رسول بلاوی؛ ناصر زارع؛ مینا غانمی اصل عربی
دوره 15، شماره 53 ، اسفند 1398، ، صفحه 63-80
چکیده
عنوان، به اعتبار سرآغاز هر متنی ازجمله شعر، آغازگاه تلاقی متن و خواننده است. اهمیت این آغازگاه بر ناقدان پوشیده نبوده و نیست. بر پایة اهمیتی این‌چنین است که در سال‌های نه‌چندان دور نشانه‌شناسی عنوان، توجّه ناقدان را سخت به خود معطوف کرد و از آن پس به مثابة رویکردی نوپدید پا به قلمرو نقد نهاد. این نوشتار با کاربستِ چنین رویکردی در ...
بیشتر
عنوان، به اعتبار سرآغاز هر متنی ازجمله شعر، آغازگاه تلاقی متن و خواننده است. اهمیت این آغازگاه بر ناقدان پوشیده نبوده و نیست. بر پایة اهمیتی این‌چنین است که در سال‌های نه‌چندان دور نشانه‌شناسی عنوان، توجّه ناقدان را سخت به خود معطوف کرد و از آن پس به مثابة رویکردی نوپدید پا به قلمرو نقد نهاد. این نوشتار با کاربستِ چنین رویکردی در شماری از عناوین برگزیده از دیوان «نوبات شعریه» صالح طائی، در پیِ بازنمودنِ دلالتهای پنهان آن عناوین است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایة رویکرد نشانه‌شناسی، میکوشد از یکسو میزان اثرپذیری خواننده را از عناوین اشعار بررسی کند و از دیگر سوی، قصد و غرض شاعر را از انتخاب عناوین بازنماید. یافتههای پژوهش نشان میدهد که شمار درخورِ توجهی از عناوین، دارای درونمایههای سیاسی با وجه غالب مضامین میهنی هستند و این خود نشان از وطندوستی شاعر دارد. در میان عناوین برگزیده، جملههای اسمی فراوانی دیده میشود که بازتابندة حوادث میهن شاعر، عراق است و یکسر دلالت بر استمرار مبارزه برای میهن دارند. به گونهای که برخی سرودههایش را به وقایعی همچون «سبایکر» و «انتخابات» و دیگر موارد، نامگذاری کرده‌است.
ادبی
قیس خزاعل؛ محمود شهبازی؛ قاسم مختاری؛ ابراهیم اناری بزچلویی
دوره 15، شماره 51 ، شهریور 1398، ، صفحه 43-62
چکیده
بی‌شک ارتباط ساختارى میان عنوان، مطلع و متن قصیده به طور عام مانند ارتباط میان سر با سایر اجزای بدن است. چه‌بسا مخاطبِ شعر هنگام مراجعه به ساخت و ترکیب عنوان، می‌تواند پاره‌ای از ابهامات موجود در متن قصیده را از ذهن خود برطرف نماید. پژوهش پیش رو در نظر دارد با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر نمونه‌هایی از شعر سیاب و عنوان‌های ...
بیشتر
بی‌شک ارتباط ساختارى میان عنوان، مطلع و متن قصیده به طور عام مانند ارتباط میان سر با سایر اجزای بدن است. چه‌بسا مخاطبِ شعر هنگام مراجعه به ساخت و ترکیب عنوان، می‌تواند پاره‌ای از ابهامات موجود در متن قصیده را از ذهن خود برطرف نماید. پژوهش پیش رو در نظر دارد با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر نمونه‌هایی از شعر سیاب و عنوان‌های قصیده‌های مجموعة «شناشیل ابنة الجلبی» اقدام به خوانش و بررسی ارتباط معنایی قائم میان عنوان و مَطلع نماید. این پژوهش به نتایجی همچون وجود تباین و مغایرت ظاهری کامل میان عنوان و مطلع در ۲۳ قصیده از دیوان مذکور دست یافته که این امر به اثبات یکی از ویژگی‌های بارز مدرنیتة ادبی نزد سیاب می‌انجامد؛ همچنین شعر وی از لحاظ مطلع‌های اسمی در مرحلة پایانی شعر و زندگی او دگرگونی و پیشرفت قابل ملاحظه‌ای یافته‌است. در ضمن شروع‌ها و مطلع‌های شعری دارای ساختار موسمی (فصلی) در شعر سیاب به پدیده‌ای آشکارا تبدیل شده که شاعر در ابتدا این ساختار را فقط به عنوان مقدمه و زمینه‌سازی برای ابراز احساسات و پریشانی‌ها و رنج‌های درونی خود به کار می‌برده، سپس به کاربرد این ساختار و شروع موسمی رونق بخشیده و آن را از مرحلة زمینه‌سازی خارج کرده و شروع به مورد خطاب قرار دادن عناصر طبیعت و پدیده‌های فصلی به طور مستقیم نموده که این امر را می‌توان در قصایدی مانند «سِفر أیوب» مشاهده کرد.
