طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

دانشگاه يزد

المستخلص

چکيده:
شأن و قصه، ضمير مفرد غايبي است که به‌وسيله‌ي جمله‌ي بعد از خود تفسير مي‌شود. اين ضمير، گاه به‌صورت منفصل مرفوع، گاه متصل منصوب و گاه به‌صورت مقدر مي‌آيد. ضمير شأن را با عبارت «شأن يا امر چنين است» و ضمير قصه را نيز با عبارت «قصه و داستان چنين است» تعبير مي‌کنند. اين ضمير را ضمير حديث، ضمير مجهول و... نيز ناميده‌اند.
در قرآن در موارد متعددي از اين ساختار استفاده شده است و بيشتر براي بزرگداشت امري به‌کار رفته است که در مورد آن سخن گفته مي‌شود. تاکنون، تحقيقي در مورد ضمير شأن و موارد آن در قرآن به شکل خاص، صورت نگرفته است و آنچه در اين خصوص بيان شده در تفاسير و منابع اعراب‌القرآن و منابع نحوي پراکنده است.
هدف اين مقاله، تبيين مواردي است که در قرآن، ضمير شأن يا قصه انگاشته شده و بيان و بررسي آراي دانشمندان اسلامي در اين خصوص، نتيجه‌گيري و همچنين تبيين موضوعاتي است که براي بيان آن در قرآن از ضمير شأن و قصه استفاده شده است.
براساس اين تحقيق، مواردي که در قرآن، ضمير شأن يا قصه انگاشته شده حدود 52 مورد است که دانشمندان اسلامي درباره‌ي 28 ضمير، اتفاق نظر و 24 مورد ديگر، اختلاف داشته‌اند. همين اختلاف‌ها ضروري مي‌نمايد تا موضوع، به‌صورت مجزا بررسي شده و گامي ديگر در جهت شناخت رموز ادبي اين کتاب آسماني برداشته شود.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

بررسی ضمایر شأن و قصه در قرآن کریم

المؤلفون [Persian]

  • محمدعلی سلمانی مروست
  • مهدیه جعفری ندوشن

دانشگاه یزد

المستخلص [Persian]

چکیده:
شأن و قصه، ضمیر مفرد غایبی است که به­وسیله­ی جمله­ی بعد از خود تفسیر می­شود. این ضمیر، گاه به­صورت منفصل مرفوع، گاه متصل منصوب و گاه به­صورت مقدر می­آید. ضمیر شأن را با عبارت «شأن یا امر چنین است» و ضمیر قصه را نیز با عبارت «قصه و داستان چنین است» تعبیر می­کنند. این ضمیر را ضمیر حدیث، ضمیر مجهول و... نیز نامیده­اند.
در قرآن در موارد متعددی از این ساختار استفاده شده است و بیشتر برای بزرگداشت امری به­کار رفته است که در مورد آن سخن گفته می­شود. تاکنون، تحقیقی در مورد ضمیر شأن و موارد آن در قرآن به شکل خاص، صورت نگرفته است و آنچه در این خصوص بیان شده در تفاسیر و منابع اعراب­القرآن و منابع نحوی پراکنده است.
هدف این مقاله، تبیین مواردی است که در قرآن، ضمیر شأن یا قصه انگاشته شده و بیان و بررسی آرای دانشمندان اسلامی در این خصوص، نتیجه­گیری و همچنین تبیین موضوعاتی است که برای بیان آن در قرآن از ضمیر شأن و قصه استفاده شده است.
براساس این تحقیق، مواردی که در قرآن، ضمیر شأن یا قصه انگاشته شده حدود 52 مورد است که دانشمندان اسلامی درباره­ی 28 ضمیر، اتفاق نظر و 24 مورد دیگر، اختلاف داشته­اند. همین اختلاف­ها ضروری می­نماید تا موضوع، به­صورت مجزا بررسی شده و گامی دیگر در جهت شناخت رموز ادبی این کتاب آسمانی برداشته شود.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • کلید‌واژه‌ها: ضمیر شأن
  • ضمیر قصه
  • قرآن کریم
  • نحو