تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111
ادبی
نامه‌نگاری شعری بین طبیب اصفهانی و هاتف اصفهانی مناسبت، موضوعات، و سبک‌شناسی آن

سید حسین مرعشی

دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 23-46

چکیده
  اخوانیات ازجمله اشعار رایج در دورة زندی به شمار می‌آید. از مشهورترین نمونه‌های شعر اخوانی مراسلات شعری است که بین طبیب اصفهانی و هاتف اصفهانی وجود داشته‌است. از مجموع اشعار عربی‌ای که طبیب اصفهانی از شیراز برای هاتف در اصفهان ارسال کرده، سه قصیده بر جای ‌مانده، این در حالی است که از قصیده‌های ارسالی هاتف برای طبیب تنها یک قصیده ...  بیشتر

ادبی
مقایسة تحلیلی بین برده بوصیری و نظام البرده باکثیر

ربابة رمضانی؛ محمد امین شیخ باقری

دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 47-66

چکیده
  آوازه شعری شرف‌الدین محمد بن سعید بوصیری، برخاسته از مدایح نبوی به‌ویژه قصیده «الکوکب الدریة فی مدح خیر البریة»، معروف به «برده» است، که از نمونه‌های ناب شعر عربی و محل توجه ادباست. این قصیده از سوی خیل عظیمی از شاعران متأخر، تقلید شده، که از زیباترین نمونه‌های این تقلید، می‌توان به قصیدة طولانی «علی احمد باکثیر»، ...  بیشتر

ادبی
ابن وردی ودیدگاه او نسبت به جامعه مملوکی در شام

مجتبی کریمی؛ محمد خاقانی اصفهانی؛ مهدی عابدی

دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 87-108

چکیده
  ابن وردی با وجود شاعران منتقد در دوره خود، پرچمدار شعر نقد اجتماعی در منطقه حلب به شمار می رود؛ زیرا وی با دقت بسیار توانست عیوب، مشکلات و نقص های رایج در جامعه خود را برای ما ترسیم نماید؛ هر چند عمیقاً از آنها تأثیر پذیرفته‌است. اشعار متعدد ابن وردی که بیانگر احساسات و بالابرندة صدای نقد واصلاح اوست، از پیامدها و نتایج اهمیت اوضاع ...  بیشتر

ادبی
خوانشی فرمالیستی بر قصیدة لامیة الکرد از امرؤالقیس کردها

علی باقر طاهری نیا؛ حسام الدین خاکپور؛ مژگان نوح نژاد

دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 109-130

چکیده
  موضوع بررسی ادبیات نزد فرمالیست‌ها خود ادبیات نیست، بلکه ادبی بودن متن است؛ یعنی ویژگی‌هایی را بررسی می‌کنند که ادبی بودن متن را نشان دهند، به دور از عوامل خارجی با تأکید بر خصایصی که زبان متن را از زبان عادی روزمره تمییز می‌دهند و متن را از تمام زمینه‌های خارجی مستقل می‌گردانند. این نوشتار می‌کوشد که با استفاده از روش توصیفی‌ ...  بیشتر

ادبی
أثر القراءات القرآنیة فی آراء النحویین

کاوس روحی برندق؛ سید امیر فضیلت جو

دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 131-154

چکیده
  کان فی عصر نزول القرآن، العدید من اللهجات العربیة، وکان کلّ قارئ وحافظ للقرآن الکریم یقرأه بلهجتهم الخاصة، ما أدّی إلی وجود بعض الاختلافات الجزئیة. هذه المقالة بحثت عن تأثیر القراءات القرآنیة المختلفة علی آراء النحویین فی المدرستین البصریة والکوفیة، وحصلت علی أنّ المدرسة الکوفیة تأثّرت فی بناء الأصول والقواعد النحویة من القراءات ...  بیشتر

ادبی
تقویم محتوی الکتب التعلیمیة لمادة النصوص الأدبیة العربیة فی مرحلة البکالوریوس لفرع اللغة العربیة وآدابها فی ضوء مهارات التفکیر الناقد

