ORIGINAL_ARTICLE
فاعلية استراتيجية "التدريس التبادلي" في تنمية مهارة الفهم القرائي للغة العربية لدى الناطقين بغيرها من طلبة البكالوريوس
الفهم القرائي عملية عقلية تستهدف الحصول على المعنى واكتسابه، وهو عملية مدمجة من عدة عمليات فرعية يقوم بها القارئ لاستنباط المعنى، ويفسّر المادة المقروءة بناءً على خلفيته المعرفية وخبراته السابقة. ومن الضروري الاهتمام بالاستراتيجية المستخدمة في تعليم واكتساب هذه المهارة تطويرا لها، لأن المناهج التعليمية تتكون من استراتيجيات التدريس وطرائقه، تهدف استراتيجية "التدريس التبادلي" إلى تنمية مهارة الفهم القرائي عند متعلّمي اللغة العربية لدى الناطقين بغيرها من طلبة الجامعة، وتسعى الدراسة إلى الإجابة عن السؤال التالي: ما مدى فاعلية استخدام استراتيجية "التدريس التبادلي" في تنمية مهارة الفهم القرائي لدى متعلمي اللغة العربية للناطقين بغيرها؟اعتمدت الدراسة منهج الشبه التجريبي، واعتمدت على أدوات الدراسة بإعداد الاختبارين القبلي والبعدي لقياس الفهم القرائي للغة العربية، وطبقت الباحثة الدراسة على عينة مختارة من طلبة قسم العلوم التربوية في جامعة الإمام الصادق(ع) في طهران للعام الدراسي 2018-2019، كونت عينة الدراسة من (60) طالبة، تم توزيعهم عشوائياً إلى مجموعتين متكافئتين تمثلت في مجموعة تجريبية ومجموعة ضابطة واحتوت كل مجموعة على 30 طالبة، وطُبقت استراتيجية "التدريس التبادلي" على المجموعة التجريبية، والطريقة التقليدية على المجموعة الضابطة، فبعد معالجة البيانات باستخدام الأساليب الإحصائية المناسبة والاستعانة ببرنامج الحزم الإحصائيةspss))، توصلت الدراسة إلى نتائج من أهمها: وجود فروق ذات دلالة إحصائية بين المجموعة التجريبية، والمجموعة الضابطة وذلك لصالح المجموعة التجريبية. وفي ختام البحث قدمت الباحثة عدداً من التوصيات والمقترحات المستقبلية من أهمها اعتماد استراتيجية "التدريس التبادلي" في تعليم الفهم القرائي للنصوص المتخصّصة في اللغة العربية للناطقين بغيرها.الفهم القرائي عملية عقلية تستهدف الحصول على المعنى واكتسابه، وهو عملية مدمجة من عدة عمليات فرعية يقوم بها القارئ لاستنباط المعنى، ويفسّر المادة المقروءة بناءً على خلفيته المعرفية وخبراته السابقة. ومن الضروري الاهتمام بالاستراتيجية المستخدمة في تعليم واكتساب هذه المهارة تطويرا لها، لأن المناهج التعليمية تتكون من استراتيجيات التدريس وطرائقه، تهدف استراتيجية "التدريس التبادلي" إلى تنمية مهارة الفهم القرائي عند متعلّمي اللغة العربية لدى الناطقين بغيرها من طلبة الجامعة، وتسعى الدراسة إلى الإجابة عن السؤال التالي: ما مدى فاعلية استخدام استراتيجية "التدريس التبادلي" في تنمية مهارة الفهم القرائي لدى متعلمي اللغة العربية للناطقين بغيرها؟اعتمدت الدراسة منهج الشبه التجريبي، واعتمدت على أدوات الدراسة بإعداد الاختبارين القبلي والبعدي لقياس الفهم القرائي للغة العربية، وطبقت الباحثة الدراسة على عينة مختارة من طلبة قسم العلوم التربوية في جامعة الإمام الصادق(ع) في طهران للعام الدراسي 2018-2019، كونت عينة الدراسة من (60) طالبة، تم توزيعهم عشوائياً إلى مجموعتين متكافئتين تمثلت في مجموعة تجريبية ومجموعة ضابطة واحتوت كل مجموعة على 30 طالبة، وطُبقت استراتيجية "التدريس التبادلي" على المجموعة التجريبية، والطريقة التقليدية على المجموعة الضابطة، فبعد معالجة البيانات باستخدام الأساليب الإحصائية المناسبة والاستعانة ببرنامج الحزم الإحصائيةspss))، توصلت الدراسة إلى نتائج من أهمها: وجود فروق ذات دلالة إحصائية بين المجموعة التجريبية، والمجموعة الضابطة وذلك لصالح المجموعة التجريبية. وفي ختام البحث قدمت الباحثة عدداً من التوصيات والمقترحات المستقبلية من أهمها اعتماد استراتيجية "التدريس التبادلي" في تعليم الفهم القرائي للنصوص المتخصّصة في اللغة العربية للناطقين بغيرها.
https://iaall.iranjournals.ir/article_129681_b10f6f4fe6cbf8895de172f9f133863d.pdf
2021-08-23
1
32
استراتيجية "التدريس التبادلي"
مهارة القراءة
تعليم اللغة العربية للناطقين بغيرها
سهيلا
محسني نجاد
smohseny1967@yahoo.com
1
أستاذة مساعدة في قسم اللغة العربية وآدابها بجامعة الإمام الصادق (ع)
LEAD_AUTHOR
العربية
1
براون، دوجلاس (1994)، أسس تعّلم اللغة العربیة وتعلیمها، ترجمة عبده الراجحي، وعلي أحمد شعبان، بیروت: دارالنهضة العربیة للطباعة والنشر.
2
روبرت سولسو (2006)، علم النفس المعرفي، ترجمة محمد نجيب الصبوة، القاهرة: مكتبة الأنجلو المصرية.
3
طعيمة ،رشدي أحمد (1989)، تعليم اللغة العربية لغير الناطقين بها، مناهجه أساليبه، الرياض، منشورات المنظمة الإسلامية للتربية والعلوم والثقافة ايسيسكو.
4
طعیمة، رشدی أحمد، ومحمد علاء الدين الشعيبي (2006)، تعلیم القراءة والأدب استراتيجية مختلفة لجمهور متنوع، القاهرة: دار الفكر العربي.
5
طعیمة، رشدی أحمد، و محمود كامل الناقه (2006)، تعلیم اللغة اتصالیاً بین المناهج والاستراتیجیات، الرباط: منشورات المنظمة الإسلامیه للتربیة والعلوم والثقافة. ایسیسكو.
6
عبد الباري، ماهر شعبان (2010)، استراتيجية الفهم المقروء، أسس النظرية وتطبيقاتها العملية، ط1، عمان، دار المسيرة. مذكور ،على أحمد ، وإيمان أحمد هريدي، (2006)، تعليم اللغة العربية لغير الناطقين بها، النظرية والتطبيق، القاهرة، دار الفكر العربي.
7
الناقة، محمود كامل (1985م)، تعلیم اللغة العربیة للناطقین بلغات أخری، المملكة العربیة السعودیة: جامعة أم القری معهد اللغة العربیة.
8
الفارسية
9
چستن، كنت (2011)، گسترش مهارت های آموزش زبان دوم، ترجمه محمود نورمحمدی، چ5، تهران: انتشارات زبانكده، پاییز.
10
الرسائل الجامعية
11
العربية
12
رسلان، مصطفى (1985)، «برنامج متدرج لتعليم اللغة العربية لغير الناطقين بها»، رسالة دكتوراه غير منشورة،كلية التربية جامعة عين شمس، مصر.
13
الشتري، نجلاء بنت إبراهيم (2017)، «أثر القراءة التفاعلية في تنمية مهارات الفهم القرائي، وفي اتجاهات متعلمات العربية لغة ثانية» رسالة دكتوراه، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية- المملكة العربية السعودية.
14
محسني نجاد، سهیلا ( 2015م)، «مهارة المحادثة العربية علی مستوی البكالوریوس في ایران خلال السنوات 1981م الى 2011م (دراسة وتقديم أنموذج متكافئ على أساس منهج التعليم التواصلي)»، جامعة الخوارزمي، رسالة دكتوراه، كلیة الآداب والعلوم الانسانیة.
