مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)

ادبی

ساختار سنت و سازوکار آن در شعر بلند حیدری

علی خالقی؛ عبدالعلی آل بویه لنگرودی

دوره 10، شماره 32 ، آذر 1393، ، صفحه 1-23

چکیده

شاعر امروزی می‌کوشد نگاهی نو به سنت شعری گذشته داشته باشد، از این رو، سنت در نگاه وی در ساختارها وزن و زبان محدود نمی شود، بلکه از جهان بینی انسانی او سرچشمه می‌گیرد. به همین منظور پژوهش حاضر موضوع سنت و عناصر هنری آن را در اشعار بلند حیدری شاعر عراقی بررسی می‌کند و به چگونگی بکارگیری سنت توسط شاعر در قصیده های مشهورش می پردازد وارتباطی ... بیشتر شاعر امروزی می‌کوشد نگاهی نو به سنت شعری گذشته داشته باشد، از این رو، سنت در نگاه وی در ساختارها وزن و زبان محدود نمی شود، بلکه از جهان بینی انسانی او سرچشمه می‌گیرد. به همین منظور پژوهش حاضر موضوع سنت و عناصر هنری آن را در اشعار بلند حیدری شاعر عراقی بررسی می‌کند و به چگونگی بکارگیری سنت توسط شاعر در قصیده های مشهورش می پردازد وارتباطی را که شاعر میان گذشته و حال ایجاد می‌کند نشان می‌دهد و شخصیت های ادبی، تاریخی و مردمی و حتی شخصیت های معاصر فراخوانده شده در شعر وی را تحلیل می کند تا ارتباط تنگاتنگ شاعر را با میراث گذشته خود در عراق به خواننده بشناساند و اشتیاق فراوان او را به وطن نشان دهد. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی تلاش کرده است ساختار سنت را در اشعار بلند حیدری وا کاوی نماید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بلند حیدری سنت را زنده و نو آورانه به کار گرفته که نشان از عمق آگاهی فردی و فرهنگی او دارد. گرایش او به شخصیت‌های تاریخی بیانگر گستردگی دید شاعرانه ونوگرایانه‌ای است، که گستردگی جهان درون و دمیدن جنبه های انسانی را در شعر وی نشان می‌دهد. ضمن این که شاعر چنین رویکردی را با تصویری زنده از واقعیت بازنمایی می کند و آن را با نگاه فلسفی خود نسبت به زندگی و انسان مدرن در هم می آمیزد.

ادبی

ویژگی‌های سبک‌شناسی قصیده «غریب‌علی الخلیج» بدرشاکر‌ سیاب

مینا بیرزادنیا؛ راضیه قاسمی

دوره 10، شماره 32 ، آذر 1393، ، صفحه 25-43

چکیده

سبک‌شناسی شیوه‌ای نقدی، ادبی، زبانی است که متون ادبی را در درون متن بررسی می‌‌کند و وظیفه‌ی اصلی آن، تمرکز بر عناصر بنیادی و درونی یک اثر هنری و آشکار کردن معیارهای ابداع و نوآوری است. از طرف دیگر شعر بازتاب اندیشه، عواطف و احساسات آدمی از طریق زبان است و زبان شعر به خاطر دارا بودن آرایه‌های ادبی، از لحاظ فرم و مفهوم‌، قلب ... بیشتر سبک‌شناسی شیوه‌ای نقدی، ادبی، زبانی است که متون ادبی را در درون متن بررسی می‌‌کند و وظیفه‌ی اصلی آن، تمرکز بر عناصر بنیادی و درونی یک اثر هنری و آشکار کردن معیارهای ابداع و نوآوری است. از طرف دیگر شعر بازتاب اندیشه، عواطف و احساسات آدمی از طریق زبان است و زبان شعر به خاطر دارا بودن آرایه‌های ادبی، از لحاظ فرم و مفهوم‌، قلب آدمی را مجذوب می‌کند. سیاب به عنوان شاعری نوآور تحت تاثیر عقاید سیاسی و اجتماعی حاکم بر عصر خود بوده و نسبت به سنت‌های حاکم بر عصر خود شوریده است و اشعارش بیان کننده‌ی وجدان آدمی و روح و روان ملت است، در این پژوهش یکی از قصائد این شاعر با عنوان «غریب علی الخلیج» به روش سبک‌شناسی در سه سطح زبانی، ادبی و فکری مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که شاعر در سطح آوایی از انواع مختلف تکرار بهره برده و گونه‌های مختلف آنرا به عنوان ابزاری زیبایی‌شناسی در خدمت موضوع شعری قرار داده است تا آنجا که می‌توان از آن به عنوان یک مشخصه‌ی سبکی درشعرش یاد کرد. در سطح ادبی، شاعر با استعانت از تصاویر هنری از جمله آشنایی‌زدایی در زمینه تشبیه و استعاره توانسته به عنوان ابزاری برای بیان عواطف و احساسات خود بهره گیرد. از ویژگی‌های این قصیده؛ وحدت موضوع وبیان عناصر سازنده شخصیت انسان یعنی عشق، عاطفه، عقل و متعلقات آن و همچنین بیان حزن و اندوهی که ناشی از استعمار و عقب‌ماندگی مردم است.

