ORIGINAL_ARTICLE
دلالة العنوان في "رسالة من المنفي" لمحمود درويش و"نامه" لأحمد شاملو (دراسة مقارنة)
السيميائية تتناول دراسة النصوص الأدبية و عناصرها دراسة دلالية بأساليب جديدة. فمنها العنوان الذي يعتقد النقاد أنّه أول إشارة تواجه المتلقي و مفتاح دلالي يختزل بنية النص في کلمة أو عدة کلمات، و عن طريقه يمکن للقارئ الغوص في أعماق النص من أجل فک رموزه و الوصول إلى دلالاته. لذا أولوه عناية خاصة لکونه علامة سيميائية تتموضع في أعلى النص لتشير إلى مضمونه و محتواه العام. بناءً على ذلک، تسعى هذه المقالة لدراسة العنوانين الشعريين "رسالة من المنفى" لمحمود درويش، و "نامه" لأحمد شاملو دراسة سيميائية و مقارنة دلالة کلمة "رسالة" بينهما، و ذلک وفق المنهج الوصفي - التحليلي، و في ضوء المدرسة الأمريکية في الأدب المقارن. نتائج الدراسة تشير إلى أنّ کلمة "رسالة" تدل على أنّ الشاعرين يريدان أن ينقلا للقارئ رسالة تُعبر عن الأوضاع الاجتماعية التي يعيشان فيها. فمحمود درويش يشير إلى الأوضاع الاجتماعية التي يعاني منها ملايين الناس بسبب حب السيطرة والتملک، و تشرد العديد منهم من أرضهم و وطنهم، و أصبحوا ضحية الظلم لسنوات طويلة. فجاهدوا من أجل الوصول إلى حقوقهم الإنسانية المهضومة و الحياة تحت ظل المساواة؛ و شاملو أيضاً في شعره يروي حکاية الاستبداد الذي أصاب الناس في المجتمعات، و حرمهم حقوقهم الإنسانية. اذن شعره صرخة ضد الظلم و محاولة لکسر السلاسل التي تقيد أبناء شعبه. بناءً على هذا يمکن القول إنّ دلالة کلمة "رسالة" قد لاتخرج کثيراً عن المعنى الذي يمکن أن نفهمه من هذه الکلمة، سوى أنّ النص هو الذي يحدد مضمون الرسالة.
https://iaall.iranjournals.ir/article_9863_df3e6b78cc3d85bf15fcbcb9c625c2ba.pdf
2015-05-20
1
16
السیمیائیة
العنوان
محمود درویش
أحمد شاملو
فاطمه
بخيت
f_bokhait@yahoo.com
1
جامعة تربيت مدرس
LEAD_AUTHOR
سعيد
بزرگ بيگدلي
bozorghs@modares.ac.ir
2
دانشگاه تربيت مدرس
AUTHOR
ناصر
نيکو بخت
3
دانشگاه تربيت مدرس
AUTHOR
کبري
روشنفکر
kroshan@modares.ac.ir
4
دانشگاه تربيت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
الانزياح الشعري في الخطاب الثوري لشعر فاروق جويدة
لايتميز الشعر السياسي الثوري بمضامينه السياسية فحسب، بل بنسجه الفني الذي يجعل الکلمة الشعرية عليا، لأن المعاني السياسية مطروحة في الشارع العام يعرفها الجميع، فالأداء اللغوي الجميل هو الفاصل الذي يرفع الشعر دون الآخر. فالاستنتاج الخاطئ من الاعتقاد السائد بکون الشعر السياسي قريباً من لغة الشعب اليومية ليؤثر في الشارع العام أدي في أحايين کثيرة، إلي إنشاد قصائد سياسية مبتذلة و آنية دون الاستمتاع بجوهر الشعر الفني الذي يکمن في الخروج عن المألوف أو ما يسمي اليوم بـ«الانزياح الشعري». هذا العرض الفني الرفيع هو ما استمتع به الشاعر المصري الملتزم «فاروق جويدة» في شعره السياسي الثوري للوصول إلي قلوب مخاطبيه. فکيف وظف الانزياح في خطابه الثوري لشعره؟ نستنتج مما بحثنا أن ظاهرة الانزياح تظهر في شعر جويده الثوري في سبعة مستويات: الدلالية و الزمنية و الترکيبية و الکتابية و اللغوية و الأسلوبية و اللهجية فيقع القسم الرئيس منها في المستوي الدلالي و أنه لميهتم بالمستوي الصوتي، و استطاع في کل ذلک أن يحسن استخدامها في استجلاب اهتمام الشعب بالمنظورات السياسية و الاحتجاجية و الثورية.