15
ج) الدوریات
16
العربية
17
جلائی،مريم، ونرجس گنجی(1392)، «دراسة مدى فاعلية تدريس الأدب العربي المعاصر تواصلياً على مهارة الكلام لدى طلاب العربية الإيرانيين، جامعة اصفهان نموذجاً»، مجلة بحوث في اللغة العربية وآدابها، نصف سنوية لكلية اللغات الأجنبية بجامعة اصفهان، العدد 8، صص 35-54.
18
زارع، ساجد، ونرجس گنجی، ومریم جلائی (1396)، «فاعلية الطريقة التعاونية في تنمية كفاءة الترجمة لدى متعلمي اللغة العربية في المدارس الإيرانية (طلاب المرحلة الثالثة الثانوية بمحافظة فارس نموذجاً)»، مجلة الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها، فصلية علمية محكمة، العدد الـ 45، صص 57- 78.
19
شعيب، أبوبكر علي عبدالله، (2014)، «استخدام استراتيجية التدريس التبادلي في تعليم المهارات اللغوية للناطقين بغير العربية، مهارة القراءة نموذجاً»، مجلة العربية للناطقين بغيرها، العدد 17، صص 115-158.
20
صنوبر، أحمد عبد الجبار (2017)، «تدريس مهارة القراءة النظرية والتطبيقية»، الدليل التدريبي في تدريس مهارات اللغة العربية وعناصرها للناطقين بغيرها، النظرية والتطبيق، مركز الملك عبدالله بن عبدالعزيز الدولي لخدمة اللغة العربية، السعودية، الرياض .صص 243-280.
21
محسنى نژاد، سهيلا، وفاطمه صغرى شفيعي (1397)، «دور استراتيجية "لعب الأدوار" في رفع كفاءة مهارة المحادثة العربية لطلاب مرحلة الليسانس، جامعة الامام الصادق(ع) باستخدام استراتيجية التعليم لدى المدرسين»، دراسات في تعليم اللغة العربية وتعلمها، السنة 2، العدد 4، 105- 128.
22
الفارسية:
23
اسماعيلى، سجاد، وعيسى متقي زاده (1396)، «بررسي تاثير نقادانه بر مهارت هاى تفكر درك مطلب متون ادب دانشجويان رشته زبان وادبيات عربى در ايران»، دوماهنامه جستارهاى زبانى، شماره 2(پیاپی37)، صص25- 101.
24
متقي زاده، عيسى، وخليل پرويني وسيدرضا موسوي، (2108)، «ارزيابي مهارت خواندن دانشجويان كارشناسى رشته زبان وادبيات عربي»، مجله جستارهاي زباني، صص 273- 296.
25
ميرزايي، فرامرز وعلي نظري، (2005)، «ارائه الگوی آموزشی مناسب جهت كسب مهارت خواندن زبان عربی رشته حقوق»، مجله انجمن ايران زبان وادبيات عربى، شماره 2، صص113- 141.
26
الأجنبية
27
Al-Hilawane, Y( 1993 ) : "Implementing Reciprocal Teaching: Was it Effective ?" , Paper presented at the Annual Meeting of the Midwe testing, United states of America, Mac Millan Publication com.
28
Hartman, H. (1994). "From reciprocal teaching to reciprocal education" . Human Learning and Instruction, Vol 18, No.1, pp. 1-39
29
Goodman, K, (1994) "Reading, writing and written texts: a transactional socipsycholinguistic View". In R, Ruddell & M.Ruddel.Theoretical Models and Processess of Reading, Fourth Edition, New York .
30
Johnson; R; B, Christensen; L; B, (2016) Educational Research: Quantitative, Qualitative, and Mixed Approaches, SAGE Publications,
31
Jeffrey, M , (2000) "Reciprocal Teaching of Social Studies in Inclusive Elementary
32
Classrooms", Journal of Learning Disabilities, (35),2 , 79-98.
33
Kahre, S; McWethy, C; Robertson J; Waters, S(1999) : Improving Reading Comprehension through the Use of Reciprocal Teaching. Master's Action Research Project, Saint Xavier University and IRI/Skylight.
34
Kelly,S ,( 2011)"Hands-on Reciprocal Teaching: Comprehension Technique, Reading Teacher , (8),64, 620-625.
35
Lederer,J, (2004) "Reciprocal Teaching 0f Social studies in inclusive Elementary classroom", Journal of Learning Disabilities, (1), 33, 91-107.
36
Oszkus,L,.Reciprocal, (2003) Teaching at work: strategies for improving reading comprehension. International Reading Association, New York.
37
Palincsar, A and Brown, A, "Reciprocal Teaching of Comprehension fostering and comprehension monitoring activities", Cognition and Instruction Journal,1984 (1),2,117-175.
38
Salter, W. and Horstman, F, (2002) "Teaching Reading and Writing to Struggling Middle School and High School Students", Preventing School Failure, (46),4, 65-115.
39
Smith, G, (1997)"Vocabulary instruction and reading", /:www. Academic comprehension/.
40
Spivey,N and Cuthbert,Ak , (2006)"Reciprocal Teaching of Lecture Comprehension", Journal of Scholarship of Teaching and Learning, (9), 2, 66 – 83.
41
Richards, Jack C, Rodgers, T. (2014). Approaches and methods in language
42
teaching. Third edition. United Kingdom: Cambridge University Press
43
د) المواقع الإلكترونية:
44
الأدغم، رضا أحمد حافظ، «أثر التدريب على بعض استراتيجية فهم المقروء لدى طلاب شعبة اللغة العربية بكليات التربية فی سلطنة عمان في اكتسابهم واستخدامهم لها في تدريس القراءة»
45
http://www.4shared.com/office/m9u19UN
46
ORIGINAL_ARTICLE
الكامل قصراً وبحراً: سيميائية الكمال والاعتدال في قصيدة البحتري في وصف قصر الكامل
لقد نظم البحتري قصيدة في مدح المعتز بالله عند نزوله بقصر الكامل في النوروز، واختار الكامل وزناً للانسجام مع تسمية القصر، فقام بوصف هذا القصر الّذي لم يحفظ لنا التاريخ إلا توصيفات البحتري الدقيقة له. حاولنا في هذه الدراسة أن نكتشف مظاهر الكمال والاعتدال الّتي وردت في القصيدة، تعمّد الشاعر في الإتيان بها أم لم يتعمّد عن طريق المنهج السيميائي مع الاستعانة بالمنهج التحليلي الإحصائي. ويمكننا الاستنتاج بأنّ الشاعر تعمّد في اختيار الكامل نطاقاً وزنيّاً للقصيدة في قصر الكامل للتنسيق والتناسب معه، إلى جانب المظاهر الأخرى من الكمال والاعتدال، مثل الإتيان بالنوروز والاهتمام بجمالية القافية، بحيث يتبادر إلى ذهن القارئ أنّ البحتري قد تحدّى مهندسي القصر تحدّياً مكتوماً بأن يثبت أنّ القصر الّذي بناه لممدوحه أجدر بأن يتّصف بالكامل كما يشهد بذلك التاريخ.
https://iaall.iranjournals.ir/article_125656_df1b41ec4ad4ed048d5ba3fcf6b71d36.pdf
2021-08-23
33
56
البحتري
العروض العربي
قصر الكامل
بحر الكامل
علي أصغر
قهرماني مقبل
a_ghahramani@sbu.ac.ir
1
أستاذ مشارك في قسم اللغة العربية وآدابها بجامعة الشهيد بهشتي، طهران
LEAD_AUTHOR
الكتب
1
القرآن الكريم.
2
ابن عبد ربّه، أبو عمر أحمد بن محمد (1965)، العقد الفريد، شرحه وضبطه وصحّحه وعنون موضوعاته ورتّب فهارسه: أحمد أمين، أحمد الزين، إبراهيم الأبياري، لا طبعة، القاهـرة: مطبعة لجنة التأليف والترجمة والنشر، ج5.
3
ابن كثير الدمشقي، أبو الفداء أسماعيل بن عمر (1419هـ)، تفسير القرآن العظيم، وضع حواشيه وعلّق عليه محمّد حسين شمس الدين، الطبعة الأولى، بيروت: دار الكتب العلميّة، 1419، 7 أجزاء.