ادبی

دراسة البناء الدرامی فی الشعر الجاهلی مؤکّدا علی المعلّقات و قصیدتی شعراء الصعالیک

عباس اقبالی؛ راضیه نظری

دوره 10، شماره 32 ، آذر 1393، ، صفحه 65-78

چکیده

الدَّراما (Dram) فن شعبی یثیر المتلقّی. و یبنی علی الحدث التی أساسها التوتر و الحرکة. و لا یخلو أدب کل عصر و خاصة الأدب الجاهلی من هذا الفن. لکن الدّراما الجاهلی ذو خطّة بسیطة جدا؛ إذ بنی علی الواقع البسیط السائد علی الحیاة الجاهلیّة و الشخصیة فیه یتمتّع بالسذاجة لذلک نری أنّ «البطل» فی الدراما الجاهلی لایزال یبحث عن هدف واحد ... بیشتر الدَّراما (Dram) فن شعبی یثیر المتلقّی. و یبنی علی الحدث التی أساسها التوتر و الحرکة. و لا یخلو أدب کل عصر و خاصة الأدب الجاهلی من هذا الفن. لکن الدّراما الجاهلی ذو خطّة بسیطة جدا؛ إذ بنی علی الواقع البسیط السائد علی الحیاة الجاهلیّة و الشخصیة فیه یتمتّع بالسذاجة لذلک نری أنّ «البطل» فی الدراما الجاهلی لایزال یبحث عن هدف واحد (الحیاة الابدیّة) و یمنعه «الرقیب» عن الوصول إلی مقصده الدرامی. و فیه یُتعاضد البطل بعناصر درامیّة: الانسانیة و اللّاإنسانیة. و فی عنصری «الزّمن» و «الفضاء» الدرامیین، «الخوف» هو المیزة البارزة فیهما و لهذا یتطرّق الشاعر إلی استخدام المفردات المتناسبة له و یخلق الصور البصریة و السمعیة لکی یُجسِّمَ «الهول». و الصراع بنوعیه الأفقی و العمودی کعنصر رییسی فی الدرام، یتبلور فی الشعر الجاهلی: فی الصراع الافقی یحارب البطل الخُلقَ الردیئة الّتی یواجهها فی المجتمع الجاهلی و فی الصراع العمودی یتناضلان البطلُ و الموتُ و فی نهایة الصراع ینتصر البطل الدرامی. فی هذه المقالة و باستخدام المنهج التوصیفی ـ التحلیلی، قد درسنا ظاهرة الدراما فی الشعر الجاهلی و بیّنا عناصرها فی ذلک الأدب علی أساس جدول أکتانسیل و قد وصلنا إلی أنّ الشعر الجاهلی کمرآة لثقافة ذلک العصر، هو من النماذج الأصیلة فی الأدب الدرامی.

مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 18 (1401)

دوره 17 (1400)

دوره 16 (1399)

دوره 15 (1398)

دوره 14 (1397)

دوره 13 (1396)

دوره 12 (1395)

دوره 11 (1394)

دوره 10 (1393)

دوره 9 (1392)

دوره 8 (1390-1391)

دوره 7 (1390)

دوره 6 (1389)

دوره 5 (1388)

دوره 4 (1387)

دوره 3 (1386)

دوره 2 (1385)

دوره 1 (1384)

موضوعات = ادبی

ساختار سنت و سازوکار آن در شعر بلند حیدری

چکیده

ویژگی‌های سبک‌شناسی قصیده «غریب‌علی الخلیج» بدرشاکر‌ سیاب

چکیده

دراسة البناء الدرامی فی الشعر الجاهلی مؤکّدا علی المعلّقات و قصیدتی شعراء الصعالیک

چکیده