خلیل پروینی؛ حسین چراغی وش
دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 43-71
چکیده
سید قطب یکی از پیشگامان عرصه ادبی معاصر عربی می باشد که درصف نخستین نسل ناقدانی قرار می گیرد که بعد از نسل پیشگامان (جیل الرواد) ادبیات نوین عربی پای در عرصه نقد ادبی و ادبیات نهادند، وی دارای سه مرحله نقدی است که هر کدام دارای ویژگی های خاص خود می باشند و دارای اشتراکات و اختلافاتی با هم هستند، این مراحل عبارتند از: 1- مرحله همراه عقاد ...
بیشتر
سید قطب یکی از پیشگامان عرصه ادبی معاصر عربی می باشد که درصف نخستین نسل ناقدانی قرار می گیرد که بعد از نسل پیشگامان (جیل الرواد) ادبیات نوین عربی پای در عرصه نقد ادبی و ادبیات نهادند، وی دارای سه مرحله نقدی است که هر کدام دارای ویژگی های خاص خود می باشند و دارای اشتراکات و اختلافاتی با هم هستند، این مراحل عبارتند از: 1- مرحله همراه عقاد 2- مرحله دعوت به ادبیات وجدانی 3- مرحله دعوت به ادبیات اسلامی، این مقاله در پی آن است که این مراحل نقدی را مورد بررسی و کنکاش قرار دهد.
عبدالغنی ایورانی زاده
دوره 1، شماره 2 ، مرداد 1384، ، صفحه 47-75
چکیده
ضرورت تحقیق در حوزه ادبیات تطبیقی بر کسی پوشیده نیست. این ضرورت با توجه به وجود مضامین مشترک بسیار در دو قلمرو ادبی عربی و فارسی ملموس تر است. در این راستا، امثال و حکم با سابقه بسیار کهن در میان ملل مختلف جهان، از جمله شاخه های ادبی است که پرداختن به مضامین مشترک آنها در ادبیات فارسی و عربی نتایج حایز اهمیتی در برخواهد داشت. وجود موارد ...
بیشتر
ضرورت تحقیق در حوزه ادبیات تطبیقی بر کسی پوشیده نیست. این ضرورت با توجه به وجود مضامین مشترک بسیار در دو قلمرو ادبی عربی و فارسی ملموس تر است. در این راستا، امثال و حکم با سابقه بسیار کهن در میان ملل مختلف جهان، از جمله شاخه های ادبی است که پرداختن به مضامین مشترک آنها در ادبیات فارسی و عربی نتایج حایز اهمیتی در برخواهد داشت. وجود موارد متعدد امثال سائره عرب در متون منثور و منظوم فارسی از جمله ضرورت این تحقیق است. از آنجا که امثال و حکم به جای مانده از گذشته های بسیار دور راه را بر شناخت بهتر و دقیق تر گونه های مختلف سلوک اجتماعی جوامع گذشته هموار می کند لذا شناخت و تحقیق در این زمینه علاوه بر ارزش ادبی، می تواند روشن کننده بسیاری از ابعاد شئون مختلف زندگی بشر گذشته است. امروزه نیز با توجه به اهمیت تعامل ملت های دنیا، امثال و حکم جهانی و یافتن مضامین مشترک آنها می تواند ما را در این خصوص یاری کند. پس می توان گفت در گستره بررسی مشترکات مضمون و محتوای امثال و حکم که در طول دگرگونی تاریخی کمتر در معرض فراموشی و گمنامی قرار گرفته اند آنهم بدین دلیل که سینه های مردم محمل این همه معنا و مضمون بوده اند؛ بجز ارزش های ادبی، به دنبال فواید تاریخی، اجتماعی، سیاسی، اعتقادی و ... گذشتگان می گردیم.
حامد صدقی؛ مرتضی قدیمی
دوره 1، شماره 3 ، آبان 1384، ، صفحه 69-90
چکیده
احمد مطر شاعر معاصر عراقی یکی از نوادر روزگار است که شعرش را نه در طلب اهداف تافه دنیا بلکه در راه هدف والای انسانی، و نه در مدح و ستایش حکام که در هجو آنها به خدمت گرفته است. شعر وی که بسیار آهنگین و دارای صبغه سیاسی است، از طرفی تصویری است واقعی از زندگی و اعتقادات او و از طرفی دیگر تصویری است طنزآمیز و بزرگ نمایی شده از مشکلات کشورهای ...
بیشتر
احمد مطر شاعر معاصر عراقی یکی از نوادر روزگار است که شعرش را نه در طلب اهداف تافه دنیا بلکه در راه هدف والای انسانی، و نه در مدح و ستایش حکام که در هجو آنها به خدمت گرفته است. شعر وی که بسیار آهنگین و دارای صبغه سیاسی است، از طرفی تصویری است واقعی از زندگی و اعتقادات او و از طرفی دیگر تصویری است طنزآمیز و بزرگ نمایی شده از مشکلات کشورهای عربی، چهار عنصر اساسی در معنای شعری این شاعر جسور عراقی خودنمایی می کند، که عبارت اند از: بی پروایی و بلندپروازی شاعر، ستمگری و تکبر حکام، بدبختی و ستم پذیری مردم و سرانجام پلیدی و سمجی جاسوسان. احمد مطر علت تمامی مصیبت های کشورهای عربی را در حکومت حاکمان ستمگر آنها جستجو می کند. وی با مشاهده ظلم و ستم این حکام که به نظر وی حکومت شان نه پایه و اساس شرعی دارد و نه قانونی و هم چنین با دیدن ظلم پذیری و عقب ماندگی مردم این کشورها که در اثر بی سوادی و عدم آشنایی با حقوقشان بر آنها عارض شده است، سعی دارد در شعرش آینه ای تمام نما و تصویری کاملا گویا از چهره آنها ارایه دهد تا شاید از طرفی حاکمان با دیدن سیمای واقعی خود در آن، دست از ظلم و جور برداشته و از طرفی دیگر مردم خفت و خواری را رها کرده، بر ضد حکام ستمگرشان دست به اقدام عملی زده و به ظلم وستم آنها پایان دهند.
