ORIGINAL_ARTICLE
بازتاب شخصیت های قرآنی در دیوان بدوی جبل
شاعران عرب از دیر باز شخصیت ها و داستان های قرآنی را در شعر خویش بکار برده اند. شاعر معاصر عرب نیز از این داستانها بهره برده ومی برد. زیرا این بخش ازمضامین قرآنی مانند سایر مضامین آن بر ارزش وغنای شعر وی می افزاید.
بدوی الجبل از داستانهای قرآنی وشخصیتهای آن بصورت تلمیحی برای غنی تر شدن شعر خویش وانتقال مضمون آن به مخاطبان یاری جسته است.
در این پژوهش ابتدا علل رویکرد شاعر معاصر عرب به داستانهای قرآنی آورده شده است. سپس به نحوه بهروری بدوی الجبل از داستان های قرآن وبازتاب أنها در شعر وی پرداخته شده است. کما اینکه مضمون کلی قصیده وربط آن به داستان قرأنی مورد بررسی واقع شده است. همچنین توانایی ها و ابتکارات وی در استفاده از مضمون قرآنی - بگونه ای که متناسب با نیاز امروز جامعه گشته - مورد بررسی واقع شده است.
https://iaall.iranjournals.ir/article_1378_b51de416ad19f6e866c665f3988f2b59.pdf
2009-02-26
1
19
قرآن
داستان
شعر معاصر
بدوی جبل
عبدالغنی
ایروانی زاده
1
AUTHOR
احمد
نهیرات
2
AUTHOR
- القرآن الکریم
1
- بنت الشاطئ، عائشة عبد الرحمن، قیم جدیدة للادب العربی القدیم والمعاصر، مصر، دار المعارف، 1970م.
2
- الجبل، بدوی، الدیوان، تقدیم: اکرم زعیتر، بیروت، دار العودة، طبعة اولى، 1978م.
3
- الجعافرة، محمد، التناص والتلقی، الاردن، دار الکندی، طبعة اولى، 2003م.
4
- حمود، محمد، الحداثة فی الشعر العربی المعاصر بیانها ومظاهرها، بیروت، الشرکة العالمیة للکتاب، طبعة اولى 1996م.
5
- زائد، علی عشری، استدعاءالشخصیات التراثیة فی الشعر العربی المعاصر، القاهرة، دار الفکر العربی، 1997م -1417هـ.
6
- الطبرسی، الشیخ ابی علی الفضل بن الحسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن(مجلد4)، بیروت، لبنان طبعة اولى، 1986م.
7
- عبد الدائم، صابر، الادب الاسلامی بین النظریة والتطبیق، القاهرة، دار الشروق، طبعة ثانیة، 1422هـ - 2002 م.
8
- عبد الصبور، صلاح (حیاتی فی الشعر) بیروت، دار العودة، طبعة اولى، 1969، ص119.
9
- عثمان، هاشم، بدوی الجبل (آثار وقصائد مجهولة )، بیروت، لبنان، ریاض الریس للکتب والنشر، طبعة اولى، 1998م.
10
- عزام، محمد، تحلیل الخطاب الادبی على ضوء المناهج النقدیة الحداثیة، دمشق، اتحاد کتاب العرب، 2004م.
11
- عضیمة، صالح، هذا هو بدوی الجبل، بیروت، الدار العالمیة، طبعة اولى، 1995م_ 1415هـ.
12
- عید، رجاء، لغة الشعر قراءة فی الشعر العربی المعاصر، مصر، منشأة معارف بالاسکندریة، 2003م.
13
- فتوح، عیسى، من اعلام الادب العربی الحدیث(سیر ودراسات)، سوریة، دمشق، 1994م.
14
- القرطانجی، حازم، منهاج البلغاء وسراج الادباء، تصحیح:محمد الحبیب الخوجة، دار الغرب الاسلامی، لبنان، بیروت، طبعة ثالثة، 1986م.
15
- مفتاح، محمد، تحلیل الخطاب الشعری ( استراتیجیة التناص )، الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی، طبعة رابعة، 2005م.
16
- الکردی، عبد الرحیم، الراوی والنص القصصی، القاهرة، دار النشر للجامعات، طبعة ثانیة 1996م – 1417هـ.
17
- ناصف، مصطفى، اللغة والتفسیر والتواصل، سلسلة کتب شهریة یصدرها المجلس الوطنی للثقافة والفنون والاداب، الکویت 1415هـ -1995م.
18
- یعقوب، ناصر، اللغة الشعریة وتجلیاتها فی الروایة العربیة ( 1970 – 2000)، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات والنشر، طبعة اولى، 2004 م.
19
ORIGINAL_ARTICLE
ساختار ظاهری و پنهانی در ترکیب اضافی و وصفی و اثر آن در آموزش زبان عربی
ترکیب به مجموعهای از کلمات گفته میشود که با چینشی خاص دارای نقشی در جمله است . ارتباط در جمله فقط توسط کلمات برقرار نمیشود بلکه پیوند واقعی در جمله بهوسیله ترکیبها شکل میگیرد. اگر رابطه موجود دراجزای ترکیب، اسنادی باشد ، آن را مرکب اسنادی مینامیده ؛ و اگر رابطه موجود بین اجزای مرکب از طریق قید باشد، آن را ترکیب قیدی مینامند.
رابطهی قیدی گاهی بین دو اسم برقرار می شود که اسم دوم قیدی برای اسم اول است، بدین معنا که با این اسم یا گسترهی معنایی آن را تقلیل میدهد ویا با معرفه کردن آن، اسم را معین مینماید، که آن را ترکیب اضافی نامیدهاند و گاهی هم رابطهی قیدی بین دو اسم برقرارمی شود که اسم دوم، صفت اسم اول است و به این ترکیب، ترکیب وصفی گویند.
