علی ضیغمی؛ أمینة سلیمانی؛ رحیم کثیر
دوره 10، شماره 31 ، شهریور 1393، ، صفحه 19-38
چکیده
الجزایر یکی از کشورهای عربی بود که از سلطهی استعمار رنج میبرد که با ایثار و جانفشانی ملت خود توانست از این سلطه رهایی یابد. مقاومت ملت الجزایر، سلاحی رسا، فریادی آتشین و انقلابی باشکوه بود که روح جهاد و از جانگذشتگی را در ملت، بیدار ساخت تا آزادی و استقلال خود را بار دیگر بهدست آورند.
پژوهش پیشرو به بررسی ویژگیهای ...
بیشتر
الجزایر یکی از کشورهای عربی بود که از سلطهی استعمار رنج میبرد که با ایثار و جانفشانی ملت خود توانست از این سلطه رهایی یابد. مقاومت ملت الجزایر، سلاحی رسا، فریادی آتشین و انقلابی باشکوه بود که روح جهاد و از جانگذشتگی را در ملت، بیدار ساخت تا آزادی و استقلال خود را بار دیگر بهدست آورند.
پژوهش پیشرو به بررسی ویژگیهای ادب مقاومت در برابر استعمار در شعر «الربیع بوشامه»، شاعر شهید معاصر الجزایری می‌پردازد تا مؤلفه‌های ادب پایداری را در شعر این شاعر شهید بنمایاند.
از عمده نتایج پژوهش، این است که استعمارگری فرانسه، عامل اصلی ایجاد حرکت مقاومت در شعر الربیع بوشامه است. همچنین وطن، دعوت به جهاد و مبارزه، دعوت به اتحاد، بزرگداشت شهادت و شهید، امید به آزادی، رسواسازی و به چالش کشیدن استعمار و تأکید بر آرمان فلسطین از مهمترین مؤلفه‌های ادب مقاومت در شعر الربیع بوشامه است.
ادبی
دوره 11، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 19-38
چکیده
برخی رمان‌های عربی به دلیل مضامین بلند، ویژگیهای رفیع هنری و شگردهای نویسندگی، جهان‌شمول و نامزد دریافت جایزه نوبل شده‌اند؛ مثل رمان تأمل‌برانگیز و زیبای رامه و التنین اثر ادوار الخراط که شهرتی جهانی دارد و به زبان‌هایی چون انگلیسی نیز ترجمه شده‌است. روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و در آن بر اساس مؤلفه‌های جهانی شدن ادبیات ...
بیشتر
برخی رمان‌های عربی به دلیل مضامین بلند، ویژگیهای رفیع هنری و شگردهای نویسندگی، جهان‌شمول و نامزد دریافت جایزه نوبل شده‌اند؛ مثل رمان تأمل‌برانگیز و زیبای رامه و التنین اثر ادوار الخراط که شهرتی جهانی دارد و به زبان‌هایی چون انگلیسی نیز ترجمه شده‌است. روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و در آن بر اساس مؤلفه‌های جهانی شدن ادبیات از دیدگاه حسام الخطیب، به بررسی رمان رامه و التنین(رامه و اژدها) اثر ادوار الخراط پرداختهایم. گفتنی است که بین ادبیات تطبیقی و جهان‌شمولی پیوند بسیار نزدیکی وجود دارد. چراکه ادبیات تطبیقی به مطالعه ادبیات در آن سوی مرزهای زبانی، فرهنگی و بینرشتهای می‌پردازد؛ آثاری که توانستهاند از مرزهای محدود ملی فراتر رفته و جهانی و جاودانه شوند. نتیجه حاصل از این پژوهش آن است که رمان مزبور، از نظر فرم، محتوا و شگردهای نوین داستاننویسی، معیارهای جهان‌شمولی را دارد. این رمان همچنین اساسیترین مسائل انسانی از قبیل عشق، مرگ، زندگی، و... را مطرح کرده‌است. علاوه بر آن، رابطه رمان با کهنالگوها و اساطیر شرقی به این رمان اهمیت جهانی دادهاست.
ادبی
کبری روشنفکر؛ علی رضا محمد رضایی؛ Masoud Shokry
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 19-36
چکیده
یکی از رمان‌هایی که رنج و مشقت مردم فلسطین را به‌خوبی نشان داده، رمان «الوقائع الغریبة فی اختفاء سعید ابو النحس المتشائل» اثر «امیل حبیبی» است. این رمان با تصویر کردن دگرگونی‌ها و آسیب‌های واردشده بر «مکان» نقش پررنگی در نمایش این رنج ایفا کرده‌است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی نقش مکان و جنبههای ...
بیشتر
یکی از رمان‌هایی که رنج و مشقت مردم فلسطین را به‌خوبی نشان داده، رمان «الوقائع الغریبة فی اختفاء سعید ابو النحس المتشائل» اثر «امیل حبیبی» است. این رمان با تصویر کردن دگرگونی‌ها و آسیب‌های واردشده بر «مکان» نقش پررنگی در نمایش این رنج ایفا کرده‌است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی نقش مکان و جنبههای نمادین آن بررسی شده، و بر این اساس از میان انواع چهارگانة مکان (مکان من، مکان دیگران، مکانهای عمومی، مکان نامحدود) که «یوری لوتمن» تقسیمبندی کرده‌است، دو نوع مکان من و مکان دیگران بررسی خواهد شد. همچنین در این مقاله به دلیل وسعت کار، بررسی گزینشی مکان به جای بررسی کلی مدنظر قرار گرفته‌است. نتایج به این نکتة مهم اشاره دارد که در این دو نوع مکان، نوعی رابطه خود و دیگری مشاهده می‌شود که در مکان نمایان می‌شود: یک طرف این رابطه می‌کوشد تا جنبة موروثی عرب بودن مکان را از آن بزداید و با تسلط بر آن هویت عربی آن را دگرگون سازد و نیز نوع استفاده از مکان را تغییر دهد؛ طرف دیگر رابطه نیز می‌کوشد تا جنبه موروثی عرب بودن مکان را با استفاده از روایت و داستان جاودانه کند تا هویت عربی خود را حفظ نماید.
ادبی
majid mohammadi bayazidi؛ خلیل پروینی؛ کبری روشنفکر
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، ، صفحه 19-38
چکیده
مفهوم عشق در فلسفة اگزیستانسیالیسم با نگاه این فلسفه به دیگری پیوندی ناگسستنی دارد. این فلسفه دیگری را تهدیدی بر سر راه آزادی مطلق می‌داند. ازاین‌رو مرد اگزیستانسیالیستی به زن به عنوان دیگری نگاه می‌کند که قصد تملک و به بند کشیدن او را دارد؛ به همین خاطر او یا به ارتباط‌های عاشقانه تن نمی‌دهد و یا سعی می‌کند استقلال و آزادی خود ...