4
ابن منظور، أبو الفضل محمّد بن مكرّم (1997)، لسان العرب، الطبعة الثانية، بيروت: دار إحياء الثراث العربي، ج3.
5
أبو هلال العسكري (1998)، الصناعتين، تحقيق: علي محمد البجاوي ومحمد أبو الفضل إبراهيم، الطبعة الأولى، بيروت/ صيدا: المكتبة العصرية.
6
الأخفش، أبو الحسن سعيد بن مسعدة (1985)، كتاب العروض، تحقيق وتعليق وتقديم: أحمد محمّد عبد الدايم عبد الله، لا طبعة، مكّة: المكتبة الفيصليّة.
7
أرسطوطاليس (1953)، فنّ الشعر؛ مع الترجمة القديمة وشروح الفارابي وابن سينا وابن رشد وترجمة عن اليونانية وشرح وتحقيق نصوصه: عبد الرحمن بدوي، القاهرة: مكتبة النهضة المصرية.
8
أنيس، إبراهيم (1972)، موسيقى الشعر، الطبعة الرابعة، القاهرة: مکتبة الأنجلو المصرية.
9
البحتري، أبوعبادة الوليد (1911)، الديوان، الطبعة الأولى، مصر: مطبعة هندية بالموسكي، ج2.
10
البحتري، أبوعبادة الوليد (1964)، الديوان، تحقيق وشرح: حسن كامل الصيرفي، القاهرة: دار المعارف، ج3.
11
البحتري، أبوعبادة الوليد (1996)، الديوان، شرح: إيليا حاوي، بيروت: الشركة العالمية للكتاب، ج1.
12
البروسوي، إسماعيل حقّي (لاتا)، تفسير روح البيان، بيروت: دار الفكر، 11 جزءاً.
13
البيروني، أبوالريحان (2002)، القانون المسعودي، تحقيق: عبدالكريم سامي الجندي، الطبعة الأولى، بيروت: دار الكتب العلمية، ج1.
14
الخطيب التبريزي، أبو زكريّا يحيى بن علي (لاتا)، كتاب الكافي في العَروض والقوافي، تحقيق: الحسّاني حسن عبدالله، لا طبعة، القاهرة: دار الكاتب العربي للطباعة والنشر
15
الخليل بن أحمد الفراهيدي (2003)، كتاب العين، تحقيق: عبدالحميد هنداوي، الطبعة الأولى، بيروت: دار الكتب العلمية، ج1.
16
الراضي، عبدالحميد (1968)، شرح تحفة الخليل في العروض والقافية، لا طبعة، بغداد: مطبعة العاني.
17
الزمخشري، أبوالقاسم محمود جارالله (1989)، القسطاس في علم العَروض، تحقيق: فخرالدين قباوة، الطبعة الثانية، بيروت: مكتبة المعارف.
18
سيد الأهل، عبدالعزيز (1953)، عبقرية البحتري، الطبعة الأولى، بيروت: دار العلم للملايين.
19
السيّد، عبد الرحمن (لاتا)، العَروض والقافية: دراسة ونقد، الطبعة الأولى، القاهرة: مطبعة قاصد خير.
20
شمس قيس، شمس الدين محمّد قيس الرازى (1360ش)، المعجم فى معايير اشعار العجم، تصحيح: محمّد بن عبد الوهّاب قزوينى وتصحيح مجدّد: مدرّس رضوى، چ3، تهران: كتابفروشى زوّار.
21
الصولي، أبوبكر محمد (1958)، أخبار البحتري، تحقيق: صالح الأشتر، الطبعة الأولى، دمشق: مطبوعات المجمع العلمي العربي.
22
الطالب، عمر محمد (2000)، عزف على وتر النصّ الشعري، دمشق: منشورات اتّحاد الكتّاب العرب.
23
الطبرسي، أبو علي الفضل بن الحسن (1372ش)، مجمع البيان في تفسير القرآن، الطبعة الثالثة، طهران: انتشارات ناصر خسرو، 1372هـ.ش، 10 أجزاء.
24
العروضي، أبوالحسن أحمد (1996)، الجامع في العروض والقوافي، تحقيق: زهير غازي زاهد وهلال ناجي، الطبعة الأولى: بيروت: دار الجيل.
25
قهرماني مقبل، علي أصغر (2016)، النظام الشعري بين العربية والفارسية، وزناً وقافيةً ونمَطاً: دراسة مقارنة، بيروت: منشورات جامعة القديس يوسف.
26
كشك، احمد (لاتا)، القافية تاج الإيقاع الشعري، مكة المكرمة: المكتبة الفيصلية.
27
ياقوت الحموي، شهاب الدين أبو عبد الله (1995)، معجم البلدان، الطبعة الثانية، بيروت: دار صادر، 7 أجزاء.
28
يونس، علي (1993)، نظرة جديدة في موسيقى الشعر العربي، لا طبعة، القاهرة: الهيئة المصريّة العامّة للكتاب.
29
الرسائل
30
وهدان، ثروت (2003)، وصف القصور في الشعر العباسي، نابلس: جامعة النجاح الوطنية، كلية الدراسات العليا.
31
لكرد، عبدالفتاح (1991)، محاولة في دراسة بعض مكونات البنية الإيقاعية في ديوان البحتري، رباط: جامعة محمد الخامس، كلية الآداب والعلوم الإنسانية.
32
الدوريّات
33
قهرمانى مقبل، على اصغر (1390)، «ضرورت وزنی و اهمیّت آن در شعر فارسی و عربی و تأثیر آن در اعتدال وزنی»، وزن شعر فارسی از دیروز تا امروز: نخستین هماندیشی وزن شعر و اشعار ایرانی، انجمن زبانشناسی ایران، 9-10 اردیبهشت 1389، صفحات 61-90. (ناشر: فرهنگستان زبان و ادب فارسی)
34
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی کتابهای آموزش زبان عربی در میراث ایرانیـ اسلامی از منظر آموزش با اهداف ویژه (مورد پژوهشی: «أدب الکاتب»، «الألفاظ الکتابية» و «فقه اللغة وأسرار العربية»)
آشنایی عربیزبانان با کشورداری امپراتوری ساسانی باعث احساس نیاز دولتهای بزرگِ عربی ـ اسلامی به وجود طبقه دبیران (کاتبان و منشیان دواوین دولتی) گردید و زمینهساز حضور دبیران ایرانیتبارِ دوزبانه در دیوانهای رسائل شد. لذا تربیت نسلی از ادیبان دولتی ضرورت یافت و دانشمندان ایرانی چون ابن قتیبه دینوری (276ـ213هـ)، عبدالرحمن همدانی (327ـ؟هـ)، و ثعالبی نیشابوری (429ـ350هـ)، بر آن شدند تا با تألیف کتابهای أدب الکاتب، الألفاظ الکتابیة و فقه اللغة وأسرار العربية، این مهم را پاسخ گویند. کتابهای ارزشمندی که خود بستههایی آموزشی بهشمار میآیند و با توجه به زمان تألیف، باید آن را یک اقدام آموزشی پیشرفته و هوشمندانه تلقّی کرد. این پژوهش با تکیه بر روش تحلیل محتوا (کمّی و کیفی) به بررسی مباحث مورد توجه نویسندگان پرداخته و نسبت کمّی آنها را براساس دادههای آماری بهدستآمده سنجیدهاست. موادّ آموزشی شامل این زمینهها میشود: واژهشناسی، درستنویسی، اصلاح خطاهای تلفظی، آشنایی با ساختارهای صرفی افعال و نامها با تکیه بر نکات معنایی و برخی از مسائل کاربردی نحو و بلاغت. طبق بررسی آماری، هر سه بسته، واژهشناسی را به میزان (81%) از مطالب اساسی آموزش کاربردی عربی دانسته و به ترتیب به موضوعات دستور زبانی به میزان (13%) و بلاغت به میزان (6%) توجه داشتهاند؛ اما بهطور جداگانه ابن قتیبه بیشتر به دستور زبان (74%)، و همدانی و ثعالبی به ترتیب به واژگان (100%) و (85%) پرداختهاند.
https://iaall.iranjournals.ir/article_120868_2d4e183ad90ea1bd5924a88e1205814c.pdf
2021-08-23
57
84
آموزش زبان با اهداف ویژه
بسته آموزشی
زبان عربی
حرفه دبیری
تحلیل محتوا
فرزانه
حاجی قاسمی
farzaneh70.ghasemi@gmail.com
1
دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
نرگس
گنجي
nargesganji@yahoo.com
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
سعيد
کتابي
s.ketabi@yahoo.com
3
دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
الف) كتب عربی
1
ابن قتیبه، محمد، (1963)، أدب الکاتب، ط 4، مصر: السعادة.