برای توفیق در آموزش ترکیب اضافی می توان حرفی را بین دو اسم در تقدیر گرفت ، و ساختار پنهانی آن را برای فراگیر شرح داد تا امر آموزش آسان شود. به عنوان مثال می توان برای ساختار ظاهری جمله " مفتاح الدار معی "؛ ساختار پنهان آن را این گونه گفت: ( المفتاح الذی للدار) معی . و یا در ترکیب اضافی از نوع دیگر در جمله ؛ " حضر الحفل رئیس جامعه " می توان ساختار پنهان آن را به این صورت بیان کرد: حضر الحفلَ (رئیسٌ لجامعةٍ)
https://iaall.iranjournals.ir/article_1379_81fa0b55c6ea0e7c4e2c1bb4b17da082.pdf
2009-02-26
19
34
ترکیب اضافی
ترکیب وصفی
آموزش زبان
عیسی
متقی زاده
1
AUTHOR
- القرآن الکریم
1
- ابن جنی، ابو الفتح عثمان ( ت 392 ھ )، الخصائص، تحقیق : محمد علی نجار، ط4، الهیئة المصریة العامة للکتاب – دار الشؤون الثقافیة العامة ، بغداد ،1990.
2
- ابن عصفور ، علی بن مؤمن بن محمد الاندلسی( ت 328 ھ )،المقرب، تحقیق : أحمد عبد الستار الجواری و عبد الله الجبوری ، وزارة الأوقاف و الشؤون الدینیة – لجنة احیاء التراث الاسلامی، مطبعة العانی ، بغداد، د. ت.
3
- ابن عقیل ، بهاء الدین عبد الله بن عقیل، ( ت 769 ھ ) ، شرح ابن عقیل على ألفیة ابن مالک ، دارالفکر،بیروت، 1405 - 1985م.
4
- ابن هشام ، جمال الدین أبو محمد عبد الله بن یوسف الأنصاری، ( ت 761 ھ)، شرح شذور الذهب فی معرفة کلام العرب، تحقیق: محمد محیی الدین عبد الحمید، دار الفکر، د.ت.
5
- ابن یعیش، موفق الدین یعیش بن علی بن یعیش، ( ت 643 ھ) شرح المفصل، عالم الکتب ، بیروت، د. ت.
6
- الأشمونی ، نورالدین أبوالحسن علی بن محمد(ت 929) شرح الأشمونی
7
لألفیة ابن مالک،منهج السالک الى آلفیة ابن مالک، تحقیق عبد الحمید ، المکتبة الأزهریة للترات ،د.ت .
8
- التهانوی، محمد علی الفاروقی ، کشاف اصطلاحات الفنون، تحقیق: لطفی عبد البدیع ، ترجمة : عبد النعیم محمدحسنین، الهیئة المصریة العامة اللکتاب، 1972م.
9
- الجارم ،علی و مصطفى أمین، النحو الواضح فی قواعد اللغة العربیة ، دار المعارف- القاهرة، دارالمعارف-بیروت، د.ت
10
- الجرجانی، عبد القاهر أبوبکربن عبد الحمن، (ت 471 ھ) ، المقتصد فی شرح الایضاح،منشورات وزارة الثقافة و الاعلام،دار الرشید، العراق.
11
- حسّان، تمام؛ مناهج البحث فی اللغة ، دار الثقافة ، الدار البیضاء ، المغرب ، 1407 ھ- 1986.
12
- حسین، صلاح الدین؛ التقابل اللغوی و أهمیته فی تعلیم اللغة، دار الکتاب ،بیروت ،د. ت.
13
- الرضی، رضی الدین محمد بن الحسن الأسترآبادی ،( ت 688 ھ )، شرح الکافیة فی النحو لابن الحاجب ، دار الکتب العلمیة ، بیروت ، 1404 ھ / 1986م.
14
- الرمانی ، أبو الحسن علی بن عیسى ،معانی الحروف ،تحقیق : عبد الفتاح اسماعیل شلبی، دار نهضة مصر للطباعة و النشر،القاهرة ،د.ت.
15
- زکریا، میشال؛ بحوث ألسنیة عربیة، ط1 ،المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر و التوزیع،بیروت، 1412 ھ/1985م.
16
- سیبویه، أبو بشر عمرو بن عثمان بن قنبر، ( ت 180 ھ )، الکتاب ، تحقیق و شرح: عبد السلام محمد هارون، ط1، دار الجیل ، بیروت، 1411 ه- 1985م.
17
- طحان، ریمون و دنیز بیطار،فنون التقعید و علوم الألسنیة ،الألسنیة : 4-5، ط1،دارالکتاب اللبنانی،مکتبة المدرسة، بیروت، د.ت
18
- عباده ، ابراهیم؛ الجملة العربیة : دراسة لغویة نحویة ، منشأة المعارف ،الاسکندریة ،1988م.
19
- عبد اللطیف، محمد حماسه ، بناء الجملة العربیة ، ط1 ، دار الشروق ، القاهره – بیروت، 1416 ھ – 1996م.
20
- عبده ،داوود؛ دراسات فی علم اللغة النفسی ،ط1 ، مطبوعات جامعة الکویت ، 1404ھ – 1984م
21
- عکاشه، عمر یوسف؛ النحو الغائب ،ط1،المؤسسة العربیة للدراسات و النشر،بیروت،2003م.
22
- قدور، مبادی اللسانیات ، ط1، دار الفکر- دمشق ، دارالفکرالمعاصر – بیروت،1416/1982م.
23
- مختار عمر ،أحمد؛ دراسة الصوت اللغوی،عالم الکتب ،القاهرة ،1411 ھ،1991.
24
- متقی زاده ،عیسى و آخرون، المنهج القویم لتعلم القرآن الکریم ،سمت، ط19، 1386/2007م.
