تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111
ادبی
دراسة رواية "مذکرات امرأة غير واقعية" لسحر خليفة وفقاً لآراء ميشل فوکو حول السلطة

نوشین بهرامی پور؛ راضیه سادات میرصفی

دوره 16، شماره 57 ، اسفند 1399، ، صفحه 141-163

چکیده
  يُعتبَر النقد النسوي من مناهج النقد الأدبي المعاصر. يسعی هذا النوع من النقد إلى تحديد دور الثقافة الرجولية في الصور المقدّمة للمرأة في الأعمال الأدبية ودراسة مکانة المرأة الحقيقية کمؤشر هام ومؤثر. سحر خليفة الکاتبة الفلسطينية المعاصرة استخدمت الخطاب الأدبي لتبيين مکانة المرأة ودورها في المجتمع الفلسطيني ومواقفها النسوية في رواية ...  بیشتر

ادبی
اللغة والتحول الثقافی - المعرفی علی ضوء النظریّة الشکلیّة من منظور السوسیونصیة فی علم الاجتماع موتیف «العطاء دون المنّة» فی القرآن ودیوان المتنبی نموذجاً

جلال مرامی؛ رجاء ابوعلی؛ قاسم عزیزی مراد

دوره 15، شماره 52 ، آذر 1398، ، صفحه 105-124

چکیده
  اللغة ـ بوصفها عاملاً رئیساً فی تشکیل الخطاب الأدبی ـ تلعب دوراً مهمّاً فی تکوین الثقافة والمعرفة علی کافّة المجالات. وانطلاقاً من هنا، فإنّه لیس طرح إشکالیّة تعالق اللغة بالفکر والمعرفة فی النص الأدبی، وما یتعلّق بهما نحو التحول الثقافی المعرفی، موضوعاً منفصلاً غیر متشابک؛ وإنّما یُعتبر هذا التعالق نوعاً من الثقافة وأسلوباً للحیاة، ...  بیشتر

ادبی
بررسی داستان بسیار کوتاه ادبیات معاصر عمان در مجموعة «موجی بیرون دریا»

جمیله ترابی؛ ناهده فوزی

دوره 15، شماره 51 ، شهریور 1398، ، صفحه 25-42

چکیده
   داستان بسیار کوتاه، یکی از ژانرهای داستانی است که در سنوات اخیر مورد توجه داستان‌نویسان عمانی قرار گرفته و آثار قابل ملاحظه‌ای از نظر کیفی در صحنه ادبیات معاصر عمان منتشر شده‌است. در این پژوهش نگارنده با تکیه بر روش تحلیلی ـ توصیفی، مجموعه «موجی بیرون دریا» اثر عزیزة الطائی را به عنوان یکی از آثار برجستة عمانی، جهت بررسی ...  بیشتر

ادبی
معناشناسى عنوان و ساختار مطلع در شعر بدر شاکر السیاب (مطالعة موردی: دیوان «شناشیل ابنة الجلبی»)

قیس خزاعل؛ محمود شهبازی؛ قاسم مختاری؛ ابراهیم اناری بزچلویی

دوره 15، شماره 51 ، شهریور 1398، ، صفحه 43-62

چکیده
  بی‌شک ارتباط ساختارى میان عنوان، مطلع و متن قصیده به طور عام مانند ارتباط میان سر با سایر اجزای بدن است. چه‌بسا مخاطبِ شعر هنگام مراجعه به ساخت و ترکیب عنوان، می‌تواند پاره‌ای از ابهامات موجود در متن قصیده را از ‏ذهن خود برطرف نماید. پژوهش پیش رو در نظر دارد با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر نمونه‌هایی از شعر ‏سیاب و عنوان‌های ...  بیشتر

ادبی
دراسه صوره الأبطال فی شعر المقاومة لمحمد الفیتوری

مریم اختیاری؛ حمیدرضا مشایخی؛ مصطفی کمالجو

دوره 15، شماره 51 ، شهریور 1398، ، صفحه 63-82

چکیده
  صورة البطل والبطولة تُعتبَر من السمات البارزة فی الأدب العربی المعاصر، حیث قد لفتت شخصیة البطل انتباه العدید من الشعراء إلى حد ما. ومحمد الفیتوری من الشعراء الذین صوّروا مشهد الأبطال واتجاهاتهم الوطنیة فی مجال المقاومة، وبما أنّ قارة إفریقیا کانت مشهد غزو للاستعمار الأوروبی لسنوات عدیدة فهناک دائماً أبطال اتّخذوا نهجاً نضالیاً ...  بیشتر