2
الثعالبی، أبو منصور، (2000)، فقه اللغة وأسرار العربیة، بیروت: المکتبة العصریة.
3
الهمذانی، عبدالرحمن، (1885)، الألفاظ الکتابیة، بیروت: الآباء الیسوعیین.
4
ب) كتب فارسی
5
ابن بلخی، (1384)، فارسنامه، بسعی و اهتمام و تصحیح گای لیسترانج و رینولد الن نیکلسون، تهران: اساطیر.
6
تفضلی، احمد، (1385)، جامعه ساسانی: سپاهیان، کاتبان و دبیران، دهقانان، ترجمه: شیرین مختاریان و مهدی باقی، تهران: نی.
7
تنکابنی ، حمید، (1383)، درآمدی بر دیوان سالاری در ایران، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
8
تویسرکانی، قاسم، (1350)، تاریخی از زبان تازی در میان ایرانیان پس از اسلام، تهران: دانش سرای عالی.
9
جهشياري، محمد بن عبدوس، (1348)، كتاب الوزارء و الكتّاب. ترجمة ابوالفضل طباطبايي. تهران: تابان.
10
دهخدا، علیاكبر، (بیتا). لغتنامه دهخدا. زيرنظر دكتر محمد معين و دكتر جعفر شهيدی، تهران: سيروس.
11
دیانا لارسن، فریمن، (1383)، اصول و فنون تدریس زبانهای خارجی، ترجمه: امیرعلی راسترو، تهران: رهنما.
12
ژرمن، کلود، (1393)، تحول پنج هزارساله آموزش زبان، ترجمه: محمودرضا گشمردی، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
13
کوی، لوتان، (1375)، آموزش و پرورش تطبیقی، ترجمه: محمد یمنی دوزی سرخابی، تهران: سمت.
14
مجدفر، مرتضی، (1375)، بسته آموزشی چیست، تهران: چاپار فرزانگان.
15
محمدی ملایری، محمد، (1375)، تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی در ایرانشهر، جلد 2، تهران: توس.
16
محمدی ملایری، محمد، (1382)، تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی نظام دیوانی یا سازمان مالی و اداری ساسانی در دولت خلفاء، جلد 5، تهران: توس.
17
فردوسی، ابوالقاسم، (1368)، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق با مقدمه احسان یارشاطر، تهران: روزبهان.
18
نظامي عروضي، (1382)، چهار مقاله، تصحيح علامه قزويني، تهران: جامي.
19
ج) مجلات
20
صدیقیفر، زهره و همکاران، (1396)، «بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر روش تکلیف محور بر خواندن و درک مطلب فارسی با اهداف ویژه»، پژوهش نامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان، صص 101 ـ 79.
21
د) كتب لاتين
22
Alatis, James E and others, (1981), the second language classroom: Directions for the 1980's, newyork: oxford
23
Al-Humidi, Hamed, (2003), Arabic writing for occupational purposes: strategies of teaching writing, Submitted in accordance with the requirements for the degree of doctor of philosophy, The University of Leeds.
24
Dudley-Evans, T, (1997), Five questions for LSP teacher-training. In R. Howard & G. Brown (Eds.), Teacher education for Languages for Specific Purposes, pp.58–67.
25
Hutchinson, Tom & Waters, Alan, (2005), English for Specific Purposes A Learning – centered approach, Tehran: Rahnama.
26
ORIGINAL_ARTICLE
تحليل ساختاری مقالههای حوزۀ داستان مجلۀ انجمن ايرانی زبان و ادبيات عربی
این پژوهش با بهرهگیری از روش تحليل محتوای کمّی، به منظور دستیابی به وضعیّت ساختاری مقالههای حوزۀ داستانیِ «مجلۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی» نگاشته شدهاست. در ابتدا دادهها از طریق پرسشنامه، جمعآوری و سپس با استفاده از آمار توصیفی به دادههای کمّی تبدیلشدهاست. عنوان، چکیده، مقدمه، روش پژوهش، بدنۀ اصلی، نتایج و منابع، هفت مؤلّفه است که در پرسشنامه قرار داده شدهاست.نتيجۀ پژوهش بیانگر آن است که عنوان این مقالهها شاخصههای عنوان موردقبول را داراست. در چکیدۀ مقالهها ضعف در اشاره نکردن به روش پژوهش است. ضرورت و پيشينۀ پژوهش، روش پژوهش و عدم پایبندی به آن در متن مقاله و چگونگی بيان نتيجۀ پژوهش با معيارهای علمی مقالههای علمی پژوهشی منطبق نيست. حضور پررنگ چون ارائهی نمونهها از نقاط قوّت بدنۀ اصلی این مقالهها است. با توجّه به برجسته بودن برخی ضعفهای ساختاری در مقالهها میتوان به اين نتيجه رسيد که نويسندگان هيچ الگوی ساختاری در اختيار نداشته و ساختار مقالهها را بر اساس آنچه خود آموزش ديدهاند، تنظيم کردهاند. توجّه نکردن به معيارهای ساختاری در آموزشهای دانشگاهی، روشن نبودن ساختار مقالهها در راهنمای نويسندگان مجلّه و نيز مهم نبودن مسألۀ ساختار مقاله برای سردبيران از عوامل اين ضعف است.این پژوهش با بهرهگیری از روش تحليل محتوای کمّی، به منظور دستیابی به وضعیّت ساختاری مقالههای حوزۀ داستانیِ «مجلۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی» نگاشته شدهاست. در ابتدا دادهها از طریق پرسشنامه، جمعآوری و سپس با استفاده از آمار توصیفی به دادههای کمّی تبدیلشدهاست. عنوان، چکیده، مقدمه، روش پژوهش، بدنۀ اصلی، نتایج و منابع، هفت مؤلّفه است که در پرسشنامه قرار داده شدهاست.نتيجۀ پژوهش بیانگر آن است که عنوان این مقالهها شاخصههای عنوان موردقبول را داراست. در چکیدۀ مقالهها ضعف در اشاره نکردن به روش پژوهش است. ضرورت و پيشينۀ پژوهش، روش پژوهش و عدم پایبندی به آن در متن مقاله و چگونگی بيان نتيجۀ پژوهش با معيارهای علمی مقالههای علمی پژوهشی منطبق نيست. حضور پررنگ چون ارائهی نمونهها از نقاط قوّت بدنۀ اصلی این مقالهها است. با توجّه به برجسته بودن برخی ضعفهای ساختاری در مقالهها میتوان به اين نتيجه رسيد که نويسندگان هيچ الگوی ساختاری در اختيار نداشته و ساختار مقالهها را بر اساس آنچه خود آموزش ديدهاند، تنظيم کردهاند. توجّه نکردن به معيارهای ساختاری در آموزشهای دانشگاهی، روشن نبودن ساختار مقالهها در راهنمای نويسندگان مجلّه و نيز مهم نبودن مسألۀ ساختار مقاله برای سردبيران از عوامل اين ضعف است.
https://iaall.iranjournals.ir/article_105828_16d07b6ddacdc87c1cae2e435d7f6a9c.pdf
2021-08-23
85
108
ارزيابی ساختاری مقاله
مجلّۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی
نقد داستان
حسين
کياني
hkyanee@yahoo.com
1
دانشیار بخش زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
کوثر
تقوايي فر
kosartagvaeyfar@gmail.com
2
دانشجوی دکتری بخش زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز
AUTHOR
کتابها
1
ابوالحسنی، محسن، (1381)، چگونه مقاله علمی بنویسیم و آن را به چاپ برسانیم، تهران: انتشارات خوشبین.