25
- الموسى،نهاد؛ اللغة العربیة و أبناؤها،أبحاث فی قضیة الخطأ و ضعف الطلبة فی اللغة العربیة ،ط2، مکتبة وسام ، مرج الحمام ، عمّان، 1401 ھ/1991.
26
- الهروی ، أبو الحسن علی بن محمد، ( 415 ھ ) ، کتاب اللامات ، تحقیق: یحیى علوان البلداوی ، ط1، مکتبة الفلاح ، الکویت ، 1400ھ 1981
27
ORIGINAL_ARTICLE
اندیشه دینی در شعر جاهلی
اهالی شبه جزیره عربستان با ادیان توحیدی پیش از اسلام همچون حنفیت، یهودیت، مسیحیت، صابئیّت و مجوسیّت (زرتشتی) هرچند به شکل ناقص و جزئی آشنایی داشته اند. از این رو طبیعی است که اندیشه دینی در شعر شعرای دوره جاهلیت بازتاب هایی لااقل در برخی جنبه ها داشته باشد. این مقاله بر آن است تا با تحقیق و تفحّص در شعر دوره جاهلیّت به بررسی و نمایاندن نمونه هایی از اندیشه دینی در شعر این دوره بپردازد. اندیشه دینی در شعر جاهلی در قالب موضوعات متعدد و متعـددی رخ می نمـایـانـد از جمله : خداوند و صفات او نظیر علم، فدرت، عدل، جاودانگی و .... همچنین افکار و اعتقادات دینی دیگر پیرامون توکل، قضا و قدر، داستان ها دینی، شعائر دینی، ماه های حرام، اماکن مقدسه، آداب و رسوم حج همانند: احرام، تلبیه، طواف و قربانی کردن و غیره.
https://iaall.iranjournals.ir/article_1380_07b65f6174b8952dd83e3eea6b7761e7.pdf
2009-02-26
35
62
دین
شعر جاهلی
اندیشه دینی
حسن
فاتحی
1
AUTHOR
نصرا...
شاملی
2
AUTHOR
عبدالغنی
ایروانی زاده
3
AUTHOR
- القرآن الکریم
1
- ابن الأبرص, عبید؛ الدیوان، شرحه وضبط نصوصه وقدم له عمر فاروق الطباع، دار الأرقم، بیروت، بلا تاریخ.
2
- ابن ابی الصلت، أمیة؛ الدیوان، جمع وتحقیق ودراسة عبد الحفیظ السطلی، المطبعة التعاونیة، دمشق،1977م.
3
- ابن حبیب، أبی جعفر محمّد؛ المحبّر، تصحیح الدکتور ایلزه لیختن شتیتر، منشورات المکتب التجاری للطباعة والنشر و التوزیع، بیروت، 1361هـ ق.
4
- ابن حجر، امرؤالقیس؛ الدیوان، شرحه و ضبط نصوصه و قدم له الدکتور عمر فاروق الطباع، بیروت، بلا تاریخ.
5
- ابن حجر، أوس؛ الدیوان، شرحه وضبط نصوصه وقدم له عمر فاروق الطباع، دار الأرقم، بیروت، بلا تاریخ.
6
- ابن حلّزة، الحارث؛ الدیوان، شرحه وضبط نصوصه وقدم له عمر فاروق الطباع، دار الأرقم، بیروت، بلا تاریخ.
7
- ابن الخطیم، قیس؛ الدیوان، تحقیق ناصرالدین الأسد، دار صادر، الطبعة الثانیة، بیروت 1967م.
8
- ابن الطفیل، عامر؛ الدیوان، شرحه وضبط نصوصه وقدم له عمر فاروق الطباع، دار الأرقم، بیروت، بلا تاریخ.
9
- ابن قمیئة، عمرو؛ الدیوان، تحقیق وشرح خلیل ابراهیم العطیة، وزارة الأعلام فی الجمهوریة العراقیة، بغداد، 1392ه-1972م.
10
- ابن کلبی، ابو المنذر هشام بن محمد؛ الأصنام، تحقیق أحمد زکی باشا، ترجمه سید محمد رضا نائینی جلالی، نشر نو، چاپ دوم، تهران 1364( همراه با افست متن عربی ).
11
- ابن کلثوم، عمرو؛ الدیوان، شرحه وضبط نصوصه وقدم له عمر فاروق الطباع، دار الأرقم، بیروت، بلا تاریخ.
12
- ابن منظور، ابو الفضل جمال الدین بن مکرم؛ لسان العرب، دار صادر، الطبعة الأولی، بیروت، 1990م.
13
- ابن هشام، عبد الملک؛ السیرة النبویة، تحقیق مصطفی السقا وابراهیم الأبیاری وعبد الحفیظ شلبی، انتشارات ایران، قم، 1363 ش.
14
- الأزرقی، أبی الولید محمّد بن عبدالله بن احمد؛ أخبار مکّة شرفها الله تعالی و ما جاء فیها من الآثار، مطبع المدرسة المحروسة، غُتِنغة ، 1275 ه ق.
15
- الأسد، الدکتور ناصرالدین؛ مصادر الشعر الجاهلی و قیمتها التاریخیة، دارالمعارف، الطبعة الخامسة، مصر،بلا تاریخ.
16
- الأعشی الکبیر، میمون بن قیس؛ الدیوان، اعتنی به وشرحه عبد الرحمن المصطاوی، دار المعرفة، الطبعة الأولی، 2005م.
17
- بَدوی ، الدکتور عبدالرحمن؛ دراسات المستشرقین حول صحّة الشعر الجاهلی، دارالعلم للملایین، الطبعة الثامنة، بیروت، 1986 م.
18
- ثعلب، ابو العباس؛ شرح دیوان زهیر بن أبی سلمی،تقدیم و شرح حنا نصر الحتی، دار الکتاب العربی، بیروت 2004م.
