ادبی
حسین عابدی؛ تورج زینی وند؛ علی سلیمی؛ فاطمه کلاهچیان
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 89-113
چکیده
أصبح طفل الحرب و الإجراءات و الأنماط المختلفة لهذه الظاهرة عند شعراء المقاومة کسِمات و موادّ ذات معنی تجعل معرفة جزءٍ من قضیّة المقاومة و البناءات و علاقاتها الدّاخلیة و الخارجیّة. بعض الأدوار و المؤشّرات الّتی تصوّر العلاقة الوثیقة بین براءة الطّفولة و عالم کامل من العنف والخشونة، یسرد من خلال شعر محمود درویش و ترفق مجموعة واسعة ...
بیشتر
أصبح طفل الحرب و الإجراءات و الأنماط المختلفة لهذه الظاهرة عند شعراء المقاومة کسِمات و موادّ ذات معنی تجعل معرفة جزءٍ من قضیّة المقاومة و البناءات و علاقاتها الدّاخلیة و الخارجیّة. بعض الأدوار و المؤشّرات الّتی تصوّر العلاقة الوثیقة بین براءة الطّفولة و عالم کامل من العنف والخشونة، یسرد من خلال شعر محمود درویش و ترفق مجموعة واسعة من المعانی المحتملة لهذا المفهوم البشری الصّافی. تتطرّق هذه المقالة معتمداً على المنهجینِ: السِّیمیائیّ و الوصفیّ التّحلیلیّ، إلی شعر محمود درویش و موضوع «طفل الحرب». و اما تحلیل هذا الموضوع فجاء من وجهة نظر السیمیائیة و أخذت الدّراسة بعین الاعتبار تقییم الطّبقات الفکریّة و الدّلالیّة و سمات مثل عنوان القصائد، و الزّمان و المکان و الشّخصیّات و السّرد و التّناصّ و المؤلّف و الرموز و غیرها من التّقنیات الّتی تجلب القاریء لاکتشاف المعانی الخفیّة. تشیر النّتائج الهامّة للبحث إلی أنّ شعر درویش یمیل إلى التصابی أکثر من أن یکون طفولیا؛ أی إن اللغة فیه للکبار و لکنه یخضع موضوعیاًّ للأطفال فحسب. شعره سیمیائیّة الحیاة وصدى لها، الحیاة العامّة و الخاصّة لشاعرٍ تتقلب من وجهة نظر الطُّفولة بین سمات متمیّزة و سمات غیر سارّة و مزعجة. فی شعره بالإضافة إلى العناصر داخل النّصّ، یعتمد کثیراً علی المؤثّرات و عناصر خارجة عن النّصّ و السّیرة الذّاتیّة للشّاعر. و الزّمان و المکان و الشّخصیّات أکثر العلامات شیوعاً فی شعره و کلّ هذه السِّمات و العلامات یمکن أنْ تقدّم مجموعة متنوّعة من التّفاسیر لشعر درویش.
ادبی
کاوس روحی برندق
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 115-135
چکیده
استعملت مادة الفتنة و مشتقاتها فی آیات القرآن الکریم فی معان مختلفة و ذکر المفسّرون وجوها لمعنی هذه المادة، منها: الکفر و الشرک و الاختبار و الضّلالة و العذاب و غیرها، و ذکر المفسّرون أیضا حججا مختلفة لتبیین معنی هذه المادة فی الآیات السابعة التی ترتبط بمعنی الکفر و الشرک و الارتداد. تدرس هذه المقالة حجج المفسّرین لتقدیم نظرة شاملة ...
بیشتر
استعملت مادة الفتنة و مشتقاتها فی آیات القرآن الکریم فی معان مختلفة و ذکر المفسّرون وجوها لمعنی هذه المادة، منها: الکفر و الشرک و الاختبار و الضّلالة و العذاب و غیرها، و ذکر المفسّرون أیضا حججا مختلفة لتبیین معنی هذه المادة فی الآیات السابعة التی ترتبط بمعنی الکفر و الشرک و الارتداد. تدرس هذه المقالة حجج المفسّرین لتقدیم نظرة شاملة فی هذا الصدد، و النتائج التی حصلت علیها هی ان مادة الفتنة فی الآیة 191 من سورة البقرة و الآیة 91من سورة النساء مطابقة لمعنی الشرک والکفر، و فی الآیة 193من سورة البقرة و الآیة 39 من سورة الأنفال، یفضّل معنی الشرک علی سائر الوجوه، و معنی الفتنة فی الآیة 217 من سورة البقرة هی إیذاء المسلمین علی ید المشرکین للإرجاعهم الی الکفر، و للفتنة فی الآیة 23 من سورة الأنعام معان ثلاثة (الجواب، المعذرة، و الشرک و الکفر) و معنی الفتنة فی الآیة 14 من سورة الأحزاب یناسب معنی الارتداد.
ادبی
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 137-151
چکیده
لاشکَ أن النصوصِ الأدبیة تؤثر بعضُها فی بعض و أنه لایستقلّ نصٌّ عن نصّ آخر. هذا الحوار و التأثیر المتبادل یؤدی إلی دینامیکیة النصوص الأدبیة. یعدّ زکریا تامر الکاتب السوری من الکتّاب الذین یصوّرون موقف الإنسان المعاصر و أزمة الهویة عنده من خلال تقنیاته الخاصة به. هذا المقال یعتمد المنهج الوصفی- التحلیلی و یدرس مختلف العلاقات التناصیة ...
بیشتر
لاشکَ أن النصوصِ الأدبیة تؤثر بعضُها فی بعض و أنه لایستقلّ نصٌّ عن نصّ آخر. هذا الحوار و التأثیر المتبادل یؤدی إلی دینامیکیة النصوص الأدبیة. یعدّ زکریا تامر الکاتب السوری من الکتّاب الذین یصوّرون موقف الإنسان المعاصر و أزمة الهویة عنده من خلال تقنیاته الخاصة به. هذا المقال یعتمد المنهج الوصفی- التحلیلی و یدرس مختلف العلاقات التناصیة مع نصوصِ الأدبیةِ و التاریخیّةِ و الدینیّةِ فی مجموعة الرعد القصصیة. و بشکل عام یمکن القول إن تامر یوظّف جمیع الإمکانیات و بخاصة التراث القدیم لکی یعبّر عن أزمات الإنسان المعاصر، و قد استفاد منالقرآن الکریم بوصفه أنفس تراث أدبی و دینی و تاریخی و أجمعه، بحیث یعید عنوان هذه المجموعة و مضامینها سورة الرعد و مفاهیمه إلی الأذهان.
ادبی
AMIR Moqaddam Mottaqi؛ fariba golshan
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 153-173
چکیده
نشأت المدرسة الواقعیة الطبیعیة سنة 1870م علی ید إمیل زولا و هی تبحث عن القضایا الإنسانیة معتمدة علی الوراثة و القضایا البیولوجیة. تأثر بهذا المذهب عدد من الأدباء العرب و کتّابهم؛ منهم مصطفی لطفی المنفلوطی الذی انتهج هذا المذهب فی بعض آثاره، لاسیما فی روایة «الهاویة» القصیرة و التی أخذها من روایة آسوموار. یلقی هذا البحث الضوء ...
