ORIGINAL_ARTICLE
بازتاب باران و دلالتهای معنایی آن در شعر عبدالوهاب البیاتی
شاعران معاصر عرب تنها به جنبة دیداری پدیدههایی که در طبیعت و در اطراف خود میبینند بسنده نکرده بلکه از این مظاهر طبیعی، موضوعات مهمی را خلق میکنند که در ایجاد تصویر فنی و ادبی آثار شعریشان به آنها کمک میکند. عبدالوهاب البیاتی شاعر معاصر عرب تجربهای خاص در این زمینه دارد؛ به همین خاطر پدیدههای طبیعی بهویژه باران در شعر او دارای جایگاه ویژه و معانی متعددی است. بر همین اساس، شاعر به منظور نوگرایی در خلق تصاویر شعری خود و غنیسازی آن، واژه باران را به کار میگیرد. باران ازجمله ابزار بیانی است که شاعر با توجه به کاربرد بسیار این واژه در تعداد قابلتوجهی از اشعارش، بدان توجه داشته است. در این پژوهش که بر پایه روش تحلیلی ـ آماری استوار است، سعی شده است با توجه به نقش باران در دیوان بیاتی، دلالتهای متعدد منفی و مثبت آن، بررسی و تبیین گردد. باران در شعر بیاتی دارای دلالتهای مثبت و منفی بسیاری است؛ ازاینرو در این مقاله به بررسی مهمترین نمادهای مثبت یعنی سرسبزی، انقلاب، زندگی و روشنایی و دلالتهای منفی یعنی تنهایی، غم، ویرانی و مرگ پرداخته شدهاست. از بررسی واژه باران در شعر بیاتی، این نتیجه به دست آمد که شاعر در کل، 119 بار این کلمه را به کار بردهاست که 58 بار معنای مثبت و 49 بار معنای منفی داشته و 12 بار نیز در معنای حقیقی آن به کار رفتهاست. این میزان از کاربرد واژۀ باران در شعر بیاتی، ناشی از دیدگاه شاعر نسبت به مرگ و زندگی و به دنبال آن، ناامیدی و امیدواری همزمانی است که در وجود شاعر نهادینه شدهاست.
https://iaall.iranjournals.ir/article_77442_8f1779c2ac631458c3c2db817f2118b9.pdf
2019-05-22
1
20
شعر معاصر عرب
عبدالوهاب البیاتی
باران
دلالتهای معنایی
لیلا
یادگاری
yadegari.l60@gmail.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر
AUTHOR
ناصر
زارع
naserezare@gmail.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر
LEAD_AUTHOR
رسول
بلاوی
r.balawi@yahoo.com
3
دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر
AUTHOR
المصادر
1
أ) عربی
2
القرآن الکریم
3
ابن منظور المصری، أبی الفضل جمال الدین (1410 هـ)، لسان العرب، ط1، بیروت: دار صادر.
4
أنس وجود، ثناء (1986م)، رمز الماء فی الأدب الجاهلی، الطبعة الأولى، عمان: مکتبة الشباب.
5
البیاتی، عبد الوهاب (2008م)، الأعمال الشعریّة الکاملة، ج1و2، بیروت: دار العودة.
6
الجاحظ، أبی عثمان عمرو بن بحر (1967م)، الحیوان، ج6، تحقیق وشرح: عبد السلام محمد هارون، الطبعة الثانیة، القاهرة: مطبعة مصطفى البابی الحلبی وأولاده.
7
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1367هـ/1948م)، البیان والتبیین، ج1، تحقیق عبد السلام محمد هارون، القاهرة: مؤسسة الخانجی.
8
شمسی، حسن جبار محمد (2008م)، ملامح الرمز فی الغزل العربی القدیم، ط 1، لندن: دار السیا.
9
شوالیه، ژان؛ آلن، گربران، (1379ش)، فرهنگ نمادها، ترجمه وتحقیق سودابه فضایلی، ج2، چاپ اول، تهران: جیحون.
10
عجینة، محمد، (1994م)، موسوعة أساطیر العرب عن الجاهلیّة ودلالاتها، ج1، ط1، بیروت: دار الفارابی.
11
العربی، حسن درویش، (1989م)، الشعراء المحدّثون فی العصر العباسی، القاهرة: الهیئة المصریّة العامّة للکتاب.
12
الفراهیدی، خلیل بن أحمد، (1409هـ)، کتاب العین، ج7، ط2، قم: هجرت.
13
قیسومة، منصور، (1997م)، عبد الوهاب البیاتی خمسون قصیدة حبّ، ط1، تونس: دار سحر للنشر.
14
محمد، عبد الناصر حسن، (2002م)، سمیوطیقا العنوان فی شعر عبد الوهاب البیاتی، القاهرة: دار النهضة العربیّة.
15
الدوریات
16
استیتی، رأفت محمد سعد، (2007)، ألفاظ البیئة الطبیعیّة فی شعر ابن حمدیس، رسالة الماجستیر فی اللغة العربیّة وآدابها، فلسطین: جامعة النجاح الوطنیّة فی نابلس.
17
بودیار، عادل، (2015م)، دلالة المطر فی الشعر الجاهلی: دراسة نسقیة سیاقیة، رسالة دکتوراه، الجمهوریة الجزائریة الدیمقراطیة الشعبیة، جامعة الحاج لخضر، باتنة.
18
حسام، بسام اسماعیل عبد القادر، (1438هـ/2017م)، التشکیل الحسّی فی شعر الطبیعة العباسیفی القرن الثالث الهجری، أطروحة دکتوراه، فلسطین: الجامعة الإسلامیّة بغزّة.
19
حفّاد، صبرینة، (2012م)، الشعر النسائی فی قریة رافور (البویرة): مقاربة أنتروبولوجیّة رمزیّة، رسالة ماجستیر فی اللغة العربیّة وآدابها، الجمهوریّة الجزائریّة، جامعة مولود معمری تیزی وزو.
20
حمّادة الکوسا، عبیر فایز، (2007م)، اللون فی الشعر الأندلسی، رسالة ماجستیر فی اللغة العربیّة وآدابها، السعودیّة، جامعة البعث.
21
حمیدی الخاقانی، حسن عبد عودة، (2006م)، الترمیز فی شعر عبد الوهاب البیاتی، أطروحة دکتوراه فی اللغة العربیّة وآدابها، العراق: جامعة الکوفة.