بیشتر
مفهوم عشق در فلسفة اگزیستانسیالیسم با نگاه این فلسفه به دیگری پیوندی ناگسستنی دارد. این فلسفه دیگری را تهدیدی بر سر راه آزادی مطلق می‌داند. ازاین‌رو مرد اگزیستانسیالیستی به زن به عنوان دیگری نگاه می‌کند که قصد تملک و به بند کشیدن او را دارد؛ به همین خاطر او یا به ارتباط‌های عاشقانه تن نمی‌دهد و یا سعی می‌کند استقلال و آزادی خود را در این‌گونه روابط حفظ کند. مطاع صفدی به عنوان یکی از تأثیرپذیرندهترین رماننویسان عرب از فلسفة اگزیستانسیالیست، به روابط عاشقانه بین زن و مرد در رمان‌های «جیل القدر» و «ثائر محترف»، رنگوبوی اگزیستانسیالیستی بخشیدهاست. این پژوهش در نظر دارد با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی مفهوم عشق و جایگاه زن در آن، در این دو رمان بپردازد. نتایج نشان میدهد که قهرمانان این دو رمان بر اساس نگاهشان به دیگری، نهتنها از عشق ورزیدن به زن ناتوانند، بلکه به ناممکن بودن عشق اعتقاد دارند، به‌طوری‌که آنها عشق را نوعی نزاع بین عاشق و معشوق تصور میکنند و بر استقلال دو طرف در این گونه روابط تأکید میورزند. درنتیجه زن در این نوع روابط، فقط در جسمش خلاصه می‌شود و به یک موضوع جنسی صرف تبدیل می‌گردد.
ادبی
مهدی نودهی؛ عباس گنجعلی
دوره 14، شماره 47 ، شهریور 1397، ، صفحه 19-38
چکیده
اکنون در دوره‌ای قرار داریم که مهمترین شاخصة آن، چالش معرفت‌شناسی است. این، موضوعی است که همواره مورد عنایت و توجه فیلسوفانی چون دکارت، نیچه و مارکس و... بوده‌است. هرکدام از این اندیشمندان، خوانش خاص خود را نسبت به سوژه و ابژه دارند. برخی از آنها گرایش سوژه‌محور و برخی دیگر نیز گرایش ابژه‌محور، در رابطه با انسان و حقیقت دارند. ...
بیشتر
اکنون در دوره‌ای قرار داریم که مهمترین شاخصة آن، چالش معرفت‌شناسی است. این، موضوعی است که همواره مورد عنایت و توجه فیلسوفانی چون دکارت، نیچه و مارکس و... بوده‌است. هرکدام از این اندیشمندان، خوانش خاص خود را نسبت به سوژه و ابژه دارند. برخی از آنها گرایش سوژه‌محور و برخی دیگر نیز گرایش ابژه‌محور، در رابطه با انسان و حقیقت دارند. پرواضح است که دیالکتیک سوژه و ابژه از مفاهیم و مؤلفه‌های بنیادینی است که سابقة آن به موضوعات فیزیک و متافیزیک برمی‌گردد که بین هراکلیتوس، از سوفسطاییان و سقراط، فیلسوف یونانی جریان داشته‌است. از دیگر سو نیز، آدونیس، به عنوان شاعری که بر قالب‌های تصویری و معنایی کلاسیک تاخته، تحت تأثیر برخی از فیلسوفان کلاسیک و مدرن به‌ویژه هراکلیتوس، سارتر و هوسرل قرار گرفته‌است. بر این اساس، این جستار با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی می‌کوشد تا نخست به فلسفة نظری آدونیس بپردازد، سپس محورها و چالش‌های سابجکتیو و آبجکتیو موجود در تجربة شعری وی را برای مخاطب ترسیم کند. همچنین، مهمترین محورهای برخاسته از آن یعنى «اصالت بشر یا خدا»، «حقیقت: استعاره یا حقیقت»، «ارادة معطوف به قدرت» و «شیء‌وارگی یا بنیادگرایی» را بررسی می‌کند. از دیگر سو نیز، با توضیح و تبیین ابعاد اندیشگانی آدونیس، زمینه را برای مخاطب فراهم می‌کند تا بیش‌ازپیش نسبت به این امر آگاهی یابد.
نرگس گنجی؛ مجید صادقی مزیدی
دوره 8، شماره 21 ، بهمن 1390، ، صفحه 21-40
چکیده
مبارزه با سلطۀ استعمار غرب، یکی از مهمترین مسائلی است که شاعران عرب در آغاز عصر جدید به آن پرداختهاند. این پدیدۀ شوم، بسیاری از مناطق عربی را درگیر ساخت و جوامع عرب از جنبههای مختلف سیاسی و اجتماعی و فرهنگی از آن متأثّر شدند؛ به گونهای که برخی شاعران عرب به خاطر مقاومت در برابر استعمار، تبعید یا زندانی شدند و دشواری‌های ...
بیشتر
مبارزه با سلطۀ استعمار غرب، یکی از مهمترین مسائلی است که شاعران عرب در آغاز عصر جدید به آن پرداختهاند. این پدیدۀ شوم، بسیاری از مناطق عربی را درگیر ساخت و جوامع عرب از جنبههای مختلف سیاسی و اجتماعی و فرهنگی از آن متأثّر شدند؛ به گونهای که برخی شاعران عرب به خاطر مقاومت در برابر استعمار، تبعید یا زندانی شدند و دشواری‌های فراوانی تحمل کردند. یکی از این شاعران، محمود سامی بارودی است که مدت هفده سال در سرندیب در تبعید به سر برد و آثار این دورۀ تبعید در محتوا، الفاظ و سبک شعر او آشکار است.
شعر مبتنی بر فخر و حماسه از ویژگیهای اساسی ادبیات بارودی است. کثرت و تنوع اشعار میهنی این شاعر به گونهای است که میتوان شعر نوستالوژیک و شعر سیاسی وی را به عنوان دو گونۀ مستقل ادبی به شمار آورد. در شعر غربت، شاعر پایبند به عاطفهای صادقانه است که چون خطی مشترک اشعار او را به هم پیوند میدهد. از ویژگیهای شعر بارودی طولانی شدن اشعار، وحدت انداموارۀ شعر، تنوع موضوعات، صداقت، تکرار و روانی عبارات است.
پژوهشگر در این مقاله به بررسی اشعار این شاعر با رویکرد تحلیل محتوا پرداخته است تا جلوههای گوناگون غربت و دلتنگی را در شعر بارودی، نمایان سازد و تأثیر تبعید و دوری از وطن را در اندیشۀ شاعر و درونمایههای شعرش بیان کند.
