طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

المؤلف

المستخلص

« الأدب المقارن» عند روّاده الفرنسيين هو دراسة الأدب القومي في علاقاته التاريخية بغيره من الآداب. هذا المفهوم الأساسي المتمثل في دراسة التأثيرات و التأثرات قد غلب علي الدراسات الأدبية المقارنة مند نشأته في القرن التاسع عشر و حتي منتصف القرن العشرين، الذي از دهر فيه الاتجاه الامريکي، الذي لايشترط وجود علاقات تاريخية في الأدب المقارن، کما أنه يعني بمقارنة الأدب بالمعارف و العلوم الانسانية الأخري.
و عن دارالنهضة العربية في بيروت سنة 1973 أصدر طه ندا کتابا بعنوان «الادب المقارن» أبدي فيه التزامه بالمفهوم الفرنسي السابق و تحمسه الواضح للدراسات الاسلامية المقارنة، متناولاً جانبي التنظير و التطبيق بالدرس. و فيما يلي نتحدث في أيجاز شديد عن نشأة هذا اللون من البحث الأدبي و أهمّ اتجاهاته في الغرب، ثم نتناول«الادب المقارن» لطه ندا بالدرس و النقد. 

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

بررسی و نقد « الأدب المقارن» اثر طه ندا

المؤلف [Persian]

  • هادی نظری منظم

المستخلص [Persian]

ادبیات تطبیقی از دیدگاه پیشگامان فرانسوی این علم، به بررسی وتحقیق در باب روابط تاریخی ادبیات ملی با ادبیات دیگر ملتها می پردازد. مفهوم مهم و اساسی تأثیرگذاری و اثرپذیری از آغاز بر پژوهشهای تطبیقی غالب بود، تا آنکه در نیمة‌دوم قرن بیستم، مکتب آمریکایی به ثمر نشست. این مکتب نقدی، وجود پیوندهای تاریخی را در ادبیات تطبیقی ضروری نمی شمارد؛ همچنین به مقایسة ادبیات با معارف بشری و شاخه های مختلف علوم انسانی نیز اهتمام دارد.
در سال 1973 طه ندا نویسنده مصری، کتاب الأدب المقارن» (= ادبیات تطبیقی) خود را در بیروت (دارالنهضة العربیة) منتشر کرد. پایبندی به مفهوم کلاسیک ادبیات تطبیقی و علاقه مندی شدید وی به پژوهشهای تطبیقی اسلامی دراین اثر آشکار است. او کتاب خود را در دو بخش نظری وتطبیقی تألیف نمود. اینک به اختصار فراوان از پیدایش این پژوهش ادبی در اروپا و آمریکا و مکاتب مشهور آن سخن گفته و سپس به بررسی و نقد کتاب «الأدب المقارن» اثر طه ندا می پردازیم.
 

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • ادبیات تطبیقی
  • مکتب فرانسه
  • مکتب آمریکایی
-     آذرنوش، آذرتاش، چالش میان فارسی و عربی، تهران،نشر نی، چاپ 1، 1385 هـ.ش.
-     .................................؛ چالش، «التعامل الثقافی بین الفارسیة و العربیة»، مجلة الجمعیة العلمیة‌الایرانیة للغة العربیة و آدابها، العدد الخامس، 1385هـ. ش.
-     اته، هرمان؛ تاریخ ادبیات فارسی، ترجمه رضازاده شفق، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1337 هـ. ش.
-     البخاری، محمد بن عبدالله؛ داستانهای بیدپای، به کوشش ناتل خانلری و محمد روشن، نشر خوارزمی، چاپ 2، 1369 هـ. ش.
-     براون، ادوارد؛ تاریخ ادبیات ایران، ترجمه فتح الله مجتبایی، تهران، چاپ 5، 1373 هـ ش.
-     الخطیب، حسام؛ آفاق الأدب المقارن عربیاً و عالمیاً، دمشق، دارالفکر، الطبعة الثانیة، 1999 م.
-     دودپوتا، عمرمحمد؛ تأثیر شعر عربی بر تکامل شعر فارسی، ترجمه سیروس شمسیا، تهران، صدای معاصر، چاپ 1، 1382هـ ش.
-     الرادویانی، محمد بن عمر؛ ترجمان البلاغة، به کوشش احمد آتش، استانبول، انتشارات ابراهیم خروس، چاپ 1، 1949 م.
-     زرین کوب، عبدالحسین؛ یادداشت ها و اندیشه ها، به کوشش عنایت الله مجیدی، تهران، 1351 هـ ش.
-     شفیعی کدکنی، محمدرضا؛ صور خیال در شعر فارسی،تهران، انتشارات آگاه، چاپ 6، 1375 هـ ش.
-     شمیسا، سیروس؛ کلیات سبک شناسی، تهران، انتشارات فردوس، چاپ 6، 1380 هـ ش.
-     صفا، ذبیح الله؛ تاریخ ادبیات در ایران، تهران، انتشارات ابن سینا، 1351 هـ ش.
-     عبود، عبده؛ الأدب المقارن، مشکلات و آفاق؛ دمشق، اتحاد الکتاب العرب، 1999 م.
-     علوش، سعید؛ مدارس الادب المقارن، المرکز الثقافی العربی، الطبعة الاولی، 1987 م.
-     فرشیدورد، خسرو، درباره ادبیات و نقد ادبی، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ 4، 1382 هـ ش.
-     فروزانفر، بدیع الزمان؛ مباحثی از تاریخ ادبیات ایران، تهران، 1354 هـ ش.
-   گوته، یوهان ولفگانگ؛ دیوان شرقی، ترجمه شجاع الدین شفا،‌نشریه کتابخانه ابن سینا، چاپ 2،
1343 هـ ش.
-     مجیب المصری، حسین؛ صلات بین العرب و الفرس و الترک، القاهرة، الدارالثقافیة للنشر، الطبعة الاولی، 2001 م.
-     مکی، الطاهر احمد؛ الادب المقارن، أصوله و تطوره و مناهجه، القاهرة، دارالمعارف، الطبعة الاولی، 1987 م.
-     مینوی، مجتبی؛ فردوسی و شعر او،تهران، انتشارات توس، چاپ 3، 1372 هـ ش.
-     ندا، طه؛ الأدب المقارن، بیروت، دارالنهضة العربیة، الطبعة الثانیة، 1991 م.
-     نفیسی، سعید؛ تاریخ نظم و نظم در ایران و در زبان فارسی..، چاپخانه میهن، 1344 هـ ش.
-     هلال، محمد غنیمی؛ الأدب المقارن، نهضة مصر للطباعة و النشر.