22
عوض، ریتا، (1974م)، أسطورة الموت والانبعاث فی الشعر العربی الحدیث، رسالة الماجیستر مقدّمة إلى دائرة اللغة العربیّة ولغات الشرق الأدنى، بغداد: الجامعة الإمریکیّة.
23
صدقی، حامد؛ عبد الله زاده، فؤاد، (2009م)، «"القناع" والدلالات الرمزیّة لـ "عائشة" عند عبد الوهاب البیاتی»، مجلّة العلوم الإنسانیّة الدولیّة، العدد 16 (3)، صص 45-55.
24
لازم رمضان، رجاء، (1433هـ/2012م)، «صورة المطر فی المقدمات الطللیّة: الشعر الجاهلی أنموذجاً»، مجلّة الأستاذ، العدد (202)، صص 647-664.
25
یسیر، خالد عمر،(2014م)، «الأسطورة ووظائفها فی دیوان عبد الوهّاب البیاتی»، مجلّة دراسات فی اللغة العربیّة وآدابها، العدد 16، صص 127-144
26
ب) فارسی
27
محسنی نیا، ناصر؛ اخوان ماسوله، سپیده، (2014م)، «بازتاب فرهنگ وادب ایران درشعر عبدالوهّاب البیاتی»، کاوشنامه ادبیات تطبیقی مطالعات تطبیقی عربی ـ فارسی (دانشگاه رازی کرمانشاه)، سال 3، العدد 21، صص 95-119.
28
ORIGINAL_ARTICLE
نمود جنسیت، سن و طبقة اجتماعی در کتابهای درسی عربی
در دوره متوسطه اول در ایران (ارزیابی جامعهشناختی)
پژوهش حاضر به بررسی چگونگی نمود پدیدههای جنسیت، مراحل سنی و طبقه اجتماعی در 3 کتاب درسی زبان عربی پرداخته که وزارت آموزشوپرورش ایران برای دانشآموزان دورة متوسطه اول در طول چند سال اخیر طراحی و تألیف نمودهاست. بررسی جنسیت، سن و طبقه اجتماعی در این کتابهای درسی بدین دلیل صورت گرفته که معلمان و دانشآموزان در معرض بسیاری از واژگان، تصاویر و شکلهایی هستند که تأثیر بسیاری روی شناخت و جهانبینی ایشان دارد. ازاینرو، در این جستار با بهکارگیری سیاهة جامعهشناختی «کانینج ورث» (1995م) پس از استخراج کلمات و تصاویر مرتبط با موضوع، کتابهای مذکور بررسی شد. نتایج پژوهش نشان میدهد میزان پراکندگی جنسیت مذکر و مؤنث در مواد دیداری و نوشتاریِ سه کتاب به شکل همگن صورت گرفته و چنین مینمایاند که به زنان در زمینههای مختلفِ پرداختهشده در کتاب ازجمله شغل و جایگاه اجتماعی، ارزشی همچون مردان بخشیده شدهاست. همچنین بیشتر تصاویر نمایانگر طبقة اجتماعی متوسط است و کیفیت نمود سن و طبقه اجتماعی با فرهنگ ایرانی و مراحل سنی دانشآموزان متناسب و همسو است؛ چراکه بیشتر تصاویر و شکلها مرحله نوجوانی را نشان میدهد.
https://iaall.iranjournals.ir/article_82319_e550b4af5e416c18426e045d570a6d54.pdf
2019-05-22
21
40
کتاب درسی
جنسیت
سن
طبقه اجتماعی
ساجد
زارع
zare.sajed@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
LEAD_AUTHOR
حسین
کیانی
hkyanee@gmail.com
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز
AUTHOR
علی اصغر
کارگر
a_kargar@shirazartu.ac.ir
3
استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه هنر شیراز
AUTHOR
المصادر
1
أ) الکتب
2
القرآن الکریم
3
سازمان پژوهش وبرنامه ریزی آموزشی، (1396ه. ش)، عربی پایه هفتم دورۀ اول متوسطه، دفتر تألیف کتابهای درسی عمومی ومتوسطه نظری، وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران.
4
________، عربی پایه هشتم دورۀ اول متوسطه، دفتر تألیف کتابهای درسی عمومی ومتوسطه نظری، وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران.
5
________، عربی پایه نهم دورۀ اول متوسطه، دفتر تألیف کتابهای درسی عمومی ومتوسطه نظری، وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران.
6
Connell, R. W, (2008(, Gender, Cambridge: Polity Press.
7
Cunningsworth, A, (1995), Choosing your coursebook. Oxford: Heinemann.
8
Taylor. A, Baily. A, Cooper. P, Dwyer. C, Cheris. K, Lieb. B, (2007) Gender equity in communication skill, Lawrence Erlbaum Associate Publishers.
9
ب) الرسائل الجامعیة
10
Ghorbani, Laya, (2009), An Investigation of the Manifestation of Sexism in EFL/ESL Textbooks, A thesis for receiving (M. A. ) degree on Teaching English as a Foreign Language Islamic Azad university of Bandar Abbas.
11
Jamalzehi, Fateme, (2014), Age, Gender, and Social Class in ELT Junior high school and High school Coursebooks in Iran, A thesis for receiving (M. A. ) degree on Teaching English as a Foreign Language, Islamic Azad University Abadeh Branch.
12
ج) الدوریات
13
Arıkan, A, (2005), Age, gender and social class in ELT coursebooks: A critical study,Journal of Faculty of Education, 11, 29-38.
14
Bahman, Masoume. Rahimi, Ali, (2010), Gender representation in EFL materials: an analysis of English textbooks of Iranian high schools, Procedia social and Dehabioral Sciences. V9. 273-277.
15
Darder, A, (1991), Culture and power in the classroom: A critical foundation for bicultural education, Westport, Connecticut: Bergin & Garvey.
16
Connecticut: Bergin & Garvey. Gharbavi, Abdulah. Mousavi, Seyyed Ahmad, (2012), A Content Analysis of Textbooks: Investigating Gender Bias as a Social Prominence in Iranian High School English Textbooks, English Linguistics Research. Vol 1, 42-49.
17
Gharbavi, Abdullah Mousavi, Seyyed Ahmad, (2012), A Content Analysis of Textbooks: Investigating Gender Bias as a Social Prominence in Iranian High School English Textbooks, English Linguistics Research, Vol 1, 42-49.
18
McClure, L. J, (1992), Language activities that promote gender fairness. In Gender issues in the teaching of English, ed. N. M. McCracken and B. C. Apple, 39–51. Portsmouth, NH: Boynton/Cook Heinemann.