قادر قادری
دوره 9، شماره 29 ، اسفند 1392، ، صفحه 21-45
چکیده
چکیده:
قرآن کریم در سطح بسیار بالایی از سبکهای بیانی گوناگون بهره جسته است؛ طوریکه در ادبیات عرب پیش از نزول قرآن، چنین چیزی وجود نداشته است. همین امر، سبب شده است که این کتاب آسمانی از نظر اسلوب و بیان، معجزه باشد و کسی نتواند با آن رقابت کند. ازجمله سبکهای مذکور، میتوان از صورتهای ترکیبی و تمثیل و استعارههایی یاد کرد ...
بیشتر
چکیده:
قرآن کریم در سطح بسیار بالایی از سبکهای بیانی گوناگون بهره جسته است؛ طوریکه در ادبیات عرب پیش از نزول قرآن، چنین چیزی وجود نداشته است. همین امر، سبب شده است که این کتاب آسمانی از نظر اسلوب و بیان، معجزه باشد و کسی نتواند با آن رقابت کند. ازجمله سبکهای مذکور، میتوان از صورتهای ترکیبی و تمثیل و استعارههایی یاد کرد که قرآن کریم بهصورت وافر در راستای تبیین معانی و رسالت خود و نیز بهمنظور نزدیکساختن موضوع به ذهن و ادراک مخاطب از آنها استفاده کرده است. در این پژوهش، جایگاه استعاره‌ی تمثیلیه و سبکهای به‌کارگیری آن در قرآن و نیز نقش آن در تفهیم مطالب و تقریب موضوعات مهم و حیاتی به ذهن مخاطب، مورد کنکاش و مباحثه قرار گرفته و این نتیجه، حاصل شده که استعاره‌ی تمثیلیه در قرآن به سبکهای مختلفی ازجمله تقدیم و تأخیر، تعریف و تنکیر، تأکید، تکرار، استفهام و امر، بهکار رفته و به‌کارگیری این سبکها، تصویری بسیار شفاف از معنای مورد نظر را به مخاطب ارائه داده است.
ادبی
دوره 11، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 21-42
چکیده
این مقاله دربارة حسن بن هانی ملقب به ابونواس، یکی از نام‌آورانِ مدرسه شعری عرب در حوزة آفرینش‌های ادبی و ابداعات شورشگرانه بر ضد میراث کهن ادب عربی است؛ کسی که یکی از دو پرچم‌دار عمدة جریان نوگرای عصر عباسی بشمار می‌رود. در شعر ابونواس روحیات هواپرستی و حس ملی‌گرایی به هم آمیخته‌است. اما در واپسین سالیان حیاتش به زهد و گوشه‌نشینی ...
بیشتر
این مقاله دربارة حسن بن هانی ملقب به ابونواس، یکی از نام‌آورانِ مدرسه شعری عرب در حوزة آفرینش‌های ادبی و ابداعات شورشگرانه بر ضد میراث کهن ادب عربی است؛ کسی که یکی از دو پرچم‌دار عمدة جریان نوگرای عصر عباسی بشمار می‌رود. در شعر ابونواس روحیات هواپرستی و حس ملی‌گرایی به هم آمیخته‌است. اما در واپسین سالیان حیاتش به زهد و گوشه‌نشینی روی آورده و اشعاری در زهد و معانی زاهدانه سروده که نشانگر روح لطیف و حقیقت‌گرا و هنرجوی اوست. در این پژوهش بر آنیم تا زهدیات او را بر اساس رویکرد سبک‌شناسانه در پنج سطح: آوایی، نحوی، واژگانی، معناشناسانه، و اندیشه‌ای بررسی کنیم. نتایج بحث نشان میدهد که شاعر در حوزة آوایی، بحر‌هایی را برگزیده که با معانی حزن‌انگیز درونش متناسب بوده، و گه‌گاه قالب‌هایی اختراع کرده که بسیار نزدیک به موشحات اندلسی است. در سطح نحوی نیز کلامش تلفیقی از اسلوب‌های خبری و انشایی است که از چالش مستمر درون او حکایت می‌کند. در سطح واژگانی الفاظ شعری او لطیف و معانیش سهل و استوار است و در سطح معناشناسانه از صورتهای فنی گوناگون مانند تشبیه و استعاره و کنایه مدد جسته‌است. در سطح اندیشه‌ای نیز وحدت موضوع و ثبات اندیشه دارد و موضوعات عمده‌ای چون: یادآوری مرگ، ملامت نفس، مذمت دنیا و توبة صادقانه در قصاید او دیده می‌شود.
ادبی
دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 21-42
چکیده
نخستین تلاش‌های روایت‌شناسان برای تدوین قانونی ثابت برای بررسی قصه‌ها از زمان ارسطو آغاز شد و سرانجام در قرن بیستم، با ظهور فرمالیست‌ها گسترش یافت و شکل قانونمند و سازمان‌یافته‌ای پیدا کرد. ولادیمیر پراپ، از نخستین کسانی است که پس از تلاش‌های فراوان برای بررسی قصه‌ها و الگوی حاکم بر آنها توانست عناصر ثابت در ساختار قصه‌ها را ...
بیشتر
نخستین تلاش‌های روایت‌شناسان برای تدوین قانونی ثابت برای بررسی قصه‌ها از زمان ارسطو آغاز شد و سرانجام در قرن بیستم، با ظهور فرمالیست‌ها گسترش یافت و شکل قانونمند و سازمان‌یافته‌ای پیدا کرد. ولادیمیر پراپ، از نخستین کسانی است که پس از تلاش‌های فراوان برای بررسی قصه‌ها و الگوی حاکم بر آنها توانست عناصر ثابت در ساختار قصه‌ها را شناسایی و ارائه کند. بر اساس نظر پراپ، قصه‌های پریان از نظر قهرمانان و عملکردشان به‌رغم تنوع ظاهری، یگانگی و انسجام ساختاری دارند و همه کارکرد آنها به 31 کارکرد محدود می‌شود. یافته‌های او، سرمشق بسیاری از منتقدان و پژوهشگران ادبی در تحلیل داستان قرار گرفت و بسیاری از محققان عرب نیز از شیوة پراپ در آثار و پژوهش‌های خود بهره بردند. یکی از نویسندگانی که از روش پراپ تأثیر پذیرفت، نجیب محفوظ است. او در آثارش از عناصر فرهنگ عربی در کنار اَشکال فرهنگ غربی بهره برده‌است. ازآنجایی‌که میان ساختار رمان عبث الاقدار و قصه‌های پریان وجوه مشترکی وجود دارد، این پژوهش می‌کوشد تا این روایت را با هدف ارزیابی کارایی و قابلیت الگوی پراپ در تحلیل ریخت‌شناسانة این روایت، تحلیل و بررسی کند. نتایج به‌دست‌آمده نشان میدهد این رمان با دستاورد پراپ همخوانی دارد؛ اما در عبث الاقدار برخلاف تکثر و تنوع ظاهری، تعداد عملکردها محدود و توالی آنها بسیار به هم شبیه است و درمجموع میتوان گفت روایت عبث الاقدار و افسانه‌های پریان، ساختار واحدی دارند.
