@article { author = {ایمانیان, حسین}, title = {عاشقانه‌سرایی به هنگامه‌ی حج (با نگاهی به حجازیات عمربن ابی‌ربیعه و شریف رضی)}, journal = {مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)}, volume = {9}, number = {27}, pages = {137-160}, year = {2013}, publisher = {انجمن ايراني زبان وادبيات عربي}, issn = {23456361}, eissn = {27173461}, doi = {}, abstract = {چکیده: حج ازجمله­ی مراسم و آیین­هایی است که هرساله در مکه، با شکوه و توجه خاصی انجام می­شود. بررسی این آیین زیبا و البته مقدس، ما را با گستره­ای از فرهنگ­ها و اسطوره­های نهفته در پس آن آشنا می­کند. اگرچه هنگامه­ی حج از آغاز، زمانی برای انجام مناسک و کارهای دینی بوده است، گاه، کام‌جویان مکه و دیگر سرزمین­های اسلامی در دوران جاهلیت و حتی پس از ظهور اسلام، فرصت حج را غنیمت شمرده و آن را زمانی مناسب برای خوش­گذرانی یافته­اند. برخی شاعران نیز، چه در آغاز اسلام و چه پس از آن همواره این روزها را زمانی برای عشق­بازی و عاشقانه­سرایی درباره­ی زنان حج‌‌گزار می­دیده­اند. در جستار پیش­رو ضمن نگاهی به انگیزه­های عمربن ابی­ربیعه و شریف رضی و دیگر شاعران از غزل­سرایی به هنگامه­ی حج،تلاش می­شود چرایی عاشقانه­سرایی آن­ها در این مراسم، از دید جامعه­شناسی بررسی شود. بیشتر دلایل این امر به پیش از اسلام و عادت­های دوران جاهلیت برمی‌گردد که گاه به دوران اسلامی هم رسیده است و برخی، با شرایط اجتماعی و فرهنگی و دینی پس از اسلام پیوند دارد. به­نظر می­رسد حج، تنها مخصوص انجام مناسک دینی نبوده است، بلکه به مانند فستیوال­­ها وجشنواره‌های چندگانه­ای بوده است که هر هنرمندی به­گونه­ای به نمایش مهارت خود می­پرداخته است؛ ازجمله­ی این هنرمندان، گروه شاعران غزل­سرا بوده­اند. وصف ماجراهای عاشقانه­ی پیرامون کعبه و نحوه­ی آشنایی با معشوقه­ها و گفتگوهایی که میان شاعر و ایشان روی داده است و نیز راز و نیازهای طواف­کنندگان با ذات یکتا، از رایج­ترین درون­مایه­های حج­سروده­ها در شعر عربی دوران یادشده هستند.}, keywords = {حجازیات,حج,حج¬سروده¬های عاشقانه,شریف رضی,عمربن ابی¬ربیعه}, title_ar = {عاشقانه‌سرايي به هنگامه‌ي حج (با نگاهي به حجازيات عمربن ابي‌ربيعه و شريف رضي)}, abstract_ar = {چکيده: حج ازجمله‌ي مراسم و آيين‌هايي است که هرساله در مکه، با شکوه و توجه خاصي انجام مي‌شود. بررسي اين آيين زيبا و البته مقدس، ما را با گستره‌اي از فرهنگ‌ها و اسطوره‌هاي نهفته در پس آن آشنا مي‌کند. اگرچه هنگامه‌ي حج از آغاز، زماني براي انجام مناسک و کارهاي ديني بوده است، گاه، کام‌جويان مکه و ديگر سرزمين‌هاي اسلامي در دوران جاهليت و حتي پس از ظهور اسلام، فرصت حج را غنيمت شمرده و آن را زماني مناسب براي خوش‌گذراني يافته‌اند. برخي شاعران نيز، چه در آغاز اسلام و چه پس از آن همواره اين روزها را زماني براي عشق‌بازي و عاشقانه‌سرايي درباره‌ي زنان حج‌‌گزار مي‌ديده‌اند. در جستار پيش‌رو ضمن نگاهي به انگيزه‌هاي عمربن ابي‌ربيعه و شريف رضي و ديگر شاعران از غزل‌سرايي به هنگامه‌ي حج،تلاش مي‌شود چرايي عاشقانه‌سرايي آن‌ها در اين مراسم، از ديد جامعه‌شناسي بررسي شود. بيشتر دلايل اين امر به پيش از اسلام و عادت‌هاي دوران جاهليت برمي‌گردد که گاه به دوران اسلامي هم رسيده است و برخي، با شرايط اجتماعي و فرهنگي و ديني پس از اسلام پيوند دارد. به‌نظر مي‌رسد حج، تنها مخصوص انجام مناسک ديني نبوده است، بلکه به مانند فستيوال‌‌ها وجشنواره‌هاي چندگانه‌اي بوده است که هر هنرمندي به‌گونه‌اي به نمايش مهارت خود مي‌پرداخته است؛ ازجمله‌ي اين هنرمندان، گروه شاعران غزل‌سرا بوده‌اند. وصف ماجراهاي عاشقانه‌ي پيرامون کعبه و نحوه‌ي آشنايي با معشوقه‌ها و گفتگوهايي که ميان شاعر و ايشان روي داده است و نيز راز و نيازهاي طواف‌کنندگان با ذات يکتا، از رايج‌ترين درون‌مايه‌هاي حج‌سروده‌ها در شعر عربي دوران يادشده هستند.}, keywords_ar = {حجازیات,حج,حج¬سروده¬های عاشقانه,شریف رضی,عمربن ابی¬ربیعه}, url = {https://iaall.iranjournals.ir/article_3772.html}, eprint = {https://iaall.iranjournals.ir/article_3772_146bfc1a61a1120ea2f840008503cd28.pdf} }