19
Mineshima, M, (2008). Gender representation in an EFL textbook. http: //www. google. co. ug/#q=mineshima (2008)’gender representation an elt book. (accessed October 10, 2010)
20
Mills, S. L. Mullany, (2011), Language, Gender and Feminism: Theory, Methodology and Practice, London and NewYork: Routledge.
21
Razmjoo. S. A, Kazempourfard. E, (2012), On the Representation of Bloom's Revised Taxonomy in Interchange Coursebooks. The Journal of Teaching Language Skills (JTLS). 4 (1).
22
Richard, J. C. (2005), Material development and research: Making the connection, A paper presented at a Colloquium on Research Material Development at the TESOL Convention, San Antonio.
23
Samadi khah, Mehran, Shahrokhi, Mohsen, (2014) A Critical Discourse Analysis of ELT Materials in GenderRepresentation: A Comparison of Summit and Top Notch, English Language Teaching; Vol. 8, No. 1.
24
Sovic, Anja. Hus, Vlasta, (2015), Gender Stereotype Analysis of The Textbooks for Young Learners, Procedia-Social and Behavioral Sciences 186, 495 – 501.
25
ORIGINAL_ARTICLE
شخصیت سیرهای و رابطة آن با مکان متغیّر
در رمان «مقتل بائع الکتب» اثر سعد محمدرحیم
رمانهای عراقی منتشرشدة پسا 2003م از فضایی بهرهمند شدند که به چالشهای ناشی از پیدایش انواع خشونت از قبیل کشتن آدمها بر اساس قومیت میپردازد. بر این اساس رماننویس عراقی، سعد محمدرحیم، شاهکار خود «مقتل بائع الکتب» (داستان کشتن کتابفروش) را به صحنه آورد، و به دو عنصر شخصیت و مکان در آن جایگاهی برجسته بخشید و میان آن دو رابطة همآوایی پیوسته برقرار نمود تا رمانش بتواند بسان یک تابلوی پانورامایی قشری از عراق پسا تغییر و گوشهای از رنجهای انسان و مکان ناشی از رهآورد اشغال را بازنمایی کند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی میکوشد بر شخصیت اصلی این رمان تمرکز نماید تا از ظرافتهای هنری بهکاررفته در پردازش و گره زدن آن به مکان متغیّر پرده بردارد. چون شرححال وی بخش عمدة رمان را تشکیل میدهد، سیرهای نام گرفت. مکان نیز متغیّر نامیده شد؛ زیرا شرایط حاضر بر آن تأثیر گذاشته و چهرهاش را تغییر دادهاست. بررسی نشان میدهد که رماننویس برای پردازش شخصیت جنجالی «محمود المرزوق» و گرهزدن آن به مکان از تکنیکهای هنری بهره میگیرد، المرزوق شخصیت اصلی و همهجانبة رمان است که در مکانهای متغیر بهویژه (باز/ بسته) حاضر میشود، با آنها رابطه برقرار میکند، بهطور تکاملیافته با آنها حاضر و همراه میگردد، و با تغییر شمایل آنها خود نیز دگرگون میشود.
https://iaall.iranjournals.ir/article_75565_7e4010ee9a2e0c8ee5cf0651df46a609.pdf
2019-05-22
41
60
رمان
شخصیت سیرهای
مکان
مقتل بائع الکتب
سعد محمدرحیم
کریم
امیرى
alamirikarim@gmail.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس بوشهر
AUTHOR
محمد جواد
پورعابد
javad406@gmail.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس بوشهر
LEAD_AUTHOR
المصادر
1
الکتب العربیة
2
إبراهیم، عبد الله، (1988م)، البناء الفنّی لروایة الحرب فی العراق، ط1، بغداد: دارالشؤون الثقافیّة العامّة.
3
باشلار، غاستون، (1984م)، جمالیّات المکان، ترجمة غالب هلسا، ط2، بیروت: المؤسّسة الجامعیّة.
4
بحراوی، حسن، (1990م)، بنیة الشکل الروائی ( الفضاء - الزمن - الشخصیّة)، ط1، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
5
بوتور، میشال، (1986م)، بحوث فی الروایة الجدیدة، ترجمة فرید انطونیوس، ط2، بیروت: منشورات عویدات.
6
خالد عبدالله، عدنان، (1986م)، النقد التطبیقی التحلیلی، ط 1، بغداد: دار الشؤون الثقافیّة العامّة.
7
کحلوش، فتیحة، (2008م)، بلاغة المکان قراءة فی مکانیّة النّص الشّعریّ، ط، بیروت: مؤسسة الانتشار العربیّ.
8
محمد رحیم، سعد، (2017م)، مقتل بائع الکتب، ط2، بغداد: دار سطور.
9
مویر، إدوین، (1965م)، بناء الروایة، لا ط، القاهرة: دار الجیل.
10
ولسون، کولن، (1972م)، الشعر والصوفیّة، ترجمة عمر الدیراوی أبو حجلة، ط1، بیروت: دار الآداب.
11
الرسائل والأطاریح
12
جودی، محمد، (2012م)، شعریّة الشخصیّة والمکان الروائی فی (عائد إلى حیفا) لغسّان کنفانی (من البنیة إلى الدلالة)، مذکرة ماجستیر، کلیّة الآداب، جامعة الجزائر2.
13
الحربّی، رحیم علی جمعة، (2003م)، المکان ودلالته فی الروایة العراقیّة، أطروحة دکتوراه، جامعة بغداد کلیّة الآداب.
14
قارة، فلة. لیندة لکحل، (2011م)، بناء الشخصیّة والمکان فی روایة ذاکرة الجسد لأحلام مستغانمی، رسالة ماجستیر، الجزائر - جامعة منتوری ،کلیّة الآداب.
15
الدوریات
16
شریف، عکازی، (2013م)، «طبیعة التلازم بین الشخصیّة الروائیّة والحیّز المکانی، روایة التَبر لإبراهیم الکونی أنموذجاً»، مجلة مقالید، العدد5، صص9-19.
17
صائب خضیر، سلافة، (2006م)، «أثر المکان فی تحدید ملامح شخصیّة البطل فی روایة (الطریق) لنجیب محفوظ و (الطریق) لعبد الحلیم ابراهیم (دراسة موازنة)»، مجلة کلیّة اللغات، جامعة بغداد، العدد 15، من ص14 - 26.