ادبی
التماسک المعجمی فی أسلوب تعدّد الحال المفردة القرآنیة

یداله حیدری؛ سید رضا سلیمان زاده نجفی

دوره 15، شماره 51 ، شهریور 1398، ، صفحه 83-102

چکیده
  إنّ العلاقة بین الأحوال المجاورة فی أسلوب تعدّد الحال المفردة، قد تظهر فی النسب الدلالیة؛ کالترادف والتضاد، وما إلی ذلک، وقد تؤدّی هذه المجاورة إلى التماسک المعجمی أیضاً، بالإضافة إلى التکیف الدلالی. ترکّز هذه المقالة على دراسة التماسک المعجمی وأثره علی بعض الشواهد القرآنیة لتعدّد الحال المفردة، ودوره فی نص القرآن وإضفاءه المعانی ...  بیشتر

ادبی
مقارنة مابعد استعماریة للشخصیة الرئیسیة وغریمها فی روایات الجزایر وإیران الریفیة؛ «الحریق» دیب و «توپ» ساعدی أنموذجاً

مسعود محمدی خانقاه؛ سیدابراهیم آرمن؛ سید بابک فرزانه

دوره 15، شماره 51 ، شهریور 1398، ، صفحه 103-124

چکیده
  تمتاز دراسة الروایات العربیة والفارسیة من منظور النظریات النقدیة المعاصرة بأهمیة بالغة ولربما یکمن المفتاح السحری لإزالة سوء تفاهمات سیاسیة بین القطبین العربی والإیرانی، فی تقویة مثل هذه الدراسات الانتقادیة والثقافیة. هذا وإنّ البلدان العربیة أکثرها عانت من نیر الاستعمار لحقبة طویلة کما فی إیران. تهدف هذه الدراسة برؤیة مابعد ...  بیشتر

ادبی
همگرایی زبانی و ادبی عربی و فارسی: زمینه‌‌ای برای رواج دیپلماسی علمی میان ایران و دولت‌های خلیج‌فارس

طیبه امیریان؛ فرامرز میرزائی

دوره 15، شماره 51 ، شهریور 1398، ، صفحه 125-142

چکیده
  ملت‌های فارس و عرب، به خاطر تعامل زبانی و تاریخی، از جنبة فکری و فرهنگی شباهت‌های بسیاری دارند. این امر زمینه مساعدی را برای دوستی و نزدیکی دو ملت ایران و عرب، به‌ویژه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس فراهم کرده‌است. بحران‌های کنونی در منطقة خلیج‌فارس، اهمیت این تعامل تاریخی را به عنوان ابزاری مؤثر برای دوستی ملت‌های منطقه، دوچندان می‌کند. ...  بیشتر

ادبی
دور أقسام اللغة العربیة وآدابها فی ازدهار الرحلات السیاحیة بالتأکید علی جنوب وشمال الخلیج الفارسی

رقیه رستم پورملکی؛ مهناز اعتضادی فر

دوره 15، شماره 51 ، شهریور 1398، ، صفحه 143-160

چکیده
  هناک فی الجامعات الإیرانیة الکثیر من النخب وطلاب اللغة حیث یساعد توظیف قدراتهم ولاسیما فی مجال رفع مستوی الرحلات السیاحیة، علی توسیع نطاق التواصل الثقافی والاقتصادی بین الدول المحاذیة للخلیج الفارسی. تتابع هذه المقالة وفقاً للمنهج الوصفی-التحلیلی الإجابة عن هذا السؤال: ما هو دور أقسام اللغة العربیة وطاقاتها فی ازدهار النشاط السیاحی ...  بیشتر

ادبی
بازتاب باران و دلالت‌های معنایی آن در شعر عبدالوهاب البیاتی

لیلا یادگاری؛ ناصر زارع؛ رسول بلاوی

دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 1-20

چکیده
  شاعران معاصر عرب تنها به جنبة دیداری پدیده‌هایی که در طبیعت و در اطراف خود می‌بینند بسنده نکرده بلکه از این مظاهر طبیعی، موضوعات مهمی را خلق می‌کنند که در ایجاد تصویر فنی و ادبی آثار شعری‌شان به آن‌ها کمک می‌کند. عبدالوهاب البیاتی شاعر ‏معاصر عرب تجربه‌ای خاص در این زمینه دارد؛ به همین خاطر پدیده‌های طبیعی به‌ویژه باران در ...  بیشتر