https://iaall.iranjournals.ir/article_9866_b70b2e80809be076332ee35efba90f35.pdf
2015-05-20
17
31
الانزیاح
الثورة
الشعر السیاسی
فاروق جویدة
فرامرز
ميرزايي
mirzaeifaramarz@yahoo.com
1
ايران- جامعة بوعلي سينا
LEAD_AUTHOR
مرتضي
قائمي
morteza_ghaemi@yahoo.com
2
جامعة بوعلي سينا
AUTHOR
مجيد
صمدي
_samadi@yahoo.com
3
جامعة بوعلي سينا
AUTHOR
زهرا
کوچکي نيت
kochaki_zahra@yahoo.com
4
جامعة بوعلي سينا
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
موقعيت متن در دو داستان کوتاه خسرو نوشتة عبدالحسين وجداني و نخستين جام، اثر مصطفي لطفي منفلوطي با رويکرد فرکلاف
نظرية نـورمن فرکلاف يکي از رويکردهاي تحليل گفتمان انتقادي در نقد ادبيات داستاني است که متون را در سه سطح توصيف، تفسير، و تبيين، بررسي ميکند.در اين جستار، سعي بر اين است که دو داستان «خسرو» اثر عبدالحسين وجداني و «نخستين جام» اثر مصطفي لطفي منفلوطي به دليل هماننديهاي نسبتاً آشکار و متعدد در ساختار داستان سرگذشت قهرمانان، محتوا، و تفسير نهايي، با استفاده از نظرية نورمن فرکلاف در سه سطح توصيف، تفسير، و تبيين تحليل شود تا از اين طريق لايههاي مختلف معنا و درونماية آن کشف و بررسي گردد. اين پژوهش در پي آن است تا با شناخت تفاوتها و شباهتها در نظامها و وقايع اجتماعي به تبيين و تفسير آنها با استفاده از پديدههاي اجتماعي مشاهدهشده در درون اين نظامها بپردازد. نتايج بهدستآمده در تحليل اين دو داستان نشان ميدهد که بدبختيها و ناکاميهاي زندگي معتادان ريشه در استفاده نکردن از استعدادهاي ذاتي و شرايط مطلوب جامعة خويش دارد و ميتوان ميان اين مشکلات و پيامدهاي آنها ارتباط معنيداري برقرار کرد.
https://iaall.iranjournals.ir/article_9867_b19380a5d5df415cdb6337cc8f4c201b.pdf
2015-05-20
33
56
موقعیت متن
نورمن فرکلاف
خسرو
نخستین جام
وجدانی
منفلوطی
سيد اسماعيل
حسيني اجداد
d.hoseini54@gmail.com
1
دانشگاه گيلان استاديار
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحليل زيباييشناختي تصويرهاي هنري و موسيقايي صحيفه سجاديه (مطالعه موردي دعاهاي 23، 24، 25)
در ميان آثار بهجامانده از معصومين (ع)، نيايشهاي امام سجاد (ع) به لحاظ سبک و اسلوب بيان از ديگر آثار متمايز است. امام سجاد با ارائه کتاب صحيفه، باب تازهاي از ادبيات موسوم به ادب دعا را گشودند که به لحاظ ادبي از نمونههاي برجسته و زيباي متون عربي به شمار ميرود. تشبيهها، استعارهها و کنايههايي که در اين کتاب آمده، تصويرهاي هنري زيبايي را به ارمغان آوردهاست که نشانگر اهميت بارز اين صنايع ادبي نزد آن حضرت است. همچنين استعمال برخي صنايع بديعي ازجمله سجع، جناس، حسن نسق و... نوعي ايقاع و موسيقي دروني به کلام امام بخشيدهاست که بيشازپيش به زيبايي متن و تأثير آن بر مخاطب ميافزايد.