18
المواقع الإلکترونیّة
19
غریب، أسماء، (2017م)، «السّماءُ إلى بعقوبة أقرب، قراءةٌ فی روایة (مقتل بائع الکتب) لسعد محمد رحیم»، موقع
20
الناقد العراقی.
21
.((2017/05/20 http://www.alnaked - aliraqi.net/article/42187.php
22
ORIGINAL_ARTICLE
الاستعارة الأساسیة ووظیفتها فی روایة «ریح الجنوب»
الروایة أهم جنس أدبی تقوم بتصویر الحیاة السیاسیة والاجتماعیة والثقافیة والاقتصادیة، ولها مقدرةٌ على تصویر الأفکار الإنسانیة والعواطف والتطلعات. عبد الحمید بن هدوقه من الروایین الذین عالجوا فی روایاتهم مختلف المواضیع السیاسیة والاجتماعیة والثقافیة، من أعماله «ریح الجنوب» الذی استخدم فیه الوصف لمعالجة الواقع الثقافی والاجتماعی والسیاسی المسیطر علی الجزائر بُعید الحرب التحریریة. لقد استخدم الکاتب لتصویر الموضوعات الاجتماعیة والنفسیة للمجتمع نوعاً مِن الاستعارة، هی مزیج من الاستعارة القدیمة والاستعارة الجدیدة التی تعطی النص هویة رمزیة جذابة. یعالج هذا البحث علی المنهج الوصفی - التحلیلی الاستعارات الأساسیة فی روایة "ریح الجنوب" وجوانبها الخفیة فی وصف وضع المجتمع الجزائری. نظراً لتکرار مفاهیم "ریح الجنوب" و"أنغام نای"، وفضلاً عن "خطة الفخار الغامضة" و استخدام هذه المفاهیم فی مشاهد خاصة، تشیر النتائج إلی أن کل واحد من هذه المفاهیم یُعتبّر مجازاً عن إحدی التیارات الفکریة والخصائص الاجتماعیة الموجودة فی المجتمع الجزائریّ بعد الثورة.
https://iaall.iranjournals.ir/article_86188_28d0e8d11c3be89e5843a995aea2231a.pdf
2019-05-22
61
80
الروایة الجزائریة
عبدالحمید بن هدوقة
ریح الجنوب
الاستعارة الأساسیة
فاطمه
قادري
mf_ghadery@yahoo.com
1
يزد. اردکان
LEAD_AUTHOR
جمشید
قاسمی
ghasemi17.4134@gmil.com
2
دانشجوی دکتری
AUTHOR
کتابنامه
1
1) عربی
2
ابن منظور، (1993م)، لسان العرب، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
3
بن هدوقه، عبدالحمید، (2008م)، الأعمال الروائیة الکاملة، الجزایر، چاپ اول، الفضاء الحُرّ.
4
دوغان، أحمد، (1996م)، الأدب الجزائری الحدیث، دمشق، چاپ اول، اتحادیه نویسندگان عرب.
5
شیخون، محمود السید، (1994م)، الاستعارة؛ نشأتها وتطورها، چاپ دوم، قاهره، دارالهدایة.
6
محمد خضر، سعاد، (بیتا)، الأدب الجزائری المعاصر، صیدا، بیروت، المکتبة العصریة.
7
مصایف، محمد، (1983م)، الروایة العربیة الجزائریة الحدیثة بین الواقعیة والالتزام، الجزایر، الشرکة الوطنیة للنشر والتوزیع.
8
2) فارسی
9
اصلانی، محمدرضا، (1386ش)، استعاره و مجاز در داستان، چاپ اول، تهران: نیلوفر.
10
قادری، فاطمه، (1389ش)، سیری در تحول ادبیات معاصر الجزایر، چاپ اول، یزد.
11
لیکاف، جرج، جانسون، مارک، (1395ش)، استعارههایی که با آنها زندگی میکنیم، چاپ دوم، آقا ابراهیمی، هاجر، تهران: رامین.
12
وود، مونیکا، (1388ش) توصیف در داستان، چاپ اول، اربابی، نیلوفر، اهواز: رَسِش.
13
یونسی، ابراهیم، (1384 ش)، هنرداستاننویسی، چاپ هشتم، تهران: نگاه.
14
پایاننامه
15
مزدوات، وسیمه، (۲۰۱۲م)، «الاستعارة الروائیة: پژوهشی در بلاغت روایت»، باتنه، دانشگاه الحاج لخضر.
16
مجلات
17
حلاسة، عمار، (۲۰۰۵م)، «دلالیة الاسطورة فی روایة ریح الجنوب»، آداب و زبانها، شماره چهارم، دانشگاه ورقله، صص 22-15.
18
قیصر، مصطفی، (2009م)، «بن هدوقه وریح الجنوب»، ألوان، شماره 549، الجزایر، صص 174-153.
