انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
10
31
2014
09
26
حضرت زینب در آینهی شعر عاشورایی معاصر فارسی وعربی
1
18
AR
طیبة
سیفی
جامعة الشهید بهشتی
نرجس
أنصاری
جامعة الإمام الخمینی الدولیّة بقزوین
در کنار مردان حماسهساز، هماره زنان نیز در تحقق انقلابهای تاریخساز، نقش بزرگی ایفا کردهاند. حماسهی شگرف عاشورا را میتوان بهترین نمونهی این مشارکت دانست. همگان یقین دارند که پایداری وجهاد ستودنی زینب کبری(س) نهضت امام حسین(ع) را جاودانه کرد. شخصیت انقلابی و بینظیر حضرت زینب(س) بر تارک تاریخ درخشیده ونگاه نافذ اهل قلم وهنرمندان وبهویژه شاعران را به خود جلب کرده است. در مقالهی حاضر، تلاش شده با نگاهی دقیق، اشعار برجستهی شاعران معاصر عربی وفارسی در مورد حضرت، بررسی شود تا ضمن روشنشدن نحوهی ظهور وتجلی شخصیت ایشان در شعر دو زبان، تفاوتهای ادیبان دو فرهنگ وملت در ترسیم این شخصیت نمایانده شود. افزون برآن، موضوع اسارت نیز به سبب پیوند نزدیک با زنان عاشوراییدر اشعار دوزبان، تحلیل شده است. برخی ازدستاوردهای مقاله نشان میدهد در ترسیم شخصیت حضرت زینب(س) در شعر عاشورایی فارسی، شجاعت ودلاوری، سخنوری وبلاغت، بیش از دیگر صفات، تجلّی یافته درحالیکه بیشترین صفت در شعر عربی، مظلومیت است. همچنین در شعر فارسی به شخصیت ایشان بسیار دقیقتر وجزئیتر پرداخته شده است
ادبیات تطبیقی,حضرت زینب,شعر عربی,شعر فارسی,زن,عاشورا
https://iaall.iranjournals.ir/article_6804.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_6804_603a830d242f229211451f624acdc279.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
10
31
2014
09
26
مؤلفههای مقاومت در برابر استعمار در شعر «الربیع بوشامه»
19
38
AR
علی
ضیغمی
جامعة سمنان.
zeighami1@gmail.com
أمینة
سلیمانی
آکادیمیة العلوم الإنسانیة والدراسات الثقافیة.
rahimkasir63@gmail.com
رحیم
کثیر
جامعة تربیت مدرس.
rahim.kasir@yahoo.com
الجزایر یکی از کشورهای عربی بود که از سلطهی استعمار رنج میبرد که با ایثار و جانفشانی ملت خود توانست از این سلطه رهایی یابد. مقاومت ملت الجزایر، سلاحی رسا، فریادی آتشین و انقلابی باشکوه بود که روح جهاد و از جانگذشتگی را در ملت، بیدار ساخت تا آزادی و استقلال خود را بار دیگر بهدست آورند.
پژوهش پیشرو به بررسی ویژگیهای ادب مقاومت در برابر استعمار در شعر «الربیع بوشامه»، شاعر شهید معاصر الجزایری میپردازد تا مؤلفههای ادب پایداری را در شعر این شاعر شهید بنمایاند.
از عمده نتایج پژوهش، این است که استعمارگری فرانسه، عامل اصلی ایجاد حرکت مقاومت در شعر الربیع بوشامه است. همچنین وطن، دعوت به جهاد و مبارزه، دعوت به اتحاد، بزرگداشت شهادت و شهید، امید به آزادی، رسواسازی و به چالش کشیدن استعمار و تأکید بر آرمان فلسطین از مهمترین مؤلفههای ادب مقاومت در شعر الربیع بوشامه است.
