انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
5
13
2009
12
18
جواهری و رسالت شعر
1
17
AR
جعفر
دلشاد
علی اکبر
مرادیان
<p dir="RTL">پایبندی ادیب و موضع گیری او نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی جامعه، نشانه احساس مسؤولیّت وی است،زیرا میخواهد با جامعه خود همکاری لازم را داشته باشد، واین، همان "تعهّد" است. در این صورت است که ادبیّات نقش عمده و کار سازی در هدایت جامعه ایفا میکند، و شاعر متعهّد نمیتواند خود را از مشکلات اصلی جامعه دور نگه دارد؛ پس میکوشد دیدگاه خود را در آثارش جلوه گر سازد.</p>
<p dir="RTL">در این مقاله ،از یک سو، دیدگاههای متفاوت ادبا و متفکّران را در باره"ادبیات متعهّد" و. همچنین وظیفة "شاعر متعهّد" نسبت به بیداری مردم بیان میکند.و از سوی دیگر، دیدگاه شاعر پر آوازه عراقی، محمّد مهدی جواهری را را دز این زمینه بیان کرده است در نتیجه سه محور زیر در این مقاله بررسی شده است:</p>
<p dir="RTL">أ) ارائه دیدگاههای متفکّران درباره "ادبیات متعهّد".</p>
<p dir="RTL">ب) ویژگیهای "شعر متعهّد" در اشعار عرب.</p>
<p dir="RTL">ت) ویژگیهای "شاعر متعهّد" از دیدگاه جواهری.</p>
محمّد مهدی الجواهری,جامعه,شعر متعهّد,آگاه کردن
https://iaall.iranjournals.ir/article_1204.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_1204_c2a97f900092905955411fce493b83a7.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
5
13
2009
12
18
سرگشتگی وپیچیدگی در شعرایلیا ابوماضی وعمرخیام
18
34
AR
علی
پیرانی شال
<p dir="RTL"><strong>حکیم عمرخیام، در رباعیات بینظیرش، راز و رمز زندگی را بیپرده بیان کرده است. وی درون طوفانی خود و امواج متلاطم وجود خویش را با مروارید کلمات به نظم در آورده و خواننده را در برابر أسرار هستی در بیابان بینام و نشان شک و تردید و کرانههای تاریک شیدایی و سر درگمی رها کرده است؛ چرا که بی اختیار و به ناچار در این دنیای فانی گام نهاده است و بدون میل و اراده خود از آن به ناچار کوچ خواهد کرد .</strong></p>
<p dir="RTL"><strong>بسیاری از این پرسشها و مفاهیم پیچیده و مبهم در دیوان ایلیا ابوماضی، شاعر معاصر عرب، نیز وجود دارد. ایلیا نیز همچون خیام در سیر خود به سوی قلهی شعر و ادب با صخرهها و خارها روبه رو میگردد و به کاوش مشکلات انسان و هستی و رمز و راز این دو همت میگمارد و سرانجام سرگشته و حیران در وادی شک، بی اختیار مبهوت میماند. از این رو صدای امواجی که در دریای درون خیام به تلاطم درآمده بود، بعد از گذشت نُه قرن از وجود ناآرام ایلیا ابو ماضی به گوش میرسد.</strong></p>
عمر خیام,ایلیا ابو ماضی,سرگشتگی,پیچیدگی
https://iaall.iranjournals.ir/article_1205.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_1205_c5a8daf732d65f1368f1e6640df0e547.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
5
13
2009
12
18
تصحیف وتحریف در لغتنامه صحاح
37
55
AR
محمد صالح
شریف عسگری
<p dir="RTL">لغتنامه صحاح (تاج اللغه وصحاح العربیه) نوشته اسماعیل بن حماد جوهری نیشابوری از کهن ترین وبا ارزش ترین لغتنامه های عربی می باشد، که توسط دانشمندان ایرانی تبار به رشته تحریر درآمده است.</p>
<p dir="RTL">صحاح جوهری به عنوان اثر با ارزش از بدو ظهور مورد توجه واستقبال دانشمندان وزبان شناسان اهل فن بوده وارزش آن به گونه ای است که تا کنون بیش از 160 کتاب در بارۀ آن نوشته اند .</p>
<p dir="RTL">نگارنده مقاله با رجوع به لغتنامه مذکور ومطالعه وبررسی دقیق نسخه های چاپ شده آن متوجه ایرادهای گوناگون، از قبیل تصحیف وتحریف وغیره شده که مسلما" زیبنده این اثر با ارزش نمی باشد.</p>
<p dir="RTL"> ونظر به اینکه وجود آسیب های نگارشی یا چاپی در لغتنامه ای مانند صحاح موجب سردرگمی و اختلال در درک مفاهیم واژه ها می شود، این مقاله سعی کرده است به گوشهای ازآسیب های موجود اشاره نماید. </p>
لغتنامه,صحاح,جوهری,تصحیف,تحریف,آسیب های نگارشی