ادبی
عیسی متقی زاده؛ فرامرز میرزائی؛ یعقوبعلی آقاعلی پور
دوره 13، شماره 42 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 21-42
چکیده
ساخت‌های نحوی در زبان عربی ساختارهای متعددی دارد. گاهی به صورت مفرد می‌آید به‌طوری‌که شکل و ساختار اساسی آن تغییر نمی‌کند. گاهی نیز به شیوه‌های دیگری می‌آید که در ساختارهای ترکیبی مانند ساختار انشایی، انشایی در مفهوم خبری و برعکس، تکرار سبک، حذف اجزاء، ساختار اسمیه و فعلیه نمود می‌یابد. این پژوهش به بررسی ساختار نحوی، معنایی ...
بیشتر
ساخت‌های نحوی در زبان عربی ساختارهای متعددی دارد. گاهی به صورت مفرد می‌آید به‌طوری‌که شکل و ساختار اساسی آن تغییر نمی‌کند. گاهی نیز به شیوه‌های دیگری می‌آید که در ساختارهای ترکیبی مانند ساختار انشایی، انشایی در مفهوم خبری و برعکس، تکرار سبک، حذف اجزاء، ساختار اسمیه و فعلیه نمود می‌یابد. این پژوهش به بررسی ساختار نحوی، معنایی و آماری داستان «پلنگ‌ها در روز دهم» اثر زکریا تامر می‌پردازد. آنچه در این پژوهش مهم است بررسی پدیده‌های نحوی و برخی از فروع آن برای شفاف‌سازی معانی نحوی و بلاغی است، ضمن آنکه روش‌های ادای معنا نیز از یکدیگر متمایز می‌شود و از این طریق مخاطب به معنای درست هدایت می‌گردد. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و برمبنای بررسی ساخت‌های نحوی در نمونة مورد پژوهش است. برخی از نتایج پژوهش حاکی از آن است که بیشتر ساخت‌های استفهام در داستان از معنای اصلی خود خارج شده و در معنای بلاغی به کار رفته‌اند؛ همان‌طور که جملة فعلیه بیشتر از جملة اسمیه مورد استفاده قرار گرفته‌است؛ به‌طوری‌که جملة فعلیه 214 بار در این داستان آمده‌است، درحالی‌که تنها 39 بار از جملة اسمیه استفاده شده‌است. این نسبتِ زیاد تکرار جملات فعلیه در داستان، عاملی اساسی در پویایی است و دیالکتیک متنِ داستان را پرحرارت‌تر و فعال‌تر می‌کند.
ادبی
روح اله نصیری
دوره 13، شماره 45 ، اسفند 1396، ، صفحه 21-38
چکیده
در رمان «عمالقة الشمال» رابطة تنش‌آلودی بین مردم مسلمان نیجریه (من) با بیگانگان (دیگری) وجود دارد. عنوان این رمان و اسم شخصیت‌های آن با نشانه‌های رمزی و دلالت‌های صوتی، معنایی و کارکردی خود بیانگر گرایش فکری نجیب الکیلانی هستند. در پژوهش‌های نشانه‌شناختی، عنوان رمان و شخصیت‌ها اهمیت ویژه‌ای دارند؛ چرا که در فهم محتوای رمان ...
بیشتر
در رمان «عمالقة الشمال» رابطة تنش‌آلودی بین مردم مسلمان نیجریه (من) با بیگانگان (دیگری) وجود دارد. عنوان این رمان و اسم شخصیت‌های آن با نشانه‌های رمزی و دلالت‌های صوتی، معنایی و کارکردی خود بیانگر گرایش فکری نجیب الکیلانی هستند. در پژوهش‌های نشانه‌شناختی، عنوان رمان و شخصیت‌ها اهمیت ویژه‌ای دارند؛ چرا که در فهم محتوای رمان و شناخت دلالت‌های معنایی آن تأثیر میگذارند. ازاین‌رو در مقالة حاضر با استفاده از روش‌های نشانه‌شناختی، اجتماعی و تطبیقی؛ ویژگیهای عنوان و شخصیت‌های رمان «عمالقة الشمال» از لحاظ معنایی، صوتی و کارکردی مورد بررسی قرار گرفت تا دلالت‌های نشانهای آنها مشخص شود. در نهایت مشخص شد عنوان رمان به صورت هدفمند انتخاب شده‌است و نشانههایی از محتوای رمان را با خود به همراه دارد. همچنین اسم شخصیت‌ها با دلالت‌های صوتی، تصویری و کارکردی القاکنندة طیفی از معانی و مدلولهای متفاوت ـ از معانی اسلامی تا نشانه‌های استعماری ـ است.
ادبی
فرهاد رجبی؛ شهرام دلشاد؛ مقصود بخشش
دوره 14، شماره 46 ، خرداد 1397، ، صفحه 21-38
چکیده
رمان معاصر عربی بسیاری از سوژه‌های خود را وام‌دار داستان‌های فولکلور، افسانه‌ها، اساطیر و رویدادهای تاریخی است. داستان‌های هزار و یک شب، به عنوان یکی از این عناصر، نقش برجسته‌ای در این میان دارد و رمان‌های زیادی در اثر اقتباس، تقلید و یا الهام از آنها پدید آمده‌است که رمان مشهور رمل المایة از واسینی الأعرج از جملة آن‌هاست. ...
بیشتر
رمان معاصر عربی بسیاری از سوژه‌های خود را وام‌دار داستان‌های فولکلور، افسانه‌ها، اساطیر و رویدادهای تاریخی است. داستان‌های هزار و یک شب، به عنوان یکی از این عناصر، نقش برجسته‌ای در این میان دارد و رمان‌های زیادی در اثر اقتباس، تقلید و یا الهام از آنها پدید آمده‌است که رمان مشهور رمل المایة از واسینی الأعرج از جملة آن‌هاست. پژوهش حاضر در تلاش است در پرتو رویکرد «دریافت»، به بررسی این رمان بپردازد تا همگونی‌ها و ناهمگونی‌های بین رمان و افسانة هزار و یک شب را وارسی کند و دیدگاه یا خوانش‌های متفاوت رمان‌نویس را در ورای این زمینه‌های همگون و ناهمگون ارزیابی نماید. نتیجة پژوهش نشان میدهد واسینی با به‌کارگیری برخی عناصر ساختاری هزار و یک شب، فقط بر چهارچوب ساختاری یا محتوایی آن اکتفا نکرده و در اثر خود، تغییرات فراوانی را برحسب اندیشه و سبک شخصی پدید آورده‌است؛ ازاین‌رو، ساختار و محتوایی متفاوت از متن مبدأ پدید آورده و رمان را با قضایا و جریان‌های امروزی هماهنگ نموده‌است. واسینی به جای مصالحه با حکّام ظالم، به مناقشه و مقابله با آنها برخاسته و شهرزاد را از این حیث به باد انتقاد می‌گیرد. او حتی تاریخ‌نگارانی را که به جریان آزادی‌خواهی و مبارزه‌طلبی کمک نکرده‌اند، مورد انکار قرار میدهد.
