی از ژانرهای داستانی است که در سنوات اخیر مورد توجه داستان‌نویسان عمانی قرار گرفته و آثار قابل ملاحظه‌ای از نظر کیفی در صحنه ادبیات معاصر عمان منتشر شده‌است. در این پژوهش نگارنده با تکیه بر روش تحلیلی ـ توصیفی، مجموعه «موجی بیرون دریا» اثر عزیزة الطائی را به عنوان یکی از آثار برجستة عمانی، جهت بررسی ...
بیشتر
داستان بسیار کوتاه، یکی از ژانرهای داستانی است که در سنوات اخیر مورد توجه داستان‌نویسان عمانی قرار گرفته و آثار قابل ملاحظه‌ای از نظر کیفی در صحنه ادبیات معاصر عمان منتشر شده‌است. در این پژوهش نگارنده با تکیه بر روش تحلیلی ـ توصیفی، مجموعه «موجی بیرون دریا» اثر عزیزة الطائی را به عنوان یکی از آثار برجستة عمانی، جهت بررسی مهم‌‌ترین ویژگی‌های ساختاری و زیباشناختی برگزیده است. وی همچنین، به بررسی روش استفادة نویسنده از تکنیک‌های داستان بسیار کوتاه مانند: حذف و پنهان‌کردگی، و بینامتنیت برای فرهنگ‌سازی، و فعال‌سازی دانش پس‌زمینة خواننده با هدف درگیر ساختن وی در فرایند تفسیر و بیان دیدگاه‌های چالش‌برانگیز خود، در زمینه‌های گوناگون تحت‌الشعاع قرار داده‌است. پس از تحلیل داده‌ها این نتیجه به دست آمد که نویسنده، با وجود ویژگی‌های منحصربه‌فرد این سبک ادبی مانند: فشردگی معنایی و حجم بسیار کم داستان‌ها، که در این مجموعه بین دو خط تا نیم صفحه بیشتر نیست، توانسته، به‌خوبی از تکنیک‌های این سبک بهره‌مند شود و در راستای بالا بردن سطح فرهنگی و ادبی خوانندگان، از راه تبادل فرهنگی با ملت‌های جهان، یا از راه فعال‌سازی دانش پیش‌زمینه‌ای خوانندگان؛ و درگیر ساختن آنها در فرایند تفسیر این داستان‌ها با هدف گسترش افق‌های زندگی، به نحو مؤثری عمل کند.
ادبی
ابوالحسن امین‌مقدسی؛ طاهره حیدری
دوره 12، شماره 40 ، آذر 1395، ، صفحه 143-166
چکیده
یتزیّن الشعر العربی المعاصر باستخدام أنواع التناص نحو التناص التاریخی، والدینی و.. الخ. یهدف هذا المقال إلى أن یجسّد التناص القرآنی فی أشعار محمد بن عبدالمطلب، توصّلاً إلى إجابة مطلوبة لهذین السؤالین: لماذا استخدم الشاعر التناص القرآنی خلال أشعاره؟ ومن أیة أسباب ینبع ویتأثر هذا النوع من التناص القرآنی؟. القراءة النقدیة للأبیات ...
بیشتر
یتزیّن الشعر العربی المعاصر باستخدام أنواع التناص نحو التناص التاریخی، والدینی و.. الخ. یهدف هذا المقال إلى أن یجسّد التناص القرآنی فی أشعار محمد بن عبدالمطلب، توصّلاً إلى إجابة مطلوبة لهذین السؤالین: لماذا استخدم الشاعر التناص القرآنی خلال أشعاره؟ ومن أیة أسباب ینبع ویتأثر هذا النوع من التناص القرآنی؟. القراءة النقدیة للأبیات التی انطوت على التناص القرآنی فی دیوان محمد بن عبدالمطلب تتطلب معرفة المعنى الشعری بالإضافة الى العلم بأسباب انتاج النص الشعری؛ فمن هذا المنطلق، إنّ المنهجیة التی اتبعناها خلال المقال منهجیة سمنطیقیة لیتمّ الوقوف على أسباب خلق الأبیات المنطویة على النص القرآنی، وذلک عن طریق تحلیل العناصر المکوّنة للمعنى. نشأة محمد بن عبد المطلب و ترعرعه فی أسرة متدیّنة، وتعلیمه فی المراکز العلمیة التقلیدیة فی الأزهر ودارالعلوم، وتواجده الفعّال والمستمرّ فی المحافل الإسلامیة التقلیدیّة، ومجالسته مع کبار الشخصیات الإسلامیة، کلّها ساهمت فی أن یتعلّق قلب الشاعر بالمراکز الثقافة الإسلامیة – العربیة، کما أن فکرته الدینیة أفضت الى أن تستولی نظرة دینیة معمّقة على کل دیوانه، وأن یوظّف التناص القرآنی فی مختلف موضوعاته الشعریة أکثر من أنواع التناص الأخرى.