https://iaall.iranjournals.ir/article_1206.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_1206_e7586e6f23940ba84b915bf891066764.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
5
13
2009
12
18
اتیمولوژی تطبیقی نام آدم ابوالبشر در زبان¬های عربی و عبری
55
81
AR
آذرتاش
آذرنوش
در این مقاله یک بررسی تطبیقی در مورد اتیمولوژی و اشتقاق نام آدم در متون مذهبی و ادبی قدیم و جدید یهودیان و مسلمانان صورت گرفته است. به این صورت که مشخّص شود آیا نام «آدم» از «اداماه» (אַדָמָה) به معنای خاک گرفته شده یا از «دام» (דָמ) به معنای خون یا از واژه های دیگر، و در روایات یهودی و اسلامی در این مورد چه آمده، و با توجّه به هم خانوادگی دو زبان سامی عربی و عبری، شباهتها و تفاوتهای این روایات چیست؟ بررسی تطبیقی عمدتاً میان متون عبری و عربی انجام شده امّا در مواردی به متون یونانی نیز اشاره شده است.
آدم,اتیمولوژی تطبیقی,زبان عربی,زبان عبری,اشتقاق
https://iaall.iranjournals.ir/article_1207.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_1207_ed425e0ba91f8ef35eeddecf7e84158b.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
5
13
2009
12
18
فرهنگنامه نویسی توصیفی در عربی و فارسی
84
100
AR
سعید
نجفی أسداللهی
از جمله مفاخر ایرانیان در تهیه و تدوین فرهنگ لغت برای زبان قرآن یعنی زبان عربی است! و اساس این کار علمی یعنی «معجمة» یا فرهنگ نویسی از ابتدا بر روش توصیفی بنا نهاده شده بود، یعنی معنی و مفهوم لغات از نوع کاربرد آنها در زبان استخراج میشد و به همین علت امّهات قوامیس یا معجمهای عربی همواره براساس شاهدهای گوناگون – مخصوصاً آنچه مربوط به عصر احتجاج است – نهاده شده، است. در نتیجه در صحت و استحکام این نظریات کمتر شک و تردید راه مییابد. و حال اینکه در مورد زبان فارسی تا قبل از چند دهة اخیر کار مهمی از این قبیل صورت نگرفته بود. از آنجا که میراث مکتوب زبان فارسی در طول بیش از ده قرن شامل انبوهی از آثار منظوم و منثور است که بسیاری از آنها «دست نخورده» باقی مانده است و برای دست یافتن به یک فرهنگنامه یا معجم توصیفی باید در مورد تمامی این متون بررسی و تحقیق شود. عظمت این اقدام و مشکلات عدیدة آن را میتوان حدس زد. در این مقال بدین امر پرداخته شده که به چه طریق میتوان با استفاده از تجربیات در زبان عربی بر این مشکلات فائق آمد!
فرهنگ توصیفی و تجویزی,عصر احتجاج
https://iaall.iranjournals.ir/article_1208.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_1208_661183f4561b39479df5a8cce8667f0a.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
5
13
2009
12
18
سنجش تولیدات علمی گروه زبان وادبیات عربی ایران
102
124
AR
علی باقر
طاهری نیا
مریم
بخشی
ارزیابی کمی و کیفی مقالات علمی-پژوهشی یک حوزه علمی، جایگاه آن را در تولید علم کشور روشن میکند و برنامهریزی و سیاستگذاری را در این زمینه بهینه مینماید. بررسی مقالاتِ حوزه زبان و ادبیات عربی در10 مجله علمی-پژوهشی علوم انسانی از 1382 تا 1386، بیانگر رشد ناموزون سالیانه مقالات عربی و چاپ بیشترین تعداد مقاله، در سال 1384است. سرانه هر عضو هیئت علمی، فقط 46/1 مقاله میباشد. هرچند همکاری گروهی در چاپ مقالات، رشد صعودی داشته، اما نویسندگان تمایل به کارهای انفرادی و حداکثر دو نفره دارند. بررسی دو عنصر کیفی مقالات یعنی: منابع واستنادات، نشان داد که میانگین تعداد منابع مقالات، 25 عدد است که به منابع قدیمی بیش از اندازه، و به منابع نو و مقالات علمی روز به ندرت استناد شده است. پایینترین و بالاترین میزان استناداتِ مقالات این حوزه، صفر و1 است. نبود مجلات تخصصی زبان و ادبیات عربی، حضور دائم برخی نویسندگان مشهوردر این مجلات، قطبی شدن و ظرفیت بسیار محدود چاپ مقاله، شمارگان اندک سالیانه، بیتوجهی به موضوع مهم استناد به مقاله، عدم توازن و تعادل موضوعی، عدم تخصصی نگاری، و عدم وجود سامانه نظارت و ارزیابی مقالات و مجلات، جزء موانع رشد مقالات علمی این حوزه میباشد.