بیشتر
نشأت المدرسة الواقعیة الطبیعیة سنة 1870م علی ید إمیل زولا و هی تبحث عن القضایا الإنسانیة معتمدة علی الوراثة و القضایا البیولوجیة. تأثر بهذا المذهب عدد من الأدباء العرب و کتّابهم؛ منهم مصطفی لطفی المنفلوطی الذی انتهج هذا المذهب فی بعض آثاره، لاسیما فی روایة «الهاویة» القصیرة و التی أخذها من روایة آسوموار. یلقی هذا البحث الضوء علی الآراء الواقعیة الطبیعیة للمنفلوطی فی روایة الهاویة القصیرة و إمیل زولا فی روایة آسوموار.
حذا المنفلوطی فی استخدام المضمون و الموضوع فی روایته هذه، حذو زولا غیر أنه یختلف عنه فی استخدام العناصر القصصیة الأخری کالتعبیر و الفضاء و الحوار و کیفیة حضور الشخصیات و حتی البناء الفنی أیضاً.
هذا فإنّ ما سبّب شقاوة الإنسان و مشاکله فی روایة آسوموار هی عوامل الوراثة و البیئة فی حین أنّ سبب هذه الشقاوة و المتاعب فی روایة الهاویة یرجع إلی عامل البیئة لاغیر. و أخیرا فإنّه قد ازداد تأثر زولابالآراء الفلسفیة التی قلما نشاهدها فی روایة المنفلوطی إلا أنّه توجد اتجاهات دینیة فی روایة المنفلوطی لا نجدها فی روایة زولا.
ادبی
kolsum seddighi
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 175-194
چکیده
لقد اتّضحت ضرورة انجاز دراسة واسعة حیال تولید الکلمات فی اللغة العربیة أمام الباحثة بعد أن بیّنت البحوثُ مواصلةَ خلاف وجهة نظر المفکّرین و اللسانیین العرب المعاصرین حول عملیّة التولید أی توظیف أسالیب الخلق و تولید المصطلحات الجدیدة من جذور عربیّة طبقاً لقواعد تولید الکلمه لمدلولٍ جدید فی لغة المبدأ أو لمصطلحٍ أجنبیٍّ من لغة المقصد.
فالغایة ...
بیشتر
لقد اتّضحت ضرورة انجاز دراسة واسعة حیال تولید الکلمات فی اللغة العربیة أمام الباحثة بعد أن بیّنت البحوثُ مواصلةَ خلاف وجهة نظر المفکّرین و اللسانیین العرب المعاصرین حول عملیّة التولید أی توظیف أسالیب الخلق و تولید المصطلحات الجدیدة من جذور عربیّة طبقاً لقواعد تولید الکلمه لمدلولٍ جدید فی لغة المبدأ أو لمصطلحٍ أجنبیٍّ من لغة المقصد.
فالغایة التی تناولت الباحثة تحقیقها عبر إنشاء هذه الدراسة هی قراءة الأسالیب الجامعةَ للتولید و تبیینها فی اللغة العربیة المعاصرة و التی تشتمل علی الطرق العملیّة و المقبولة لدی الناطقین باللغة العربیة و الباحثین فیها و تُبیّن التقاسیم الموجودة فیها بشکل صائب.
فمن أجل الوصول إلی الغایة المعنیّة انتظم المقال الحاضر فی ضوء التحلیل المنهجی للتولید و الترکیز علی ذکر النماذج للأسالیب المقصودة؛ فتشیر النتائج الحاصلة عن هذا المقال إلی أنّ أکثر أسالیب التولید توظیفاً فی اللغة العربیة المعاصرة هی الاشتقاق بکامل أشکاله السبعة أی الاشتقاقِ الصرفیّ، الاشتقاقِ الکبیر، الاشتقاق الأکبر، الاشتقاق الکبّار، الاشتقاقِ الإبدالیّ، الاشتقاقِ التقلیبیّ والاشتقاقِ النحتیّ من ناحیة و من ناحیة أخری الترکیب بأشکاله الثلاثة أی الترکیب الوصفیّ، الترکیب الإضافیّ و المجموعة النحویّة ذات حرف إضافیّ.
ادبی
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 213-228
چکیده
تعد السیاحة الطبیة (الصحیة) فی ایران إحدى أکثر انواع السیاحة الأجنبیة جلباً للعملة الصعبة ودعماً للاقتصاد الوطنی، وذلک بسبب تقدیم الخدمات الصحیة المتمیزة إضافةً الى الأسعار التنافسیة التی یتمیز بها القطاع الصحی قیاساً الى البلدان الأخرى. وعلى الرغم من ان قطاع السیاحة الطبیة فی ایران یتمیز بالعدید من المقومات الإیجابیة، الا ...
بیشتر
تعد السیاحة الطبیة (الصحیة) فی ایران إحدى أکثر انواع السیاحة الأجنبیة جلباً للعملة الصعبة ودعماً للاقتصاد الوطنی، وذلک بسبب تقدیم الخدمات الصحیة المتمیزة إضافةً الى الأسعار التنافسیة التی یتمیز بها القطاع الصحی قیاساً الى البلدان الأخرى. وعلى الرغم من ان قطاع السیاحة الطبیة فی ایران یتمیز بالعدید من المقومات الإیجابیة، الا انه للأسف الشدید یعانی من مشکلات أساسیة من ضمنها؛ عدم تقدیم الخدمات الصحیة المثالیة، وضعف المترجمین والمرشدین السیاحیین. وبما ان أغلب السیاح العرب یفضلون السفر الى ایران لتلقی العلاج المطلوب، لذلک فإن کیفیة تقدیم الخدمات ونوع التعامل مع هؤلاء السائحین من قبل المرشدین والمترجمین یُعد أمراً بالغ الأهمیة، حیث لابد للمترجم فی هذه الحالة ان یحیط علماً بالکثیر من المعلومات الدقیقة والمهارات الخاصة.
یهدف هذا البحث الى وضع الید على اهم العقبات التی تواجه هذا القطاع الاقتصادی الحیوی والتعرف على ما یتعرض له من مشاکل تعیق تنمیته وازدهاره، وصولاً الى وضع الحلول المناسبة للارتقاء به نحو المستوى المطلوب. لم یکتف البحث بالاعتماد على المصادر الورقیة و إلالکترونیة فحسب، بل اعتمد أساس المنهج المیدانی والتجربة العملیة فی مجال السیاحة الطبیة فی ایران مع السیّاح القادمین من البلدان العربیة المجاورة. ولعل اهم ما توصلت الیه نتائج البحث هو ان قطاع السیاحة الطبیة فی ایران بحاجة ماسّة الى رفع المستوى التعلیمی لطلاب أقسام اللغة العربیة، و ضرورة تعلّم اللهجات العربیة الأکثر شیوعاً وإجادة التکلم بها من جهة، وتنمیة قدرات المترجمین الفاعلین فی هذا المجال على مستوى الفهم و النطق والتکلم والکتابة باللغة العربیة الفصحی و الدارجة.