سجاد اسماعیلی؛ عیسی متقی‌زاده؛ خلیل پروینی؛ روح‌الله رحمتیان

دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 181-204

چکیده
  انّ الترکیز علی تنمیة مهارات التفکیر النقدی لدی الطلبة، تعتبر من المرتکزات المهمة فی العملیة التعلیمیة-التعلّمیة. حیث إنّ جمیع الأخصائین فی حقل تعلیم اللغة اتفقوا علی أن المناهج الدراسیة یجب أن تتطوّر علی أساس مهارات التفکیر الناقد. إذن احتواء الکتب التعلیمیة علی مهارات التفکیر الناقد هی بمثابة الحجر الاساس فی تنمیة مهارات التفکیر ...  بیشتر

ادبی
تضخّم الذکریات الماضیة (تحلیل أسباب الإعجاب بالتراث العلمی والأدبی الإسلامی عند الکتّاب العرب بعد هجمة المغول)

حسین ایمانیان

دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 205-230

چکیده
  إن النفسیة المتأزمة للإنسان المسلم بعد هجمة المغول، إما تهرب من الواقع وتسیر فی ماوراء الطبیعة وإما تعجب بماضیها الکامل والذهبی فتنفرّ من کلّ ما یُشمّ منه رائحة الإبداع ومن کل ما یتّسم بطابع غیر إسلامی. إنّ نتیجة هذه الظاهرة فی مجال الشعر هی الاهتمام بالتأویلات اللامعقولة والاستعارات الغریبة والبعیدة والنظم علی طرق الشعراء الماضیین، ...  بیشتر

ادبی
دراسة الفرص المهنیّة المتعلّقة بقسم اللغة العربیّة (مدینة مشهد أنموذجاً)

ahmad heidaryan shahri؛ مصطفی مهدوی آرا

دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 231-252

چکیده
  تستضیف مدینة مشهد أکثر من ملیونٍ وخمسمئة ألف سائح عربیّ کلّ سنة یوافدونها مستهدفین العلاج، والسیاحة، والزیارة، والتجارة ببرکة المضجع الشریف للإمام الرضا (ع) وبصفتها عاصمةً معنویة لإیران والتمتع بإمکانیّات متنوّعة کالمستشفیات الراقیة، والأطباء البارعین، والروائع الطبیعیّة. وتبیِّن معرفة الفرص المهنیّة المتواجدة فی هذه المدینة ...  بیشتر

ادبی
عنصر گفت‌وگو در شعر ابونواس «شیوه‌ها، انواع و کارکردها» (تحلیل سبکی و روایی)
دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 1-20

چکیده
  تکنیک گفت‌وگو برای شاعر عرب وسیله‌ای است برای گریز از شعر تک‌بعدی، تک‌صدایی و فردگرا تا از این رهگذر حضور دیگران را در شعرش به تصویر بکشد. این عنصر نزد ابونواس، شاعر بزرگ دوره عباسی، علاوه بر اهدافی که برشمردیم وسیله‌ای مناسب برای پدید آوردن و تکمیل شیوه داستان‌سرایی نیز بود. زیرا داستان‌گرایی و روایت‌پردازی از گرایش‌های برجستة ...  بیشتر

ادبی
بررسی ریخت‌شناسی «عبث الاقدار» نجیب محفوظ بر اساس نظریة پراپ
دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 21-42

چکیده
  نخستین تلاش‌های روایت‌شناسان برای تدوین قانونی ثابت برای بررسی قصه‌ها از زمان ارسطو آغاز شد و سرانجام در قرن بیستم، با ظهور فرمالیست‌ها گسترش یافت و شکل قانونمند و سازمان‌یافته‌ای پیدا کرد. ولادیمیر پراپ، از نخستین کسانی است که پس از تلاش‌های فراوان برای بررسی قصه‌ها و الگوی حاکم بر آنها توانست عناصر ثابت در ساختار قصه‌ها را ...  بیشتر