ادبیات مقاومت,ادبیات الجزایر,الجزایر,الربیع بوشامه
https://iaall.iranjournals.ir/article_6807.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_6807_82186b624ed67dda33dd01626b9dc286.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
10
31
2014
09
26
ضرورة الوزن الشعری وتأثیره فی التذکیر والتأنیث لدی المرکب الإسنادی
39
64
AR
على
بیانلو
دانشگاه یزد
فاطمه
مقصودى
دانشگاه یزد
إنَّ بین لغة الشعر ولغة النثر بوناً شاسعاً واختلافاً واضحاً والوزن والقافیة من أهم مواطن الخلاف بینهما. الوزن والقافیة قد یؤدیان إلی أن یتفاوت استخدام القواعد الصرفیَّة والنحویَّة فی الشعر عن استعمالها فی النثر. ذلک ما یسمّیه علماء الصرف والنحو الضرورة الشعریَّة. إذن فمن الممکن أن یبرّر الشاعر تلک الضرورة الشعریة باستعمال الجوازات والوجوبات الصرفیَّة والنحویَّة فی ما یتعلق بالعدول عن مطابقة المسند والمسندإلیه. إنَّ التذکیر والتأنیث یُعتبران من المقولات الصرفیَّة والنحویَّة المهمَّة التی یکثر استعمالها فی اللغة العربیة. ومن هذا المنطلق یأتی بحث المقالة الحاضرة عن دراسة الضرورة الشعریَّة فی ما یتعلق بعلاقة التذکیر والتأنیث معاً فی المرکب الإسنادی. إذن تحاول هذه المقالة أن تَدرس قضیةَ الضرورة الشعریَّة وأن تتطرّق إلی أثر تلک الضرورة فی ما یرتبط بعلاقة الشاعر بفکرته النحویَّة. وذلک بذریعة أنّه یضحّی کثیراً ما القواعد الصرفیَّة والنحویَّة من أجل الموسیقَی و بغیةَ الحفاظ علی لطافة الشعر وجماله وإیقاعه الموسیقّی.إنَّ المقالة تهدف إلی تبیین الضرورة الشعریة فی ما یتصل بالعلاقات الاستثنائیة بین المسند والمسندإلیه من ناحیتی المطابقة و عدمها لدی التذکیر والتأنیث. وفی هذا المسار یأتی سؤال المقالة أنَّه: کیف تُبرر الضرورة الشعریَّة وقیودها اللازمة فی بحث العدول عن مطابقة المسند والمسندإلیه؟ بحیث یلجأ النحاة- حسب النتیجة- إلی الحمل علی المعنی عند ما یقع الشاعر فی بؤرة الضرورة الشعریَّة!!
الضرورة الشعریَّة,المرکب الإسنادی,التذکیر و التأنیث,العدول
https://iaall.iranjournals.ir/article_6810.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_6810_2a1ddcec5e97c45e505cedfdd5c2b175.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
10
31
2014
09
26
وظیفة المضمون الانتقادیة فی روایة «النهایات»لعبد الرحمن منیف
65
88
AR
عباس
گنجعلی
0009-0007-1978-9426
دانشگاه حکیم سبزواری
a.ganjali@hsu.ac.ir
سیدمحمد
احمدنیا
دانشگاه حکیم سبزواری
تتضمّن روایة <em>النهایات</em> بعض المضامین الإنسانیّة و الاجتماعیّة و السیاسیة، شأن سائر أعمال منیف الروائیّة؛ فإنّها – وإن تُعدّ من أقصر روایاته حجماً – تحتوی علی مضامین رفیعة و أفکار أساسیّة. وتحدث قضایا هذه الروایة فی صحراء مجدبة فی قریة «طیبة» التی تعانی من الجدب، ویعرض المؤلف فکرتها بطریقةرمزیّة غیرصریحة وهذا ما یدلّ دلالة واضحة علی وجود مشاکل عدیدة فی المجتمع العربیّ.
یستهدف هذا البحث دراسة مضامین الروایة الهامّة – والتی عُرضت بطریقة مجازیّة و ظهرت عدّة منها علی أفکار أشخاص الروایة – دراسة وافیة، ضمن استعراض موجز لشخصیّة منیف – الروائیّ الشهیر- ودوره فی تطویر الروایة العربیّة. فهذه المضامین – التی عرضت فی إطار ظاهرة القحط- تکشف عن أفکار کاتبه و اتجاهاته، کاتبٌ أعرض عن نشاطاته السیاسیّة و الحزبیّة و اتّجه نحو کتابة الروایة؛ إذ رأی فیه مجالا لبیان أفکاره و للعثور علی أهدافه التی لم ینلها فی عالم السیاسة. فطاقة منیف الکامنة و ثقافته الممتازة الناتجة من تجاربه السیاسیّة وکذلک اختصاصه فی مجال علم القانون وعلم النفط، أنتجت مضامین أساسیة رفیعة لأعماله الروائیّة ومکّنته من أن یقدّم روایته فی صورة انتقادیّة إصلاحیّة لتأثیر أعمق فی القارئ.