ادبی
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 1-18
چکیده
احساس غربت قدمتی به اندازة عمر بشر دارد و در همة گونه‌های انسانی از هر نژاد و فرهنگی بروز پیدا کرده‌است. این احساس گاه دل نازک شاعران را نیز تحت تأثیر قرار داده و هر یک از آنان با دیدگاه و موقعیت ویژة خود آن را بیان کرده‌اند. « عدنان صائغ» شاعر معاصر عراقی ازجمله شاعرانی است که تاب تحمل شرایط سخت کشورش را نداشت و به‌ناچار در جست‌وجوی ...
بیشتر
احساس غربت قدمتی به اندازة عمر بشر دارد و در همة گونه‌های انسانی از هر نژاد و فرهنگی بروز پیدا کرده‌است. این احساس گاه دل نازک شاعران را نیز تحت تأثیر قرار داده و هر یک از آنان با دیدگاه و موقعیت ویژة خود آن را بیان کرده‌اند. « عدنان صائغ» شاعر معاصر عراقی ازجمله شاعرانی است که تاب تحمل شرایط سخت کشورش را نداشت و به‌ناچار در جست‌وجوی امنیت و روزی خود به کشور دیگری کوچ کرد و به این احساس دچار شد. جلوه‌های غربت و دلتنگی در شعر این شاعر نمود آشکاری دارد، تاآنجاکه به صورت مبالغهآمیزی به وطن خویش دلبستگی و شوق نشان می‌دهد.
این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، می‌کوشد به مهم‌ترین موضوعاتی بپردازد که بیانگر غربت و دلتنگی شاعر در دو دیوان: تأبط منفی و تکوینات است و سیاستهای ظالمانه دستگاه حکومتی را نقد می کند. همچنین از ستمگریهای وحشیانة رژیم بعثی عراق، به‌ویژه آزار و اذیت روشنفکران، شاعران و نویسندگان عراقی سخن می‌گوید. یافتههای این پژوهش نشان می‌دهد که شاعر علیرغم دوری از میهن خویش، همچنان دلبسته و شیفته دوستان، خویشان، و اماکن طبیعی عراق است و غم غربت را با سبکی ساده، روان، زیبا و به دور از لفظپردازی، پیچیدهگویی و آوردن تعابیر پرزرقوبرق بیان می‌کند.
ادبی
کبری روشنفکر؛ علی رضا محمد رضایی؛ Masoud Shokry
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 19-36
چکیده
یکی از رمان‌هایی که رنج و مشقت مردم فلسطین را به‌خوبی نشان داده، رمان «الوقائع الغریبة فی اختفاء سعید ابو النحس المتشائل» اثر «امیل حبیبی» است. این رمان با تصویر کردن دگرگونی‌ها و آسیب‌های واردشده بر «مکان» نقش پررنگی در نمایش این رنج ایفا کرده‌است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی نقش مکان و جنبه‌های ...
بیشتر
یکی از رمان‌هایی که رنج و مشقت مردم فلسطین را به‌خوبی نشان داده، رمان «الوقائع الغریبة فی اختفاء سعید ابو النحس المتشائل» اثر «امیل حبیبی» است. این رمان با تصویر کردن دگرگونی‌ها و آسیب‌های واردشده بر «مکان» نقش پررنگی در نمایش این رنج ایفا کرده‌است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی نقش مکان و جنبه‌های نمادین آن بررسی شده، و بر این اساس از میان انواع چهارگانة مکان (مکان من، مکان دیگران، مکانهای عمومی، مکان نامحدود) که «یوری لوتمن» تقسیمبندی کرده‌است، دو نوع مکان من و مکان دیگران بررسی خواهد شد. همچنین در این مقاله به دلیل وسعت کار، بررسی گزینشی مکان به جای بررسی کلی مدنظر قرار گرفتهاست. نتایج به این نکتة مهم اشاره دارد که در این دو نوع مکان، نوعی رابطه خود و دیگری مشاهده می‌شود که در مکان نمایان می‌شود: یک طرف این رابطه می‌کوشد تا جنبة موروثی عرب بودن مکان را از آن بزداید و با تسلط بر آن هویت عربی آن را دگرگون سازد و نیز نوع استفاده از مکان را تغییر دهد؛ طرف دیگر رابطه نیز می‌کوشد تا جنبه موروثی عرب بودن مکان را با استفاده از روایت و داستان جاودانه کند تا هویت عربی خود را حفظ نماید.
ادبی
ریحانه ملازاده
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 37-52
چکیده
وضعیت حاکم بر جامعة عربی و مشکلات موجود در آن ذهن همة شاعران را درگیر مسائل روزمره کرده و تحت تأثیر خود قرار داده‌است. شیوع فساد در ساختار اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی جامعة عراق موجب شد افراد جامعه به‌ویژه شاعران به طور عمیق احساس یأس کنند و درنتیجه به انزوا و اغتراب روی آورند. ازجمله پیشروان این افراد، شاعر معاصر عراقی، سعدی ...
بیشتر
وضعیت حاکم بر جامعة عربی و مشکلات موجود در آن ذهن همة شاعران را درگیر مسائل روزمره کرده و تحت تأثیر خود قرار داده‌است. شیوع فساد در ساختار اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی جامعة عراق موجب شد افراد جامعه به‌ویژه شاعران به طور عمیق احساس یأس کنند و درنتیجه به انزوا و اغتراب روی آورند. ازجمله پیشروان این افراد، شاعر معاصر عراقی، سعدی یوسف است که مدتهای زیادی خارج از کشورش زندگی کرده‌است. وی در دورة غربت نقلمکانهای متعددی داشته و سختیهای بسیاری را متحمل شده‌است؛ ازاینرو شعرش نیز پژواکی از بحرانهای انسان معاصر است که تعارض و تقابل جنبشهای آزادیبخش با حرکتهای استثمارگرایانه غرب را به تصویر میکشد. در پژوهش حاضر میزان این نوستالژی ضمن تحلیل اشعار سعدی یوسف بررسی خواهد شد. این مقاله با هدف تعریف اصطلاح اغتراب از آغاز پیدایش تا عصرحاضر با تکیه بر شیوة تحلیلی ـ توصفی به نگارش درآمده و سپس پدیدة اغتراب را از طریق عرضة نمونه‌هایی از اشعار مبتکرانة شاعر مورد تحلیل قرار داده و نکات فنی و زیباییشناسانة آن را بازگو کرده‌است.
ادبی
الیاس مخمی
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 53-74
چکیده
هنرسازه‌های ادبی از مهم‌ترین مباحث مطرح در حوزة نقد ادبی، به‌ویژه علم بلاغت هستند که فرمالیست‌های روس نیز به آنها توجه زیادی داشته‌اند. لفظِ «هنرسازه» به مجموعه فنون بلاغی اطلاق می‌شود که در عربی با اصطلاح «الفنون الأدبیة» شناخته می‌شود و در مطالعات فرمالیسم به جای "priem" روسی و "device" انگلیسی به کار می‌رود. این مقاله ...
