نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 دانشگاه بين‌المللي امام خميني (ره) قزوين
2 دانشگاه تهران
المستخلص
الملخّص:
إحدى القضايا الهامة في البلاغة، موضوع التنکير والذي يندرج في قضايا علم المعاني ولاستخدامه أغراض بلاغية عالية يمکن استشفافها في القرآن أيما استشفاف ولاستخدام الکلمة نکرة أرجحية لما يحتويه من معني لا يمکن التعبير عنه بالتعريف.
ولذلک قمنا بضبط الملامح الدلالية للتنکير في کلام أمير المومنين لنعرض بذلک بصمة من عمق فصاحته و نرد ثانيا علي من يشيع مزاعم حول عدم صحة نسبة النهج إلي الإمام علي (ع) حيث لا يمکن صدور کلام کهذا إلا لمن له باع طويل في الفصاحة کأمير المومنين(ع).
وهناک مزاعم ضعيفة حول انتحال النهج بيد الشريف الرضي و نري في ملامح التنکير الموجودة في جزء يسير من نهج البلاغة أن الجماليات التي تتجلي في نهج البلاغة مهما سمت عبقرية الشريف الرضي ومهما راقت جلالة کلامه فإن اللمسات الخلابة المرئية في نهج البلاغة لا تنبثق إلا ممن ينهل کلامه من القرآن ويستقي مادته من الذکر الحکيم وهو الإمام علي (ع).
وقد جري الإمام علي (ع) ببلاغته الواسعة وعبقريته الفذة علي إصدار الکلام منسجما مع مقتضي المعني وقد توافقت استخداماته بالاستخدامات الواردة في القرآن و حذت حذوها وجاء هذا الأسلوب (التنکير) في طيات کلامه المجموع في نهج البلاغة. وقد قمنا بإحصاء هذه الظاهرة وتبيين جمالياتها في الحکم نموذجا، وأوردنا المعاني الرائعة لها في بعض الحکم کالتعظيم والتکثير والنوعية و... .
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
کارکرد نکره و زیبایی‌شناسی بلاغی آن در نهجالبلاغه مطالعه‌ی موردی کلمات قصار
المؤلفون [Persian]
- سیدمحمد میرحسینی 1
- علی أسودی 2
1 دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین
2 دانشگاه تهران
المستخلص [Persian]
چکیده:
موضوع نکره آوردن کلمات از جمله مباحث مهمی است که در علوم بلاغی، بدان پرداخته شده است و بزرگانی هم‌چون جرجانی و زمخشری دربارهی آن به نکات قابل توجهی دست یافتهاند که حاکی از آن است که نکره آمدن کلمات در زبان عربی به یقین، دلیلی بلاغی دارد که بر معرفه آوردن کلمه از نظر دلالت، ترجیح داشته و با معنای مورد نظر گوینده و خواستهی کلامی وی همسو است.
بنابراین بر آن شدیم تا بلاغت این امر (استفاده از کلمات بهصورت نکره) را در دریای بلاغت کلام امیرالمؤمنین(ع) و نهجالبلاغه به نمایش گذاریم تا از سویی این امر، خود تأییدی بر نهایت اسلوب بلاغت کلام ایشان باشد و از سوی دیگر، پاسخی علمی و راسخ به اندک مدعیان تردید در صحت انتساب نهجالبلاغه باشد؛ زیرا همگرایی سبک بیان در هنگام سخن گفتن بهصورت بداهی و بدون تکلف و همسویی آن با مقتضای حال، نشان از صاحبی سخنور و چیرهدست هم‌چون امام علی(ع) دارد و ما در آنچه آمده به شکل عملی و تقسیم‌بندی‌شده به تبیین معانی بلاغی تنکیر کلمات در حکمتهای نهجالبلاغه بهعنوان نمونه و شاخص پرداخته‌ایم تا در حد وسع، جلوهای از بلاغت را به نمایش گذاریم.
یکی از مهمترین اغراض نکره آمدن کلمات در حکمتهای امیرالمؤمنین(ع) را میتوان تعظیم، تکثیر، تقلیل، و نوعیت دانست که در سیاق عبارتهای بهکار رفته همسو و تأثیرگذار بر غرض و محور اصلی حکمتها است و حکمتها بدون آن، این پوشش معنایی لازم را ندارد. مسئلهای که متأسفانه بیشتر مترجمان این میراث گرانبها از آن غافل شدهاند و ترجمههای فعلی، تناسب لازم با غرض سخنهای امیرالمؤمنین(ع) را ندارد.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- نهجالبلاغه
- تنکیر
- تنوین
- تعظیم
- تکثیر
)