فاطمه قادری؛ سلاله رخ
دوره 8، شماره 24 ، آبان 1391، ، صفحه 1-23
چکیده
چکیده
سعدالله ونوس ازنمایشنامه نویسان بزرگ سوریه است که برای شکوفایی نمایشنامه عربی تلاش بسیارنمود. آثار سعدالله ونوس جایگاه والایی درمیان نمایشنامه های عربی اصیل دارد، از جمله آنها می توان به نمایشنامه (الملک هو الملک) اشاره نمود که از نمونه های برجسته نمایشنامه ای معاصر است این نمایشنامه به مسائل روزعرب پرداخته، واقعیت های جامعه ...
بیشتر
چکیده
سعدالله ونوس ازنمایشنامه نویسان بزرگ سوریه است که برای شکوفایی نمایشنامه عربی تلاش بسیارنمود. آثار سعدالله ونوس جایگاه والایی درمیان نمایشنامه های عربی اصیل دارد، از جمله آنها می توان به نمایشنامه (الملک هو الملک) اشاره نمود که از نمونه های برجسته نمایشنامه ای معاصر است این نمایشنامه به مسائل روزعرب پرداخته، واقعیت های جامعه عربی و حاکمان آن را منعکس می نماید.
تناص اصطلاحی شایع در نقد عربی حدیث و ترجمه اصطلاح فرانسوی (intertext) میباشد.این اصطلاح به معنای ارتباط و تداخل یک متن با متون دیگر است.تناص دارای قوانین و شکل های متعددی است.
نمایشنامه نویسان خلاق معاصر به منظور پربارنمودن آثار خویش پیوسته به گنجاندن میراث گرانبهای قدیم در آنها اهتمام میورزیدند. سعدالله ونوس از جمله این نمایشنامه نویسان است که درنمایشنامه (الملک هو الملک) از اسلوبها و داستانهای (ألف لیلة و لیلة) به گونه ای مؤثر بهره برده بکار میگیرد تا از تأثیر این کتاب مشهور در این نمایشنامه پرده بردارد.
این مقاله برآن است که به تحلیل این نمایشنامه در سایه موضوع تناص بپردازد و در دو زمینه 1- داستان و2- شیوه فنی به بررسی و روشن سازی انواع و اشکال تناص اقدام نماید.
حسین یوسفی (آملی)؛ فاطمه خرمیان
دوره 8، شماره 23 ، تیر 1391، ، صفحه 99-123
چکیده
الملخص الأدب لونٌ من التعامل، ولذا یعتبر الأدب و أثره تابعاً للآثار السابقة و التی تلیه فی مضمون الحوار، والذی یقال له فی الأدب «الحواریة»، کما هو معروف.فإنّ او الحوار یحتاج إلی الطرف الثانی لأجل ایجاد اول صوت او کلام یؤدی الی ایجاد جواب من شخص آخر، ومن هنا فإن للتعامل فی أثر أدبی لابد من وجود أطراف أخری لیتم هذا الحوار. ...
بیشتر
الملخص الأدب لونٌ من التعامل، ولذا یعتبر الأدب و أثره تابعاً للآثار السابقة و التی تلیه فی مضمون الحوار، والذی یقال له فی الأدب «الحواریة»، کما هو معروف.فإنّ او الحوار یحتاج إلی الطرف الثانی لأجل ایجاد اول صوت او کلام یؤدی الی ایجاد جواب من شخص آخر، ومن هنا فإن للتعامل فی أثر أدبی لابد من وجود أطراف أخری لیتم هذا الحوار. فهذه المقالة تعالج عوامل الحوارفی آثار توفیق الحکیم الروائی المصری و خاصةًکتابه المهم (اهل الکهف) و تقوم بدراسته و تقسیمه و بیان ما هو موجود فی هذا الأثر من تعدد الأصوات فی ما بین نصوصه کما تتطرق إلی آثار الثقافة القرآنیة فی الأثر المذکور.
شهریار نیازی؛ عبدالله حسینی
دوره 6، شماره 17 ، دی 1389
چکیده
اهمیت بینامتنی در گسترش فضای متنی مقامات است که از طریق مراجع گوناگون و همبستگی روابط حضور و غیاب در داخل آن، تحقق مییابد. از این رو فراخوانی متون سنتی، بهویژه شعر، خواننده را با شکل فرهنگی کامل زمان بدیع الزمان همدانی آشنا میسازد، لذا به منظور کار آیی بهتر قصیده وعمق تاثیر آن، بدیع الزمان همدانی تلاش می کند تا ...
بیشتر
اهمیت بینامتنی در گسترش فضای متنی مقامات است که از طریق مراجع گوناگون و همبستگی روابط حضور و غیاب در داخل آن، تحقق مییابد. از این رو فراخوانی متون سنتی، بهویژه شعر، خواننده را با شکل فرهنگی کامل زمان بدیع الزمان همدانی آشنا میسازد، لذا به منظور کار آیی بهتر قصیده وعمق تاثیر آن، بدیع الزمان همدانی تلاش می کند تا در اثرش، شمار زیادی از متون دینی،قرانی و شعری را با روشهای گوناگون بینامتنی به کارگیرد تا فضای ارتباطی متن را به افق‌های گسترده تر میراث گذشتگان بکشاند. این مقاله درپی پاسخ به دو پرسش اساسی است:
1- مهم‌‌ترین شیوه های بینامتنیت در مقامات همدانی چیست؟
2-همدانی به چه شکل از سازوکار بینامتنی در مقامات بهره می برد؟
در پاسخ به پرسش‌های یادشده، این پژوهش شامل مباحث زیر شده است:
1- تعیین نمونه تحقیق وعلل انتخاب آن.