ادبی
جابر سوسونی؛ مهدی مسبوق؛ فرامرز میرزایی
دوره 14، شماره 49 ، اسفند 1397، ، صفحه 21-40
چکیده
زمان روایت، کلید فهم کارهای نوین ادبی و ابزار کشف دلالت آن شده‌است و نقش مؤثری در فرایند شکل‌گیری درونمایة داستان‌های کوتاه امروزی ایفا می‌کند. پژوهش حاضر می‌کوشد انواع زمان روایی را در داستان کوتاه «الخطوبه» بهاء طاهر، براساس نظریة ژرار ژنت و با تکیه بر شیوة توصیفی ـ تحلیلی بررسی نماید و نقش آن را در فرایند تولید درونمایة ...
بیشتر
زمان روایت، کلید فهم کارهای نوین ادبی و ابزار کشف دلالت آن شده‌است و نقش مؤثری در فرایند شکل‌گیری درونمایة داستان‌های کوتاه امروزی ایفا می‌کند. پژوهش حاضر می‌کوشد انواع زمان روایی را در داستان کوتاه «الخطوبه» بهاء طاهر، براساس نظریة ژرار ژنت و با تکیه بر شیوة توصیفی ـ تحلیلی بررسی نماید و نقش آن را در فرایند تولید درونمایة این داستان تبیین کند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که میان انواع زمان روایی و دیدگاه نویسنده در بیان اندیشه و احساس خود، رابطة عمیقی وجود دارد و میتوان مراحل پرورش درونمایة این داستان را در سه محور رؤیا، قدرت و مرگ رؤیا دستهبندی نمود. بهاء طاهر این محورهای سهگانه را با دقت و دوراندیشی پرورش میدهد، به‌طوری‌که در به‌کارگیری و پرداخت زمان روایی در راستای خلق درونمایه، مهندسی پیشرفتهای را از وی شاهدیم. توزیع نقشها میان تکنیکهای درنگ، صحنه و تکرار، و مهارت او در انتقال میان درنگ و صحنه در متن داستان، روایت را پیش برده، درونمایة آن را پرورش میدهد. تکنیکهای صحنه، درنگ توصیفی و تکرار بر متن غالب بوده، آیندهنگری و خلاصه در فرایند پرورش درونمایه داستان، نقش برجسته‌ای ایفا می‌کند.
ساجد زارع؛ حسین کیانی؛ علی اصغر کارگر
دوره 15، شماره 50 ، خرداد 1398، ، صفحه 21-40
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی چگونگی نمود پدیده‌های جنسیت، مراحل سنی و طبقه اجتماعی در 3 کتاب درسی زبان عربی پرداخته که وزارت آموزش‌وپرورش ایران برای دانش‌آموزان دورة متوسطه اول در طول چند سال اخیر طراحی و تألیف نموده‌است. بررسی جنسیت، سن و طبقه اجتماعی در این کتاب‌های درسی بدین دلیل صورت گرفته که معلمان و دانش‌آموزان در معرض بسیاری از ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی چگونگی نمود پدیده‌های جنسیت، مراحل سنی و طبقه اجتماعی در 3 کتاب درسی زبان عربی پرداخته که وزارت آموزش‌وپرورش ایران برای دانش‌آموزان دورة متوسطه اول در طول چند سال اخیر طراحی و تألیف نموده‌است. بررسی جنسیت، سن و طبقه اجتماعی در این کتاب‌های درسی بدین دلیل صورت گرفته که معلمان و دانش‌آموزان در معرض بسیاری از واژگان، تصاویر و شکلهایی هستند که تأثیر بسیاری روی شناخت و جهانبینی ایشان دارد. ازاین‌رو، در این جستار با به‌کارگیری سیاهة جامعه‌شناختی «کانینج ورث» (1995م) پس از استخراج کلمات و تصاویر مرتبط با موضوع، کتاب‌های مذکور بررسی شد. نتایج پژوهش نشان میدهد میزان پراکندگی جنسیت مذکر و مؤنث در مواد دیداری و نوشتاریِ سه کتاب به شکل همگن صورت گرفته و چنین مینمایاند که به زنان در زمینه‌های مختلفِ پرداختهشده در کتاب ازجمله شغل و جایگاه اجتماعی، ارزشی همچون مردان بخشیده شده‌است. همچنین بیشتر تصاویر نمایانگر طبقة اجتماعی متوسط است و کیفیت نمود سن و طبقه اجتماعی با فرهنگ ایرانی و مراحل سنی دانش‌آموزان متناسب و همسو است؛ چراکه بیشتر تصاویر و شکلها مرحله نوجوانی را نشان میدهد.
یوسف نظری؛ دانش محمدی
دوره 15، شماره 53 ، اسفند 1398، ، صفحه 21-42
چکیده
در چند دهه اخیر کوشش‌های فراوانی به منظور بررسی انگیزه‌های فراگیران زبان‌های خارجی انجام شده است. چرا که دانستن انگیزه‌های یادگیری زبان، جزء ارکان اصلی طراحی روش‌ها و سرفصل‌های درسی محسوب می‌شود. شناخت انگیزه‌های فراگیران کمک شایانی به برنامه‌ریزان درسی، نویسندگان کتب آموزشی و مدرسان می‌کند تا روش‌ها وتکنیک‌های خود را هر ...
بیشتر
در چند دهه اخیر کوشش‌های فراوانی به منظور بررسی انگیزه‌های فراگیران زبان‌های خارجی انجام شده است. چرا که دانستن انگیزه‌های یادگیری زبان، جزء ارکان اصلی طراحی روش‌ها و سرفصل‌های درسی محسوب می‌شود. شناخت انگیزه‌های فراگیران کمک شایانی به برنامه‌ریزان درسی، نویسندگان کتب آموزشی و مدرسان می‌کند تا روش‌ها وتکنیک‌های خود را هر چه بیشتر با مقتضیات جدید هماهنگ سازند. بر همین اساس پژوهش حاضر کوشیده تا به بررسی انگیزه‌های فراگیران یکی از مراکز آموزش زبان عربی به غیر عربی‌زبانان در کویت بپردازد. داده‌های این پژوهش به صورت پیمایشی و بوسیله پرسشنامه LLOS-IEA که ویژه سنجش انگیزه‌های یادگیری زبان خارجی است جمع‌آوری شده و در برنامه SPSS پردازش شده است. داده‌های پژوهش مربوط به سال تحصیلی 2018/2019 مرکز آموزش‌های زبان دانشگاه کویت است. جامعه پژوهش، فراگیران زبان عربی این مرکز است و نمونه آماری آن را 62 دانشجو که سن آنها بین 19 تا 28 سال است و از 27 کشور مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی هستند تشکیل میدهد. این پژوهش نشان داد که میانگین «بی‌انگیزشی» در این جامعه آماری بسیار پایین است که این نشان از انگیزه بالای فراگیران دارد. مقایسه میان میانگین انگیزه‌های بیرونی و درونی حاکی از این است که انگیزه‌های فراگیران بیش از آن که بیرونی باشد درونی است. از طرف دیگر آزمون‌های آماری رابطه معناداری میان متغیرهای جنسیت و رشته دانشگاهی با دو نوع انگیزه نشان نداد. اما میان منطقه جغرافیایی فراگیر و انگیزه‌های بیرونی رابطه معناداری وجود دارد.