19
سایتها
20
بعیره، فریده، (03/01/2019م)، «جمالیات تماهی المرأة مع تیمتی الأرض والحریّة فی روایات الروّاد، عبدالحمید بن هدوقة وکاتب یاسین أنموذجا» www.benhedouga.com
21
رایس، رشید، (15/05/2017)، «عملیة الوصف عند عبدالحمید بن هدوقة»، www.benhedouga.com
22
رواق، عثمان، (15/05/2017)، «قراءة فی عناوین روایات عبدالحمید بن هدوقه»، www.benhedouga.com
23
عثمان بدری، (15/05/2017)، «الدلالة المفارقة للمکان الروائی عند عبدالحمید بن هدوقه»، www.benhedouga.com
24
عیلان، عمرو، (10/04/2017)، «ریح الجنوب الفضاء الدلالة»، www.benhedouga.com
25
فاسی، مصطفی، (10/04/2017)، «ریح الجنوب المرأة الریفیة وقوة الواقع»، www.benhedouga.com
26
ORIGINAL_ARTICLE
تمظهرُ الهَیمنة و الآراء المضادّة للهَیمنة فی قصّة «خلیل الکافر»
(فی ضَوء نظریّة أنطونیو جرامشی)
یُعتبر أنطونیو جرامشی الإیطالی (1937) مِنْ کبار المنظّرین والمناضلین للرأسمالیّة وهو مؤسّس مفهوم الهیمنة؛ المشروع الذی یرتکز فی الخطوة الأولی علی السُّلطة الثقافیّة والإیدیولوجیّة ویرکّز علی أثر التّفکیر والإرادة کوسیلةٍ لتغییر التأریخ والسُّلطة الإجتماعیّة ویبنی دعائم خطّته علی رفض الطّبقیّة وإحداث التّغییر فی نظام الإستیلاء نحو الرِّضا العامّ. تهدف هذه المقالة إلی التحلیل الإجتماعی لقصّة خلیل کافر لمؤلّفها جبران خلیل جبران فی ضوء نظریّة الهیمنة لأنطونیو جرامشی وممّا دَعانا إلی القیام بهذا البحث هو تماثل آراء جبران الإجتماعیّة مع نظریّة الهیمنة لجرامشی إذ أنّه فی هذا الإنتاج یقومُ بتمحیص الطّبقیّة والسُّلطة السّائدة علی المجتمع الإقطاعیّ محلّلاً وناقداً مدقّقاً ویعرضُ فی أثره هذا مجتمعاً حافلاً بالضَّغط والسَّحق مِنْ قبل الطّبقة المسیطرة علی الطّبقات الأخری. فی الحقیقة ینوی جبران مِنْ خلال خلق شخصیّة خلیل الثائر تمحیصَ وإدانة الطَّبقیّة والتنویه بالمساواة بین الشَّرائح البشریّة؛ المساواة الّتی لایمکن إقامتها فی المجتمع إلّا عنْ طریق تنویر الرّأی العامّ وتعزیز الإیدیولوجیّة فی أذهان الطّبقة السُّفلی. نظراً لنتائج البحثِ یمکنُ القولُ بأنّ جبران فی هذا الأثر إذْ یعتقدُ بتأثیر الدِّعامةِ الإقتصادیّةِ فهو یُولی اهتماماً بالغاً الدَّورَ الفاعلَ للإیدیویوجیّةِ والسُّلطةِ الثقافیّةِ فی تحدید وتغییر البنی الإجتماعیّة والإقتصادیّة وفی ضَوء الإیدیولوجیّات التنویریّة والتثقیفیّة یؤمنُ بانتصار الشَّریحةِ الضَّعیفةِ علی القوی المسیطرة والقُدرات السیاسیّة والرأسمالیّة.
https://iaall.iranjournals.ir/article_80660_ef8f6f43d33a5bff31618928e631e479.pdf
2019-05-22
81
100
أنطونیو جرامشی
نظریّة الهیمنة
جبران خلیل جبران
خلیل کافر
أمید
جهان بخت لیلی
omidjahanbakht@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
سمیه
پرماس
parmas.sp@gmail.com
2
M.A. Scholar of Arabic language and literature
AUTHOR
کتابنامه
1
الف) عربی
2
إشکروفت، بیل (2010)، دراسات ما بعد الکولونیالیّة، ترجمة أحمد الرّوبی، القاهرة: المرکز القومی للترجمة.
3
جبران، جبران خلیل (1994)، المجموعة الکاملة لمؤلّفات جبران خلیل جبران، بیروت: دار الجیل.
4
المعوش، سالم (1432)، الأدب العربی الحدیث، ط2، بیروت، لبنان: دار النّهضة العربیة.
5
ب) فارسی
6
آبرکرامبی، نیکلاس و دیگران (1367)، فرهنگ جامعهشناسی، مترجم: حسن پویان، تهران: چاپخش.
7
آزادارمکی، تقی (1393)، مکتبها و نظریههای جامعهشناسی، تهران: علم.
8
ابوالقاسمی، محمدجواد (1385)، شناخت فرهنگ، تهران: عرش پژوه.
9
اعتماد، شاپور (1383)، معادلات و تناقضات آنتونیوگرامشی، تهران: طرح نو.
10
ایگلتون، تری (1383)، مارکسیسم و نقد ادبی، مترجم: اکبر معصومبیگی، تهران: دیگر.
11
برتنز، یوهانسویلم (1382)، نظریه ادبی (مقدمات)، مترجم: فرزان سجودی، تهران: آهنگ دیگر.
12
بوراوی، مایکل (1393)، مارکسیسم جامعهشناسانه: همگرایی آنتونیوگرامشی و کارل پولانی، مترجم: محمد مالجو، تهران: نی.
13
بشیریه، حسین (1379)، نظریههای فرهنگی در قرن بیستم، تهران: آینده پویان.
14
راجر، سایمون (1394)، درآمدی بر اندیشههای سیاسی آنتونیوگرامشی، مترجم: محمدکاظم شجاعی، تهران: سبزان.
15
ریتزر، جورج (1389)، نظریه جامعهشناسی در دوران معاصر، مترجم: محسن ثلاثی، چاپ پانزدهم، تهران: علمی.
16
ستوده، هدایتالله (1378)، جامعهشناسی در ادبیات فارسی، تهران: آوای نور.
17
سیدی، سیدحسین (1384)، به باغ همسفران؛ دربارۀ جبران و سپهری، مشهد: دانشگاه فردوسی.
18
طلایی، مرتضی (1393)، درآمدی بر نظریههای فرهنگی، اصفهان: نگارخانه.
19
فروم، اریک (1381)، گریز از آزادی، مترجم: عزتالله فولادوند، تهران: مروارید.
20
گرامشی، آنتونیو (1356)، گزیدهای از آثار آنتونیوگرامشی، تهران: کتابهای جیبی.
21
----------- (1362)، نامههای زندان، مترجم: مریم علوینیا، تهران: آگاه.
22
----------- (1378)، شهریار جدید، مترجم: عطا قادیکلائی، تهران: دنیای نو.
23
----------- (1384)، دولت و جامعه مدنی، مترجم: عباس میلانی، تهران: اختران.
24
میلنر، اَندرو (1385)، درآمدی بر نظریۀ فرهنگی معاصر، مترجم: جمال محمدی، تهران: ققنوس.
25
وینسنت، اندرو (1381)، نظریههای دولت، مترجم: حسین بشیریه، چاپ سوم، تهران: نی.
26
مجلات
27
آزادارمکی، تقی ( 1385)، «سوژه و قدرت: تحلیل چگونگی شکلگیری ذهنیت در مطالعات فرهنگی»، نامه علوم اجتماعی، شماره27، تهران: دانشگاه تهران، صص 125-156.
28
غرایاقزندی، داود (1376)، «رابطه جامعه مدنی و دولت: بررسی تطبیقی لاک و گرامشی»، راهبرد، شماره14، تهران: پژوهشکده تحقیقات راهبردی، صص 1-16.