2
اسدی، مریم و علی قادری سهی و اکرم اسدی، (1393)، راهنمایی نگارش مقاله علمی از چکیده تا نتیجه، تهران: نشر کتابدار
3
پریرخ، مهری و رحمتالله فتاحی، (1384)، راهنمای نگارش مرور نوشتارها و پیشینه پژوهش در حوزه علوم انسانی و اجتماعی، تهران: نشر کتابدار.
4
حسنلو، حمیدرضا، (1394)، اصول و مبانی نگارش مقالات ISI به شیوهی APA، زنجان: آذر کلک.
5
حیاتی، زهیر و رحیم علیجانی، (1386)، نگارش مقاله؛ گزارش و سایر انتشارات علمی از انتخاب موضوع تا چاپ سپاری، شیراز: نشر چاپ.
6
رضويه، اصغر، (1393)، روش های پژوهش در علوم رفتاری، شيراز: دانشگاه شيراز.
7
شفیع پور فومنی، محمد اسماعیل، (1386)، چگونه چکیده بنویسیم، شیراز: انتشارات نوید شیراز.
8
فتوحی، محمود، (1390)، آیین نگارش مقاله علمی- پژوهشی، تهران: سخن.
9
معروف، یحیی و یوسف زاده، محمدرضا،(1388)، تحلیل محتوا در علوم انسانی «راهنمایی عملی تحلیل کتابهای درسی، همدان: سپهر دانش..
10
موحد، ضیاء، (1387) البته واضح و مبرهن است که ...رسالهای در مقالهنویسی، تهران: انتشارات نیلوفر.
11
هال، جورج، (1387) چگونه مقاله بنویسیم، مترجم: حسین خدمت، تهران: رایزن.
12
مقالهها
13
احمدی، حمید وهمکاران، (1392)«تحلیل استنادی و روابط هم نویسندگی مقالههای مجلهی علمی – پژوهشی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی موردمطالعه شماره: 20-1»، مجلهی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره 29، صص 170-149.
14
سعادتی، فاطمه و همکاران، (1396) «تحلیل وضعیت ساختاری مقالههای پژوهشی و راهنماهای نگارش در مجلههای علمی - پژوهشی حوزه علم اطلاعات و دانششناسی»، مجله تعامل انسان و اطلاعات، جلد 4، شماره 1 صص28-40.
15
طاهری نیا، علی باقر و بخشی، مریم، (1388) «سنجش تولیدات علمی گروه زبان و ادبیات عربی ایران (مقالات علمی پژوهشی از سال 1386-1382)»، مجله زبان و ادبیات عربی، شماره 13، صص 128-103.
16
عسکری، صادق، (1389)، «نقدی بر انتخاب موضوع و عنوان مقاله در مجلات علمی پژوهشی زبان و ادبیات عربی»، مجله زبان و ادبیات عربی، شماره 2، صص 118-97.
17
عسکری، صادق، (1390)«نقدی بر مباحث فرعی و عنوانهای داخلی مقالات علمی پژوهشی زبان و ادبیات عربی» مجلهی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره 18، صص 129-95.
18
عسکری، صادق، (1391)«نقد و بررسی منابع استنادی در مقالات علمی پژوهشی زبان و ادبیات عربی»، مجلهی ادب عربی، شماره 1، صص 174-154.
19
علی نژاد چازکتی، فاطمه وهمکاران، (1393)، « بررسی شاخصهای هم تألیفی در مقالات مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) طی سالهای 2013-»2012، مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره 33، صص 117-97.
20
فتاحی، رحمت الله، (1398). داوری مقاله های علمی – پژوهشی:رويکردها، معيارها و چالشها. برگرفته شده از پايگاه اطلاعاتی زير در تاريخ 27/4/1398:
21
http://libmsp.sbmu.ac.ir/uploads/2-drfattahidavari.pdf
22
کهندل جهرمی، مرضیه، (1392)«تحلیل لمقالات مجلة دراسات فی اللغة العربیة وآدابها»، مجلة دراسات الأدب المعاصر، شماره 18، صص 37-9.
23
کهندل جهرمی، مرضیه، (1393) «تحلیل استنادی مقالات فصلنامه علمی پژوهشی ادبیات تطبیقی دانشگاه کرمان طی دوره پنجساله (1388 تا 1392)»، دومین همایش ملی ادبیات تطبیقی دانشگاه رازی صص 1390-1398.
24
کیانی، حسین و یوسف نظری، (1395)، «بررسی تحلیلی – انتقادی مقالههای سبکشناسی ( الأسلوبیة) مطالعه موردی مقالههای علمی- پژوهشی سالهای 1389 تا 1393»، پژوهشنامه نقد ادب عربی، شماره 12، صص 272-178.
25
منصوریان، یزدان، (1388)، «صد ويژگی يک مقاله علمی پژوهشی خوب»،کتاب ماه اطلاعات ارتباطات و دانششناسی،صص 66-77.
26
میرزایی، فرامرز وهمکاران، (1387)، «تحلیلی گزارش گونه از مقالات چاپشده مجلهی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی (شماره یکتا ده)»، مجلهی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره 10، صص 180-165.
27
نظری، یوسف، (1396)، «نقد و تحلیل مقالههای حوزه ادبیات معاصر عربی (1380 تا 1393) چالشها چشماندازها»، مجله علمی پژوهشی انجمن ایرانی زبان ادبیات عربی، شماره 43، صص 198-179.
28
نوکاريزی، محسن و همکاران (1393)، «بررسی کیفیّت ساختاری مقالات منتشرشده در مجلات علمی- پژوهشی علوم پزشکی کشور ایران در سالهای 1389-1391، بر اساس دستورالعمل کمیته بین المللی سردبیران مجلات پزشکی (ICMJE)» مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی بيرجند، جلد 21، شماره 1، صص111-121.
29
نمازی، محمد و همکاران، (1397)، «بررسی ساختار و چهارچوب مقاله های علمی پژوهش حسابداری در نشريههای بین المللی»، مجله پيشرفت های حسابداری، دانشگاه شيراز، پياپی1/75، صص241-276.
30
ORIGINAL_ARTICLE
جهان نگری و قهرمان مسألهدار در رمان القوس والفراشه از منظر ساختارگرایی تکوینی
رمان القوس والفراشه نوشتهی محمد الاشعری، نویسنده، روزنامهنگار وسیاستمدار مراکشی در سال 2011 میلادی برندهی جایزهی بوکر عربی شد. نویسنده، معضلات اجتماعی جامعه مراکش از جمله تروریسم، بنیادگرایی اسلامی، مافیای زمین خواری ومافیای سرقت وقاچاق آثار باستانی را به تصویر کشیده است. بررسی این رمان از منظر ساختارگرایی تکوینی نشان میدهد جهاننگری منعکس شده در این اثر متعلق است به طبقهی روشنفکران چپگرای مراکش که محمد الاشعری نیز سالها یکی از آنها به شمار میرفت. این جهاننگری در مبارزه واعتراض تجلی میکند: مبارزه واعتراض به مافیای تروریسم، مافیای املاک، مافیای قاچاق، ناهنجاریهای اجتماعی وزد وبندهای سیاسی واقتصادی. یوسف الفرسیوی، شخصیت اصلی وراوی داستان، یک مبارز وروزنامه نگار چپگرا است که مصداق قهرمان مسألهدار در نظریه گلدمن است که به دلیل پیوستن فرزندش به القاعده و مرگ انتحاری او، رنگ باختن ارزشهایی که به خاطر آنها مبارزه کرده وانواع ناهنجاریهای اجتماعی واقتصادی در جامعه مراکش، سرخورده، خشمگین ومعترض است.
https://iaall.iranjournals.ir/article_125337_b02faf6915c16e0d7b39c15c7f385c11.pdf
2021-08-23
109
128
محمد الاشعری
القوس والفراشه
ساختارگرایی تکوینی
گلدمن. جهان نگری
قهرمان مسألهدار
هومن
ناظميان
nazemian@khu.ac.ir
1
دانشیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه خوارزمی
LEAD_AUTHOR
زهرا
نيک زاد شهريور
zahra.niki.sh@gmail.com
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان وادبیات عربی دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
کتابها
1
الأشعری، محمد (2011)، القوس و الفراشة، ط2، دارالبیضاء: المرکز الثقافی العربی.