بیشتر
هنرسازه‌های ادبی از مهم‌ترین مباحث مطرح در حوزة نقد ادبی، به‌ویژه علم بلاغت هستند که فرمالیست‌های روس نیز به آنها توجه زیادی داشته‌اند. لفظِ «هنرسازه» به مجموعه فنون بلاغی اطلاق می‌شود که در عربی با اصطلاح «الفنون الأدبیة» شناخته می‌شود و در مطالعات فرمالیسم به جای "priem" روسی و "device" انگلیسی به کار می‌رود. این مقاله با رویکرد فرمالیسم روسی نوشته شده‌است. صورت‌گرایان روس معتقدند هنر در مرتبة نخست، موضوع سبک و تکنیک است؛ تکنیک علاوه بر اینکه شیوه است، موضوع هنر نیز هست؛ بنابراین «آنچه» نویسنده می‌گوید مهم نیست، بلکه اینکه «چگونه» می‌گوید اهمیت دارد. همچنین آنچه صورت‌گرایان روس در ادبیات و هنر قابل‌مطالعه و بررسی می‌دانند، فقط حوزة هنرسازه‌هاست و نه چیز دیگر.
در این مقاله سعی شده‌است میزان مفید یا غیرمفید بودن هنرسازه‌ها در دو سورة «بروج» و «غاشیه» بررسی شود، سپس با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی به بیان نقش این هنرسازه‌های بدیعی در تعجب‌برانگیزی مخاطب، با تکیه بر مقولات چهارگانه فرمالیسم روسی پرداخته شود.
مهم‌ترین نتیجة مقاله نشان می‌دهد بیشترین هنرسازه‌های به‌کاررفته در دو سورة یادشده، از نوع مفید هستند که با توجه به ویژگی‌های آنها، در حوزه‌های چهارگانه فرمالیسم روسی یعنی: ادبیت، فرم، جادوی مجاورت، و ساختار ساختارها، به شکل شگفت‌انگیزی نمایان می‌شوند و درنتیجه باعث جذب و تعجب‌برانگیزی شنونده و خواننده می‌شوند.
ادبی
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 75-94
چکیده
مکتب ادبیات تطبیقی سلافی «مارکسیستی» که وجه‌تسمیه‌های متعددی دارد، مکتبی جامعه‌گراست و ادبیات را بر اساس «تشابه آثار ادبی» بررسی می‌کند. «جیرمونسکی»، مؤسس این مکتب، اساس تحقیقات تطبیقی را بر تشابه اعلام می‌کند. این مقاله با روشی توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد مکتب سلافی، می‌کوشد با نگاهی جامعه‌شناختی و بر اساس ...
بیشتر
مکتب ادبیات تطبیقی سلافی «مارکسیستی» که وجه‌تسمیه‌های متعددی دارد، مکتبی جامعه‌گراست و ادبیات را بر اساس «تشابه آثار ادبی» بررسی می‌کند. «جیرمونسکی»، مؤسس این مکتب، اساس تحقیقات تطبیقی را بر تشابه اعلام می‌کند. این مقاله با روشی توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد مکتب سلافی، می‌کوشد با نگاهی جامعه‌شناختی و بر اساس حوادث دوران زندگی و وضع سیاسی و اجتماعی زمانة «محمد فیتوری» و «مهدی اخوان ثالث»، بن‌مایه‌های ادبیات پایداری را در آثار این دو شاعر بررسی و نقد کند. ادبیات پایداری گونه‌ای از ادبیات است که در همه زمان‌ها بیانگر رنج ملت‌ها در برابر ستم است و در ادب ملت‌هایی شکل می‌گیرد که از نظر اجتماعی دچار بحران، جنگ، انقلاب یا مواردی شبیه به آن می‌شوند و باعث ایجاد روحیه پایداری در مردم می‌شود. مهدی اخوان ثالث و محمد فیتوری نیزازجمله شاعرانی بودند که در سروده‌هایشان رنج‌های مردم را سرودند. هر دو شاعر دوران مشابهی را گذراندند و در برابر ظلم و ستم هرگز تسلیم وضع نابسامان جامعة خود نشدند. این پژوهش، ضمن معرفی دو شاعر برجستة ایران و سودان، «مهدی اخوان ثالث» و « محمد فیتوری»، و بررسی اشعار انقلابی‌شان، تلاش دارد به جلوه‌های گوناگون مقاومت، ظلم‌ستیزی و دفاع از وطن در اشعار این شاعران معاصر بپردازد. تمدن پرافتخار گذشتة ایران و عشق به سرزمین مادری (سودان)، آزادی‌خواهی و پایداری در برابر ظلم، خوش‌بینی و ایجاد امید و مبارزه با بی‌هویتی و غفلت مردم، از مهم‌ترین جلوه‌های ادبیات پایداری در اشعار آنهاست.
ادبی
جواد صالحی؛ عبد علی فیض الله زاده
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 95-110
چکیده
سنت با مشخصة فرهنگی و مضامین متعدد دینی، تاریخی، اجتماعی، و ادبی خود یک پدیدة الهام‌بخش است که شاعر با به‌کارگیری آن، افکار و اندیشة شخصی و یا گروهی زمان خویش را به نمایش می‌گذارد و به‌وسیلة آن به تجربه و تصاویر و اصالت شعری، قدرت و استحکام می‌بخشد.
اعشی یکی از شاعران برجستة دورة جاهلی است که از سنت‌های دورة پیش یا دورة معاصر خویش ...
بیشتر
سنت با مشخصة فرهنگی و مضامین متعدد دینی، تاریخی، اجتماعی، و ادبی خود یک پدیدة الهام‌بخش است که شاعر با به‌کارگیری آن، افکار و اندیشة شخصی و یا گروهی زمان خویش را به نمایش می‌گذارد و به‌وسیلة آن به تجربه و تصاویر و اصالت شعری، قدرت و استحکام می‌بخشد.
اعشی یکی از شاعران برجستة دورة جاهلی است که از سنت‌های دورة پیش یا دورة معاصر خویش تأثیر پذیرفتهاست. بررسی استقرایی سنت دینی در دیوان اعشی که مشتمل بر داستانها و اساطیر کهن دینی، اعتقادات و باورها و مناسک و شعایر بدوی ـ جاهلی و برآمده از ناخودآگاه جاهلی است، دال بر قدرت شاعر در به‌کارگیری آنها و همچنین بیانگر جنبههایی از افکار و اعتقادات و آدابورسوم دورة جاهلی است و بررسی آن می‌تواند رابطة فرهنگ و ادیان و تاریخ و اسطورههای عرب با ملل دیگر را روشن سازد. آگاهی شاعر از این مضامین و افکار به عنوان یکی از تأثیرگذارترین پدیدهها در سنت‌های شعری جاهلی که آثار آن نیز در شعر وی وارد شده، محصولِ ارتباط و اختلاط وی با سایر ملت‌ها و مسافرتهایش به جوامع و محیطهای متعدد است.
ادبی
علی نجفی ایوکی
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 111-134
چکیده
این پژوهش می‌کوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی، به نقد و بررسی چگونگی حضور شخصیت اسطوره‌ایِ «اورفئوس» و شیوه‌های فراخوانی و به‌کارگیری آن از سوی سه شاعر نام‌آشنا و معاصر عربی بپردازد؛ شاعران موردبررسی عبارتند از: «آدونیس» (متولد 1930)، «محمد فیتوری» (1929-2014)، و «عبدالوهاب بیاتی» (1926-1999)؛ نامبردگان برای القای مفاهیم ...
