%0 Journal Article %T خوانش سرودة «عذاب حلاج» عبدالوهاب بیاتی در پرتو نظرية ساختارگرایی تکوینی گلدمن %J مجلة الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها، فصلية علمية محکمة %I الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها %Z 23456361 %A اسدي مجره, صديقه %A ميرأحمدي, سيد رضا %A عسکري, صادق %A رجبي, فرهاد %D 2022 %\ 05/22/2022 %V 18 %N 62 %P 145-166 %! خوانش سرودة «عذاب حلاج» عبدالوهاب بیاتی در پرتو نظرية ساختارگرایی تکوینی گلدمن %K جامعه‌شناسی %K ساخت‌گرایی تکوینی %K لوسین گلدمن %K عذاب حلاج %K عبدالوهاب بیاتی %R %X لوسین­ گلدمن در نظریّۀ ساخت­گرایی تکوینی خود ارتباطِ معنادار ساختار جامعه و ساختار اثر ادبی را بررسی ­می­کند. به­گمان گلدمن، هنرمند با آگاهی ممکن خود که بیشینۀ آگاهی و آرمان وی است، در برابر ایدئولوژی و  آگاهی کاذبی که قدرت مسلّط بر جامعه آن را نمایندگی­می­کند، وضعیت بغرنجی پیدا­ می­کند و در ساختار جامعه تحوّلی مسأله­دار بر وی عارض ­می­شود. آگاهی ممکن هنرمند می­تواند فرافردی و متعلّق به طبقه­ای باشد که هنرمند نمایندة آن است. این ساختار اجتماعی با وحدت ارگانیکِ برقرار­شده در میان اجزای اثر ادبی نمود ­می­یابد و منتقد می­کوشد این وحدت را در ساختار اثر ادبی اعمال نماید و آن‌گاه آن را در­پیوند با ساختار فراگیر اجتماعی که اثر ادبی محصول آن است، تحلیل­کند تا مشخص شود چگونه جهان­بینی گروه­های اجتماعی به عناصر سازندة جهان ادبی در یک اثر تبديل می­شود. پس از مطالعۀ شعر «عذاب حلاج» بر اساس نظرية ساخت­گرایی تکوینی گلدمن و با روش توصیفی- تحلیلی مشخّص­شد ساختار اجتماعی روزگار بیاتی با ساختار سروده پیوند معناداری دارد. بیاتی در بافت تاریخی عراق نمایندۀ جهان­بینی کمونیسم است که آگاهی ممکن طبقۀ وی به­شمار می‌رود و این آگاهی ممکن در برابر ایدئولوژی استبدادی و آگاهی کاذب حکومت نوری السعید قرار می‌گیرد و شاعر را شخصیتی مسأله­‌دار می­کند. این ساختار تاریخی به اجزای شعر نیز منتقل می‌گردد؛ لذا حلّاج به قهرمانی مسأله­دار تبدیل می‌شود که علیه امیر مستبدّ و خشک­اندیش روزگار برمی­آشوبد و با ایدئولوژی کاذب و مطلق­گرای حاکم جدال­می­کند. دلقک نیز در ساختار شعر، شخصیتی نمادین است که با فاجعۀ مرگ معشوق خود (نماد مرگ آگاهی آرمانی) رو­به­رو می­شود. بنابراین شاعر و طبقۀ اجتماعی وی در نقش فاعلی فردی و فرا­فردی در تکوین ساختار شعر بیاتی به­گونه­ای معنا­­دار نقش‌آفرین ­بوده­اند. %U https://iaall.iranjournals.ir/article_140959_0be9f3fd0292acb86e462716055327de.pdf