29
ORIGINAL_ARTICLE
بلاغة السخریة فی قصص «نوادر جُحا»
یُطلق أدب الأطفال على أعمال تُکتب للطفل ولاتخلو من هدفی الترفیة والتعلیم. تُعدّ السخریة من الأسباب المؤثرة علی هذا النوع الأدبی التی تبرز البلاغة کعنصر رئیسی لتحقّقها. حاول أدباء الطفل أن یدخلوا عالم الأطفال من خلال شخصیات ساخرة کجُحا وذلک بهدف ترفیه الطفل، فیعرضوه کفکاهی یحکی الوقائع بطرائفه الفریدة وبلاغته المثلى. تنتمی قِیم السخریة الأدبیة لهذه الأعمال إلی أسالیب بلاغیة خاصة تتناسب وعالم الطفل. وهذه الدراسة وفقاً للمنهج الوصفی-التحلیلی تسعى إلى الکشف عن وجوه تأثیر الأسالیب البلاغیة لتماهی الطفل مع شخصیة جُحا وتمزاجه العاطفی فی قصص "نوادر جُحا" (2007م). ولتحقیق هذا الهدف تمت دراسة جمیع کلمات القصص وتقییم أسالیبها البلاغیة. تشیر النتائج إلى أن الکاتب وظّف أسالیب بلاغیة کالتکرار، ومراعاة النظیر، والتشخیص، والکنایة، والطباق وذلک کی یلقی جوّا من السخریة والضحک فی ثنایا القصص، وفی النهایة کی یبرز بلاغة السخریة فی المجوعة القصصیة.
https://iaall.iranjournals.ir/article_63609_0d1214cbeacd8af95103bb62e7bd5611.pdf
2019-05-22
101
122
أدب الطفل
السخریة
الأسالیب البلاغیة
جُحا
"نوادر جُحا"
راضیه
علی احمد
arabighalam@gmail.com
1
دانشآموختة کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل
AUTHOR
عبدالباسط
عرب یوسف آبادی
arabighalam@yahoo.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل
LEAD_AUTHOR
علی اصغر
حبیبی
dr.aliasghar.habibi@gmail.com
3
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل
AUTHOR
کتابنامه
1
الف) عربی
2
ابنمنظور، محمد بن مکرم (1408ق). لسان العرب. ط3. بیروت: دارصادر.
3
أحمد العاصی، عربی (1981م). الحیوان فی قصص الأطفال: دراسة أدبیة. ط1. دمشق: دارالکرمل.
4
أحمدفشل، أحمد (1996م). علم البدیع: رؤیة جدیدة. ط1. القاهرة: دارالمعارف.
5
الحموی، ابنحجة (2001م). خزانة الأدب وغایة الأرب. دراسة وتحقیق: دیاب، کوکب. ط1. بیروت: دارصادر.
6
حنا، خلیل (2007م). نوادر جُحا. ط1. القاهرة: مؤسسة العربیة الحدیثة.
7
عبدالحمید، شاکر (2003م). الفکاهة والضحک: رؤیة جدیدة. ط1. الکویت: المجلس الوطنی للثقافة والفنون والآداب.
8
عبدالفتاح، اسماعیل (2000م). أدب الأطفال فی العالم المعاصر. ط1. بیروت: مکتبة الدار العربی.
9
عبداللطیف، محمد فهمی (1965م). مذکرات جُحا. ط1. القاهرة: الدار القومیة.
10
غریبعلام، عبدالعاطی (1997م). دراسات فی البلاغة العربیة. ط1. لیبیا: جامعة قاریونس.
11
مطلوب، أحمد (1975م). فنون بلاغیة: البیان والبدیع. ط1. الکویت: دارالبحوث العلمیة.
12
معروف، نایف (1997م). الموجز الکافی فی علوم البلاغة والعروض. ط2. بیروت: دارالنفائس.
13
الموسی، أنور عبدالحمید (2010م). أدب الأطفال فن المستقبل. ط3. بیروت: دارالنهضة العربیة.
14
النجار، محمد رجب (1978م). جحا العربی: شخصیته وفلسفته فی الحیاة والتعبیر. ط1. الکویت: عالم المعرفة.
15
هاشمی، أحمد (1370ش). جواهر البلاغة فی المعانی والبیان والبدیع. قم: دفتر تبلیغات حوزه.
16
الهوال، حامد عبدة (1982م). السخریة فی أدب المازنی. ط1. القاهرة: الهیئة المصریة العامة.
17
پایاننامه
18
عبدالله خلیل، نزار (2009م). «السخریة والفکاهة فی النثر العباسی حتی القرن الرابع الهجری». جامعة مؤتة: رسالة الماجستیر فی اللغة العربیة وآدابها.
19
مجلات
20
جلولی، العید (2004م). «اللغة فی الخطاب السردی الموجه للأطفال فی الجزائر». جامعة ورقلة بالجزائر: مجلة الأثر. العدد3. صص 9-25.
21
واقفزادة، شمسی (1390ش). «الأدب الساخر: أنواعه وتطوره مدی العصور الماضیة». جامعة جیرفت: دراسات الأدب المعاصر. السنة2. العدد12. صص 101-123.
22
سایت های اینترنتی
23
یحیى، رافع (28/3/2011م). «الفکاهة فی أدب الأطفال العربی». مجلة إلکرتونیة المنهل:
24
http://platform.almanhal.com
25
ب) فارسی
26
انوشه، حسن (1375ش). دانشنامة ادب فارسی. چ1. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
27
برگسون، هانری لویی (1379ش). خنده. مترجم: عباس میرباقری. چ1. تهران: شباویز.
28
چمبرز، ایدن (1387ش). خوانندة درون متن: دیگرخوانیهای ناگزیر. مترجم: خسرونژاد، مرتضی. چ1. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
29
رضانژاد، غلامحسین (1367ش). اصول علم بلاغت در زبان فارسی. تهران: الزهراء
30
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1385ش). موسیقی شعر. چ1. تهران: آگاه.
31
شمیسا، سیروس (1381ش). بیان و معانی. چ1. تهران: فردوس.
32
کریچلی، شیمون (1384ش). در باب طنز. مترجم: سمی، سهیل. چ1. تهران: ققنوس.
33
وحیدیان کامیار، تقی (1383ش). مجموعه مقالات: زبان چگونه شعر میشود؟. چ1. مشهد: سخنگستر.