2- ارائه مهم‌‌ترین شکلهای بینامتنی در نمونه مذکور و تطبیق آن بر متن .
3- نتایج پژوهش از طریق تفکیک رمزگان متن و نقد آنها.
فاطمه ذوالقدر
دوره 6، شماره 16 ، مهر 1389، ، صفحه 13-32
چکیده
ادبیات در کشور کویت نسبت به دیگر کشورهاى عربى قدمت ودیرینه کمترى دارد وآنچنان که شایسته جایگاه والاى ادبیات میباشد مورد توجه وبررسى قرار نگرفته است، بهویژه شعر و ادبیات زنان کویتى. بحث حاضر ضمن اشاره اجمالى به کتب ومقالاتى که درباره ى شاعر کویتى « سعاد الصباح » نگاشته شده است، برخى از اشعار این شاعر بزرگ را از ...
بیشتر
ادبیات در کشور کویت نسبت به دیگر کشورهاى عربى قدمت ودیرینه کمترى دارد وآنچنان که شایسته جایگاه والاى ادبیات میباشد مورد توجه وبررسى قرار نگرفته است، بهویژه شعر و ادبیات زنان کویتى. بحث حاضر ضمن اشاره اجمالى به کتب ومقالاتى که درباره ى شاعر کویتى « سعاد الصباح » نگاشته شده است، برخى از اشعار این شاعر بزرگ را از جهت به کارگیرى متون دینى مورد بررسى وتحلیل قرار مىدهد و توانائى خانم صباح را در به کارگیرى متون، اشارات ورموز مذهبى وشخصیتها وحوادث تاریخى به طور مستقیم یا غیر مستقیم نشان میدهد، و درپایان از مقدار موفقیت شاعره در بکارگیرى این متون والهام بخشى هنرمندانه وبه جا از أنها در القاى پیام به مخاطب از جهت فنى و موضوعى، و خلق فضاى دینى سرشار از شجاعت ومقاومت وایثار پرده بر مى دارد .واز آنجا که خانم سعاد صباح با اصول هنر شعر آشنا است و در پیش بردن ادبیات زنان در این کشور نقش فعالى داشته و نیز آثار فراوانى از خود بر جاى گذاشته، بحث حاضر به بررسى وتحلیل اشعار او در این زمینه پرداخته است. اهمیت این بحث در این نکته نهفته است که « بینامتنى دینى » اصطلاحى جدید در عرصه ادبیات وفرهنگ به شمار مى رود واز نقد و بررسى فراوانى بویژه در ادبیات کشور کویت برخوردار نبوده است.
مرتضی قائمی
دوره 4، شماره 9 ، تیر 1387، ، صفحه 157-186
چکیده
بینا متنی یکی از گرایشهای نقد جدید است که به ارتباط و تعامل بین متون می‌پردازد. نظریه بینا متنی زاییده افکار و نظر یات گوناگونی است که زبان شناسان، ساختار گرایان، صورت گرایان و... ارائه کردند.
علی (ع) منبع فیاض و چشمه جوشان علم و ادب است که در عرصة زهد و حکمت نیزبعد از پیامبر اکرم (ص) گوی سبقت را از همگان ربوده است و ابوالعتاهیه به عنوان ...
بیشتر
بینا متنی یکی از گرایشهای نقد جدید است که به ارتباط و تعامل بین متون می‌پردازد. نظریه بینا متنی زاییده افکار و نظر یات گوناگونی است که زبان شناسان، ساختار گرایان، صورت گرایان و... ارائه کردند.
علی (ع) منبع فیاض و چشمه جوشان علم و ادب است که در عرصة زهد و حکمت نیزبعد از پیامبر اکرم (ص) گوی سبقت را از همگان ربوده است و ابوالعتاهیه به عنوان اولین سراینده عرب ـ که زهد و حکمت را در سطحی گسترده در شعر وارد کرده است ـ در موضوعات زهد و حکمت از جمله دنیا، آخرت، مرگ و اخلاق مدیون کلام علی (ع) است.
بینامتنی دیوان ابوالعتاهیه با نهج‌البلاغه در موضوعات گوناگون با کمترین تغییر در الفاظ و معانی و غالباً آشکارا وآگاهانه وبا نفی متوازی صورت گرفته است؛ لذا مایه اصلی سرودههای این شاعررا مفاهیم پر بار و تصاویر زیبای کلام علی (ع) تشکیل داده است و بینامتنی زهدیات شاعربا نهج‌البلاغه آن قدر واضح و روشن ومسلم است که انکارکردنی نیست.