بیشتر
این پژوهش می‌کوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی، به نقد و بررسی چگونگی حضور شخصیت اسطوره‌ایِ «اورفئوس» و شیوه‌های فراخوانی و به‌کارگیری آن از سوی سه شاعر نام‌آشنا و معاصر عربی بپردازد؛ شاعران موردبررسی عبارتند از: «آدونیس» (متولد 1930)، «محمد فیتوری» (1929-2014)، و «عبدالوهاب بیاتی» (1926-1999)؛ نامبردگان برای القای مفاهیم موردنظر خود به مخاطب، از این چهرۀ اسطورهای بهرهها بردند و کوشیدند با کمک آن و دخالتدهیِ گونه‌های مختلف ادبی، رمزگونه به ترسیم دغدغههای خود بپردازند. چنین استنباط می‌شود که این شاعران از اسطورة یادشده خوانشی سیاسی ـ اجتماعی داشته‌اند و با الهامگیری از تجربههای وی، در پی بازگرداندنِ «یوریدیس» معاصر خویش یعنی تمدن، عزت، و آزادی ازدسترفته هستند. «اورفئوس» در شعر آنان شخصیتی پردغدغه است که از دردی مشترک مینالد و همچون پیش، می‌کوشد تا به خواستهاش دست یابد؛ گرچه همچون گذشته دچار شکست می‌شود. از سویی دیگر آنان به کمک این اسطوره تلاش دارند اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی کشورهای عربی را به چالش بکشند و در همان حال میکوشند با بیان سمبولیک، ادبیت متن شعری خود را دوچندان کنند.
ادبی
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 153-165
ادبی
دوره 11، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 1-18
چکیده
به‌کارگیری سبک‌شناسی آماری در تحلیل و بررسی متون ادبی، گامی مهم در مسیر عقلایی کردن فهم یک متن ادبی و دوری از تمسک به عنصر ذوق در تحلیل آن متن است. فرضیه بوزیمان یکی از شیوه‌های سبک‌شناسی آماری است که بوزیمان دانشمند آلمانی، نخستین بار آن را مطرح نمود و به این اسم شناخته شد. شیوه‌ای که این فرضیه ارائه می‌دهد، خواننده را در فهم جوانب ...
بیشتر
به‌کارگیری سبک‌شناسی آماری در تحلیل و بررسی متون ادبی، گامی مهم در مسیر عقلایی کردن فهم یک متن ادبی و دوری از تمسک به عنصر ذوق در تحلیل آن متن است. فرضیه بوزیمان یکی از شیوه‌های سبک‌شناسی آماری است که بوزیمان دانشمند آلمانی، نخستین بار آن را مطرح نمود و به این اسم شناخته شد. شیوه‌ای که این فرضیه ارائه می‌دهد، خواننده را در فهم جوانب پنهان متون ادبی کمک می‌کند. بر اساس این فرضیه می‌توان میزان هیجان و تحریک عاطفی یک ادیب را در اثرش دریافت، همچنانکه می‌توان میان زبان نثر و زبان شعر، و نیز سبک علمی و ادبی تمایز قائل شد. اساس این فرضیه، بررسی واژگان مورد استفادة ادیب و شمارش تعداد افعال و صفات به‌کاررفته در آن است. بر اساس این شمارش و عددی که از نسبت تعداد افعال به صفات حاصل می‌شود، خواننده می‌تواند دریابد که آن متن به کدام یک از این دو سبک گرایش دارد. همچنانکه با توجه به فزونی یا کاستی نسبت، میزان هیجانات عاطفی ادیب را در اثرش در می‌یابد. مقاله حاضر به این نتیجه دست یافته که سبک شعر آزاد، به‌واسطه آزادی‌ای که در اختیار شاعر گذاشته و او را در حصار قافیه و التزام تعداد مشخصی از تفعیلات محدود نمی‌کند، از دو نوع دیگر شعر، ادبی‌تر است، درحالی‌که شعر کلاسیک از این حیث در جایگاه میانه می‌ایستد، اما عدد حاصل‌شده از این نسبت در آنچه به شعر سپیدیا قصیدة النثر موسوم است، کمتر از نسبت حاصل‌شده در دو نوع دیگر شعری است.
ادبی
دوره 11، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 19-38
چکیده
برخی رمان‌های عربی به دلیل مضامین بلند، ویژگی‌های رفیع هنری و شگردهای نویسندگی، جهان‌شمول و نامزد دریافت جایزه نوبل شده‌اند؛ مثل رمان تأمل‌برانگیز و زیبای رامه و التنین اثر ادوار الخراط که شهرتی جهانی دارد و به زبان‌هایی چون انگلیسی نیز ترجمه شده‌است. روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و در آن بر اساس مؤلفه‌های جهانی شدن ادبیات ...
بیشتر
برخی رمان‌های عربی به دلیل مضامین بلند، ویژگی‌های رفیع هنری و شگردهای نویسندگی، جهان‌شمول و نامزد دریافت جایزه نوبل شده‌اند؛ مثل رمان تأمل‌برانگیز و زیبای رامه و التنین اثر ادوار الخراط که شهرتی جهانی دارد و به زبان‌هایی چون انگلیسی نیز ترجمه شده‌است. روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و در آن بر اساس مؤلفه‌های جهانی شدن ادبیات از دیدگاه حسام الخطیب، به بررسی رمان رامه و التنین(رامه و اژدها) اثر ادوار الخراط پرداختهایم. گفتنی است که بین ادبیات تطبیقی و جهان‌شمولی پیوند بسیار نزدیکی وجود دارد. چراکه ادبیات تطبیقی به مطالعه ادبیات در آن سوی مرزهای زبانی، فرهنگی و بینرشتهای میپردازد؛ آثاری که توانستهاند از مرزهای محدود ملی فراتر رفته و جهانی و جاودانه شوند. نتیجه حاصل از این پژوهش آن است که رمان مزبور، از نظر فرم، محتوا و شگردهای نوین داستاننویسی، معیارهای جهان‌شمولی را دارد. این رمان همچنین اساسیترین مسائل انسانی از قبیل عشق، مرگ، زندگی، و... را مطرح کرده‌است. علاوه بر آن، رابطه رمان با کهنالگوها و اساطیر شرقی به این رمان اهمیت جهانی داده‌است.
ادبی
دوره 11، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 59-81
چکیده
سوسیولوجیة الأدب کفرعٍ من العلوم الإجتماعیة ترید أن تبحث عن الجوهر الإجتماعی فی الأعمال الأدبیة. یربط لوسیان غولدمان فی نظریته البنیویة التکوینیة بناء الأعمال الأدبیة إلی التقنیة الاجتماعیة فی لحظة تاریخیة محددة. إنه یدعی أنَّ الأدب هو إنعکاسٌ عن للمعرفة المثالیةأو هو القسم غیر الواقعی عن الوعی الجماعی للفئات الإجتماعیة.
یبحث ...