19
-الجبوری ، الدکتور یحیی وهیب؛ المستشرقون و الشعر الجاهلی بین الشکّ و التوثیق، دارالغرب الاسلامی، الطبعة الأولی ، بیروت، 1997 م.
20
- حسین، الدکتور طه؛ فی الادب الجاهلی، دارالمعارف، الطبعة السابعة عشرة، القاهرة. بلا تاریخ.
21
- حسین، غسّان عزیز؛ شعر ورقة ابن نوفل، جمع وتحقیق وشرح ودراسة ( رسالة أعدّت لنیل شهادة الدبلوم فی اللغة العربیة وآدابها )، اشراف الدکتور واضح الصمد، الجامعة اللبنانیة، 2000م.
22
- الحوفی، احمد محمد؛ الحیاة العربیة من الشعر الجاهلی، دار القلم، بیروت، 1972.م
23
- الخلیل، احمد محمود؛ موسوعة الیمثولوجیا والأدیان العربیة قبل الإسلام، وزارة الثقافة السوریة، الطبعة الأولی، دمشق،2006م.
24
- الذبیانی، النابغة؛ الدیوان، شرحه وضبط نصوصه وقدم له عمر فاروق الطباع، دار الأرقم، بیروت، بلا تاریخ.
25
- الزوزنی، أبی عبد الله الحسین بن احمد بن الحسین؛ شرح المعلقات السبع، دار الکتاب العربی، الطبعة الثالثة، بیروت، 1987م.
26
- الزیتونی، عبد الغنی؛ الوثنیة فی الأدب الجاهلی، منشورات وزارة الثقافة فی الجمهوریة العربیة السوریة، دمشق، 1987م.
27
- الشنتمری، الأعلم؛ أشعار الشعراء الستة لجاهلیین ، منشورات محمد علی بیضون، دار الکتب العلمیة، الطبعة الأولی، بیروت،2001م.
28
- شیخو، الأب لویس؛ النصرانیة وآدابها بین عرب الجاهلیة، دار المشرق، الطبعة الثانیة، بیروت، 1989م.
29
- الضبی، المفضل بن محمد؛ المفضلیات، تحقیق عمر فاروق الطباع، دار الأرقم، الطبعة الأولی، بیروت، 1998م.
30
- العظمة، نذیر؛ عدی بن زید العبادی شخصیته وشعره، دار مجلة الشعر، بیروت، 1960م.
31
- علی، جواد؛ المفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، دار العلم للملایین ومکتبة النهضة، الطبعة الأولی، بیروت، 1970م.
32
- الغنوی، طفیل؛ الدیوان ( شرح الأصمعی)، تحقیق حسان فلاح أوغلی، دار صادر، الطبعة الأولی، 1997م.
33
- مناع، هاشم صالح؛ الأدب الجاهلی، دار الفکر لعربی، بیروت، الطبعة الأولی، 2005م.
34
ORIGINAL_ARTICLE
شخصیت و شخصیت پردازی در مقامات حریری
شخصیت، در مقامات حریری، عنصر اصلی و محور همة مقامات است. شخصیتهای اصلی، در غالب مقامات، ایستا به نظر میرسند اما به سبب حرکت رو به رشد با فراز و نشیب و تغییرات فکری، روحی، اعتقادی و فیزیکی، از مقامه نخست تا مقامه آخر به عنوان یک داستان بلند، شخصیتهایی پویا به حساب میآیند. شخصیتهای فرعی در مقامات حریری، شخصیتهایی ساده و ایستا هستند که به ندرت تا حد شخصیت اصلی پیش میروند و به جای آنها ایفای نقش میکنند. این توجه و اهمیت نسبت به شخصیت، مقامات حریری را در شمار داستانهای شخصیت پرداز قرار داده است.
https://iaall.iranjournals.ir/article_1381_c54e76814f8a42eaa3d9f37f238121be.pdf
2009-02-26
63
90
شخصیت
مقامات
حریری
1- ابن خلکان، شمس الدین احمدبن محمدبن أبی بکر ، وفیات الأعیان و أبناء الزمان، بیروت، دار صادر، 1994.
1
2- امین، احمد، النقد الادبی، لجنة التألیف والترجمة و النشر، القاهرة، 1952.
2
3- البستانی، بطرس ، ادباء العرب، دار نظیر عبود، لا تا، لا نا.
3
4- بهشتی، الهه، عوامل داستان، انتشارات برگ، چ 1، 1375.
4
5- التونجی، محمد ، المعجم المفصل فی الادب، دار الکتب العلمیة، بیروت، ط2، 1999.
5
6- الجوینی، مصطفی الصاوی، التصویر الاجتماعی فی مقامات الحریری، مجلة مجمع اللغة العربیة، ج30، نوفمبر1972.
6
7- حکیم، توفیق، فن الاداب، دارالکتاب اللبنانی، بیروت، 1973.
7
8- حموی، یاقوت، معجم الأدباء، تحقیق احمد فرید رفاعی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ط 2، 1988.
8
9- داد، سیما، فرهنگ اصطلاحات ادبی، انتشارات مرواید، چ 3 ، 1378.
9
10- دانشنامه ایرانیکا، ادبیات داستانی در ایران زمین، ترجمه پیمان متین، انتشارات امیرکبیر، چ1، 1382.
10
11- دقیقیان، شیرین دخت، منشأ شخصیت در ادبیات داستانی، انتشارات نویسنده، چ اول، 1371.
11
12- سلام، محمد زغلول، دراسات فی القصة العربیة الحدیثة، منشأه المعارف، الاسکندریة، مصر، لا تا.
12
13- سلیمان، موسی ، الأدب القصصی عند العرب، دار الکتاب اللبنانی، ط5، 1983.