اين مقاله در پي آن است تا با رويکرد بلاغي به نقد و تحليل زيباييشناختي اين صنايع در دعاهاي 23، 24 و 25 صحيفه سجاديه بپردازد. روش کار در اين پژوهش، توصيفي ـ تحليلي است و درصدد است تا به تحليل و تبيين جلوههاي زيبايي صنايع بياني و برخي از صنايع بديعي بپردازد که در توليد موسيقي دروني متن مؤثرند.
https://iaall.iranjournals.ir/article_9868_5277af656ca77f4c8c26608ce5a64a72.pdf
2015-05-20
57
76
زیباییشناسی
صحیفه سجادیه
تصویر هنری
موسیقی درونی
بیان و بدیع
حسن
خلف
hasan_khalaf84@yahoo.com
1
دانشگاه فردوسي مشهد
LEAD_AUTHOR
مرضيه
آباد
hasankhalaf84@gmail.com
2
دانشگاه فردوسي مشهد
AUTHOR
سيد حسين
سيدي
seyedi@um.ac.ir
3
دانشگاه فردوسي مشهد
AUTHOR
بلاسم
محسني
bl_mohseni@yahoo.com
4
دانشگاه فردوسي مشهد
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحليل درونمايه داستاني حي بن يقظان ابن سينا وابن طفيل
داستان حي بن يقظان ابتدا توسط ابن سينا و سپس به همّت ديگر انديشمندان از جمله ابن طفيل به زبان عربي نوشته شد. نويسندگان اين داستان هر يک با سبک خاص خود کوشيده اند آن را محملي براي نحوه شناخت عقلي خداوند قرار دهند. اگرچه ساختار داستان مزبور به قلم ابن سينا با داستاني که ابن طفيل پرداخته است تفاوت هاي زيادي دارد، ولي درون مايه هر دو بر يک محور که همان پي بردن به وجود باري تعالي است مبتني است. اکنون اين مسأله مطرح است که محتواي اين دو داستان چه وجوه مشترک و چه جنبه هاي منحصر به فردي دارد و رابطه محتواي داستان به قلم ابن طفيل با آن چه از ابن سينا برجاي مانده است چيست؟ اين مقاله با استفاده از ترجمه اين دو اثر، به مقايسه، بررسي و شناخت شباهت ها و تفاوت هاي محتوايي دو داستان پرداخته و سپس با ارائه ي آراء و نظراتي که پيرامون آن دو مطرح شده ـ مانند عدم شباهت اين دو، جز از لحاظ لفظ و عنوان و ويژگي هاي فلسفي ـ داستان¬هاي فوق را مورد نقد قرار داده است. اين پژوهش مي کوشد با روش تحليل محتواي متن و بر اساس ديدگاه هاي صاحب نظران، ضمن بررسي ارتباط محتوايي ميان اين دو اثر و پاسخ به سؤال مطرح شده، اين فرضيه را بررسي کند که ابن طفيل، درون مايه اثر ابن سينا را به عنوان يک تئوري، مبناي کار خود قرار داده و وجهة عملي به آن بخشيده است؛ بدين نحو که گويي ابن سينا فرضيه اي را مطرح ساخته و ابن طفيل آن را اثبات و کوشيده است آن را بسط داده، تبيين نمايد.
https://iaall.iranjournals.ir/article_9869_f34807810d50938c1701c202eaafa9a5.pdf
2015-05-20
77
95
ابن سینا
ابن طفیل
داستان حی بن یقظان
عروج عقلی
حجت
رسولي
h-rasouli@sbu.ac.ir
1
دانشگاه شهيد بهشتي
LEAD_AUTHOR
سميه
شجاعي
somayeh.shojaei89@yahoo.com
2
دانشگاه شهيد بهشتي
AUTHOR
خديجه
شاه محمدي
khadijeh.shahmohamadi@gmail.com
3
دانشگاه شهيد بهشتي
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسي شاخصهاي همتأليفي در مقالات مجله انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي در پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC) طي سالهاي 2013-2012
اين پژوهش با هدف بررسي شاخصهاي مختلف همتأليفي نويسندگان مجله انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي در سال 2012 تا 2013 صورت گرفتهاست. نتايج نشان ميدهد که در اين دو سال 60 مقاله به چاپ رسيده که 40 مقاله به زبان فارسي و 20 مقاله به زبان عربي نوشته شدهاست. حدود 60 درصد مقالات با مشارکت دو نويسنده انجام شده و نشاندهنده آن است که 78 درصد از نويسندگان مجله، روابط همنويسندگي دارند. ميانگين ضريب مشارکت در اين دو سال کمتر از 5/0 بودهاست که نشاندهنده ضعيف بودن ميزان همکاري گروهي بين نويسندگان اين مجله است. تعداد 42 مقاله با مشارکت نويسندگان همکار از يک دانشگاه تأليف شده و تنها در تأليف 11 مقاله، نويسندگاني از دانشگاههاي مختلف با هم همکاري نمودند و اين بيانگر نبودِ همکاري گروهي بيندانشگاهي نويسندگان است. دانشگاههاي تربيت مدرس، خوارزمي و رازي هرکدام با 6 مقاله به طور مشترک در جايگاه نخست بيشترين توليد مقاله ايستادهاند. کبري روشنفکر با 3 مقاله تأليفي به عنوان پرکارترين نويسندة اين مجله شناخته ميشود. ميانگين استناد براي هر مقاله 15/24 استناد و براي هر شماره 12/181 استناد است.