بیشتر
سوسیولوجیة الأدب کفرعٍ من العلوم الإجتماعیة ترید أن تبحث عن الجوهر الإجتماعی فی الأعمال الأدبیة. یربط لوسیان غولدمان فی نظریته البنیویة التکوینیة بناء الأعمال الأدبیة إلی التقنیة الاجتماعیة فی لحظة تاریخیة محددة. إنه یدعی أنَّ الأدب هو إنعکاسٌ عن للمعرفة المثالیةأو هو القسم غیر الواقعی عن الوعی الجماعی للفئات الإجتماعیة.
یبحث الشعر العربی و الفارسی المعاصران عن المسائل الإنسانیة الهامة و عن الإتجاهات الفردیة و الإجتماعیة کما یجرِّبها کفکرةٍ جدیدةٍ. أمل دنقل المصری و اسماعیل شاهرودی الإیرانی، من الشعراء الإجتماعیین، تحدَّثا عن التقابل بین المعرفة المثالیةو الواقعیة الإجتماعیة و السیاسیة متکئینِ علی بناءِ یوتوبیا.
من الطرق المتداولة عند فی تنجیح أهدافهما الإصلاحیة و إجابة الشعب لبرنامجهما هو إعطاء اللون المثالی الی البطل و من أهم المفاهیم التی نرید أن نشیر إلیها فی هذا المقال، علاوة علی البحث حول نظریة غولدمان و المؤثِّرات السیاسیة و الإجتماعیة فی مصر و ایران، هی الإشتراک فی المعرفة المثالیة و تقابلها عند الشاعرینِ و التزلزل فیها . و تُظهِر نتیجة المقال أنَّ الکثیر من المُثُل عندهما ترتبط بالقیم الوطنیة و التقابل الموجود یعبِّر عن التباین فی تطور الأفکار و العواطف کما أنَّ التردد فی المُثل فی الحقیقة نتیجة فشل الشاعرین عند حصول المعرفة المثالیة.
ادبی
دوره 11، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 83-104
چکیده
یعتبر الزمان من العناصر الأساسیة التی تتطوّر من خلالها الأحداث والشخصیات فی الروایة. وتسیر الأحداث غالبا بترتیب زمنیّ متتابع، ولکن قد تحدث فی ترتیب عنصر الزمان اختلالات سمّاها «جیرار جنیت» "المفارقة الزمنیة". وتظهر هذه المفارقة الزمنیة فی الروایة بشکل "الاسترجاع" و"الاستباق".
ویهدف هذا البحث مستفیدا من الأسلوب الوصفی الی دراسة ...
بیشتر
یعتبر الزمان من العناصر الأساسیة التی تتطوّر من خلالها الأحداث والشخصیات فی الروایة. وتسیر الأحداث غالبا بترتیب زمنیّ متتابع، ولکن قد تحدث فی ترتیب عنصر الزمان اختلالات سمّاها «جیرار جنیت» "المفارقة الزمنیة". وتظهر هذه المفارقة الزمنیة فی الروایة بشکل "الاسترجاع" و"الاستباق".
ویهدف هذا البحث مستفیدا من الأسلوب الوصفی الی دراسة "المفارقة الزمنیة" فی روایة "المصابیح الزرق" لحنا مینة.
وقد أظهرت الدراسة أن حنا مینة قد اتبع فی روایته هذه أسلوب الروایات الکلاسیکیّة، فتجری الأحداث فیها بترتیب زمنی غالبا ولکن مع ذلک قد استفاد بعض الأحیان من بعض المفارقات الزمنیّة بشکل "الاسترجاع" و"الاستباق" الداخلی و الخارجی. واستخدام هذه التقنیة الروائیة تؤدی إلی توسیع الفضاء الزمنی فی الروایة وتشویق القارئی لیتابع أحداثها بشوق ونهم.
ادبی
دوره 11، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 105-128
چکیده
الدراسة المذکورة حاولت جاهدة أن تبحث و تنقد من الناحیة الشکلیة والمضمونیة وعلی اساس المذهب الإمریکی قصتین صغیرتین؛ «بیابانی» لمحمود دولت‌آبادی و«الخوف» لنجیب محفوظ مستفیدة من منهج التوصیف والتحلیل وقد توصل إلی النتائج التالیة: فی قصة بیابانی،کثرة الشخصیات، والقصص المتنوعة فیها أدت إلی أن هذه القصة لیست ذات حبکة مناسبة؛ ...
بیشتر
الدراسة المذکورة حاولت جاهدة أن تبحث و تنقد من الناحیة الشکلیة والمضمونیة وعلی اساس المذهب الإمریکی قصتین صغیرتین؛ «بیابانی» لمحمود دولت‌آبادی و«الخوف» لنجیب محفوظ مستفیدة من منهج التوصیف والتحلیل وقد توصل إلی النتائج التالیة: فی قصة بیابانی،کثرة الشخصیات، والقصص المتنوعة فیها أدت إلی أن هذه القصة لیست ذات حبکة مناسبة؛ لکن قصة الخوف التی تتابع منهج پراپ، لها حبکة مناسبة؛ بمعنی أن الحوادث تأتی متتالیة بشکل مترابطة ومتصلة بعضها ببعض.
خلافاً لقصة بیابانی،کثرة الشخصیات فی قصة الخوف لم یسفر عن ضعف القصة و لم یقلل من شأنها و کل هؤلاء الشخصیات له تأثیرات فی القصة مع أزماتهم وحلولها.کان دولت‌آبادی قد اعتمد علی طریقة غیر المباشرة مهتمّاً بابراز الملامح الخارجیة للشخصیة وبعض الأحیان هذا الوصف قد أصبح أکثر فنیاً حیث أن الراوی لایکون موصوفاً خصائص الأشخاص ووصف الشخصیات یرسم من قبل شخصیات أخری. فی هاتین القصتین الصغیرتین کان قد بدی واضحاً سیطرة بیابانی العالیة بالنسبة إلی محفوظ فی کتابة السیناریوهات. من خصائصهما النثریة؛ الإستفادة الأکثر من الجمل القصیرة، المثل والکلمات العامیة ولکن نثر محفوظ لیس فیه کلمات بذیئة ردیئة. تنتهی قصة بیابانی بنهایة منفتحة وأما قصة الخوف لها نهایة محسومة ذو طابع تراجیدی.
ادبی
دوره 11، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 155-175
چکیده
قَدْ کانَ الشَّرقُ الأوْسطُ العربی طِیْلَةَ التَّاریخ المعاصرِ من مناطق تسودُها الأزمة والتَّوتُّر فوق الحدِّ ولایزال الظّروف السَّائدة على هذه المنطقة فی أسوأ الأحوال. فیکون وعی الحقول السّیاسیةِ والإجتماعیةِ التی تَتَعلّقُ بهذه الأزمات قَیِّماً لِلجانحین إلى الأدب السیاسی مِنْ منظورِ الشّعراء الذّینَ قَدْ رَصَدُوا التَّوتُّرات ...