ادبی
تحلیل گفتمان روایی مجموعة «مغرب الشمس» حسن برطال (بر اساس مهم‌ترین مباحث گفتمان روایی ژرار ژنت: کانون روایت، حالت و لحن)

سمیره خسروی

دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 43-66

چکیده
  مجموعه داستان «مغرب الشمس» حسن برطال، از نوع داستان کوتاهِ کوتاه عربی است و نویسنده، کوشیده تا در آن از تکنیک‌های روایت در به‌کارگیری ضمایر سه‌گانه برای بیان درونیات شخصیت‌های داستان و روایت ماجراهای اصلی آنها بهره ببرد. هدف اصلی این تحقیق، بیان توانایی داستان کوتاهِ کوتاه عربی در همراهی با انواع داستان از نظر تحلیل گفتمان ...  بیشتر

ادبی
علت‌های رواج سیرة عنتره در عصر عباسی دوم

شاکر عامری؛ محمد علی عامری

دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 67-88

چکیده
  سیرة عنتره یکی از بزرگ‌ترین داستان‌های حماسی است که از شخصیت حقیقی عنتره نشأت‌ گرفته‌است. مقصود از عنتره، همان شاعر و جنگاور بزرگی است که در عصر جاهلی می‌زیست. نام و یاد سیرة عنتره طی قرون متمادی تا عصر عباسی و حتی عصر حاضر بر زبان مردم ساری و جاری بوده‌است؛ بنابراین این سیره طی این زمان حجیم‌تر و بزرگ‌تر شده و سرشار از مبالغه دربارة ...  بیشتر

ادبی
نمایش هنری گفت‌وگو در قرآن کریم (با تکیه بر گفت‌وگوهای سوره طه و مریم)

اعظم دهقانی؛ مهدی زمانی

دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 89-108

چکیده
  قرآن کریم برای القای معنی، ویژگی‌های اسلوبی مشخصی ازجمله تصویر فنی یا «نمایش هنری» را به کار برده‌است. تصویر در گذشته به انواع فنون ادبی مانند مجاز، استعاره و کنایه گفته می‌شد اما در نقد معاصر علاوه بر فنون ادبی قدیم، به تخییل (خیال‌آفرینی)، و تجسیم (جسم‌انگاری)، تناسق (هماهنگی هنری)، زبان، و قصه نیز توجه می‌کند. گفت‌وگو یکی ...  بیشتر

ادبی
دراسة الرموز الطبیعیة فی أشعار ایلیا أبی ماضی

احمد پاشا زانوس؛ حشمت الله زارعی کفایت؛ مرتضی براری

دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 109-126

چکیده
  الرمز الطبیعی هو مِن أهمِّ عناصر التصویر الرمزی الذی یُبَیِّنُ مَوقفَ الشاعر بالنسبة إلی العالم. کاتبُ هذا البحث التوصیفیّ ـ التحلیلیّ یُحاولُ تناولَ التعریف و تحلیل الرموز الطبیعیة فی شعر إیلیا أبی ماضی و الإجابة بهذه الأسئلة: ما هی الرموز الطبیعیة فی شعر إیلیا أبی ماضی؟ ما هی أهدافه فی إستخدام الرمز الطبیعیّ؟ ایلیا ابوماضی هو ...  بیشتر

ادبی
ظاهرﺓ القرض اللغوی بین ‌اللغتین الفارسیـﺔ و العربیـﺔ
دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 127-148

چکیده
  انّ اللغة العربیة کبقیّة اللغات الحیّة فی‌ العالم، قرض و اقترضَ الفاظا من ‌اللغات الاُخری و لکنَّ الألفاظ التی وردت من ‌اللغة الفارسیة إلی‌ اللغة العربیة و القرآن‌ الکریم، اکثرُ من اللغات الأخریَ و سَعَت هذه المقالة ضمنَ دراسة الموضوع و سوابق البحث عن ذلک أن تُبیِّن عوامل ورود ألفاظ الفارسیة إلی‌اللغة العربیة عن طریق العلاقات ...  بیشتر

