المؤلفون
المستخلص
ترتکز أغلبية التخريجات للاستعارة علي الأساس التشبيهي منها، و إدراک وجه الشبه، و توضيح أنّ الاستعارة کيف تجعل المتلقي يتناسي التشبيه عبر آليات الترشيح و التخييل و... و لکن القرآن الکريم لکونه کلام الله الخالد کان و لايزال منبعاً ثرّاً للجمال الفني، لا تنقضي عجائبه و لا تنفد طاقاته التعبيرية و الإيحائية مهما امتاح منه الماتحون. و قد حاولنا في خطوة متواضعة أن ننظر إلي بعض الاستعارات الواردة في القرآن الکريم من زاوية أخري لاستجلاء جانب آخر من جماليات البيان القرآني.
تحاول هذه المقالة أن توضّح بعض عناصر الجمال في الاستعارات القرآنية من منظور التقابلات المتضادة و المتشاکلة، و دلالات الالفاظ المرکزية و الهامشية، و کذلک إيحاءات الکلمات و ظلالها و أصدائها العقلية و العاطفية ... و ذلک علي الرغم من قلة أدوات الباحثين و إمکاناتهم المعرفية و الأدبية، متشجعاً بأنهم هو أيضاً يعدّ أحد المخاطبين بخطاب القرآن الکريم، و له الحق کأي مسلم أن يتحدث عن القرآن الکريم بدافع الشوق إلي أن يکون أقلّ المساهمين في إثارة الحوار حول جماليات القرآن الکريم و إن کان مخطئاً فيما قال و کتب، فقصاري جهده أن يحصرکل أمله و رجائه في الله عزّوجل، کما قال الشاعر (المولوي، ۱۳۷۴ﻫ ش/۲،۹۱۳):
چو اميدت به ما بود، زاغ گيري، هما بود همه عذرت وفا بود که سلام عليکُم
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تقابل‌های زیبا شناختی در استعاره‌های قرآنی
المؤلفون [Persian]
- سیدعلی میرلوح‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ی
- سیدرضا سلیمانزاده نجفی
- عبدالحسین خواجه علی
المستخلص [Persian]
اکثر تحلیل هایی که تاکنون از استعاره در قرآن کریم ارائه شده است براساس تشبیه در استعاره استوار است و فهم دقیق وجه شبه، و این که استعاره چگونه از طریق ساز وکارهایی چون تخییل و ترشیح و... خواننده را به تناسی تشبیه وا می دارد. اما قرآن کریم این کلام جاودان خداوند همواره منبع فیاض زیبایی های هنری بوده و خواهد بود، و شگفتی های آن و امکانات تعبیری، بیانی و القایی آن بی کران است. نگارنده در این مقاله با عنایت به عظمت قرآن کریم از یک سو و با اعتراف به قلّت بضاعت علمی و ادبی خود از سوی دیگر، کوشش کرده از زاویه ای تازه به بعضی استعاره های قرآنی بنگرد و گامی کوچک در جهت گشودن دریچه ای دیگر از زیبایی های بیانی قرآن بردارد. این مقاله برآن است تا بهره گیری از اسلوب تقابلی بی نظیر قرآن کریم، چه تقابل های متضاد و چه تقابل های متناسب و همخوان و نیز بهره گیری از دلالت های مرکزی، و دلالت های القایی، جنبی و ضمنی واژه ها و آواها و سایه های معنایی آن جنبه ای دیگر از زیبایی استعاره های قرآنی را باز نماید. در پایان نگارنده امیدوار است که یکی از کوچکترین خادمان قرآن باشد که سهمی ناچیز در برانگیختن گفتگو درباره ابعاد زیباشناختی قرآن کریم داشته است، گرچه ممکن است کوشش او خالی از لغزش و نقصان نباشد، چه به قول مولوی:
چو امیدت به ما بود، زاغ‌گیر، هما بود همه عذرت وفا بود که سلام علیکُمُ
الكلمات الرئيسية [Persian]
- تجربه ی زیباشناختی
- تقابل های متضاد و همخوان
- دلالت های القایی و ضمنی واژه ها و آواها
- ادراک بی چگونه ی هنر
)