13
14- سلیمان، موسی ، القصص اللغوی و الفلسفی، دار الکتاب اللبنانی، مکتبة المدرسة، ط 1، 1985.
14
15- سلیمانی، حسن، ادبیات داستانی، ساختار، صدا و معنی، رهنما، چ 1، 1378.
15
16- سلیمانی، محسن، تأملی دیگر در باب داستان،انتشارات حوزه هنری، چ4، 1368.
16
17- سینگر، لیندا، خلق شخصیتهای ماندگار، ترجمه عباس اکبری، سروش، چ2، 1380.
17
18- الشریسی،ابوالعباس،شرح مقامات الحریری البصری،المکتبةالثقافیة،بیروت،إشراف علی الطبع:محمد عبد المنعم خفاجی،لا تا.
18
19- ضیف، شوقی، تاریخ الأدب العربی، عصر دول و إمارات (مصر)، دار المعارف، ط2، لا تا.
19
20- ضیف، شوقی، فن المقامة، دار المعارف، القاهرة، ط5، لا تا.
20
21- ضیف، شوقی، الفن و مذاهبه فی النثرالعربی، دار المعارف، قاهره، ط8، لا تا.
21
22- عوض، یوسف نور، فن المقامة بین المشرق و المغرب، دار القلم، بیروت، ط1، 1979.
22
23- غنیمی هلال، محمد، الادب المقارن، نهضة مصر، 2001، ط3، 2001م .
23
24- الفاخوری، حنا، الجامع فی تاریخ الادب العربی، دار ذوی القربی، ط1، 1422ق.
24
25- فلکی، محمود، روایت داستان؛ تئوریهای پایهای داستان نویسی، نشر بازتاب نگار، چ 1، 1382.
25
26- فورستر، ای. ام.، جنبه های رمان، ترجمه ابراهیم یونسی، انتشارات نگاه، چ 4، 1369.
26
27- گودینی، محمد علی، فرهنگ و ادب، گودینی در نشست نقد و بررسی «سیلوانا»، خبرگزاری مهر. www.mehrnews.com
27
28- الموافی، ناصر عبد الرازق، القصة العربیة ... عصر الإبداع، دار النشر للجامعات، مصر، ط3، 1997.
28
29- میرصادقی، جمال، ادبیات داستانی، انتشارات علمی، 1376.
29
30- میرصادقی، جمال، عناصر داستان، انتشارات سخن، چ 4، 1380.
30
31-مک کی، رابرت، داستان، ساختار و سبک و اصول، ترجمه محمد گذرآبادی.
31
32- chawshar.panjare.org
32
33- نجم، یوسف، فن القصة، دار الثقافة، بیروت، ط 7، 1979.
33
34- 1. طه ندا، الادب المقارن، دار النهضة، بیروت، 1991.
34
35- وزارت فرهنگ و آموزش عالی، آشنایی با مفاهیم ادبیات داستانی، نقش جهان هنر، چ1، 1378.
35
وستلند، پیتر، شیوه های داستان نویسی، ترجمه محمد حسین عباسپور تمیجانی، نشر مینا، چ 1، 1371
36
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل هنری نمایشنامه اسلامی«شیء عن الموت» اثرعماد الدین خلیل
ادبیات اسلامی،از جمله نمایشنامه اسلامی، تعبیری زیبا و هنرمندانه از نگرش همه جانبه اسلام به هستی و انسان است. «عماد الدین خلیل» اندیشمندوادیب عراقی(متولد 1939) از نظریه پردازان و پیشگامان ادب و نمایشنامه نویسی اسلامی است. آثار وی در زمینه تاریخ، اندیشه و ادب اسلامی، متاثر از عقیده و نگرش اسلامی اوست. نمایشنامه «شی ء عن الموت» از آثار ابداعی اوست که پدیده مرگ و عکس العمل افراد گوناگون را در برابر آن،ترسیم کرده است. «ایمان و امید به نیروی برتر (ذات خداوندی) در سخت ترین شرایط (رویارویی با مرگ)» درونمایه و مضمون این نمایشنامه اسلامی میباشد.
عناصر هنری این نمایشنامه به نحو شایستهای در خدمت درون مایه آن میباشد. عنصر گفت و گو نیز غالب ویژگیهای یک گفت و گوی نمایشی را دارد، اگر چه در مواردی از حالت نمایشی خارج شده و حالت نقل و روایت به خود گرفته است.
https://iaall.iranjournals.ir/article_1382_f78f6ca1ae7659f511e5ce8bcebebbe3.pdf
2009-02-26
91
114
ادبیات اسلامی
نمایشنامه اسلامی
عمادالدین خلیل
شی ء عن الموت
خلیل
بروینی
1
AUTHOR
صدیقه
زود رنج
2
AUTHOR
کبری
روشنفکر
3
AUTHOR
1- قرآن کریم
1
2- ارسطو، فن شعر، عبدالحسین زرین کوب، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، 1357
2
3- باکثیر، علی احمد، فن المسرحیة من خلال تجاربی الشخصیة، قاهره، مکتبة مصر، چاپ سوم، 1985
3
4- البستانی، محمود، الاسلام و الادب، قم، المکتبة الادبیة المختصة، چاپ اول، 1422 هـ . ق
4
5- بلبل، فرحان،النص المسرحی، الکلمة و الفعل، دمشق، اتحاد الکتاب العرب،2003
5
6- خلیل، عمادالدین، شیء عن الموت، بیروت، دار التوجیه الاسلامی، چاپ اول، 1979
6
7- خلیل، عماد الدین، فوضی العالم فی المسرح الغربی المعاصر، بیروت، الرسالة، 1989
7
8- خشبة، درینی، أشهَر المذاهب المسرحیة، قاهره، المطبعة النموذجیة
8
9- رشدی، رشاد، فن کتابة المسرحیة، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1998
9
10- العشماوی، محمد زکی، المسرح؛ اصوله و اتجاهاته المعاصرة، بیروت، دار النهضة العربیة
10
11- قادری، نصراله، آناتومی ساختار درام، تهران، نیستان، چاپ اول، 1380
11
12- القط، عبدالقادر، من فنون الادب؛ المسرحیة، بیروت، دارالنهضة العربیة، 1978
12
13- قطب، سید، النقد الأدبی، أصوله و مناهجه، قاهره، دارالشروق، چاپ ششم، 1990
13
14- قطب، محمد، منهج الفن الاسلامی، قاهره، دارالشروق، چاپ هفتم، 1987 .