علیرضا روستایی؛ علی اصغر روان‌شاد؛ وصال میمندی؛ علی بیانلو
دوره 17، شماره 58 ، خرداد 1400، ، صفحه 21-42
چکیده
انسجام آوايی از گذر نظم موجود در صفات حروف کلمات نمایان می‌گردد، به‌گونهای‌که با مفهوم برداشت شده از متن سازگاری دارد. از اين رو، بررسی هماهنگیهای صوتی در قرآن کریم با هدف کشف زیبایی‌های ساختاری و زبانی این کتاب آسمانی همواره کانون توجّه پژوهشگران بوده است؛ چرا که واکاوی و تبیین این زیبایی‌ها، از جنبههای اعجاز هنری قرآن ...
بیشتر
انسجام آوايی از گذر نظم موجود در صفات حروف کلمات نمایان می‌گردد، به‌گونهای‌که با مفهوم برداشت شده از متن سازگاری دارد. از اين رو، بررسی هماهنگیهای صوتی در قرآن کریم با هدف کشف زیبایی‌های ساختاری و زبانی این کتاب آسمانی همواره کانون توجّه پژوهشگران بوده است؛ چرا که واکاوی و تبیین این زیبایی‌ها، از جنبههای اعجاز هنری قرآن پرده برمی‌دارد. یکی از وجوه اعجاز قرآن کریم، ساختار موسیقایی آن است که مهمترین سطح در بررسی سبک‌شناسی و نخستین محور برای ورود به دنیای متن آیات، سبک و فضای آن به شمار می‌رود؛ چرا که پیوند میان موسیقی و مفهوم، منجر به رساندن بهتر مضمون به مخاطب و برانگیختن احساسات وی می‌گردد. بر این اساس، پژوهش حاضر، سعی دارد سطح آوایی سوره ابراهیم (ع) بر اساس روش توصیفی - تحلیلی و آماری مورد تحليل و بررسی قرار دهد. نتیجه پژوهش، بیانگر پیوند میان معنی و موسیقی حروف این سوره در پیش روی مخاطب است؛ زیرا زمانی‌که بافت زبانی آیه در صدد القای مفاهیمی باشد که بیان آنها نیازمند به شدّت و قوّت است، واژگانی انتخاب شده که موسیقی حروف بکار رفته در آن، همراه با شدّت و قوّت است. امّا هنگامی که سیاق آیه در پی بیان مفاهیمی همچون حسّ آرامش و اطمینان به مخاطب باشد، در می‌یابیم که گزينش واژگان به‌صورتی است که کاربست حروف بیواک و سايشی و حروف ما بين شدّت و رخاوت در آن نمود بیشتری دارد. بنابراین، موسیقی حاصل از ویژگیهای حروف از نظر جهر، همس، شدّت، رخاوت و چگونگی ترازبندی آنها در متن آیه از جمله ویژگیهای معجزه‌آسای قرآن کریم است، به‌طوری‌که همه این ویژگی‌ها با فضایی که این موسیقی در آن جریان دارد، هماهنگ است.
علی پیرانی شال؛ احمد امیدوار
دوره 5، شماره 12 ، مهر 1388، ، صفحه 23-40
چکیده
حافظ ابراهیم «شاعر نیل» از شعرای مشهور مصر است. وی دراشعار اجتماعی خویش متأثر از شیخ محمدعبده بود. این تاثیرات در زمینه‌های سیاست، تربیت و تعلیم و دفاع از زن و حقوق وی خودنمایی می‌کند. در زمینه سیاست، وی همانند عبده، به نظریه اصلاح و اعتراض دور از افراط معتقد است و در اشعار خویش راه سازش با انگلیسی‌ها به خصوص لورد کرومر را ...
بیشتر
حافظ ابراهیم «شاعر نیل» از شعرای مشهور مصر است. وی دراشعار اجتماعی خویش متأثر از شیخ محمدعبده بود. این تاثیرات در زمینه‌های سیاست، تربیت و تعلیم و دفاع از زن و حقوق وی خودنمایی می‌کند. در زمینه سیاست، وی همانند عبده، به نظریه اصلاح و اعتراض دور از افراط معتقد است و در اشعار خویش راه سازش با انگلیسی‌ها به خصوص لورد کرومر را در پیش می‌گیرد و اگر به آنها اعتراضی می‌کند همراه با نوعی چرب زبانی است. مرگ شیخ بر این رویه تاثیر میگذارد لذا بر انگلیسی‌ها میتازد .وی بزرگترین مصیبت جامعه را فساد اخلاق و جهل مردم می‌داند و نخستین امر ضروری برای پیشرفت جامعه در نظر او کسب علم و تزکیه نفس است و پرورش را مقدم بر آموزش می‌داند، و خواستار حق آموزش زنان است و معتقد است که اصلاح آنان اصلاح جامعه است؛ ولی زنان را ملزم به امور خانه داری می‌داند و مخالف در قید و بند کردن افراطی زنان است و همچون شیخ روبند را رد می کند و آن را از امور شرعی نمیداند.
ابراهیم زارعی فر
دوره 3، شماره 7 ، مرداد 1386، ، صفحه 23-39
چکیده
موسیقى یکى ازمهم‌ترین عناصرتشکیل دهنده شعراست؛ براین اساس، بسیارى ازشاعران به انتخاب وزن و واژه هاى آهنگین اهتمام ویژه اى ورزیده‌اند. حافظ ابراهیم از جمله شاعرانى است که به این امر نگاهى ویژه دارد. دراین مقاله به بررسى موسیقى شعر اجتماعى این شاعر معاصر پرداخته شده وموسیقى ظاهرى(شنیدارى) و معنوى آن مورد بررسى قرار گرفته است. این ...
