@article { author = {سبزیان پور, وحید}, title = {بازشناسی منابع حکمت های عربی کتاب امثال و حکم دهخدا}, journal = {مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)}, volume = {1}, number = {3}, pages = {55-68}, year = {2005}, publisher = {انجمن ايراني زبان وادبيات عربي}, issn = {23456361}, eissn = {27173461}, doi = {}, abstract = {در «امثال و حکم» دهخدا حکمت و امثال عربی بسیاری وجود دارد که به منبع آنها اشاره نشده و یا به اشخاصی غیر از صاحبان اصلی آنها نسبت داده شده است. بخشی از این اقوال حکیمانه که دهخدا آنها را از منابع فارسی مثل مرزبان نامه، قابوس نامه و ...، نقل کرده است، متعلق به فرزانگان و حکیمان ایرانی قبل از اسلام است که به طرق مختلف وارد فرهنگ عربی شده ولی به تدریج با گذر از دهلیز زمان هویت ایرانی خود را از دست داده رنگ و بوی عربی یافته است، چندان که از دید بسیاری از جمله ادیب نکته سنج و ایران دوستی چون دهخدا پنهانمانده است. این مقاله حاصل پژوهشی دراز دامن است که نتیجه آن دستیابی به 30 مورد از این اقوال است، ارایه اسناد و مدارک قدیم و دست اول این اقوال از یک سو نشانگر غنای فرهنگی ایرانیان باستان و از دیگر سو شاهد صادقی بر دگرگونی های حقایق در گذر زمان است.}, keywords = {}, title_ar = {بازشناسي منابع حکمت هاي عربي کتاب امثال و حکم دهخدا}, abstract_ar = {در «امثال و حکم» دهخدا حکمت و امثال عربي بسياري وجود دارد که به منبع آنها اشاره نشده و يا به اشخاصي غير از صاحبان اصلي آنها نسبت داده شده است. بخشي از اين اقوال حکيمانه که دهخدا آنها را از منابع فارسي مثل مرزبان نامه، قابوس نامه و ...، نقل کرده است، متعلق به فرزانگان و حکيمان ايراني قبل از اسلام است که به طرق مختلف وارد فرهنگ عربي شده ولي به تدريج با گذر از دهليز زمان هويت ايراني خود را از دست داده رنگ و بوي عربي يافته است، چندان که از ديد بسياري از جمله اديب نکته سنج و ايران دوستي چون دهخدا پنهانمانده است. اين مقاله حاصل پژوهشي دراز دامن است که نتيجه آن دستيابي به 30 مورد از اين اقوال است، ارايه اسناد و مدارک قديم و دست اول اين اقوال از يک سو نشانگر غناي فرهنگي ايرانيان باستان و از ديگر سو شاهد صادقي بر دگرگوني هاي حقايق در گذر زمان است.}, keywords_ar = {}, url = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1738.html}, eprint = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1738_a53a6d1ebd2f25f900e0d2a4fae3d87a.pdf} } @article { author = {صدقی, حامد and قدیمی, مرتضی}, title = {مهمترین عناصر معنایی شعر احمد مطر}, journal = {مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)}, volume = {1}, number = {3}, pages = {69-90}, year = {2005}, publisher = {انجمن ايراني زبان وادبيات عربي}, issn = {23456361}, eissn = {27173461}, doi = {}, abstract = {احمد مطر شاعر معاصر عراقی یکی از نوادر روزگار است که شعرش را نه در طلب اهداف تافه دنیا بلکه در راه هدف والای انسانی، و نه در مدح و ستایش حکام که در هجو آنها به خدمت گرفته است. شعر وی که بسیار آهنگین و دارای صبغه سیاسی است، از طرفی تصویری است واقعی از زندگی و اعتقادات او و از طرفی دیگر تصویری است طنزآمیز و بزرگ نمایی شده از مشکلات کشورهای عربی، چهار عنصر اساسی در معنای شعری این شاعر جسور عراقی خودنمایی می کند، که عبارت اند از: بی پروایی و بلندپروازی شاعر، ستمگری و تکبر حکام، بدبختی و ستم پذیری مردم و سرانجام پلیدی و سمجی جاسوسان. احمد مطر علت تمامی مصیبت های کشورهای عربی را در حکومت حاکمان ستمگر آنها جستجو می کند. وی با مشاهده ظلم و ستم این حکام که به نظر وی حکومت شان نه پایه و اساس شرعی دارد و نه قانونی و هم چنین با دیدن ظلم پذیری و عقب ماندگی مردم این کشورها که در اثر بی سوادی و عدم آشنایی با حقوقشان بر آنها عارض شده است، سعی دارد در شعرش آینه ای تمام نما و تصویری کاملا گویا از چهره آنها ارایه دهد تا شاید از طرفی حاکمان با دیدن سیمای واقعی خود در آن، دست از ظلم و جور برداشته و از طرفی دیگر مردم خفت و خواری را رها کرده، بر ضد حکام ستمگرشان دست به اقدام عملی زده و به ظلم وستم آنها پایان دهند.