14
15- الکیلانی، نجیب، الاسلامیة و المذاهب الادبیة ، طرابلس ،مکتبة النور ، چاپ اول ، 1963
15
16- الکیلانی، نجیب، حول المسرح الاسلامی، بیروت، الرسالة، 1987.
16
17- المحامی، محمد عبدالرحیم عنبر،المسرحیة بین النظریة و التطبیق، الدار القومیة، 1966
17
18- مطهری، مرتضی، مقدمهای بر جهان بینی اسلامی، قم، انتشارات اسلامی
18
19- مکی، ابراهیم، شناخت عوامل نمایش، تهران، سروش، چاپ سوم، 1380
19
20- مندور، محمد، المسرح، قاهره، دار المعارف، چاپ سوم
20
21- ناظرزاده کرمانی، فرهاد، تئاتر پیشتاز، تهران، جهاد دانشگاهی، چاپ اول، 1365
21
22- نجم، محمد یوسف، المسرحیة فی الادب العربی الحدیث، بیروت، دارالثقافة، چاپ دوم، 1967
22
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل مکتب ادبی داستان «سه گانه» نجیب محفوظ
نجیب محفوظ (1911-2006) داستان نویس مصری برندة جایزة نوبل 1988م است. وی توانست بیش از پنجاه داستان بنویسد که مشهورترین آنها، سهگانه (بینالقصرین- قصرالشوق- السّکریّه) نام دارد.
این سهگانه اساسی ترین مشکلات جامعه مصری را مانند: برخورد فرهنگی شرق و غرب، دین تقلیدی و سنتی، پدر سالاری، انسداد سیاسی و مصادره آزادیها و نبود ایمان راستین، را در چهارچوب واقعگرایی بررسی کرده، راهکارهایی هم برای مبارزه با آن ارائه داده است. تضاد و دوگانگی فرهنگی شرق و غرب اساسیترین مشکلی است که نسل فرهیخته با آن روبرو میشود و موجب شک و تردید آنان نسبت به ارزشهای اجتماعی، دینی و اخلاقی میگردد و آنان، ناتوان از حل مشکل، سرگردان و گریزان از دین میشوند.
https://iaall.iranjournals.ir/article_1383_3d771c5fb45cac0e512ac7b680702e3f.pdf
2009-02-26
115
136
واقع گرایی
سه گانه(الثلاثیه)
نجیب محفوظ
فرامرز
میرزایی
1
AUTHOR
مظفر
اکبری مفاخر
2
AUTHOR
- بدر، عبدالمحسن طه؛ نجیب محفوظ ، الروایه و الاداه، القاهره دار الثقافه ، چاپ اول 1978م.
1
- برکات، الحلیم؛ مقاله «الاغتراب والثوره فی الحیاه العربیه» مجله المواقف، تموز- آب، 1969، ص24-- 25).
2
- بیات، عبدالرسول و جعی از نویسندگان؛ فرهنگ واژه ها، قم موسسهی اندیشه و فرهنگ دینی، چاپ اول 1381.
3
- پرهام،(میترا) سیروس؛ رئالیستم و ضد رئالیستم در ادبیات، انتشارات نیل، چاپ اول، 1334هـ.
4
- حسن، عبد الرحیم، مناهج التوفیق بین العقل والدین؛ مجله العالم، لندن ، شماره 306، 1990م
5
- داد، سیما؛ فرهنگ اصطلاحات ادبی (واژه نامهی مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی و اروپایی به شیوه ی تطبیقی و توصیفی) انتشارات مروارید، 1382.
6
- راغب، نبیل؛ قضیه الشکل الفنی عند نجیب محفوظ ، دراسه تحلیله لاصولها الفکریه و الجمالیه، دار الکاتب العربی للطباعه و النشر.
7
- زغلول السلام، محمد؛ دراسات فی القصه العربیه الحدیثه، الاسکندریه، ناشر المعارف، چاپ؟، سال ؟
8
- ساچکوف،بوریس؛ تایخ ریالیسم، تر: محمد تقی فرامرزی، چاپ اول ،تهران ،نشر تندر، 1362.
9
- سعید، فاطمه الزهراء، محمد ؛ سمبولیسم در آثار نجیب محفوظ ، ترجمهی دکتر نجمه ی رجائی، انتشارات دانشگاه فردوسی، چاپ اول ، زمستان 1378.
10
- سید حسینی، رضا؛ مکتبهای ادبی، موسسه انتشارات نگاه، چاپ دوازدهم، 1381.
11
- شکری،غالی؛ مرآه المنفی، لندن، دار ریاض الریس، چاپ اول 1989 م.
12
- ----، ---؛ المنتمی دراسه فی ادب نجیب محفوظ ، چاپ چهارم، بیروت – القاهره 1987م.
13
- فرج، الدکتور السید احمد؛ ادب نجیب محفوظ و اشکالیه الصراع بین الاسلام و التغریب،دار الوفاء للطباعه و النشر و التوزیع، چاپ اول ، 1990م.
14
- فضّول، عاطف؛ مشکلات طبقه الوسطی المصریه فی قصص نجیب محفوظ، دار الحمراء للطباعه و النشر، چاپ اول، بیروت 1993.