عبدالغانی خشه
دوره 11، شماره 35 ، شهریور 1394، ، صفحه 23-39
چکیده
طرح روی جلد، در گذشته، عمدتاً برای حفاظت از صفحات و محتوای کتاب به کار می‌رفت، اکنون اما طرح روی جلد بنابر میزان انطباق و بیانگری‌اش از متن، کارکردی فراتر از گذشته پیدا کرده‌است.
بر این اساس، اگر نگاهی به طرح روی جلد مجموعه شعر (أنطق علی الهوی) سروده شاعر صوفی مسلک الجزایری، عبدالله حمادی (انتشارات دارالألمعیة، قسنطینه،2011) بیفکنیم، ...
بیشتر
طرح روی جلد، در گذشته، عمدتاً برای حفاظت از صفحات و محتوای کتاب به کار می‌رفت، اکنون اما طرح روی جلد بنابر میزان انطباق و بیانگری‌اش از متن، کارکردی فراتر از گذشته پیدا کرده‌است.
بر این اساس، اگر نگاهی به طرح روی جلد مجموعه شعر (أنطق علی الهوی) سروده شاعر صوفی مسلک الجزایری، عبدالله حمادی (انتشارات دارالألمعیة، قسنطینه،2011) بیفکنیم، عناصر بصریِ طرح، بهروشنی گویای سلوک عرفانی شاعر و احوالات درونی او هستند.
در این نوشتار نشانههای پیدا و پنهان طرح روی جلد این مجموعه شعری را به عنوان عناصر بسترساز برای ورود به متن بررسی میکنیم.
ادبی
فاطمه بخیت؛ سعید بزرگ بیگدلی؛ ناصر نیکو بخت؛ کبری روشنفکر
دوره 10، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 1-16
چکیده
نشانه‌شناسی، رویکرد نقدی نوینی است که با خوانش و نقد متون ادبی برخی عناصر آن را مانند عنوان، با شیوه‌های جدید ارزیابی می‌کند. عنوان، اشاره نخستینی است که خواننده، کلید معنا را فشرده‌وار در یک یا چند واژه می‌یابد و امکان ورود به اعماق متن را، به‌منظور گشودن رمزگان‌های آن، پیدا می‌کند؛ به‌طوری‌که از طریق متن به مفهوم عنوان پی ...
بیشتر
نشانه‌شناسی، رویکرد نقدی نوینی است که با خوانش و نقد متون ادبی برخی عناصر آن را مانند عنوان، با شیوه‌های جدید ارزیابی می‌کند. عنوان، اشاره نخستینی است که خواننده، کلید معنا را فشرده‌وار در یک یا چند واژه می‌یابد و امکان ورود به اعماق متن را، به‌منظور گشودن رمزگان‌های آن، پیدا می‌کند؛ به‌طوری‌که از طریق متن به مفهوم عنوان پی میبرد. براین اساس، این مقاله، نشانهشناختی دو عنوان شعری «رساله من المنفى» اثر محمود درویش و «نامه» اثر احمد شاملو، و همچنین تطبیق واژۀ «نامه» در عنوان این دو تحلیل و بررسی می‌کند؛ رویکرد این جستار، توصیفی ـ تحلیلی و بر مبنای مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی است. نتایج بیانگر آن است که واژه «نامه» پیامی را به خواننده منتقل می‌کند که حاکی از بیان اوضاع اجتماعی است که این دو شاعر در آن زندگی میکنند. محمود درویش شرایط میلیونها انسان را نشان میدهد که در اثر زیادهخواهی عدهای از سرزمین خود آواره گشتهاند و قربانی ستم، تجاوز و وحشیگری آنان شدهاند و برای رسیدن به حقوق ازدسترفته خود و زندگی عادلانه مبارزه میکنند و شاملو نیز ستمی بر مردمان سرزمینش را روایت می‌کند که آنان را از حقوق انسانیشان محروم و رام حاکمیتی جبار کرده‌است.
