جواد عابدی؛ حسن مجيدي؛ محمد غفوري فر
المستخلص
نقد روانشناسی متون ادبي و آثار هنري براي شناخت شخصيت صاحب اثر، يکي از برجستهترين روشهاي نقدي است. این نوع از نقد ادبی میکوشد تا با تبیین جریان باطنی و احوال درونی شاعر، تأثیری که محیط، جامعه و سنن در تکوین این جریانها داشته را مطالعه کند. فرويد بهعنوان بنيانگذار روانكاوي توانست با تحليل رواني مؤلف از خلال آثارش، قرائت ...
أكثر
نقد روانشناسی متون ادبي و آثار هنري براي شناخت شخصيت صاحب اثر، يکي از برجستهترين روشهاي نقدي است. این نوع از نقد ادبی میکوشد تا با تبیین جریان باطنی و احوال درونی شاعر، تأثیری که محیط، جامعه و سنن در تکوین این جریانها داشته را مطالعه کند. فرويد بهعنوان بنيانگذار روانكاوي توانست با تحليل رواني مؤلف از خلال آثارش، قرائت تازهاي از متون ادبي و آثار هنري ارائه دهد. او بیان داشت روان آدمي ابزارهايي را برای رهایی از فشار روانی و دفاع از خود در اختيار دارد كه به آن مكانيسمهاي دفاعي گفته ميشود. بررسی چنین مکانیسمهایی سبب میشود دلایل برخی رفتارها و گفتارهاي به ظاهر عادي، آشکار گردد. اشعار شاعران يکي از انواع ادبي است که بازتاب شخصيت آفريننده اثر در آن نمود مییابد. ابنرومي از هجویهسرایان برجسته عصر عباسي است که زندگي روی خوشی به وی نشان نداد و در وجود خود حقارتهاي جسماني و اجتماعي را احساس ميکرد، در نتيجه هجویات وی عرصة جولان عقدههاي روانی او گشت. اين پژوهش در تلاش است تا با روش توصیفیـ تحلیلی، با رویکرد نقد روانشناسي به تبیین شخصيت ابن رومي از رهگذر هجویاتش در چارچوب نظرية مکانیسمهای دفاعی فروید بپردازد و تعارض درونی شخصیت او را تبیین و تأثیرات آن بر زندگی و جهان بیرون او را نشان دهد. نتیجه پژوهش نشان میدهد ابن رومی برای رهایی و یا کاهش فشار روانی ناشی از شکست و ناکامی و کشمکش روانی و عاطفی از مکانیسمهای دفاعی چون: همانندسازی با پرخاشگری، جابجاسازی در وصف طبیعت، بازگشت به دوران جوانی، جبران و دلیل تراشی بهره گرفته است.
بهنام فارسي؛ مريم صالح زاده؛ سلما قيومي
المجلد 16، العدد 54 ، يونيو 2020، ، الصفحة 113-159
المستخلص
رمان «العطر الفرنسي» اثر امير تاج السّر(1960م- تاکنون) از نويسندگان سوداني، روايتگر زندگي بخشي از جامعۀ سودان است که در محلّۀ «غائب»، به دور از توجّه و عنايت حکومت، با مشکلات اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و رواني دست و پنجه نرم مي‌کنند. قهرمان اين رمان (علي جرجار) به عنوان نمايندۀ قشر ضعيف جامعۀ سودان، براي فرار از فشارهاي رواني ...
أكثر
رمان «العطر الفرنسي» اثر امير تاج السّر(1960م- تاکنون) از نويسندگان سوداني، روايتگر زندگي بخشي از جامعۀ سودان است که در محلّۀ «غائب»، به دور از توجّه و عنايت حکومت، با مشکلات اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و رواني دست و پنجه نرم مي‌کنند. قهرمان اين رمان (علي جرجار) به عنوان نمايندۀ قشر ضعيف جامعۀ سودان، براي فرار از فشارهاي رواني و اميال واپس‌زدۀ خويش، از مکانيسم‌هاي دفاع رواني استفاده مي‌کند. مکانيزم‌هاي دفاعي، فعّاليّت‌هايي رواني هستند که در قبال پديد‌آمدن اضطراب و مفيد واقع نشدن فعّاليّت‌هاي منطقي براي دفع اين اضطراب‌ها به وجود مي‌آيند. اين مقاله بر آن است تا به روش توصيفي-تحليلي و با استفاده از نقد روانشناسي، ضمن تعريف و تبيين مکانيسم‌هاي دفاعي، نشان دهد که قهرمان رمان چرا و چگونه از مکانيسم‌هاي دفاعي بهره‌برده و کدام مکانيسم، کاربرد بيشتري داشته‌است و علّت بهره‌برداري بيشتر او چيست. نتيجۀ به دست آمده اين است که اضطراب و تنش نوروتيک، مهم‌ترين عامل استفادۀ وي از مکانيسم‌هاي دفاع رواني بوده که با توسّل به آن، سعي کرده از ترس خود بکاهد و خويشتن را در حاشيه امني نگه دارد و با استفاده از مکانيسم‌هاي دفاعي گوناگون، به خصوص خيال‌پردازي که نشانۀ شخصيّت‌هاي ناپخته وبلوغنيافته است، سعي بر آن دارد تا ضمن فائق‌آمدن بر مسائل و اضطراب‌هاي ايجاد شده، پاسخي درخور به نيازهاي خود دهد، امّا ارتباطش را با واقعيّت از دست داده، دچار فروپاشي شخصيّت (اسکيزوفرني پارانوئيدي) شده و به جنون کشيده ميشود.