بیشتر
قَدْ کانَ الشَّرقُ الأوْسطُ العربی طِیْلَةَ التَّاریخ المعاصرِ من مناطق تسودُها الأزمة والتَّوتُّر فوق الحدِّ ولایزال الظّروف السَّائدة على هذه المنطقة فی أسوأ الأحوال. فیکون وعی الحقول السّیاسیةِ والإجتماعیةِ التی تَتَعلّقُ بهذه الأزمات قَیِّماً لِلجانحین إلى الأدب السیاسی مِنْ منظورِ الشّعراء الذّینَ قَدْ رَصَدُوا التَّوتُّرات برؤیة تَّنویریة ومنقذة. فی هذا الصَّدد، قد بَلْوَرَ الشاعرُ العراقیّ الذائعُ الصِّیت والنّبیه أحمد مطر، جذورَ هذه الأزمات بینَ شعره؛ بناءً عَلَى معلوماته الواسعة مِنْ أساسیات العلوم السیاسیة الحدیثة. حسب رأی أحمد مطر، ترجع هذه التفاقمات المستعصیة فی کثیرٍ من الأحیان إلی نظام السلطة و الأسالیب التقلیدیة لممارستها فی الدّول العربیة. من هذا المنطلق، یَتَصَدَّى الکاتب فی هذا المقال لمنطق القوّة أو سیاسة السلطة فی البلدان العربیة بالأسلوب الوصفی والتحلیلی مُستوعباً مُتَّسِقاً مع الموضوع. من النتائج المتوخاة مِنْ هذا المقال نرى أنَّ نظام السلطة فی الدّول العربیة مِنْ رؤیة أحمد مطر یقوم على التفرد بالسُّلطة؛ فحُکّامها یراقبون عَلَى المواطنین بشدةٍ بالغةٍ بأسالیب کثیرة کالإرهاب، التَّعذیب، الرّقابة عَلَى المطبوعات، التّواجد المکثف لِقواتِ الأمن، الدّعایة الزائفة و... فاتِّخاذ هذه أسالیب قَدْ مهَّد الطَّریقَ لِشتَّى التحلُّل والأزمات المتدفِّقة وبالتالی قد آلَ إلى اِندلاعِ الانتفاضات الاجتماعیة.
ادبی
فاطمه بخیت؛ سعید بزرگ بیگدلی؛ ناصر نیکو بخت؛ کبری روشنفکر
دوره 10، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 1-16
چکیده
نشانه‌شناسی، رویکرد نقدی نوینی است که با خوانش و نقد متون ادبی برخی عناصر آن را مانند عنوان، با شیوه‌های جدید ارزیابی می‌کند. عنوان، اشاره نخستینی است که خواننده، کلید معنا را فشرده‌وار در یک یا چند واژه می‌یابد و امکان ورود به اعماق متن را، به‌منظور گشودن رمزگان‌های آن، پیدا می‌کند؛ به‌طوری‌که از طریق متن به مفهوم عنوان پی ...
بیشتر
نشانه‌شناسی، رویکرد نقدی نوینی است که با خوانش و نقد متون ادبی برخی عناصر آن را مانند عنوان، با شیوه‌های جدید ارزیابی می‌کند. عنوان، اشاره نخستینی است که خواننده، کلید معنا را فشرده‌وار در یک یا چند واژه می‌یابد و امکان ورود به اعماق متن را، به‌منظور گشودن رمزگان‌های آن، پیدا می‌کند؛ به‌طوری‌که از طریق متن به مفهوم عنوان پی میبرد. براین اساس، این مقاله، نشانهشناختی دو عنوان شعری «رساله من المنفى» اثر محمود درویش و «نامه» اثر احمد شاملو، و همچنین تطبیق واژۀ «نامه» در عنوان این دو تحلیل و بررسی می‌کند؛ رویکرد این جستار، توصیفی ـ تحلیلی و بر مبنای مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی است. نتایج بیانگر آن است که واژه «نامه» پیامی را به خواننده منتقل می‌کند که حاکی از بیان اوضاع اجتماعی است که این دو شاعر در آن زندگی میکنند. محمود درویش شرایط میلیونها انسان را نشان می‌دهد که در اثر زیادهخواهی عدهای از سرزمین خود آواره گشتهاند و قربانی ستم، تجاوز و وحشیگری آنان شده‌اند و برای رسیدن به حقوق ازدسترفته خود و زندگی عادلانه مبارزه میکنند و شاملو نیز ستمی بر مردمان سرزمینش را روایت می‌کند که آنان را از حقوق انسانیشان محروم و رام حاکمیتی جبار کرده‌است.
ادبی
فرامرز میرزایی؛ مرتضی قائمی؛ مجید صمدی
دوره 10، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 17-31
چکیده
شعر انقلابی، نه به خاطر مضامین سیاسی‌اش، بلکه به خاطر چهارچوب هنری‌اش، برتر و ارزشمند است، زیرا مردم عموما با مفاهیم سیاسی آشنا هستند، این تنها بیان هنرمندانه و زیبای زبانی است که شعر را برتر می‌نماید. برداشت نادرست از اینکه شعر سیاسی، به منظور برانگیختن مردم به شورش، بایستی به زبان ودرک عمومی آنان نزدیک باشد، موجب گردید تا قصاید ...
بیشتر
شعر انقلابی، نه به خاطر مضامین سیاسی‌اش، بلکه به خاطر چهارچوب هنری‌اش، برتر و ارزشمند است، زیرا مردم عموما با مفاهیم سیاسی آشنا هستند، این تنها بیان هنرمندانه و زیبای زبانی است که شعر را برتر می‌نماید. برداشت نادرست از اینکه شعر سیاسی، به منظور برانگیختن مردم به شورش، بایستی به زبان ودرک عمومی آنان نزدیک باشد، موجب گردید تا قصاید سیاسی مبتذلی سروده شود که فارغ از هر نوع ذوق ادبی وبدور از عنصر «هنجارگریزی» باشد. فاروق جویده، شاعر متعهد مصری، در اشعار سیاسی ـ انقلابی خود، به منظور تسخیر قلب مخاطبان و تحت تاثیر قرار دادن ایشان، از این پدیده، بسیار بهره میبرد. پس او چگونه هنجارگریزی را در گفتمان انقلابی اشعارش به کار گرفته است؟ از آنچه در این مقال مورد پژوهش واقع شد، می‌توان چنین نتیجهگیری کرد که هنجارگریزی در شعر انقلابی وی در هفت سطح معنایی، زمانی، نحوی، نوشتاری، زبانی، گویشی و واژگانی پدیدار میگردد و این در حالی است که جویده به هنجارگریزی آوایی اهمیتی نداده اما در هفت سطح مذکور به خوبی توانسته است تا با به‌کارگیری قالبهای هنجارگریز توجه مخاطبانش را به اهداف سیاسی، اعتراضی و انقلابی خود جلب نماید.
ادبی
دوره 10، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 57-76
چکیده
أدعیة الإمام السجاد (ع) من حیث الأسلوب تختلف عمّا سواها من آثار الأئمة المعصومین (ع) التی وصلت إلینا. الإمام السجاد (ع) فی کتاب الصحیفة، فتح فصلا جدیدا فی الأدب یُسمّی أدب الدعاء، حیث یُعتبَر هذا الأدب من أبرز وأجمل النصوص العربیة. ما أُودع فی هذا الکتاب من تشبیهات، واستعارات، وکنایات، یعرض صورا فنیّة رائعة تدلّ علی مدی اهتمام الإمام ...