https://iaall.iranjournals.ir/article_9870_cab2fd73a19281c9581878426a68270d.pdf
2015-05-20
97
117
مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی
همتألیفی
نمایه استنادی علوم جهان اسلام
فاطمة
علي نجاد جمازکتي
alinezhad@isc.gov.ir
1
مرکز الاستشهاد المرجعي لعلوم العالم الاسلامي
LEAD_AUTHOR
سعيدة
ميرحق جو لنکرودي
saideh8186@yahoo.com
2
پايگاه استنادي علوم جهان اسلام
AUTHOR
فروغ
رحيمي
frahimi@isc.gov.ir
3
پايگاه استنادي علوم جهان اسلام.
AUTHOR
مرضية
کهندل جهرمي
kohandel@isc.gov.ir
4
پايگاه استنادي علوم جهان اسلام.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بنمايههاي شهادت در اشعار علامه سيدمحمدحسين فضلالله (با تکيه بر شهيدان انديشمند و رهبران ديني و فکري)
از شاعران معاصر و مراجع تقليد عالم تشيع علامه محمدحسين فضلالله در ديوان خود اشعاري با مضامين ديني و اجتماعي درباره شهيد و شهادت و تأثيرگذاري آن بر جامعه سروده است. نگارندگان در اين مقاله در پي آن هستند تا مشخص کنند کدام دسته از شهيدان و با چه ويژگيهايي توجه شاعر را بيشتر به خود جلب کردهاست؟ آنچه اشعار علامه فضلالله را در مورد شهيد و شهادت از ديگر شاعران متمايز کرده و بر اهميت تحقيق در اين زمينه ميافزايد، اين است که بيشتر اشعار او در اين مورد، مربوط به شهداي رهبران ديني و فکري روزگار او ازجمله شهيد محمدباقر صدر و خواهرش بنتالهدي صدر و چند تن از رهبران حزب الدعوة الإسلاميّة بودهاست که غالباً اين شهيدان با افکار و انديشههاي خود تأثير زيادي در جريانسازي و روشنگري مردم براي مبارزه با استبداد داشتند. ازآنجاکه شاعر نيمي از عمر خود را در عراق سپري کردهاست بيشتر اشعار او در مورد شهيدان انديشمند و رهبران ديني و فکري عراق است؛ همچنين در مواردي نيز از شهيدان لبنان، فلسطين و ايران سخن گفتهاست، و ديدگاه او دربارة شهيد برگرفته از آيات قرآن و فرهنگ عاشوراست. نگارندگان در اين مقاله با تکيه بر ديوان «قصائد للإسلام و الحياة» و با روش سبکشناسي به توصيف و تحليل اشعاري ميپردازند که علامه دراينباره سرودهاست.
https://iaall.iranjournals.ir/article_9871_4c1f2f9858fc5e358402e8f55ee84b84.pdf
2015-05-20
119
143
مقاومت
علامه فضلالله
شهید
شهادت
رهبران دینی
حسين
مهتدي
mohtadi@pgu.ac.ir
1
بوشهر جامعة خليج فارس
LEAD_AUTHOR
رسول
بلاوي
r.balawi@yahoo.com
2
فارغ التحصيل دانشگاه فردوسي مشهد
AUTHOR