المؤلف
المستخلص
تعرض ابن هشام الانصاري في کتابه القيم «مغني اللبيب» لکثير من آراء النحويين و البيانيين جيث يمکننا أن نسميه نقد النحو. إنّ ابن هشام غالباً ما يدافع عن سيبويه و مدرسة البصرة و يرجّح آراءهم علي الآخرين.
و قد تبّوأ ثلاثة من علماء النحو و البلاغة العربيّة أي سيبويه، ابن مالک و الزمخشري مکانة عُليا لأنفسهم في کتاب مغني اللّبيب حيث نراهم أکثر الأشخاص ذکراً فيه. علي صعيد آخر تري مخالفة شديدة و غير متعارفة في هذا الکتاب لآراء أبي‌حيّان الغرناطي _النحوي الأندلسي الشهير_ الّذي کان استاذاً لابن هشام، بحيث کلّما يذکر اسمه يريد تخطئة آرائه و تقبيح شخصيّته. هذه المخالفات قبل أن تکون ناتجة من اختلاف آرائهما النحويّة تنبعث من الاختلافات الدينيّة و التفاضل و کونهما في عصر واحد و من مکانتهما الاجتماعيّة.
تدرس في هذا المقال أحکام ابن هشام الانصاري عن النحويين موجزة و مخالفته الشديدة لأبي‌حيّان.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
جایگاه نحویان در کتاب مغنی اللّبیب ابن هشام أنصار ی (مطالعه موردی: أبوحیّان غرناطی)
المؤلف [Persian]
- سیّد علی میرلوحی
المستخلص [Persian]
در کتاب مغنی اللّبیبِ ابن هشام که میتوان آن را نقد نحو نامید، نظریات بسیاری از نحویها و اهل بلاغت تحلیل و بررسی شده است. ابن هشام طرفدار سیبویه و مکتب نحوی بصره است و غالباً دیدگاههای آنان را بر دیگران ترجیح میدهد.
سه چهره مشهور در نحو و بلاغت عربی یعنی سیبویه، ابن مالک و زمخشری بالاترین بسامد را در کتاب مغنی اللّبیب دارند. از سوی دیگر در این کتاب مخالفتی شدید و غیر معمول با نظریات و شخصیّت ابوحیّان غرناطی _نحوی مشهور أندلسی- که استاد ابن هشام نیز بودهاست، دیده میشود؛ به گونهای که هرگاه ذکری از او به میان میآورد، به منظور نفی نظریات و تخطئه شخصیّت او است. این مخالفت ها بیش از آن که ناشی از تفاوت دیدگاههای نحوی این دو باشد، ریشه در مسائل مذهبی، تفوّق و برتری جویی، هم عصر بودن و جایگاه و موقعیّت اجتماعی آن دو دارد.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- مغنی اللّبیب
- ابن هشام
- أبوحیّان غرناطی
- نحو
)