بیشتر
أدعیة الإمام السجاد (ع) من حیث الأسلوب تختلف عمّا سواها من آثار الأئمة المعصومین (ع) التی وصلت إلینا. الإمام السجاد (ع) فی کتاب الصحیفة، فتح فصلا جدیدا فی الأدب یُسمّی أدب الدعاء، حیث یُعتبَر هذا الأدب من أبرز وأجمل النصوص العربیة. ما أُودع فی هذا الکتاب من تشبیهات، واستعارات، وکنایات، یعرض صورا فنیّة رائعة تدلّ علی مدی اهتمام الإمام بهذه الصناعات الأدبیة والبلاغیة. کما أنّ استخدام بعض الصناعات البدیعیة کالسجع، والجناس، وحسن النسق، و... أضفی إیقاعا داخلیا علی¬کلام الإمام ممّا ساهم فی جمالیّة نص هذا الکتاب. یهدف هذا المقال وبنظرة بلاغیة إلی نقد وتحلیل جمالیات هذه الصناعات فی أدعیة 23، و 24، و 25 من الصحیفة السجادیة. هذه الدراسة تعتمد المنهج الوصفی التحلیلی وترید أن تدرس وتبین الجوانب الجمالیة للصناعات البیانیة وبعض الصناعات البدیعیة المؤثرة فی إضفاء الموسیقی الداخلیة علی کلام الإمام (ع).
ادبی
فاطمه علی نژاد چمازکتی؛ سعیده میرحق جو لنگرودی؛ فروغ رحیمی؛ مرضیه کهندل جهرمی
دوره 10، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 97-117
چکیده
التعاون العلمی من السمات الرئیسة فی نظام البحوث و یعد مؤشرا من مؤشرات دراسة قیمة المقالات العلمیة. تلیه آثار ایجابیة مثل تبادل مفید للآراء و النظرات؛ استعمال مهارات الکتاب المشارکین، زیادة رغبة الباحثین للقیام بالأعمال العلمیة المتنوعة و زیادة جودة المقالات المشترکة. أجری هذا البحث بغیة دراسة مؤشرات مختلفة من الکتاب المشارکین ...
بیشتر
التعاون العلمی من السمات الرئیسة فی نظام البحوث و یعد مؤشرا من مؤشرات دراسة قیمة المقالات العلمیة. تلیه آثار ایجابیة مثل تبادل مفید للآراء و النظرات؛ استعمال مهارات الکتاب المشارکین، زیادة رغبة الباحثین للقیام بالأعمال العلمیة المتنوعة و زیادة جودة المقالات المشترکة. أجری هذا البحث بغیة دراسة مؤشرات مختلفة من الکتاب المشارکین فی مجلة الجمعیة العلمیة الإیرانیة للغة العربیة و آدابها، فی الفترة 2012-2013. تبین النتیجة أنها کتبت ستون مقالة لمدة عامین و انتشرت أربعون مقالة منها باللغة الفارسیة و عشرون مقالة باللغة العربیة. حوالی ستین بالمئة من المقالات ألِّفت من قبل الأساتذة و أعضاء هیئة التدریس و بمساهمة المؤلفَین و تبین أنَّ للثمانیة و السبعین بالمئة من کتّاب المجلة علاقاتٍ کتابیة.تدل النتائج علی أن متوسط نسبة المشارکة فی هذا العام أقل من خمس بالمئة و یمثل انخفاض درجة التعاون المجموعی بین کتاب المجلة. أُلِّفَت اثنانِ و أربعون مقالةً منها بمشارکةِ کاتبَینِ زمیلینِ من جامعة واحدة و فقط فی إحدی عَشرةَ مقالة، تعاون الکتاب المختلفون من جامعات شتی. هذا الأمر یمثل انعدام التعاون بین الکتاب الآکادیمیین. توضح أیضا هذه الدراسة أن جامعة تربیت مدرس، الخوارزمی، و الرازی لکل منها ست مقالات و لها المکانة الأولی فی إنتاج أکثر المقالات. فی هذا الصدد، تعد الدکتورة کبری روشنفکر، کاتبة کثیرةَ الانتاج بین کتاب هذه المجلة، التی کَتَبت ثلاث مقالات منها. إن کتّاب المجلة یستفیدون فی مقالتهم من الکتب أکثر من المنابع الأخری نحو المجلات، المواقع الالکترونیة و... و کان معدل الإحالات إلی مقالة 15/24 إحالة و قدیکون معدل الإحالات لأی عدد المجلة 12/181 إحالة.
ادبی
دوره 10، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 119-143
چکیده
الشهید والشهادة من الموضوعات التی تحتل مکانة سامیة فی الفکر الإسلامی، و تطرّق الکثیر من الأدباء والشعراء فی نتاجهم إلی هذا الموضوع. ومن أبرز الشعراء المعاصرین ومراجع الشیعة العظام الذین عالجوا هذا الموضوع فی أشعارهم هو العلامة محمد حسین فضل الله. والباحثان فی هذه الدراسة بصدد الإجابة علی السؤالین التالیینِ: من هم الشهداء الذین ...
بیشتر
الشهید والشهادة من الموضوعات التی تحتل مکانة سامیة فی الفکر الإسلامی، و تطرّق الکثیر من الأدباء والشعراء فی نتاجهم إلی هذا الموضوع. ومن أبرز الشعراء المعاصرین ومراجع الشیعة العظام الذین عالجوا هذا الموضوع فی أشعارهم هو العلامة محمد حسین فضل الله. والباحثان فی هذه الدراسة بصدد الإجابة علی السؤالین التالیینِ: من هم الشهداء الذین شغلوا حیزا واسعا فی نتاج الشاعر وما هی مواصفاتهم التی جلبت انتباه الشاعر؟ وما یمیّز شعر العلامة فضل الله حول الشهید والشهادة عن سائر الشعراء، ویدلّ علی مدی أهمیّة هذه الدراسة، اهتمام الشاعر بشهداء کانوا قادة للدین والفکر فی عصرهم، منهم الشهید محمد باقر صدر وأخته بنت الهدی صدر و بعض قادة حزب الدعوة الإسلامیة حیث کان لهؤلاء الشهداء دورٌ بارزٌ فی حثّ الشعب وتنویرهم ضد الظلم والاستعمار بأفکارهم النیّرة.بما أنّ الشاعر قضی شطرا من عمره الشریف فی العراق فمن الطبیعی أن یکون معظم شعره حول الشهداء الذین کانوا علماء و قادة للدین والفکر فی العراق، کما یذکر أحیانا شهداء لبنان و فلسطین وایران؛ والشاعر فی نظرته إلی الشهید یستوحی أفکاره من القرآن الکریم وثقافة عاشوراء. وإنّنا فی هذه الدراسة بالترکیز علی دیوان "قصائد للإسلام والحیاة" و حسب المنهج الوصفی – التحلیلی، سوف نعالج هذا الجانب من شعر العلامة فضل الله بالنقد والتحلیل.