}, keywords = {}, title_ar = {مهمترين عناصر معنايي شعر احمد مطر}, abstract_ar = {احمد مطر شاعر معاصر عراقي يکي از نوادر روزگار است که شعرش را نه در طلب اهداف تافه دنيا بلکه در راه هدف والاي انساني، و نه در مدح و ستايش حکام که در هجو آنها به خدمت گرفته است. شعر وي که بسيار آهنگين و داراي صبغه سياسي است، از طرفي تصويري است واقعي از زندگي و اعتقادات او و از طرفي ديگر تصويري است طنزآميز و بزرگ نمايي شده از مشکلات کشورهاي عربي، چهار عنصر اساسي در معناي شعري اين شاعر جسور عراقي خودنمايي مي کند، که عبارت اند از: بي پروايي و بلندپروازي شاعر، ستمگري و تکبر حکام، بدبختي و ستم پذيري مردم و سرانجام پليدي و سمجي جاسوسان. احمد مطر علت تمامي مصيبت هاي کشورهاي عربي را در حکومت حاکمان ستمگر آنها جستجو مي کند. وي با مشاهده ظلم و ستم اين حکام که به نظر وي حکومت شان نه پايه و اساس شرعي دارد و نه قانوني و هم چنين با ديدن ظلم پذيري و عقب ماندگي مردم اين کشورها که در اثر بي سوادي و عدم آشنايي با حقوقشان بر آنها عارض شده است، سعي دارد در شعرش آينه اي تمام نما و تصويري کاملا گويا از چهره آنها ارايه دهد تا شايد از طرفي حاکمان با ديدن سيماي واقعي خود در آن، دست از ظلم و جور برداشته و از طرفي ديگر مردم خفت و خواري را رها کرده، بر ضد حکام ستمگرشان دست به اقدام عملي زده و به ظلم وستم آنها پايان دهند.}, keywords_ar = {}, url = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1739.html}, eprint = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1739_cd391ba21b9719078df1766a134ba5f2.pdf} } @article { author = {محکی پور, علیرضا and اسحاقیان دریچه, مهدی}, title = {سیمای امام خمینی در شعر معاصر عرب}, journal = {مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)}, volume = {1}, number = {3}, pages = {91-105}, year = {2005}, publisher = {انجمن ايراني زبان وادبيات عربي}, issn = {23456361}, eissn = {27173461}, doi = {}, abstract = {حرکت های بزرگ تاریخی بیش از هر چیز مدیون شخصیت های برجسته ای است که با نفوذ خود بر افکار و اندیشه ملت ها تحولات عمیقی را در جامعه بشری ایجاد کرده اند. از جمله این شخصیت ها امام خمینی بود که رفتار خویش نام و یاد پیامبران و امامان مصلح را در ذهن ها زنده کرد. او حسین زمان ما بود و ویژگی های برجسته ایشان در شعر معاصر عرب منعکس شده است. امام مردی آزاده و شهادت طلبی ایشان توسط عدنان مصطفی العمرانی، شاعر عرب، به تصویر کشیده شده است. آزادگی و بت شکنی امام نیز مورد توجه علی مرتضی الامین، شاعر لبنانی، و صالح عظیمه، شاعر سوری، قرار گرفته است. امام خمینی حقیقت دین را به شکلی که رسول خدا و اهل بیت مطرح کرده بودند ارایه کرد و این تفسیر، تازه به نظر می رسد. از این رو برخی شاعران عرب او را زنده کننده دین نامیدند.}, keywords = {}, title_ar = {سيماي امام خميني در شعر معاصر عرب}, abstract_ar = {حرکت هاي بزرگ تاريخي بيش از هر چيز مديون شخصيت هاي برجسته اي است که با نفوذ خود بر افکار و انديشه ملت ها تحولات عميقي را در جامعه بشري ايجاد کرده اند. از جمله اين شخصيت ها امام خميني بود که رفتار خويش نام و ياد پيامبران و امامان مصلح را در ذهن ها زنده کرد. او حسين زمان ما بود و ويژگي هاي برجسته ايشان در شعر معاصر عرب منعکس شده است. امام مردي آزاده و شهادت طلبي ايشان توسط عدنان مصطفي العمراني، شاعر عرب، به تصوير کشيده شده است. آزادگي و بت شکني امام نيز مورد توجه علي مرتضي الامين، شاعر لبناني، و صالح عظيمه، شاعر سوري، قرار گرفته است. امام خميني حقيقت دين را به شکلي که رسول خدا و اهل بيت مطرح کرده بودند ارايه کرد و اين تفسير، تازه به نظر مي رسد. از اين رو برخي شاعران عرب او را زنده کننده دين ناميدند.