ادبی
شخصیت سیره‌ای و رابطة آن با مکان متغیّر در رمان «مقتل بائع الکتب» اثر سعد محمدرحیم

کریم امیرى؛ محمد جواد پورعابد

دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 41-60

چکیده
  رمان‌های عراقی منتشرشدة پسا 2003م از فضایی بهره‌مند شدند که به چالش‌های ناشی از پیدایش انواع خشونت از قبیل کشتن آدم‌ها بر اساس قومیت می‌پردازد. بر این اساس رمان‌نویس عراقی، سعد محمدرحیم، شاهکار خود «مقتل بائع الکتب» (داستان کشتن ‌کتاب‌فروش) را به صحنه آورد، و به دو عنصر ‌شخصیت و مکان در آن جایگاهی برجسته‌ ‌بخشید و میان آن ...  بیشتر

ادبی
الاستعارة الأساسیة ووظیفتها فی روایة «ریح الجنوب»

جمشید قاسمی

دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 61-80

چکیده
  الروایة أهم جنس أدبی تقوم بتصویر الحیاة السیاسیة والاجتماعیة والثقافیة والاقتصادیة، ولها مقدرةٌ على تصویر الأفکار الإنسانیة والعواطف والتطلعات. عبد الحمید بن هدوقه من الروایین الذین عالجوا فی روایاتهم مختلف المواضیع السیاسیة والاجتماعیة والثقافیة، من أعماله «ریح الجنوب» الذی استخدم فیه الوصف لمعالجة الواقع الثقافی والاجتماعی ...  بیشتر

ادبی
تمظهرُ الهَیمنة و الآراء المضادّة للهَیمنة فی قصّة «خلیل الکافر» (فی ضَوء نظریّة أنطونیو جرامشی)

أمید جهان بخت لیلی؛ سمیه پرماس

دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 81-100

چکیده
  یُعتبر أنطونیو جرامشی الإیطالی (1937) مِنْ کبار المنظّرین والمناضلین للرأسمالیّة وهو مؤسّس مفهوم الهیمنة؛ المشروع الذی یرتکز فی الخطوة الأولی علی السُّلطة الثقافیّة والإیدیولوجیّة ویرکّز علی أثر التّفکیر والإرادة کوسیلةٍ لتغییر التأریخ والسُّلطة الإجتماعیّة ویبنی دعائم خطّته علی رفض الطّبقیّة وإحداث التّغییر فی نظام الإستیلاء ...  بیشتر

ادبی
بلاغة السخریة فی قصص «نوادر جُحا»

راضیه علی احمد؛ عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ علی اصغر حبیبی

دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 101-122

چکیده
  یُطلق أدب الأطفال على أعمال تُکتب للطفل ولاتخلو من هدفی الترفیة والتعلیم. تُعدّ السخریة من الأسباب المؤثرة علی هذا النوع الأدبی التی تبرز البلاغة کعنصر رئیسی لتحقّقها. حاول أدباء الطفل أن یدخلوا عالم الأطفال من خلال شخصیات ساخرة کجُحا وذلک بهدف ترفیه الطفل، فیعرضوه کفکاهی یحکی الوقائع بطرائفه الفریدة وبلاغته المثلى. تنتمی قِیم ...  بیشتر

ادبی
دراسة النماذج المعرفیة للزمن فی النص القرآنی استناداً إلی نظریة الاستعارة المفهومیة

مرتضی قائمی؛ اختر ذوالفقاری

دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 123-144

چکیده
  نظریة الاستعارة المفهومیة هی أداة مناسبة لدراسة وتحلیل النصوص الدینیة، بما فی ذلک القرآن الکریم. من خلال هذه النظریة، یمکن تحدید طریقة وضع المفاهیم للعدید من المفاهیم القرآنیة. الغرض من هذه الدراسة هو التعرف على الطریقة القرآنیة فی تجسیم الوقت کمفهوم تجریدی. فی اللسانیات المعرفیة، من أجل فهم الوقت، یتم تقدیم نموذجین إدراکیین أحدهما ...  بیشتر

