حسین کیانی؛ فاطمه علی نژاد چمازکتی
دوره 8، شماره 21 ، بهمن 1390، ، صفحه 103-138
چکیده
بینامتنی شیوهای از نقد متون است که ارتباط میان آثار ادبی را روشن میسازد، بر اساس این نظریه، متن، نظامی بسته و مستقل نیست و هر متنی خواسته یا ناخواسته با متون دیگر، نوشته و خوانده میشود؛ بنابراین متنهای ادبی بسته به خلاقیت ذهن نویسنده در عین تأثیرپذیری از متون پیشین با دگرگونی در آنها و هنجارشکنی و رویکردهای هنری تازه، ...
بیشتر
بینامتنی شیوهای از نقد متون است که ارتباط میان آثار ادبی را روشن میسازد، بر اساس این نظریه، متن، نظامی بسته و مستقل نیست و هر متنی خواسته یا ناخواسته با متون دیگر، نوشته و خوانده میشود؛ بنابراین متنهای ادبی بسته به خلاقیت ذهن نویسنده در عین تأثیرپذیری از متون پیشین با دگرگونی در آنها و هنجارشکنی و رویکردهای هنری تازه، آفریده میشوند.
این پژوهش در پی آن است تا براساس نظریه ی بینامتنی، خوانش جدیدی را از قصیدهی «ثورة فی الجحیم» جمیل صدقی زهاوی، شاعر معاصر عراقی، مطرح کند؛ بنابراین پس از تبیین بینامتنی و اهمیت آن در نقد ادبی و فهم متون، براساس شیوهی تحلیل محتوا به بررسی روابط بینامتنی قصیده میپردازد.
بررسیهای صورت گرفته در این پژوهش، نشان میدهد که واژگان و مضامین دینی و قرآنی، اولین بنای ساختار فکری زهاوی در سرودن این قصیده بوده است و شاعر با استفادهی آگاهانه از این واژگان و مضامین و درهم تنیدگی ماهرانهی متن غایب و حاضر تأثیر فراوانی بر مخاطب داشته است. زهاوی در این قصیده با برقراری تعامل و تفاعل بین واژگان دینی و قرآنی و یاری گرفتن از نفی کلی یا حوار، معنای متن غایب را در قصیده ی خود میآورد.