2
باسکادی، یون (1986)، البنیویه التکوینیه ولوسیان غولدمان (من مجموعه البنیویه التکوینیه والنقد الادبی)، ترجمه محمد سبیلا، ط2، بیروت: مؤسسة الابحاث العربیه.
3
عزام، محمد (1996)، فضاء النص الروائی، مقاربة بنیوية تکوینية فی ادب نبیل سلیمان، ط1، اللاذقيه: دارالحوار.
4
پاینده، حسین (1397)، نظریه و نقد ادبی، جلد اول، چ1، تهران: سمت.
5
گلدمن، لوسین (1381)، جامعهشناسی ادبیات (دفاع از جامعه شناسی رمان)، ترجمه محمد جعفر پوینده، چ1، تهران: نشر چشمه.
6
گلدمن، لوسین (1369)، نقد تکوینی، محمد تقی غیاثی، چ1، تهران: انتشارات بزرگمهر.
7
مجلات
8
عسگری حسنلکو، عسگر(1387)، «سیر نظریههای نقد جامعه شناختی ادبیات»، ادب پژوهشی، شماره 4، صص 43- 64.
9
عصفور،جابر (1981) «قراءة في لوسیان جولدمان عن البنیوية التولدية»، الفصول، المجلد الأول، ینایر، العدد 2، صص 100-84.
10
ولی پور هفشجانی، شهناز(1387)، «ساخت گرای تکوینی ولوسین گلدمن»، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، سال هفتم، شماره 25، صص 129- 144.
11
منابع اینترنتی
12
أسعدي، محمد (2013).«عندما نزلت غضبة الإله باخوس علی ساکنة زرهون»، 3/5/2013.
13
http://www.meknespress.com/articles/details/1472/%D8%B9%D9%86%D8%AF%D9%85%D8%A7-%D9%86%D8%B2%D9%84%D8%AA-%D8%BA%D8%B6%D8%A8%D8%A9-'%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%B3'.html
14
الجائزة العالمية للرواية العربية
15
https://www.arabicfiction.org/ar/The-Arch-and-the-Butterfly
16
شبکة الجزیرة الإعلامیة «محمد الأشعري»، 23/10/2014
17
https://www.aljazeera.net/amp/encyclopedia/icons/2014/10/23/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B4%D8%B9%D8%B1%D9%8A12
18
الشرقاوی، نوفل (2019)، «مافیا العقارات في المغرب تسرق الحقوق والأحلام»، INDEPENDENT عربیة، 5 یونیو 2019.
19
https://www.independentarabia.com/node/30456
20
voanews، «جایزه جهانی ادبیات داستانی عرب به دو نویسنده مراکشی وعربستان سعودی تعلق گرفت»، 25 اسفند 1389.
21
https://ir.voanews.com/arab-booker-16-03-2011-118135789
22
ضیاء، صالح (2011).«القوس والفراشة:مواجهة الإرهاب»، سعورس،13/5/2011
23
https://www.sauress.com/shibreqah/1006891
24
الناوی، مریم (2015)، «القوس والفراشة للمغربي محمد الأشعري روایة الأحلام الخابیة»، موقع صحیفة القدس العربی، 25 یونیو 2015.
25
%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B4%D8%A9-%D9%84%D9%84%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B4%D8% https://www.alquds.co.uk/%EF%BB%BF%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%88%D8%B3-B9/
26
صحیفة الإتحاد (2011)، «محمد الأشعری:أستنطق الخراب»، 9 فبرایر 2011.
27
https://www.alittihad.ae/articleamp/13926/2011/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B4%D8%B9%D8%B1%D9%8A-%D8%A3%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%B7%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%A8
28
ORIGINAL_ARTICLE
شاخص های دلبستگی به محله در رمان "خان الخلیلي" نجیب محفوظ
دلبستگی به محله، مؤلفهای روانشناسانه است که نشاندهندة احساس ذهنی مثبت افراد نسبت به محلة مسکونیشان میباشد. این احساس که از پیوندهای عاطفی، شناختی و رفتاری با مکان ناشی میشود، موجب تعهد ساکنان به محل سکونت و تمایل آنان به حفظ ارتباط با آن در طول زمان و در مراحل مختلف زندگی میگردد. محله یکی از مکانهای بارز و محوری رمان عربی است که حضور چشمگیری در رمانهای نجیب محفوظ از جمله رمان "خان الخلیلی" وی دارد؛ و همانند شریانی حیاتی به شمار میآید که شخصیتهای رمان در آن رفت و آمد میکنند و حتی در برخی موارد به تحول حوادث در ساختار رمان منجر میشود. این پژوهش بر آن است تا به شیوة توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر رویکرد روانشناسی محیطی که نگاه خاصی به ارتباط متقابل میان انسان و مکان دارد، شاخصهای مؤثر در ایجاد دلبستگی یا عدم دلبستگی به محله را در این رمان مورد کنکاش قرار دهد. نتایج گویای آن است که دلبستگی به محله در رمان "خان الخلیلی" در پرتو شاخصهای روحی- روانی، اخلاقی- ایدئولوژی و بیوگرافی صورت میگیرد. شایان ذکر است که شاخص روحی– روانی، نقش بارزتری در ایجاد دلبستگی یا عدم دلبستگی شخصیتها به محله ایفا میکند.
https://iaall.iranjournals.ir/article_132653_ee90331d5044d97270b2f9e9be481213.pdf
2021-08-23
129
154
مکان روائی
شاخص های دلبستگی
دلبستگی به محله
نجیب محفوظ
خان الخلیلی
نسرين
کاظم زاده
nkazemzade@yahoo.com
1
دکترای زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
کبري
روشنفکر
kroshan@modares.ac.ir
2
استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
قاسم، سیزا، (2004م)، بناء الروایة، دراسة مقارنة فی "ثلاثیة" نجیب محفوظ، القاهرة: المهرجان القراءة للجمیع.
1
محفوظ، نجیب، (1946م)، خان الخلیلي، ط 1، بیروت: مکتبة لبنان.
2
النصیر، یاسین، (1980م)، الروایة والمکان، بغداد: دارالشوؤن الثقافیة.
3
فارسی
4
پاکزاد، جهانشاه، (1388ش)، سیر اندیشهها در شهرسازی: از فضا تا مکان، تهران: شهیدی.
5
چرمایف، سرج؛ کریستوفر، الکساندر، (1376ش)، عرصههای زندگی جمعی و زندگی خصوصی، تهران: دانشگاه تهران.
6
رضوانی، لیلا، (1394ش)، فرهنگ و هویت محله، چاپ اول، جامعهشناسان.
7
رلف، ادوارد، (1389ش)، مکان و بیمکانی، ترجمة محمدرضا نقصان محمدی، کاظم مندگاری، زهیر متکی، چاپ اول، تهران: آرمانشهر.
8
صالحی، اسماعیل، (1387ش)، ویژگیهای محیطی فضاهای شهری امن، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی و معماری.
9
فون مایس، پیر، (1384ش)، عناصر معماری از فرم به مکان، مترجم مجتبی دولتخواه، چاپ اول، تهران: ملائک.
10
قاسمی اصفهانی، مروارید، (1383ش)، اهل کجا هستیم؟ هویتبخشی به بافتهای مسکونی، تهران: روزنه.
11
کارمونا، متیو؛ هیت، تیم؛ و تیسدل، استیون، (1391ش)، مکانهای عمومی فضاهای شهری (ابعاد گوناگون طراحی شهری)، ترجمة فریبا قرائی، جمشید شکوهی، زهرا اهری، چاپ دوم، دانشگاه تهران.
12
گهل، یان، (1387ش)، زندگی در فضای میان ساختمانها، ترجمة شیما شصتی، تهران: جهاد دانشگاهی.
13
مدنیپور، علی، (1384ش)، طراحی فضای شهری (نگرشی بر فرآیند اجتماعی و مکانی)، تهران: شرکت پردازش و برنامهریزی شهری.
14
نقیزاده، محمد، (1386ش)، ادراک زیبایی و هویت شهر (در پرتو تفکر اسلامی)، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
15
لاتین
16
-Bachelard, g, (1969), the poetics of space, boston, beacon press.
17
-Giuliani, M. V, (2003), Theory of attachment and place attachment, Aldershot, Ashgate.
18
-Kasard, j. D, & Janowitz, M, (1974), »Community attachment in mass society«, American Sociological Review ,328-339.