ادبی
وظیفة الترجمة فی التفاعل بین إیران والدول العربیة، نظراً للتجربة التاریخیة

فرهاد رجبی

دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 145-162

چکیده
   تُعتبر الترجمة جسراً لإقامة العلاقات بین الشعوب وتمهّد لنقل التجارب فیما بینها. ویمکن لعملیة النقل هذه، -فی حال استمرارها ـــ أن تتحوّل من مجرّد نقل النصوص إلى إنشاء خلفیة مناسبة للتفاعل بین البلدان المختلفة. تشیر التجربة التاریخیة لنهضة الترجمة خاصة فی الفترة العباسیة التی یمکن اعتبارها الفترة الذهبیة للحضارة الإسلامیة، إلى ...  بیشتر

ادبی
بررسی شیوه‌های رعایت ادب در صحیفة سجادیه

حسین تک تبار فیروزجائی؛ علی حاجی خانی؛ مهدی مقدسی نیا

دوره 14، شماره 49 ، اسفند 1397، ، صفحه 1-20

چکیده
  نظریة ادب‌ورزی به عنوان یکی از شاخه‌های کاربردشناسی زبان،‌ مورد توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران قرار گرفته و دستاوردهای فراوانی را در پی داشته‌است. در این میان،‌ میراث حضرت امام سجاد (ع) و دعاهای صحیفة سجادیه،‌ به علت برخورداری از معارف اسلامی گوناگون، سبک و مضمون والا و ارزشمند،‌ جایگاه مهمی دارد. علاوه بر آن،‌ تفاوت در جایگاه ...  بیشتر

ادبی
زمان روایی و کارکرد آن در فرایند تولید درونمایة داستان کوتاه «الخطوبه» اثر بهاء طاهر

جابر سوسونی؛ مهدی مسبوق؛ فرامرز میرزایی

دوره 14، شماره 49 ، اسفند 1397، ، صفحه 21-40

چکیده
  زمان روایت، کلید فهم کارهای نوین ادبی و ابزار کشف دلالت آن شده‌است و نقش مؤثری در فرایند شکل‌گیری درونمایة داستان‌های کوتاه امروزی ایفا می‌کند. پژوهش حاضر می‌کوشد انواع زمان روایی را در داستان کوتاه «الخطوبه» بهاء طاهر، براساس نظریة ژرار ژنت و با تکیه بر شیوة توصیفی ـ تحلیلی بررسی نماید و نقش آن را در فرایند تولید درونمایة ...  بیشتر

ادبی
فرایند ترجمة شفاهی از زبان فارسی به زبان عربی در رسانه‌ها؛ از دیدگاه نظریه تکنیک‌های وینی و داربلنت

علی کواری؛ نرگس گنجی؛ محمد رحیمی خویگانی

دوره 14، شماره 49 ، اسفند 1397، ، صفحه 41-60

چکیده
  با توجه به اهمیت و جایگاه ترجمة شفاهی و کاستی در این نوع از مطالعات ترجمه، این پژوهش به دنبال شناسایی تکنیک‌هایی است که مترجمان شفاهی در محافل رسانه‌ای به کار می‌گیرند. این مطالعه با تکیه بر نظریه‌های نوپدید علم ترجمه، به‌ویژه نظریة وینی و داربلنت انجام شده‌است. جامعة آماری پژوهش شامل 360 دقیقه فایل صوتی و 20 مصاحبه با مسئولان دولتی ...  بیشتر

ادبی
بارقه‌های تجدید در تسهیل صرف نزد أبو الفداء؛ شهید ادبیات عربی «موردپژوهی کتاب الکُنَّاش»

علی خالقی؛ احمد پاشازانوس؛ سیّد محمّد میر حسینی

دوره 14، شماره 49 ، اسفند 1397، ، صفحه 61-80

چکیده
  علم صرف با ابزارهای زنده و جذّاب خود، که نوآوری و ابتکار در آن نمایان است، به چگونگی ساختار واژه‌ها و ریشة مفردات می‌پردازد؛ ازاین‌رو با توجه به اهمیت علمی این دانش، لازم است اقداماتی در جهت تسهیل آموزش آن صورت گیرد. کتاب «الکُنَّاش فی الصرف» از آثار ارزشمند أبو الفداء اسماعیل بن علی بن محمود بن ایوب است که تحت تأثیر اندیشه‌های ...  بیشتر

ادبی
دراسة تحلیلیّة ــ تطبیقیّة لمدی فاعلیّة تعلیم کتب اللُّغة العربیّة الجدیدة فی المرحلة الثانویّة (الأُولی والثانیة) من وجهة نظر المدرّسین والتلامذة بمدینة بیرجند