15
- عبدالله، الدکتور محمّد حسن؛ الاسلامیّه و الرّوحیّه فی ادب نجیب محفوظ ، چاپ دوم، مکتبه مصر، القاهره 1978.
16
- عطیه، احمد محمّد؛ مع نجیب محفوظ ، دار الجیل بیروت، چاپ دوم، 1983.
17
- مبارک، سلمی؛ نجیب محفوظ کاتبا سینمائیا، مجله النقد الادبی فصول، العدد 69 ،الصیف والخریف 2006
18
- محفوظ، نجیب؛ بین القصرین، الناشر مکتبه مصر، چاپ دوازدهم، 1983.
19
- -----، ----؛ قصر الشوق، الناشر مکتبه مصر، چاپ چهاردهم، 1987.
20
- -----، ----؛ السّکریّه، الناشر مکتبه مصر، چاپ سیزدهم، 1987.
21
- مرینی، محمد ؛ نجیب محفوظ فی النقد الحدیث (النقد الاجتماعی )، مجله النقد الادب فصول، العدد 69- صیف- خریف 2006
22
- مورو، محمد؛ الادباء یعلقون علی فوز محفوظ ،مجله العالم لندن ، العدد 245 1988
23
- میرزایی، فرامرز؛ الغزو الثقافی والادب الروایی فی مصر، مجلة العلوم الانسانیه، السنه الخامسه، العدد 7(4) الخریف 1379
24
- -----، ----؛ انعکاس دین ومظاهر آن در داستانهای نجیب محفوظ ،مجله مدرس ، دانشگاه تربیت مدرس شماره 9و10 ،1371
25
میر صادقی، جمال و میمنت (ذو القدر) ؛ واژه نامه هنر داستان نویسی، انتشارات کتاب مهناز، چاپ اول، تهران 1377.
26
- نجم، محمد یوسف؛ فن القصه، بیروت، دار الثقافه، چاپ هفتم سال؟.
27
- هالنجرن، آندرسن ، نجیب محفوظ ابن حضارتین، تر: احمد هلال یس، مجله النقد الادبی فصول،العدد 69 ،الصیف والخریف 2006
28
- الهواری، دکتور احمد ابراهیم؛ البطل المعاصر فی الروایه المصریه،کویت، عین للدراسات و البحوث الانسانیه و الاجتماعیه، چاپ چهارم، 2002.
29
- یاغی، الدکتور عبدالرحمن؛ الجهود الروائیه، من سلیم البستانی الی نجیب محفوظ، دار العوده، بیروت، چاپ اول، 1972.
30
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه نحویان در کتاب مغنی اللّبیب ابن هشام أنصار ی
(مطالعه موردی: أبوحیّان غرناطی)
در کتاب مغنی اللّبیبِ ابن هشام که میتوان آن را نقد نحو نامید، نظریات بسیاری از نحویها و اهل بلاغت تحلیل و بررسی شده است. ابن هشام طرفدار سیبویه و مکتب نحوی بصره است و غالباً دیدگاههای آنان را بر دیگران ترجیح میدهد.
سه چهره مشهور در نحو و بلاغت عربی یعنی سیبویه، ابن مالک و زمخشری بالاترین بسامد را در کتاب مغنی اللّبیب دارند. از سوی دیگر در این کتاب مخالفتی شدید و غیر معمول با نظریات و شخصیّت ابوحیّان غرناطی _نحوی مشهور أندلسی- که استاد ابن هشام نیز بودهاست، دیده میشود؛ به گونهای که هرگاه ذکری از او به میان میآورد، به منظور نفی نظریات و تخطئه شخصیّت او است. این مخالفت ها بیش از آن که ناشی از تفاوت دیدگاههای نحوی این دو باشد، ریشه در مسائل مذهبی، تفوّق و برتری جویی، هم عصر بودن و جایگاه و موقعیّت اجتماعی آن دو دارد.
https://iaall.iranjournals.ir/article_1384_e6468b07ee548a12898953f4587cd0d3.pdf
2009-02-26
137
154
مغنی اللّبیب
ابن هشام
أبوحیّان غرناطی
نحو
سیّد علی
میرلوحی
1
AUTHOR
- قرآن کریم
1
- ابن جزی غرناطی، محمّد بن أحمد، (1416ق.) کتاب التسهیل لعلوم التنزیل، بیروت، دار الأرقم بن أبی الأرقم، ط1.
2
- ابن عطیّة الأندلسی، عبد الحقّ بن غالب، (1422ق.) المحرّر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت، دارالکتب العلمیّة، ط1.
3
- ابن هشام الأنصاری، (1371هـ.) مغنی اللّبیب عن کتب الأعاریب، قم، انتشارات مکتبة سیّد السهداء. چ؟.
4
- --------------،(1419هـ.ق.) المسائل السفریة، مصر، مکتبة الثقافة الدینیة، ط؟
5
- أبوحیّان الأندلسی، أثیر الدّین، (1417هـ.) ارتشاف الضَّرَب من لسان العرب (تحقیق و تعلیق دکتر مصطفی أحمد النماس)، قاهرة، المکتبة الأزهریّة للتراث، ط؟.
6
- --------------، (1420ق.) البحر المحیط فی التفسیر، بیروت، دار الفکر، ط؟.
7
- حسینی دشتی ، سیّد مصطفی ، (1385هـ.) معارف و معاریف، دائرة المعارف جامع اسلامی، تهران، انتشارات صنعت شرق، چ اول.
8
- درویش، محیی الدّین، (1415ق.) إعراب القرآن و بیانه، سوریه، دارالإرشاد، ط4.
9
- دعاس، أحمد عبید، (1425ق.) إعراب القرآن الکریم، دمشق، دارالمنیر و دارالفارابی، ط1.