19
-Mcmillan, D, and davi, m, (1986), »sence of community: a definition and theory«, journal of community psychology, 23-14.
20
مجلات
21
- باستانی، سوسن؛ نیکزاد، سلیمه، (1393ش)، «شبکههای اجتماعی فردی و دلبستگی به محله در شهر تهران: با تأکید بر وسایل ارتباطی نوین»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 3، شماره 2، صص193-219.
22
- حبیبی، سید محسن، (1378ش)، «فضای شهری، حیات واقعهای و خاطرة جمعی»، صفه، شماره 28، صص 16-21.
23
-معروف، یحیی و همکاران، (1399ش)، «تحلیل روانکاوانة شخصیت احمد عاکف در رمان خان الخلیلی بر اساس نظریة شخصیت کارن هورنای»، انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره 45، صص 93-111.
24
- میرمقتدائی، مهتا، (1387ش)، «معیارهای سنجش امکان شکلگیری، ثبت و انتقال خاطرات جمعی در شهر»، هنرهای زیبا، شماره 37، صص5-16.
25
سایتهای اینترنتی
26
www.alaraby.co.uk-
27
ORIGINAL_ARTICLE
گذشته نگری برون داستانی و سطوح روایی در سینیه بحتری
روایتشناسی در قرن بیستم به سبب گسترش مکتب ساختارگرایی رواج پیدا کرد. یکی از مهمترین نظریههای زمان و روایت مربوط به «ژرار ژنت» است. در این پژوهش تلاش شده است بر اساس دیدگاه «ژرار ژنت» به بررسی سه سطح روایی (داستان، روایت، روایتگری) و مؤلفههایی که این سه سطح را در تعامل با همدیگر نگه میدارند؛ یعنی «زمان دستوری»، «وجه» و «صدا» در قصیدۀ ایوان مدائن بحتری پرداخته شود. بحتری توالی خط زمانی را در طول اثر خویش برهم زده و به گزینش رویدادهای برجستهتر و یا نقل اشارهوار آنها میپردازد. مهمترین عنصر زمان در روایت بحتری از نوع گذشتهنگری است و گذشتهنگریهای وی از نوع گذشتهنگری برون داستانی است. بحتری با مقدمه چینی و برای جذب و تأمل بیشتر 13 بیت آغازین قصیده را با شتاب منفی، درنگ و حذف و در باقی ابیات بازۀ زمانی گستردۀ پیش روی خود را با شتاب مثبت و حذف روایت کرده است و در این میان بعضی رویدادها و تصاویر را گزینش کرده و برجستگی بخشیده و با درنگ بیشتری به بیان آنها پرداخته است. این امر متأثر از ایدئولوژی، گفتمان شاعر، عواطف و احساسات ایراندوستی اوست. بسامد روایتهای بحتری از نوع بسامد مکرر و بسامد بازگو است. بحتری از دیدگاه برتر یا (کانون صفر) به روایتگری پرداخته است. توصیفات او زنده و جاندار است. راوی اول شخص است. فاصلۀ میان راوی و داستان زیاد است و وصفها و ذکر جزئیاتی که به دست میدهد، فاصله را بیشتر کرده است. این قصیده در حقیقت یک نوع تکگویی بیرونی است. زمان روایت نیز پسازمانی است. محدودۀ متن مورد بررسی مربوط به دوران انحطاط و فروپاشی بقایای کاخ ساسانیان بوده اما گذشتهنگریهای راوی رخدادهایی را بازنمایی میکند که مربوط به پیش از آغاز زمان اصلی داستان است و تکنیک شکستن خط سیر زمان در جهت بازنگری و یادآوری اوچ عظمت روزگار ساسانیان به کار رفته است. کاربردهای مختلف عنصر زمان در محتوای روایت بحتری تأثیر بسزایی داشته است و یکی از اصلیترین عوامل ایجاد جذابیت و درنگ در روایتگری اوست. روش تحقیق کتابخانهای –اسنادی است.
https://iaall.iranjournals.ir/article_131040_2e04e524293cb902734a25052e8f039b.pdf
2021-08-23
155
176
بحتری
ایوان مدائن
ژرار ژنت
روایت
هادي
رضوان
hadirezwan@yahoo.com
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کردستان
LEAD_AUTHOR
فراست
پيروزي
dr.yas2218@gmail.com
2
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان
AUTHOR
کتاب عربی
1
البحتری، ولیدبنعبید، (1119)، دیوان البحتری، بتحقیق و شرحة و التعلیق علیه حسن کامل الصیرفی، المجلد الثانی، ط 3، القاهرة: دارة المعارف.
2
جنیت، جیرار، (1997)، خطاب الحکایة، مترجم محمد معتصم، عبدالجلیل الازدری، عمرحلی، ط 2، القاهرة: المجلس الأعلی للثقافة.
3
الحاج علی، هیثم، (2008)، الزمن النوعی و اشکالیات النوع الروایی، ط 1، بیروت: مؤسسة الانتشار العربی، 2008.
4
روحی الفصیل، سمیر، (2002)، الروایة العربیة-البناء و الرویا، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
5
زکریا قاضی، عبدالمنعم، (2009)، البنیة السردیة فی الروایة، الکویت: عین الدراسات و البحوث الإنسانیة و الإجتماعیة.
6
سلیم الحاوی، ایلیا، (1969)، النماذج فی النقد الادبی و تحلیل النصوص، ط 3، لبنان: دار الکتاب اللبنانی.
7
الفاخوری، حنا، (1390)، تاریخ الأدب العربی، ط 6، طهران: طوس.
8
کتاب فارسی
9
آدام، ژان میشل و فرانسواز رواز، (1383)، تحلیل انواع داستان (رمان/ درام/ فیلمنامه)، ترجمۀ آذین حسینزاده و کتایون شهپرزاد، چاپ سوم، تهران: قطره.
10
احمدی، بابک، (1380)، ساختار تأویل متن، تهران: مرکز.
11
ایبرمز، ام. اچ، (1387)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی، ترجمۀ سعید سبزیان، تهران: رهنما.
12
ایگلتون، تری، (1380)، پیشدرآمدی بر نظریۀ ادبی، مترجم عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
13
برتنس، هانس، (1391)، مبنای نظریۀ ادبی، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی، چاپ سوم، تهران: ماهی. تایسن، لیس، (1387)، نظریههای نقد ادبی معاصر، ترجمۀ مازیار حسینزاده و فاطمه حسینی، تهران: نگاه امروز.
14
تودوروف، تزوتان، (1382)، بوطیقای ساختارگرا، ترجمۀ محمد نبوی، تهران: آگه.
15
تولان، مایکل جی، (1382)، درآمدی نقادانه- زبان شناختی بر روایت، ترجمه ابولفضل حُری، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
16
جهاندیده، سینا، (1379)، از معنای خطی تا معنای حجمی، چاپ اول، رشت: انتشارات چوبک.
17
ریمون کنان، شلومیت، (1387)، روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمه ابوالفضل حری، چاپ اول، تهران: نیلوفر.
18
سناپور، حسین، (1386)، جلوه های داستان، تهران: نشر چشمه.
19
لوته، یاکوب، (1386)، مقدمه ای بر روایت در ادبیات و سینما، ترجمه امید نیک فرجام، تهران: مینوی خرد.
20
مجلات
21
رجبی، زهرا، غلامحسین غلامحسینزاده، قدرت الله طاهری (1388)، «بررسی رابطۀ زمان و تعلیق در روایت پادشاه و کنیزک»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، فصلنامۀ علمی پژوهشی زبان و ادبیات فارسی، شماره 12، صص 98-75.
22
رفیعی، یدالله، (1384)، «شرح قصیدۀ بحتری در وصف ایوان کسری»، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی واحد خوی، شمارۀ 4، صص 11-28.
23
صدیقی لیقوان، جواد، مهیار علوی مقدم، (1396)، «بررسی روایتشناسی طبقات الصوفیه بر اساس نظریۀ «زمان در روایت»، متنشناسی ادب فارسی، دورۀ9، شمارۀ 9 (پیاپی34)، صص98-85.