34
مجلات
35
آقاگلزاده، فردوس؛ رضویزاده، اکرم (1391ش). «ویژگیهای واژگانی ادبیات داستانی کودکان در زبان فارسی از دیدگاه زبانشناسی». مجموعه مقالات اولین همایش میانرشتهای آموزش و یادگیری زبان. مشهد: دانشگاه فردوسی. صص 301-312.
36
بهرهمند، زهرا (1389ش). «آیرونی و تفاوت آن با صنایع بلاغی مشابه». دانشگاه علامه طباطبایی: متنپژوهی ادبی. شمارة 45. صص 9-36.
37
حسامپور، سعید و همکاران (1390ش). «بررسی تکنیکهای طنز و مطایبه در آثار هوشنگ مرادی کرمانی». دانشگاه شیراز: مطالعات ادبیات کودک. شمارة 3. صص 61-90.
38
حسنزاده، فرهاد (1392ش). «نگاهی به وضعیت طنز نوجوانان». تهران: ماهنامة انشاء و نویسندگی. سال5. شمارة 36. صص 98-102.
39
سجودی، فرزان (1378ش)، «درآمدی بر نشانهشناسی شعر»، تهران: مجلة شعر. شمارة 26، صص 20-29.
40
شیری، قهرمان (1376ش). «راز طنزآوری». دانشگاه شهرکرد: پژوهشنامة ادبیات معاصر، سال 2. شمارة 17و18. صص 40-47.
41
صفایی، علی؛ ادهمی، حسین (1394ش). «نگاهی به گسترة طنز و مطایبه و شگردهای آفرینش آن در آثار فرهاد حسنزاده». دانشگاه شیراز: مطالعات ادبیات کودک. دورة 6. شمارة 2. صص 73-98.
42
طالبیان، یحیی، تسلیم جهرمی، فاطمه (1388ش). «ویژگیهای زبان طنز و مطایبه در کاریکلماتورها». دانشگاه اصفهان: فنون ادبی. دورة 1. شمارة 1. صص 13-40.
43
موسیپور، نعمتالله؛ طالبیان، یحیی (1379ش). «پیوندهای پنهان جاندارپنداری کودکانه و تخیل شاعرانه». دانشگاه کرمان: نشریة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی. شمارة 8 و 9. صص 119-133.
44
سایتهای اینترنتی
45
طباطبایی، زهراسادات (14/5/1393ش). «بچهها عاشق شنیدن قصههای تکراری». سایت تبیان:
46
http: //www.tebyan.net/newindex.aspx?
47
قبادی، سارا (13/12/1388ش). «جاندارپنداری اشیاء در کودکان». سایت مدرسة الکترونیکی:
48
http: //eschool.mihanblog.com/
49
ج) لاتین
50
Munn, Norman. Introduction to Psychology. Boston: Houghton Mifflin.
51
ORIGINAL_ARTICLE
دراسة النماذج المعرفیة للزمن فی النص القرآنی
استناداً إلی نظریة الاستعارة المفهومیة
نظریة الاستعارة المفهومیة هی أداة مناسبة لدراسة وتحلیل النصوص الدینیة، بما فی ذلک القرآن الکریم. من خلال هذه النظریة، یمکن تحدید طریقة وضع المفاهیم للعدید من المفاهیم القرآنیة. الغرض من هذه الدراسة هو التعرف على الطریقة القرآنیة فی تجسیم الوقت کمفهوم تجریدی. فی اللسانیات المعرفیة، من أجل فهم الوقت، یتم تقدیم نموذجین إدراکیین أحدهما یعتمد على الشخص ویستند الآخر على الوقت. أجریت الدراسة الحالیة باستخدام المنهج الوصفی-التحلیلی وتسعى إلى الإجابة عن هذا السؤال: ما هو المنهج القرآنی فی ترسیم وتجسیم الوقت کمفهوم تجریدی؟ تشیر نتائج هذه الدراسة إلى أنّ الإستعارة الوجودیة المادیة والاستعارة الاتجاهیة الاستعارة التصویریة الحرکیة وموقع الأمام والخلف تشکل البنى التحتیة للنموذجین المعرفییْن للوقت فی نص القرآن. بالإضافة إلى هذین النموذجین لتجسیم الوقت فی النص القرآنی، استخدمت الإستعارة الوجودیة الظرفیة والمادیة والإستعارة التصویریة الحجمیة خارج بنیة النموذجین المعرفیین أیضاً.
https://iaall.iranjournals.ir/article_86189_a0f549add30639dc83418a1b954cecc5.pdf
2019-05-22
123
144
القرآن الکریم
الاستعارة المعرفیة
النموذج المتمحور علی الشخص
النموذج المتمحور علی الزمن
مرتضی
قائمی
morteza_ghaemi@yahoo.com
1
استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلیسینا
LEAD_AUTHOR
اختر
ذوالفقاری
zolfaghari559@gmail.com
2
دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلیسینا
AUTHOR
کتابنامه
1
1) کتابها
2
آلوسى، محمود بن عبدالله (1415)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
3
حویزى، عبدعلى بن جمعه (1415)، تفسیر نور الثقلین، القاهره: اسماعیلیان.
4
الزجاجی، ابواقاسم (1984)، حروف المعانی، تحقیق علی توفیق الحمد، الأردن: مؤسسة الرسالة.
5
زمخشرى، محمود بن عمر (1407)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، بیروت: دار الکتاب العربی.
6
السیوطی، جلال الدین عبدالرحمن (1951)، الإتقان فی علوم القرآن، القاهرة: نشر مصطفی البابی الحلبی.
7
طبرسى، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طهران: ناصر خسرو.
8
فارسی
9
تیلر، جان رابرت (1383)، بسط مقوله مجاز و استعاره، مترجم: مریم صابریپور نوریفام، مجموعه مقالات استعاره مبنای تفکر و ابزار زیباییآفرینی با همکاری گروه مترجمان، به کوشش فرهاد ساسانی (صص35-67)، تهران: سوره مهر.
10
صفوی، کورش (1382)، فرهنگ توصیفی معنیشناسی، تهران: فرهنگ معاصر.
11
طباطبایى، محمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: اسلامى.
12
طبرسى، فضل بن حسن (بیتا)، ترجمه تفسیر مجمع البیان، تهران: فراهانى.
13
فتوحی، محمود (1392)، سبکشناسی: نظریهها، رویکردها و روشها، تهران: سخن.
14
قرائتى، محسن (1388)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
15
کوچش، زلتن (1393)، مقدمهای کاربردی بر استعاره، مترجم شیرین پورابراهیم، تهران: سمت.