10
- الزوزنی، أبوعبداللّه الحسین، (1408هـ.) شرح المعلّقات السبع، بیروت، لبنان، مکتبة المعارف، ط؟.
11
- سعدی شیرازی، (1371) بوستان، تهران، انتشارات صفی علی شاه، چ2.
12
- الشوکانی، (1348)، البدر الطالع بمحاسن من بعد القرن السابع، قاهره، چاپ سعادت، ط؟.
13
- صافی، محمود بن عبد الرحیم، (1418ق.) الجدول فی إعراب القرآن، دمشق، بیروت، دارالرّشید مؤسسة الإیمان، ط4.
14
- الصّفدی، صلاح الدّین خلیل بن أیبک، (1389هـ .) الوافی بالوفیات، بیروت، دارالنشر، ط؟.
15
- ضیف، شوقی، بی تا، تاریخ الأدب العربی (العصر العبّاسیّ الأول) مصر، دار المعارف، ط؟.
16
- طوسی، محمّد بن حسن، بی تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ط؟
17
- عکبری، عبداللّه بن حسین، بی تا، التبیان فی إعراب القرآن، عمّان، ریّاض، بیت الأفکار الدّولیّة، ط1.
18
- عمربن أبی ربیعة،(1412هـ.) دیوان (تحقیق فایز محمّد)، بیروت، دارالکتّاب العربی، ط1.
19
- فرّاء، أبو زکریّا یحیی بن زیاد، بی تا، معانی القرآن، مصر، دار المصریّة للتألیف و الترجمة، ط1.
20
- الکتبی، محمّد بن شاکر، ( 1973م.) فوات الوفیات (تحقیق دکتر إحسان عبّاس)، بیروت، دار صادر، ط؟.
21
- کُثیِّر عَزَّة،(1413هـ.) دیوان (شرحه مجید طراد)، بیروت، دارالکتّاب العربی، ط1.
22
- محمّد الأسعد، عبدالکریم، (1413هـ.ق.)، الوسیط فی تاریخ النحو العربی، ریاض، دار الشفوف، ط1.
23
- معلوف، لویس، (1367هـ.) المنجد فی الأعلام، تهران، انتشارات معراج، چ3.
24
- نحّاس، أبو جعفر أحمد بن محمّد، (1421ق.) إعراب القرآن، بیروت، منشورات محمّد علی بیضون، دارالکتب العلمیّة، ط1.
25
ORIGINAL_ARTICLE
وجوه مشترک اندیشه و حواس از دیدگاه مولانا و شاعران عربی سرای
مثنوی نظمی است که دو مصراع هر بیت آن هم قافیه، است. سابقة این قالب به اشعار رودکی برمیگردد. در قرن هفتم به عنوان یک اسم خاص بر مثنوی معنوی مولوی اطلاق میشده است. مثنوی معنوی در شش دفتر به تشویق حسام الدین چلپی سروده شده است، وشامل مطالب متنوعی است: خداشناسی، هستی و نیستی، عقل و فهم و تدبیر، حس شناسی ظاهری و باطنی دربارۀ حواس ظاهری و باطنی چنین است: برای رسیدن به حس باطنی باید از حس ظاهری کرد. مولوی عقل را به انواع جزوی و کلی تقسیم بندی کرده است. گروهی از شعرای عربی سرا در مورد حس شناسی با مولانا هم عقیده اند که با از دست دادن حسّی ، حسّ دیگر جایگزین می شود
https://iaall.iranjournals.ir/article_1385_f545155dbeb406f772288f13fe6da64a.pdf
2009-02-26
155
170
مثنوی
مولانا
حس شناسی ظاهری و باطنی
عقل و اندیشه
مهدی
ممتحن
1
AUTHOR
- آن ماری شیمل ، شکوه شمس ، ترجمۀ حسین لاهوتی ، انتشارات علمی ، تهران ، 1367هـ
1
- استعلامی محمد ، مثنوی ، گلشن ، تهران ، 1371هـ
2
- ابن ابی حجله التلمسانی، احمدبن یحیی، دیوان الصبابه ، تحقیق محمد زغلول، چاپ خانه المعارف الاسکندریه ، 1987 م
3
- ابوالعتاهیه ، اسماعیل بن قاسم ، دیوان ، دارصادر ، بیروت ، 1980 م
4
- افرام البستانی، فؤاد ، المجانی الحدیثه ، دارالمشرق، بیروت ، 1993م
5
- بشار بن برد، شرح حسین حموی ، دیوان ، مطبعه دارالجیل ، بیروت ، 1996م
6
- زرین کوب ، عبدالحسین ، بحر در کوزه ، نیلوفر ، تهران ، 1365هـ
7
- زمانی ،کریم ،میناگر عشق ، نشر نی ، تهران ، 1382هـ
8
- طه علی محمود، دیوان ، دارالعوده ، بیروت ، 1982م
9
- الصفدی، صلاح الدین ،نکت الهمیان فی نکت العمیان ، شرح احمد زکی پاشا ، المکتبه الجمالیه ، مصر ،1911م
10
- صفا ، ذبیح الله، تاریخ ادبیات ایران ، انتشارات فردوس ،تهران ،1372هـ
11
- صاحب الزمانی، ناصر الدین، خط سوم، چاپ فرزان، 1372هـ
12
- فروزانفر، بدیع الزمان ، زندگانی مولانا جلال الدین محمد ، زوار ، تهران ، 1354هـ
13
- کشاش محمد ، اللغه و الحواس ، المکتبه العصریه ، بیروت ، 2001م
14
- همایی ، جلال الدین ، مولوی نامه ، شورای عالی فرهنگ و چاپ ، تهران، 1354هـ
15
A-Alder, understanding, Nature,George Allen and unwine London, 1928
16