الروایة العربیّة الحدیثة,المضمون,عبد الرحمن منیف,النهایات
https://iaall.iranjournals.ir/article_6813.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_6813_7b2f137ad6c4b13243175a30e297159c.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
10
31
2014
09
26
تحلیل المثل القدیمة: الظل والقناع فی شعر نازک الملائکة
89
116
AR
حمیدرضا
مشایخی
دانشگاه مازندران
mashayekhih@umz.ac.ir
محمود
دهنوی
دانشگاه مازندران
mahmood_de65@yahoo.com
نوشین
صادقی میانرودی
دانشگاه اراک
یتناول النقد المثالی أو النقد الأسطوری دراسة اللاوعی الجمعی فی الإنسان.هذا النقد الجدید المأخوذ من آراء کارل یونغ یقدم لنفسیة الإنسان خمسة النماذج الأصلیة المدعاة بالظل، والقناع، وأنیما، وأنیموس والنفس. فالقناع والظل من بینها لهما دور هام فی إکمال الشخصیة فی الإنسان. ویشترک الناس ولاسیما الشعراء فی هذه المثل القدیمة وهی تتجلّی فی الشعر أکثر موضوعیا. بناء علی توافق هذه المثل: الظل والقناع فی اشعار نازک الملائکة یبحث المقال عن هذین النموذجین فی أشعارها علی وجه التحلیل والتوصیف حتی یظهر ما هو القناع والظل فی شعرها وکیف استعملا نظراً للظروف؟ فنتائج الدراسة تشیر إلی أن نازک تختار الشر والإثم والطمع والسرقة ظلا وتجعل صفاتٍ کالزهد والرحمة والإیمان نقابا علی شخصیة الإنسان للحضور فی المجتمع وتصنع من الشخصیات الأسطوریة والاجتماعیة کتاییس والعبد قناعا لإبراز اعتقاداتها معتمدةً على القناع المستعمل فی الأدب طبقا لآراء یونغ. وتستخدم ضمیر المتکلم وتتّحد مع الشخصیات القناعیة ثم تبتعد عنها وتظهر نفسیتها فی النهایة.
القناع,الظل,النموذج الأصلی,نازک الملائکة
https://iaall.iranjournals.ir/article_6814.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_6814_a273d092546215ad9a7431028c8d0ba5.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
10
31
2014
09
26
مقارنة عنصر العاطفة فی روایة "دا" وقصص غسان الکنَفانی
117
136
AR
روح اله
نصیری
دانشگاه اصفهان
r.nasiri@fgn.ui.ac.ir
تقی
اجیه
دانشگاه اصفهان.
t.ejieh@ltr.ui.ac.ir
یعتبر کثیر من الدارسین والأدباء عنصر العاطفة أکثر تأثیراً فی بقاء العمل الأدبی من بین سائر عناصر الأدب، کالخیال والأسلوب و المضمون...وإذا لمیتم استخدام العاطفة فی الأثر الأدبی لایعتبرونه أثراً أدبیا بمعنی الکلمة.
زهرا حسینی فی کتاب "دا" و غسان الکنفانی فی " مجموعة من قصصه " یحاولان أن یجعلا القارئ علی علم بالظروف المعیشیة فی الحرب وخصوصاً بمجموعة متنوعة من العواطف التی جرّباها بأنفسهما. نجاح هذین الکتابین فی جذب العدید من الجماهیر ومواطن الشبه بینهما من حیث المحتوی والمضمون قادنا إلى مقارنة العاطفة فی هذین الکتابین وعرض درجة نجاح کل منهما من منظور القراء.
فی هذه المقالة تم تحلیل ومقارنة أنواع العاطفة کالرغبة، والغضب، والخوف، والفرح فی روایة "دا" و"قصص الکنفانی القصیرة" من حیث الکمیة والنوعیة، وکیفیة الاستخدام. عناصرکالدینامیکیة، تحفیز مشاعر الجمهور، استقرار العواطف، تنوع الزوایا فی تحلیل المشاعر، تدفق النص، إثارة الإحساس الجمیل والشعری هی عوامل رئیسة فی نجاح هذین الکتابین وبها نستطیع أن نکشف عن طبقات متداخلة من العاطفة فیهما.
العاطفة,"دا" زهرا حسینی,قصص غسان الکنفانی
https://iaall.iranjournals.ir/article_6815.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_6815_7bbc6828c1a8aa340f2ee0e1de152513.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
10
31
2014
09
26
نمایه موضوعی مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی
«شمارههای: 11 – 30»
139
155
AR
مرضیة
کهندل جهرمی
مرکز الإقلیمی المعلوماتی للعلوم والتکنولوجیا
یکی از مهمترین شیوه های بازیابی محتوا ، نمایه سازی می باشد و از آنجا که نمایه سازی در بازیابی هرچه سریع تر و آسان تر اطلاعات مورد نیاز پژوهشگر نقش بسزایی دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است . این مقاله بر آن است تا ضمن تعریف موجزی از نمایه ، به نمایه موضوعی مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی طی سالهای 2009 تا 2014م. (شماره 11 تا شماره 30) بپردازد . و مهمترین موضوعاتی که در زمینه زبان و ادبیات عربی در این مجله طی سالهای مذکور پرداخته شده را ذکر نماید همچنین دانشگاههایی را که بیشترین تولیدات علمی و بیشترین تعداد نویسنده را در این مجله طی سالهای 2009م. تا 2014م. داشته را معرفی نماید.
نمایه,مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی,موضوع
https://iaall.iranjournals.ir/article_6816.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_6816_57463e224b8d2365ba7a981d571fe1d8.pdf