}, keywords_ar = {}, url = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1740.html}, eprint = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1740_31ab11f8dc86a5fc957b5bbc6bf44cdd.pdf} } @article { author = {مقدم متقی, امیر}, title = {بازتاب عفت در شعر عنتره بن شداد}, journal = {مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)}, volume = {1}, number = {3}, pages = {107-126}, year = {2005}, publisher = {انجمن ايراني زبان وادبيات عربي}, issn = {23456361}, eissn = {27173461}, doi = {}, abstract = {عفت، با تمامی جلوه های شعری عنتره بن شداد پیوند خورده است؛ از این رو چنانچه پژوهشگری با حوصله دیوان وی را مورد مطالعه قرار دهد، خود را در برابر شاعری محجوب و عفیف و در عین حال شجاع و دلاور خواهد دید. در این پرده های تصویر، گاه او را در میدان کارزار می بیند که به وقت غنیمت گری خویشتن دار آزرمناک است و گاه او را در سلوک و رفتارش با زن بیگانه مشاهده می کند که از سر عفت و شرافتی بلند پایه، حرمتش را پاس می دارد و هرگز قدمی از جاده عفاف بیرون نمی نهد و دیگرگاه او را در خطاب با معشوقش عبله، نظاره گر می شود که عفیفانه به گفتگویی شیرین و دل پسند با او دل خوش می دارد و بسنده می کند و زمانی دیگر، او را چون صورتگری چیره دست و عفیف می یابد که در توصیف جسمانی عبله، نظرگاه خود را بیش از حد نمی گستراند و به بوی خوشی از او یا گوارایی دهانش و یا چیزی شبیه به آن اکتفا می کند. گفتاری که در پیش روست، به بازتاب این فضیلت و ابعاد و زوایای آن در شعر این شاعر ناظر است.}, keywords = {}, title_ar = {بازتاب عفت در شعر عنتره بن شداد}, abstract_ar = {عفت، با تمامي جلوه هاي شعري عنتره بن شداد پيوند خورده است؛ از اين رو چنانچه پژوهشگري با حوصله ديوان وي را مورد مطالعه قرار دهد، خود را در برابر شاعري محجوب و عفيف و در عين حال شجاع و دلاور خواهد ديد. در اين پرده هاي تصوير، گاه او را در ميدان کارزار مي بيند که به وقت غنيمت گري خويشتن دار آزرمناک است و گاه او را در سلوک و رفتارش با زن بيگانه مشاهده مي کند که از سر عفت و شرافتي بلند پايه، حرمتش را پاس مي دارد و هرگز قدمي از جاده عفاف بيرون نمي نهد و ديگرگاه او را در خطاب با معشوقش عبله، نظاره گر مي شود که عفيفانه به گفتگويي شيرين و دل پسند با او دل خوش مي دارد و بسنده مي کند و زماني ديگر، او را چون صورتگري چيره دست و عفيف مي يابد که در توصيف جسماني عبله، نظرگاه خود را بيش از حد نمي گستراند و به بوي خوشي از او يا گوارايي دهانش و يا چيزي شبيه به آن اکتفا مي کند. گفتاري که در پيش روست، به بازتاب اين فضيلت و ابعاد و زواياي آن در شعر اين شاعر ناظر است.}, keywords_ar = {}, url = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1741.html}, eprint = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1741_9997351e0c8528332a8c6b7d299865bb.pdf} } @article { author = {میرقادری, سیدفضل اله}, title = {اهل بیت (ع) در دیوان امام شافعی}, journal = {مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)}, volume = {1}, number = {3}, pages = {127-148}, year = {2005}, publisher = {انجمن ايراني زبان وادبيات عربي}, issn = {23456361}, eissn = {27173461}, doi = {}, abstract = {فضایل اهل بیت عصمت (ع) با وجود عناد دشمنان و کتمان بسیاری از دوستان، هستی را فراگرفته است. هیچ انسان واقع بین و خواستار حقیقتی نیست که آن شخصیت را بشناسد و دلش از مهرشان سرشار نباشد؛ هر چند ابراز نکند. بزرگان دین از هر فرقه و گرایش، به آن فضایل اشاره کرده و محبت خویش را نسبت به خاندان نبی اکرم (ص) بیان داشته اند. امام شافعی پیشوای فرقه شافعی به مناسبت های مختلف نسبت