علم سنجی,مقاله,مجله علمی-پژوهشی,گروه زبان و ادبیات عربی
https://iaall.iranjournals.ir/article_1209.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_1209_481a9ab79c42fe7cada201d99b58145e.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
5
13
2009
12
18
قلب در قرآن و ادبیات عرب: حقیقت یا مجاز؟
129
154
AR
یحیی
معروف
قرآن و متون ادبی عرب، نگاهی همه جانبه به قلب و مترادفهایش دارند. پرسش اساسی این است که آیا مقصود از قلب در این متون، همان قلب موجود در سینه است یا منظور، مغز است و قلب در معنای مجازی بهکار رفته است؟ این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش از منظر قرآن کریم و اکتشافات جدید علمی است تا ثابت نماید که لفظ «قلب» در قرآن و ادبیات عرب نه «مجازی» بل «حقیقی» به کار رفته است. شگفت آنکه دانشمندان در سه دهه اخیر ثابت کردهاند که قلب حدود چهل هزار سلول عصبی دارد که اطلاعات را ذخیره میکنند وبه مغز فرمان میدهند. بنابراین، گفتار قرآن و ادب عرب در باره قلب به عنوان جایگاه عشق، هدایت، آرامش، دانش، اسرار، شجاعت، قساوت، گمراهی، کینه و غیره به خوبی قابل اثبات است.
قلب,مغز,حقیقت,مجاز,قرآن,ادبیات عرب
https://iaall.iranjournals.ir/article_1210.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_1210_68e23bd2e821b03fcf2ea15f7b57500a.pdf
انجمن ايراني زبان وادبيات عربي
مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)
23456361
27173461
5
13
2009
12
18
ساختار داستانی و موسیقایی در إرادة الحیاة
154
176
AR
هومن
ناظمیان
دیدگاههای منتقدانة شکلگرایان روس، تحول شگرفی در خوانش ادبی پدید آورد، به گونهای که در تحلیل متن ادبی، خود متن به عنوان مجموعه ای یکپارچه و مستقل در کانون توجه قرار گرفت و عوامل بیرون از متن مانند پدیدآورنده، اوضاع اجتماعی- سیاسی و فرهنگی دورانی که متن در آن شکل گرفته،و... درجة دوم و فرعی تلقی شد.
بررسی ساختار داستانی و ساختار موسیقایی قصیدة «إرادة الحیاة » - اثر شاعر نامدار تونس، <em>ابوالقاسم شابی -</em> در چارچوب رویکرد شکلگرایی نشان میدهد که این قصیده از ساختاری منسجم و یکپارچه برخوردار است و میان اجزاء و ساختارهای آن هماهنگی و انسجام کاملی دیده میشود. شاعر از برخی عناصر داستان برای بیان مفاهیم خود در قالب یک قصه کوتاه بهره برده است ؛ هرچند این ساختار دارای همه عناصر قصه نیست. در ساختار موسیقایی، هماهنگی و توازن آوایی به ویژه تکرار صامتها و مصوتها (واج آرایی، هم آوایی و تکرار واژگان) سهم عمده ای در فرایند برجسته سازی این قصیده دارد
ابوالقاسم الشابی,إرادة الحیاة,شکل گرایی,ساختار داستانی,ساختار موسیقایی
https://iaall.iranjournals.ir/article_1211.html
https://iaall.iranjournals.ir/article_1211_05c5497d2f62903bc9e9bf9c57780740.pdf