ادبی
دراسة مقومات أدب الخیال (الفانتازیا) فی حکایات کلیلة و دمنة (علی اساس ترجمة ابن المقفع)
دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 149-168

چکیده
  إن قصص الحیوان تعدّ إحدی الأنواع الأساسیة من الفانتازیا. وجود السمات الکثیرة فی حکایات کلیلة ودمنه توحی بفکرة التشابه بین حکایات "کلیلة ودمنة" التی تعدّ من أدب الخیال القدیم و قصص فانتزیا فی الأدب الحدیث، نظراً إلی وجود هذه المشابهات بجانب أهمیة إحیاء التراث، اختارت المقاله دراسة مقومات أدب الخیال (فانتازیا) فی حکایات "کلیلة ودمنة ...  بیشتر

ادبی
وظیفة مکان القصة فی إظهار عناصر المقاومة (روایة ذاکرة الجسد لأحلام مستغانمی نموذجاً)

sedigheh zoodranj؛ Aboozar Golzar khojasteh

دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 169-190

چکیده
  أدب المقاومة یعبّر عن الآلام والمعاناة التی نزلت علی شعبٍ فی فترة من الزمن. التعرف علی عناصر المقاومة وکیفیة تأدیة الوظیفة لعنصر المکان فی تقدیم هذه المظاهر وأیضا علاقة هذه المظاهر بالمکان القصصی وتأثیر بعضهما علی الآخر، أمر هام جداً. کتّابُ الروایات ولا سیّما روایات المقاومة إهتمّوا بالمکان فی آثارهم الفنیة إهتماما بالغا بشکلٍ ...  بیشتر

ادبی
العوامل المؤثرة فی تعلم اللغة العربیة بین طلاب جامعة بیام نور لمحافظة جهارمحال و بختیاری

لیلا قنبری؛ اصغر طهماسبی بلداجی

دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 191-214

چکیده
  ان الغایة من هذا التحقیق هی مناقشة الأسباب المؤثرة فی مدی تعلم اللغة العربیة بین طلبة جامعة «بیام نور» لمحافظة «جهارمحال بختیاری» فی العام الدارسی «89-90». ان الطریقة البحث فی هذا التحقیق هی الطریقة التجربیة و لقد استعمل من طریقة آلیة لجمع المعلومات. إنّ الجمعیة الإحصائیة التی نطلبها فی تحقیقنا هذا یشمل 2205 نسمة من طلبة ...  بیشتر

ادبی
فرصت های شغلی فراهم شده برای فارغ التحصیلان رشته زبان و ادبیات عربی و لزوم هماهنگی آموزشی با نیاز های آن

masoud fekri

دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 215-230

چکیده
  بی‌‌گمان جامعه بشری از دیرباز از مشکل نابرابری میان منابع و نیازهای خود رنج برده و این امر سبب گشته است تا در صدد پیمودن راهی برای به دست آوردن چیزی باشد که شکافهای پدید آمده در زندگی خود را از طریق کسب و کار بر طرف سازد. موضوع شغل و حرفه در ترسیم راهبرد زندگی فردی و اجتماعی جایگاه مهمی دارد. شرایط و اوضاع حاکم بر انسانها او را در تنگنای ...  بیشتر

ادبی
قدرات ریادة الأعمال و استراتیجیاتها و مبادئها و التسویق فی مجال اللغة العربیة و آدابها
دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 231-248

چکیده
  تظهر ریادة الاعمال و التسویق کواجبة ذاتیّة للتعلیم فی المستوی العالیفی جمیع الجامعات و المعاهد فی العصر الراهن و هذا الامر دوما یتطور بسرعة. اللغة العربیة لغة حیةّ و استخدامها فی الحیاة الحاضرة عامة و فی مجال العلوم الانسانیّة خاصة کثیرةٌ، و یهتم بها کفرعٍ جامعیٍّ. و تجدر بالاهتمام علی التمثل فی مضامیر ریادة الاعمال و التسویق مرکّزة ...  بیشتر