به اهل بیت: اظهار ارادت کرده و موضع خویش را در قبال ایشان با صراحت و تاکید اعلام کرده است. به نظر رسید، سخن گفتن از شعر شافعی درباره اهل بیت (ع) بدون معرفی دیوان او و چگونگی اشعار و موضوعات آن، کاری غیر مستند و سطحی است، بنابراین، ما در این مقاله، با نگاهی به زندگی و جایگاه او در شعر عربی و مصادر دیوان و موضوعات شعری اش، اشعاری را که درباره اهل بیت (ع) سروده است، همراه با مصادر اصلی و ترجمه فارسی و گاهی توضیح و نقد و نظر تحلیل نموده و نتیجه گیری کرده ایم. }, keywords = {}, title_ar = {اهل بيت (ع) در ديوان امام شافعي}, abstract_ar = {فضايل اهل بيت عصمت (ع) با وجود عناد دشمنان و کتمان بسياري از دوستان، هستي را فراگرفته است. هيچ انسان واقع بين و خواستار حقيقتي نيست که آن شخصيت را بشناسد و دلش از مهرشان سرشار نباشد؛ هر چند ابراز نکند. بزرگان دين از هر فرقه و گرايش، به آن فضايل اشاره کرده و محبت خويش را نسبت به خاندان نبي اکرم (ص) بيان داشته اند. امام شافعي پيشواي فرقه شافعي به مناسبت هاي مختلف نسبت به اهل بيت: اظهار ارادت کرده و موضع خويش را در قبال ايشان با صراحت و تاکيد اعلام کرده است. به نظر رسيد، سخن گفتن از شعر شافعي درباره اهل بيت (ع) بدون معرفي ديوان او و چگونگي اشعار و موضوعات آن، کاري غير مستند و سطحي است، بنابراين، ما در اين مقاله، با نگاهي به زندگي و جايگاه او در شعر عربي و مصادر ديوان و موضوعات شعري اش، اشعاري را که درباره اهل بيت (ع) سروده است، همراه با مصادر اصلي و ترجمه فارسي و گاهي توضيح و نقد و نظر تحليل نموده و نتيجه گيري کرده ايم. }, keywords_ar = {}, url = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1742.html}, eprint = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1742_94e79e5bc388a72708b6cdb9563d931d.pdf} } @article { author = {شکیب انصاری, محمود}, title = {اشتقاق و واژه سازی در زبان عربی}, journal = {مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)}, volume = {1}, number = {3}, pages = {149-162}, year = {2005}, publisher = {انجمن ايراني زبان وادبيات عربي}, issn = {23456361}, eissn = {27173461}, doi = {}, abstract = {زبان شناسان عرب از آغاز تاکنون پژوهش های ژرف و گسترده ای را پیرامون زبان عربی، به ویژه در زمینه لغت شناسی و تصریف و قوانین تغییر و تحول واژگان و اصول و ریشه یابی آن، انجام داده اند. این کاوش ها به شناخت گونه های مختلف واژگان و تشخیص قواعد حاکم بر دگرگونی های آن انجامید. نتایج حاصل از این مطالعات و بررسی ها در پیدایش علم صرف (Morphology) و نگارش لغت نامه های زبان تجلی کرد، و در اثر این پژوهش ها قواعد اشتقاق و واژه سازی عربی قانونمند گردید. در این مقاله با بهره گرفتن از منابع و ماخذ قدیم و نوین، به تعریف و توضیحاشتقاق و واژه سازی، انواع اشتقاق و قواعد و قوانین حاکم بر آن پرداخته شده است.}, keywords = {}, title_ar = {اشتقاق و واژه سازي در زبان عربي}, abstract_ar = {زبان شناسان عرب از آغاز تاکنون پژوهش هاي ژرف و گسترده اي را پيرامون زبان عربي، به ويژه در زمينه لغت شناسي و تصريف و قوانين تغيير و تحول واژگان و اصول و ريشه يابي آن، انجام داده اند. اين کاوش ها به شناخت گونه هاي مختلف واژگان و تشخيص قواعد حاکم بر دگرگوني هاي آن انجاميد. نتايج حاصل از اين مطالعات و بررسي ها در پيدايش علم صرف (Morphology) و نگارش لغت نامه هاي زبان تجلي کرد، و در اثر اين پژوهش ها قواعد اشتقاق و واژه سازي عربي قانونمند گرديد. در اين مقاله با بهره گرفتن از منابع و ماخذ قديم و نوين، به تعريف و توضيحاشتقاق و واژه سازي، انواع اشتقاق و قواعد و قوانين حاکم بر آن پرداخته شده است.}, keywords_ar = {}, url = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1743.html}, eprint = {https://iaall.iranjournals.ir/article_1743_b859e0e1c5ff53cae42b6174bd429ea8.pdf} }