احمد لامعی گیو؛ مریم مقبولی

دوره 14، شماره 49 ، اسفند 1397، ، صفحه 81-110

چکیده
  یعالج هذا البحث مدی توفیق النظام التعلیمیّ الجدید لوزارة التربیّة والتعلیم الإیرانیّة فی مجال تغییر اسم کتاب (عربی) إلی (اللُّغة العربیّة، لُغة القرآن)؛ وذلک نظراً إلی أهمّیّة تعلیم اللُّغة العربیّة فی عصرنا الراهن، وتخصیص الأصل السادس عشر من دستور الجمهوریّة الإسلامیّة الإیرانیّة لها. ولقد قمنا فی بحثنا هذا، بمقارنة وتحلیل وجهات ...  بیشتر

ادبی
مناقشة فکرة «الإنسان الکامل» فی أشعار ابن الفارض فی إطار آراء یونغ

علی احمدزاده؛ خلیل پروینی؛ کبری روشنفکر

دوره 14، شماره 49 ، اسفند 1397، ، صفحه 111-130

چکیده
  المضامین المشترکة فی آداب الأمم التی لم تُرتبط ببعضها، تُعتبر حصیلة طبقة من النفس تسمّی «اللاوعی الجماعی». إن الأبعاد الکامنة فی هذا المستوی من الذهن البشری تتجسّد فی إطار رموز مختلفة یطلق علیها یونغ تسمیة «النموذج الأصلی». بما أنّ الشعر الصوفی ینبع من ذات الشاعر وإستلهامه من «اللاوعی الجماعی» فبالتالی یمکننا أن ...  بیشتر

ادبی
الکتابة النسویة عن غزو العراق (20 مارس 2003م)، الأعمال الشعریة لبشری البستانی

مرتضی زارع برمی

دوره 14، شماره 49 ، اسفند 1397، ، صفحه 131-154

چکیده
  ‏ یعالج هذا البحث الکتابة النسویة عن غزو العراق عام 2003م من خلال شعر الشاعرة العراقیة، بشری ‏البستانی. بعد أحداث 11 سبتمبر 2001م، وقعت العملیات العسکریة فی العراق سنة 2003م، ‏واستمرت من 19 مارس إلی 1 مایو 2003م، والتی  أدّت إلی إحتلال العراق من قبل الولایات ‏الأمریکیة المتحدة. بشری البستانی أدانت الحرب المفروضة علی العراق وحین کتبت ...  بیشتر

ادبی
استعمالات جدیدة فی أبنیة الفعل المضارع فی اللغتین العربیة والفارسیة (دراسة نقدیة مقارنة)

فرهاد رجبی نوش آبادی؛ قاسم مختاری؛ محمد جرفی؛ سید ابوالفضل سجادی؛ محمود شهبازی

دوره 14، شماره 49 ، اسفند 1397، ، صفحه 155-178

چکیده
  إنّ الفعل من أهمّ مقوّمات بنیة الجملة حیث یؤدّی وظائف لغویة متعددة کالإسناد والدلالة الزمنیة. یعتبر الفعل المضارع من أهمّ أقسام الفعل فی اللغتین الفارسیة والعربیة ویستخدم فی نطاق واسع وفی أبنیة متنوّعة کما أنه یدلّ علی الحال والمستقبل. فی هذه الدراسة، قد رکّز الباحثون علی المباحث الصرفیة مقارنین بین بنیة الأفعال المضارعة، مبینین ...  بیشتر

ادبی
الخطاب الثقافی العربی عن إیران؛ وفقًا لأعمال ثلاثة مسرحیین عرب

فاطمه پرچکانی

دوره 14، شماره 49 ، اسفند 1397، ، صفحه 179-198

چکیده
  یُعتبر الأدب فنًّا یتمتّع بدرجة قبول عالیة بسبب وجوهه الجمالیة، وله قدرة فی إیجاد مساحات الالتقاء بین الأطراف المختلفة. ومن بین الفنون والأنواع الأدبیة، تُعتبر المسرحیة فی شکلها الحدیث هی النوع الأجد الذی یحتوی على إمکانیة کبیرة فی تقدیم "خطاب" کاتب ما أو شعب ما عن شعب آخر. إنّ المشاهد والصور والشخصیات وبیان الحالات والحوارات والمضامین ...  بیشتر