16
............................ (1394)، استعاره در فرهنگ؛ جهانیها و تنوع، مترجم نیکتا انتظام، تهران: سیاهرود.
17
لیکاف، جورج و جانسون، مارک (1394)، استعارههایی که با آن زندگی میکنیم، مترجم: پورابراهیم، شیرین، تهران: علم.
18
مکارم شیرازى، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
19
مقالات
20
بهنام، مینا (1389)، «استعاره مفهومی نور در دیوان شمس»، مجله نقد ادبی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، سال سوم، شماره 10، صص 91-114.
21
عیسیزادگان، علی، (1392)، «رابطه ادراک زمان و استعاره»، نشریه بازتاب دانش، تهران: دوره هشتم، شمارههای 27 و 28، شماره صص 6-13.
22
ORIGINAL_ARTICLE
وظیفة الترجمة فی التفاعل بین إیران والدول العربیة، نظراً للتجربة التاریخیة
تُعتبر الترجمة جسراً لإقامة العلاقات بین الشعوب وتمهّد لنقل التجارب فیما بینها. ویمکن لعملیة النقل هذه، -فی حال استمرارها ـــ أن تتحوّل من مجرّد نقل النصوص إلى إنشاء خلفیة مناسبة للتفاعل بین البلدان المختلفة. تشیر التجربة التاریخیة لنهضة الترجمة خاصة فی الفترة العباسیة التی یمکن اعتبارها الفترة الذهبیة للحضارة الإسلامیة، إلى أنّ الاعتماد على إنجازات شعوب أخرى یمکنه أن یؤدّی إلى التنمیة فی المجالات المختلفة. لذلک یبدو أنّ ترجمة النصوص الأدبیة بإمکانها فتح أبواب جدیدة فی مستوى العلاقات الثقافیة بین إیران والبلدان العربیة. بطبیعة الحال، یجب ألّا ننسى وجود بعض العوائق التی من شأنها أن تؤثّر على حرکة الترجمة وتحدّ من تحقیق أهداف الترجمة، کعدم وجود إنتاجات ثقافیة، ووجود تناقضات متعددة فی دوافع الترجمة. تحاول هذه الدراسة البحث عن الوظیفة التاریخیة لترجمة النصوص من الفارسیة إلى العربیة ودور المترجمین البارزین، إضافة إلى دراسة مکانة الترجمة فی التفاعل بین إیران والدول العربیة. ثمّ سیتطرّق إلى النتائج الإیجابیة والتحدیات الموجودة، لیقدّم حلولاً فی هذا المجال. تشیر النتائج إلى أنّ الجهود المبذولة حتّى الآن لم تتمکّن من الحصول على نتائج مناسبة، وأنّ تحقیق هذا الهدف بحاجة إلى إعادة نظر وجهود أکثر.
https://iaall.iranjournals.ir/article_67049_d96beb06953b1524c845cc4ed0967844.pdf
2019-05-22
145
162
الترجمة
البلدان العربیة
اللغة الفارسیة
التفاعل
الثقافة
فرهاد
رجبی
farhadrajabi133@yahoo.com
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
کتابنامه
1
الدعدی، مقبل بین علی (2016)، أثر السیاسة فی اللغه، ط1، بیروت: مرکز نماء للبحوث و الدراسات
2
الدوری، عبدالعزیز (2009)، أوراق فی التأریخ و الحضارة، ط2، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
3
ضیف، شوقی(لا تا) تاریخ الأدب العربی، العصر العباسی الأول، قاهره: دارالمعارف.
4
الفاخوری، حنا (لاتا) الجامع فی تاریخ الأدب العربی، الجزء الاول، بیروت: دارالجیل.
5
فروخ، عمر (1368)، تاریخ الأدب العربی، الجزء الثانی، ط1، بروت: دارالعلم للملابین
6
ناصف، مصطفی (1981) نظریة المعنی فی النقد العربی، ط2، بیروت: دارالاندلس.
7
نجم، زین العابدین شمس الدین، (2015) تاریخ الأدب الحدیث و المعاصر، ط2، عمان: دارالمسیرۀ
8
فارسی
9
آذرنوش، آذرتاش(1375)، تاریخ ترجمه از عربی به فارسی (از آغاز تا عصر صفوی) ج1. تهران: سروش.
10
ــــــــــــ (1385)، چالش میان فارسی و عربی سدههای نخست، تهران: نشر نی.
11
رایس، کاترینا و دیگران (1392)، نقد ترجمه در پرتو رویکرد زبانشناسی نقشگرا، مترجم: گلرخ سعیدنیا، تهران: قطره
12
زیما، پی. وی (1394)، فلسفه نظریه ادبی مدرن، مترجم: رحمان ویسی حصار و عبدالله امینی، چ1، تهران: رخداد نو.
13
صفوی، کوروش (1390)، هفت گفتار درباره ترجمه، ج10، تهران: مرکز، ماد.
14
صلحجو، علی (1365) بحثی در مبانی ترجمه، برگزیده مقالههای نشر دانش درباره ترجمه، تهران: نشر دانشگاهی، صص: 37-53.
15
قادری، بهزاد (1382) شش گفتار پیرامون ترجمه متون ادبی، ج1، کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
16
کاغذچی، الهام (1392) نوزده (مجموعه نقد و گفتوگو)، چ1، تهران: نشر آموت.
17
کنترلگر، ادوین (1393) نظریههای ترجمه در عصر حاضر، مترجم: علی صلحجو، ج2 تهران: هرمس.
18
کنترلگر، ادوین و ماریا تیموکزکو (1393) ترجمه و قدرت، مترجم: سید محمد کریمی بهبهانی، چ1، تهران: قطره.
19
مکاریک، ایرنا ریما (1390) دانشنامه نظریههای ادبی معاصر، مترجم: مهران مهاجر و محمد نبوی، چ4، تهران: آگه.
20
موندی، جرمی (1389) درآمدی بر مطالعات ترجمه، مترجم: الهه ستودهنیا و فریده حقبین، چ1، تهران: نشر علم.
21
میمندی نژاد، محمد جواد(1385) اصول ترجمه، تهران: دانشگاه تهران.
22
هوانسیان، ریچارد جی و جورج صباغ (1390) هزار و یک شب در ادبیات جامعه اسلامی، ترجمه: فریدون بدرهای، ج 1، تهران: هرمس.
23