24
طاهری، قدرت الله و لیلا سادات پیغمبرزاده، (1388)، «نقد روایتشناسانۀ مجموعۀ «ساعت پنج برای مردن دیر است» امیرحسن چهل تن بر اساس نظریۀ ژرار ژنت، ادب پژوهی، شمارۀ 8 و7، صص49-27.
25
کمالی، رؤیا، سمیه حسینعلیان، (1438)، «ایوان کسری فی الشعر البحتری و الشریف المرتضی (دراسة أسلوبیة موازنة)»، مجله اللغة العربیة و آدابها علمیة محکمة، السنة12، العدد3، خریف 1437 هجری، صص527-501.
26
گودرزی، لمراسکی، روشن باباپور، (1391)، «بررسی رابطۀ زمان و جذابیت در روایت «افق وراءالبوابه» از غسان کنفانی»، مجلۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، علمی-پژوهشی، شمارۀ 25، زمستان 1391، صص 145- 113.
27
میرزایی، فرامرز، (1389)، «تلقی الصورة فی قصیدة إیوان کسری للبحتری (من الرؤیة البصریة إلی الرؤیة الفکریة)»، مجله دراسات فی اللغة العربیة و آدابها، فصلیة محکمة، العدد 1، الربیع 1389ه ش 2010م، صص 123-103.
28
نبیزادۀ اردبیلی، ندا، عسکر صلاحی، ابراهیم رنجبر، (1395)، «کاربست عنصر زمان در آفرینش داستان گیلهمرد»، فصلنامۀ پژوهشهای ادبی بلاغی، سال چهارم، شمارۀ 15، صص42-27.
29
سایت اینترنتی
30
hanan radwan lecturer .syny lbuhtryw fy myzan inqd.vol.2017Available from: https://scholar.cu .edu.eg/?q=hnanmt/publications
31
ORIGINAL_ARTICLE
نشانهشناسيِ ارتباطات غیرکلامی در رمان «مصائر كونشرتو الهولوكوست والنكبة» از ربعي المدهون
زبان بدن یکی از مؤلفههای مهم شاخههایی چون: فلسفه و روانشناسی است که به ادبیات داستانی و حتی ادبیات منظوم راه یافته است و دارای کارکردهای معنایی و نشانهشناسی است که نقش مهمی در شکلگیری و تقویت عناصر داستانی دارند. ربعی المدهون، نویسندة فلسطینیالأصل، برندة جایزه معتبر پوکر عربی در سال 2016 م است که در رمان خویش، در کنار استفاده از گفتار، از حالات مختلف زبان بدن و نشانههای غیرکلامی بهره برده است. جستار حاضر کوشیده است با استفاده از روش توصیفیـ تحلیلی و با تکیه بر رویکرد نشانهشناسی، به بررسی عناصر ارتباط غیرکلامی و تبیین کارکرد آنها در فهم کلام و کمک به شخصیتپردازی در این رمان بپردازد. نتایج بیانگر آن است که المدهون در مجموع از 145 نشانة غیرکلامی بهره برده که 130 مورد از آن دارای کارکرد جانشینی، 14 مورد تکمیلی و 1 مورد کنترلی بوده و بیشتر در قالب پیرازبان نمود یافته است. همچنین وی در رمانی کمحجم، مضامینی مانند: اضطراب، ناراحتی، شادی، علاقه، تفکّر و تعجب را در کنار هم قرار داده است. المدهون سعی داشته با استفاده از عناصر غیرکلامی به شخصیتپردازی بپردازد؛ بهعنوان نمونه وی با استفاده از این عناصر، جولی را شخصیتی مهربان و دلسوز نسبت به مادرش توصیف کرده است که علاقة فراوانی به سرزمین عکا دارد. محمود دهمان شخصیتی مقاوم است که به مبارزه با رژیم اشغالگر قدس پرداخته است.
https://iaall.iranjournals.ir/article_120870_56b9fd6514946ac560b12bcc21a2cb50.pdf
2021-08-23
177
197
نشانهشناسی
ارتباط غیرکلامی
زبان بدن
ربعی المدهون
رمان مصائر كونشرتو الهولوكوست والنكبة
مسعود
باوان پوري
masoudbavanpouri@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
AUTHOR
عبدالاحد
غيبي
a.gheibi@yahoo.com
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
LEAD_AUTHOR
خليل
پرويني
parvini@modares.ac.ir
3
استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
مهين
حاجي زاده
hajizadeh@azaruniv.ac.ir
4
دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه شهيد مدني آذربايجان
AUTHOR
الف) کتابها
1
آذربایجانی، مسعود و همکاران (1382)، روانشناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، تهران: پژوهشکده حوزه و دانشگاه و انتشارات سمت.
2
آرژیل، مایکل (1378)، روانشناسی ارتباطات و حرکات بدن، ترجمه مهناز حیدری، تهران: انتشارات مهتاب.
3
احدیان، محمد (1374)، مقدمات تکنولوژی آموزشی، چاپ دوازدهم، تهران: نشر و تبلیغ بشری.
4
بهرامیکمیل، نظام، (1388)، نظریۀ رسانهها (جامعهشناسی ارتباطات)، تهران: کویر.
5
بیدارمغز، علیمحمد (1392)، ارتباط غیرکلامی، تهران: کارگزار روابط عمومی.
6
پیز، آلن (1387)، زبان بدن (راهنمای تعبیر حرکات بدن)، ترجمه سعید زنگنه، چاپ سوم، تهران: جانان.
7
رﯾﭽﻤﻮﻧﺪ، وﯾﺮﺟﯿﻨﯿﺎ ﭘﯽ و ﺟﯿﻤﺰ ﺳﯽ. ﻣـﮏ ﮐﺮوﺳـﮑﯽ (1388)، رﻓﺘﺎرﻫـﺎی ﻏﯿﺮﮐﻼﻣـﯽ در رواﺑﻂ ﻣﯿﺎنﻓﺮدی (درﺳـﻨﺎﻣﮥ ارﺗﺒﺎﻃـﺎت ﻏﯿﺮﮐﻼﻣـﯽ)، ﺗﺮﺟﻤـﮥ ﻓﺎﻃﻤـﻪﺳـﺎدات ﻣﻮﺳـﻮی و ژﯾـلا ﻋﺒﺪاﻟﻪﭘﻮر، زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ آذری، ﭼﺎپ دوم، ﺗﻬﺮان: داﻧﮋه.
8
سامووار، لاریا و همکاران (1379)، ارتباط بین فرهنگها، ترجمه غلامرضا کیانی و اکبر میرحسنی، تهران باز.
9
سوسور، فردینان دو (1378)، دورۀ زبانشناسی همگانی، ترجمه کورش صفوی، تهران: هرمس.
10
فرهنگی، علیاکبر (1374)، ارتباطات انسانی (مبانی)، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
11
فرهنگی، علیاکبر (1375)، ارتباطات غیرکلامی- هنر استفاده از حرکات و آواها، میبد: دانشگاه آزاد اسلامی.
12
کریمی، عبدالعظیم (1380)، الگوی نمادین و غیرکلامی در تعلیم و تربیت نامریی، تهران: منادی تربیت.
13
محسنیانراد، مهدی (1385)، ارتباطشناسی؛ میانفردی، گروهی، جمعی، تهران: سروش.
14
المدهون، ربعي (2016)، مصائر: کونشرتو الهولوکوست والنکبة، بيروت: مكتبة الفكر الجديد.
15
ب) مجلات
16
پهلواننژاد، محمدرضا (1386)، «ارتباطات غیرکلامی و نشانهشناسی حرکات بدنی»، زبان و زبانشناسی، دوره 3، شماره 6، صص 34- 13.
17
بهنام، مینا؛ ابوالقاسم قوام؛ محمد تقوی و محمدرضا هاشمی (1393)، «گفتار بیصدا: تأملی بر زبان بدن در غزلیات شمس»، فنون ادبی، دوره 6، شماره 2، صص 48- 33.
18
جمالی، نیلوفر و عفتالسادات افضل طوسی (1398)، «زبان بدن و نقش آن در آگهیهای تبلیغاتی (مطالعه موردی: آگهی تبلیغاتی چهرههای مشهور ایرانی)»، جلوه هنر، دوره 11، شماره 4، صص 26- 17.
19
ج) لاتين
20
Korte, Barbara (1997), Body Language in Literature, Canadian Cataloguing in Publication Data.
21