ادبی
شیوه های بازنمایی افکار در رمان« الطریق» اثر نجیب محفوظ براساس نظریه« لیچ» و «شورت»

زهرا افضلی

دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 1-20

چکیده
  روایت‌شناسی علمی است که به بررسی گفتمان روایی می‌پردازد. این علم در قرن بیستم شکل گرفت و نظریات گوناگونی دربارة آن ارائه شد. نظریة دو سبک‌شناس انگلیسی «لیچ» و «شورت» جزء این نظریات است که آنها آن را در کتاب «سبک در داستان» بیان کرده‌اند. کتاب یادشده مشتمل بر مباحث مختلفی ازجمله شیوه‌های روایت در بازنمایی افکار است. ...  بیشتر

ادبی
سبک‌شناسی زهدیات ابونواس بر مبنای مطالعات ساختاری و زبانی
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 21-42

چکیده
  این مقاله دربارة حسن بن هانی ملقب به ابونواس، یکی از نام‌آورانِ مدرسه شعری عرب در حوزة آفرینش‌های ادبی و ابداعات شورشگرانه بر ضد میراث کهن ادب عربی است؛ کسی که یکی از دو پرچم‌دار عمدة جریان نوگرای عصر عباسی بشمار می‌رود. در شعر ابونواس روحیات هواپرستی و حس ملی‌گرایی به هم آمیخته‌است. اما در واپسین سالیان حیاتش به زهد و گوشه‌نشینی ...  بیشتر

ادبی
اصطلاح‌سازی حازم قرطاجنی در حوزة نقد ادبی و عروض
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 43-64

چکیده
  حازم قرطاجنی، دیدگاه‌ها و ایده‌های گوناگونی پیرامون میراث نقدی و بلاغی عربی دارد که در نقد جدید، خوانشی دوباره و توضیح و تفسیری جدید را می‌طلبد. این مقاله با هدف بازخوانی نوآوری‌های قرطاجنی و ارائة تفسیری تازه از آنها نوشته شده‌است. وی در ساختن اصطلاحات نقدی جدید که در نقد ادبی قدیم وجود نداشته، دستی دارد که از جملة آنها اصطلاحاتی ...  بیشتر

ادبی
هجا و انگیزه‌های روانی آن در شعر بوصیری
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 65-87

چکیده
  هجا را در شعر بوصیری می‌توان بر اساس انگیزه‌های روانی مختلف به سه دستة هجای دینی، اجتماعی و فردی تقسیم کرد. او در هجو دینی، معاندان اسلام و به‌ویژه یهود و نصارای زمان خود را مورد خطاب قرار می‌دهد و با استدلال‌های عقلی و اشارات تاریخی به رد عقاید آنها می‌پردازد. شعر او در این نوع از هجا صریح، محکم، و استوار است. هجای اجتماعی و فردی ...  بیشتر

ادبی
سیمیائیّة ظاهرة «طفل الحرب» فی شعر محمود درویش

حسین عابدی؛ تورج زینی وند؛ علی سلیمی؛ فاطمه کلاهچیان

دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 89-113

چکیده
  أصبح طفل الحرب و الإجراءات و الأنماط المختلفة لهذه الظاهرة عند شعراء المقاومة کسِمات و موادّ ذات معنی تجعل معرفة جزءٍ من قضیّة المقاومة و البناءات و علاقاتها الدّاخلیة و الخارجیّة. بعض الأدوار و المؤشّرات الّتی تصوّر العلاقة الوثیقة بین براءة الطّفولة و عالم کامل من العنف والخشونة، یسرد من خلال شعر محمود درویش و ترفق مجموعة واسعة ...  بیشتر