بیشتر
موسیقى یکى ازمهم‌ترین عناصرتشکیل دهنده شعراست؛ براین اساس، بسیارى ازشاعران به انتخاب وزن و واژه هاى آهنگین اهتمام ویژه اى ورزیده‌اند. حافظ ابراهیم از جمله شاعرانى است که به این امر نگاهى ویژه دارد. دراین مقاله به بررسى موسیقى شعر اجتماعى این شاعر معاصر پرداخته شده وموسیقى ظاهرى(شنیدارى) و معنوى آن مورد بررسى قرار گرفته است. این شاعر درانتخاب اوزان شعرى هماهنگ با موضوع موفق است، واز واژه هاى آهنگین مناسب با محتواى شعر خودنیزبه نیکى بهره برده است. او همچنین در موسیقى معنوى که از آرایههاى معنوى حاصل مىشود، موفق است.
وحید سبزیان پور
دوره 2، شماره 5 ، تیر 1385، ، صفحه 23-444
رقیه رستم پور؛ مینا پیغامی
دوره 8، شماره 25 ، بهمن 1391، ، صفحه 23-45
چکیده
الملّخص
عرف الشاعر الفلسطینی المعاصر سمیح القاسم بأشعاره السیاسیة أثناء مراحل الإنتاج الشعری و هو أحد من ثالوث المقاومة الفلسطینیة التی تألق نجمه الشعری فی سماء الأدب فترة من الزمن؛ إلا أنّ المتأمل فی تجربته الشعریة یواجه تغییراً ملحوظاً فیما نظمه قبل حرب 1967م و ما أنتجه بعدها. حیث إن خطاب الشاعر یتحول بتغییر الظروف السیاسیة ...
بیشتر
الملّخص
عرف الشاعر الفلسطینی المعاصر سمیح القاسم بأشعاره السیاسیة أثناء مراحل الإنتاج الشعری و هو أحد من ثالوث المقاومة الفلسطینیة التی تألق نجمه الشعری فی سماء الأدب فترة من الزمن؛ إلا أنّ المتأمل فی تجربته الشعریة یواجه تغییراً ملحوظاً فیما نظمه قبل حرب 1967م و ما أنتجه بعدها. حیث إن خطاب الشاعر یتحول بتغییر الظروف السیاسیة التی تسود العالم العربی بعد الحرب. و هذا الأمر أدی إلی وجود الآراء المختلفة المتناقضة إلی حد ما، حول إتجاهه السیاسی.
و نظراً لمکانة الدراسات اللسانیة (منها تحلیل الخطاب) کمنهج لتحلیل النص الأدبی من جهة و أهمیة الکشف عن إتجاه الشاعر و أفکاره من جهة أخری، یستهدف المقال إستخدام تحلیل الخطاب و تطبیقه علی النماذج الشعریة لسمیح قبل الحرب و بعدها و یترکز علی المستوی الصرفی فی قصائد من دیوان "مواکب الشمس" لقبل الحرب و من دیوان "لا أستأذن أحدا" لبعد الحرب حتی یکشف عما یسمی فکرة الشاعر أو إیدئولوجیته علی أساس الإحصائیات الصرفیة فی الأفعال المستخدمة فی الأشعار المنشودة للفترتین و یتطرق إلی أبواب الأفعال الموجودة و أزمنتها فی إطار المنهج الوصفی التحلیلی حتی یوصلنا إلی کیفیة تغییر إتجاهه السیاسی مؤکداً علی التزام الحیاد و علی أساس ما یوجد فی أشعاره.
حسین شمس آبادی؛ عبدالباسط عرب یوسف آبادی؛ صدیقة بزرک‌نیا
دوره 9، شماره 28 ، آذر 1392، ، صفحه 23-38
چکیده
ملخّص:
إن القضیة الفلسطینیة قضیة شعب یجاهد فی سبیل تحریر أرضه وإعادة الحریة إلی وطنه وطرد الغاصبین من بیته، وهی من الموضوعات الجوهریة التی شغلت بال الأدباء العرب وخاصة المسرحیین، فراحوا یسجّلون حضورهم السیاسی من خلال إنتاجاتهم الأدبیة متحدثین عن مأساة الشعب الفلسطینی وقضیة الأرض. یشیر تاریخ تطور المسرحیة العربیة إلى وجود موقف ...
بیشتر
ملخّص:
إن القضیة الفلسطینیة قضیة شعب یجاهد فی سبیل تحریر أرضه وإعادة الحریة إلی وطنه وطرد الغاصبین من بیته، وهی من الموضوعات الجوهریة التی شغلت بال الأدباء العرب وخاصة المسرحیین، فراحوا یسجّلون حضورهم السیاسی من خلال إنتاجاتهم الأدبیة متحدثین عن مأساة الشعب الفلسطینی وقضیة الأرض. یشیر تاریخ تطور المسرحیة العربیة إلى وجود موقف لها من القضیة الفلسطینیة، فقد بدت المسرحیة العربیة فی طور نشأتها حتى الآن متآلفة مع القضیة من خلال ترکیزها على تصویر اضطهاد الشعب الفلسطینی وظلم الصهاینة والإنکلیز لهم. من المسرحیین الذین جعلوا القضیة همَّهم الأول «علی عُقلة عُرسان» الکاتب والناقد المسرحی السوری الذی کانت القضیة –على حدّ قوله- مرکز النبض وأهم الموضوعات التی یدور حولها إنتاجه. مسرحیةُ «فلسطینیات» لعُرسان رکزّت علی نکبةِ فلسطین هذه الکارثةِ الکبرى فی حیاة الأمة الإسلامیة وهذه الدراسة تسعی أن تحلل تجلیات القضیة فی المسرحیة. بالقراءة والتدقیق فی عناصر المسرحیة من الشخوص والحوارات والفضاء وغیرها یبدو موضوعها الرئیسی وهو التعبیر عن الظلم الذی مارسه الیهود والإنکلیز فی حق الفلسطینیین، وأبعادها الفرعیة کالدعوة إلی الثورة والمقاومة، وتصویر حرب 1948م والانتفاضات والخیام وتشرد الشعب الفلسطینی وتصویر المرأة المناضلة. تؤکد هذه المسرحیة من البدایة إلی النهایة علی أن المقاومة هی الحل الأمثل وأن بقیة الحلول خلّابة وإنما تعنی المماطلة والاستسلام.
عبدالغانی خشه
دوره 11، شماره 35 ، شهریور 1394، ، صفحه 23-39
چکیده
طرح روی جلد، در گذشته، عمدتاً برای حفاظت از صفحات و محتوای کتاب به کار می‌رفت، اکنون اما طرح روی جلد بنابر میزان انطباق و بیانگری‌اش از متن، کارکردی فراتر از گذشته پیدا کرده‌است.
بر این اساس، اگر نگاهی به طرح روی جلد مجموعه شعر (أنطق علی الهوی) سروده شاعر صوفی مسلک الجزایری، عبدالله حمادی (انتشارات دارالألمعیة، قسنطینه،2011) بیفکنیم، ...
بیشتر
طرح روی جلد، در گذشته، عمدتاً برای حفاظت از صفحات و محتوای کتاب به کار می‌رفت، اکنون اما طرح روی جلد بنابر میزان انطباق و بیانگری‌اش از متن، کارکردی فراتر از گذشته پیدا کرده‌است.
