نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
دانشگاه شهيد چمران اهواز
المستخلص
چکيده:
اميرالشعرا احمد شوقي، با بهرهگرفتن از تاريخ کهن عربي درخصوص داستان «ليلي و مجنون»، نمايشنامه‌اي به نام «مجنونُ لَيْلَي» در پنج پرده سروده است.
تمام تلاش نگارنده بر آن بوده است که با کاوش‌هاي ميداني و کتابخانه‌اي، به اين پرسش پاسخ دهد که شوقي در پردازش شخصيت «مجنون» در نمايشنامه‌ي خويش از چه منابع و عواملي بهره برده و شخصيتي که از «مجنون» مي‌پردازد، چه ابعاد و وجوه شخصيتي دارد؟
حاصل اينکه شخصيت پرداخته‌ي شوقي از «مجنون» براي مخاطب، شخصيتي نوعي است که امکان وجود آن در عالم واقع، تقريباً مُحال است. «مجنون» شخصيتي بدون تحرک و ايستا دارد که از ابتدا تا انتهاي داستان، هيچ تغيير محسوسي در اعمال و رفتارش مشاهده نمي‌شود و مخاطب دائماً او را در حال بي‌هوشي نظاره‌گر است. «مجنون» گاه، دچار جنون شده و گاه چنان به مانند عقلا سخن مي‌راند که هيچ شکي در خرد و فرزانگي او نيست. شخصيتي که شوقي از «مجنون» پردازش کرده است، گاه، تحت تأثير ميراث کهن ادبيات عربي «پاک و عفيف» است و گاه، تحت تأثير روايت‌هاي عاميانه‌ي داستان و ديگر ادبيات‌ها، به‌ويژه ادبيات فارسي و ترکي، «صوفي» است و گاه، تحت تأثير ادبيات مغرب‌زمين، به‌ويژه ادبيات فرانسوي، آميزه‌اي از «رئاليسم»، «کلاسيسم» و «رمانتيسم» است و در تمامي اين وجوه سه‌گانه که برشمرديم نيز کمژرفا و ناتمام است؛ ولي از منظر غنايي بايد گفت که شخصيت غنايي مجنون در اوج بوده و به‌خوبي احساسات و عواطف مخاطبان خويش را برمي‌انگيزد.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
واکاوی شخصیت مجنون در نمایشنامهی «مجنون لیلی» اثر احمد شوقی
المؤلفون [Persian]
- حمیدرضا پیرمرادیان
- محمود آبدانان مهدیزاده
- غلامرضا کریمی‌فرد
- نصرالله امامی
دانشگاه شهید چمران اهواز
المستخلص [Persian]
چکیده:
امیرالشعرا احمد شوقی، با بهرهگرفتن از تاریخ کهن عربی درخصوص داستان «لیلی و مجنون»، نمایشنامه‌ای به نام «مجنونُ لَیْلَی» در پنج پرده سروده است.
تمام تلاش نگارنده بر آن بوده است که با کاوش‌های میدانی و کتابخانه‌ای، به این پرسش پاسخ دهد که شوقی در پردازش شخصیت «مجنون» در نمایشنامهی خویش از چه منابع و عواملی بهره برده و شخصیتی که از «مجنون» می‌پردازد، چه ابعاد و وجوه شخصیتی دارد؟
حاصل اینکه شخصیت پرداختهی شوقی از «مجنون» برای مخاطب، شخصیتی نوعی است که امکان وجود آن در عالم واقع، تقریباً مُحال است. «مجنون» شخصیتی بدون تحرک و ایستا دارد که از ابتدا تا انتهای داستان، هیچ تغییر محسوسی در اعمال و رفتارش مشاهده نمی‌شود و مخاطب دائماً او را در حال بی‌هوشی نظاره‌گر است. «مجنون» گاه، دچار جنون شده و گاه چنان به مانند عقلا سخن می‌راند که هیچ شکی در خرد و فرزانگی او نیست. شخصیتی که شوقی از «مجنون» پردازش کرده است، گاه، تحت تأثیر میراث کهن ادبیات عربی «پاک و عفیف» است و گاه، تحت تأثیر روایت‌های عامیانهی داستان و دیگر ادبیات‌ها، بهویژه ادبیات فارسی و ترکی، «صوفی» است و گاه، تحت تأثیر ادبیات مغربزمین، بهویژه ادبیات فرانسوی، آمیزه‌ای از «رئالیسم»، «کلاسیسم» و «رمانتیسم» است و در تمامی این وجوه سه‌گانه که برشمردیم نیز کمژرفا و ناتمام است؛ ولی از منظر غنایی باید گفت که شخصیت غنایی مجنون در اوج بوده و بهخوبی احساسات و عواطف مخاطبان خویش را برمی‌انگیزد.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- احمد شوقی
- تحلیل شخصیت
- مجنون لیلی
- نمایشنامه
)