بر این اساس، اگر نگاهی به طرح روی جلد مجموعه شعر (أنطق علی الهوی) سروده شاعر صوفی مسلک الجزایری، عبدالله حمادی (انتشارات دارالألمعیة، قسنطینه،2011) بیفکنیم، عناصر بصریِ طرح، بهروشنی گویای سلوک عرفانی شاعر و احوالات درونی او هستند.
در این نوشتار نشانه‌های پیدا و پنهان طرح روی جلد این مجموعه شعری را به عنوان عناصر بسترساز برای ورود به متن بررسی میکنیم.
ادبی
سید حسین مرعشی
دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 23-46
چکیده
اخوانیات ازجمله اشعار رایج در دورة زندی به شمار می‌آید. از مشهورترین نمونه‌های شعر اخوانی مراسلات شعری است که بین طبیب اصفهانی و هاتف اصفهانی وجود داشته‌است. از مجموع اشعار عربی‌ای که طبیب اصفهانی از شیراز برای هاتف در اصفهان ارسال کرده، سه قصیده بر جای مانده، این در حالی است که از قصیده‌های ارسالی هاتف برای طبیب تنها یک قصیده ...
بیشتر
اخوانیات ازجمله اشعار رایج در دورة زندی به شمار می‌آید. از مشهورترین نمونه‌های شعر اخوانی مراسلات شعری است که بین طبیب اصفهانی و هاتف اصفهانی وجود داشته‌است. از مجموع اشعار عربی‌ای که طبیب اصفهانی از شیراز برای هاتف در اصفهان ارسال کرده، سه قصیده بر جای مانده، این در حالی است که از قصیده‌های ارسالی هاتف برای طبیب تنها یک قصیده بر جای مانده است. در تحقیق حاضر، این قصیده، و قصیدة طبیب که در جواب آن سروده شده، بررسی شده‌اند. در این پژوهش، به موضوعاتی همچون مناسبت سرودن دو قصیده، اغراض و چگونگی ترتیب آنها، موضوعات، و محورهای دو قصیده پرداخته شده‌است. بررسی ویژگیهای سبکی این اشعار نیز از دیگر بخشهای مقالة حاضر است. با توجه به تنوع این موضوعات، از سه روش نقدی مختلف استفاده شد که عبارتند از: روش تاریخی، روش موضوعی که اساس آن واژگان پرکاربرد در متن است، و روش ساخت صوری. از نتایج مهم این تحقیق میتوان به ضعف نسبی هاتف اصفهانی در زبان عربی و ظرافتهای آن اشاره کرد. علاوه بر آن، در این تحقیق، نخستین بار، ابیات عربی جدیدی از هاتف ارائه شد.
ادبی
محمدحسن امرایی؛ جهانگیر امیری
دوره 12، شماره 40 ، آذر 1395، ، صفحه 23-38
چکیده
خودشیفتگی عنوانی است که روان‌شناسان معاصر آن را برای پدیدة روانی خاصی به کار می‌برند که در افراد به وجود می‌آید. هاینز کوهت روان‌شناس برجستة معاصر آن را این‌گونه تعریف کرده‌است: «توجه و تمرکز بیش‌ازحد به خود همراه بااحساس غرور و افتخار و خودبینی». خودشیفتگی در دیدگاه کوهت دو ویژگی عمده دارد: 1) خودستایی و نمایش قدرت، 2) علاقة ...
بیشتر
خودشیفتگی عنوانی است که روان‌شناسان معاصر آن را برای پدیدة روانی خاصی به کار می‌برند که در افراد به وجود می‌آید. هاینز کوهت روان‌شناس برجستة معاصر آن را این‌گونه تعریف کرده‌است: «توجه و تمرکز بیش‌ازحد به خود همراه بااحساس غرور و افتخار و خودبینی». خودشیفتگی در دیدگاه کوهت دو ویژگی عمده دارد: 1) خودستایی و نمایش قدرت، 2) علاقة بیش‌ازحد به برتری خویش و مباهات نمودن به پدران و دستاوردهای آنها. در همین راستا این پژوهش می‌کوشد تا پدیدة خودشیفتگی را در شخصیت شاعر مشهور دورة عباسی، ابوفراس حمدانی، با تکیه بر دیدگاههای «هاینز کوهت» و با استفاده از شیوة توصیفی ـ تحلیلی بررسی نماید. نتایج تحقیق نشان میدهد، با توجه به نظریات کوهت در باب خودشیفتگی و با تأمل در اشعار «رومیات» ابو فراس میتوان گفت وی به این پدیدة روحی و روانی دچار بوده‌است.
ادبی
خلیل باستان؛ حسن ساقی؛ mohsen zarezadeh
دوره 13، شماره 43 ، شهریور 1396، ، صفحه 23-40
چکیده
حضور حرفی خاص و تکرار آن در انسجام زیباشناسانة سخن دخیل است و به تقویت معنی و جایگاه آن منجر می‌شود و بر اهمیت و ارزش آن می افزاید. رعایت تجوید حروف و صفات آن نیز از دیگر عوامل اثرگذار بر زیبایی سخن است. در نتیجة حضور این عوامل، تأثیر الفاظ و در پی آن، قدرت معنی افزایش می‌یابد.انسجام صوتی یکی از مهمترین ارکان آیات و به خصوص جملات پایانی ...
بیشتر
حضور حرفی خاص و تکرار آن در انسجام زیباشناسانة سخن دخیل است و به تقویت معنی و جایگاه آن منجر می‌شود و بر اهمیت و ارزش آن می افزاید. رعایت تجوید حروف و صفات آن نیز از دیگر عوامل اثرگذار بر زیبایی سخن است. در نتیجة حضور این عوامل، تأثیر الفاظ و در پی آن، قدرت معنی افزایش می‌یابد.انسجام صوتی یکی از مهمترین ارکان آیات و به خصوص جملات پایانی آن است؛ زیرا این قسمت از حروفی تشکیل شده که در القای قدرتمندانة معنی، نقش بسزایی دارد و بافت مقطعی آن از خلال علم تجوید نمایانتر، قویتر و تأثیرگذارتر است و در عین حال با محتوی و معنی هماهنگی کامل دارد. قدرت آهنگ و معنی، برخاسته از اصوات کلماتی است که به حروف و صفات تجویدی آن و نیز به نحوة ترکیب آنها با یکدیگر، وابستگی و تکیه دارد و در نتیجة این ترکیبات و ترتیبات، اشاراتی نیکو حاصل می‌شود و بدین ترتیب، نوعی از انسجام زیبا و برتر از بلاغت ظاهری پدیدار می‌گردد. بدین منظور این پژوهش، درصدد است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی و با ذکر نمونههایی از آیات، به کشف زیباشناسانة انسجام صوتی در پایان آیات بپردازد.