محمد اعتمادی؛ سیدرضا نجفی؛ عبدالغنی ایروانی زاده
دوره 7، شماره 18 ، اردیبهشت 1390
چکیده
ابوالاسود دؤلی شخصیت برجستهی صدر اسلام، از پیشتازان نوآوری میباشد که نقش بسزایی در پیشبرد اندیشه اسلامی در زمینههای علمی و فرهنگی دارد. وی در واقع مؤسس بسیاری از علوم قرآنی، و علوم زبان عربی است او صاحب مکتب نحوی و زبانی است، که با راهنماییهای حضرت علی (ع) ایجاد کرد، و اولین کسی بود که قواعد نحو عر بی را وضع نمود. سپس توسط ...
بیشتر
ابوالاسود دؤلی شخصیت برجستهی صدر اسلام، از پیشتازان نوآوری میباشد که نقش بسزایی در پیشبرد اندیشه اسلامی در زمینههای علمی و فرهنگی دارد. وی در واقع مؤسس بسیاری از علوم قرآنی، و علوم زبان عربی است او صاحب مکتب نحوی و زبانی است، که با راهنماییهای حضرت علی (ع) ایجاد کرد، و اولین کسی بود که قواعد نحو عر بی را وضع نمود. سپس توسط شاگردانش بسط و گسترش یافت تا به خلیل و سیبوی رسید. و از ابتکارات دیگر او در زمینه زبان عربی و صیانت قرآن مجید از هر گونه لهجه و لحن، اقدام افتخارآمیز و مبتکرانه او در نقطه گذاری و اعراب حروف مبارک قرآن مجید است. که آثار بسیار عظیمی در تفسیر و درک معنای قرآن مجید داشته است، اما با کمال تأسف این پرچم دار علم و دانش مانند دیگران مورد توجه باحثان و محققان بطور شایسته قرار نگرفته است. و شبهاتی در دوران معاصر توسط بعضی از خاورشناسان یا محققان عرب نسبت به پیشتازی او در ابتکار قواعد و نحو عربی مطرح شده است. ایشان علاوه بر تسلط بر این علوم، شاعری زبردست که در اغلب فنون شعری شعر سروده است، و در حقیقت او مبتکر شعر ولایی و متعهد اهل بیت (ع) است. در این مقال سعی شده است صفحه روشنی از تلاشهای ابوالاسود و پرچم داری او در زمینه علمی و ادبی تاحد ممکن پرداخته شود.
علی بیانلو
دوره 6، شماره 17 ، دی 1389
چکیده
درام واژهای است یونانی به معنای «حالت، عمل، پویایی» که نخست در یونان در هنر نمایشی به کار میرفت أما در دوران کنونی منحصر به نمایش نشد بلکه فنون دیگر مانند شعر را در بر گرفت؛ همراه با عناصر حرکت (پویایی)، نزاع (در گیری) تقابل، شخصیت، گفتگو وتک گفتار، وصف، نقاب (ماسک)، ایقاع (ریتم کلام)، وحکایت (روایت)، که از آن به عنوان عالی‌ترین ...
بیشتر
درام واژهای است یونانی به معنای «حالت، عمل، پویایی» که نخست در یونان در هنر نمایشی به کار میرفت أما در دوران کنونی منحصر به نمایش نشد بلکه فنون دیگر مانند شعر را در بر گرفت؛ همراه با عناصر حرکت (پویایی)، نزاع (در گیری) تقابل، شخصیت، گفتگو وتک گفتار، وصف، نقاب (ماسک)، ایقاع (ریتم کلام)، وحکایت (روایت)، که از آن به عنوان عالی‌ترین شکل تعبیر و بیان در ادبیات جدید، بعد از آنکه شعر غنایی به سمت درام روی نهاد، یاد می‌شود. و أمّا السیاب قصائدی با رویکرد غنایی و درام در دو شکل بلند و کوتاه آن گرد آورده؛که أولی تمامی عناصر و ابزارهای درام را به کار می بندد تا یک شعر داستانی کاملی نوشته شود،و اینگونه شعر در نزد شاعر کم تعداد است.ودومی،برخی عناصر درام را بکار می گیرد و از تفصیل و گزارشگری پرهیز می کند که البته این نوع شعری نزد وی بسی فراوان است.در نتیجه شاعر در ساختمان شعری خود بر دو عنصر پویایی و نزاع (به ویژه میان مرگ و زندگی) از درون و فحوا متکی است،و بر عناصر وصف، گفتار، نقاب وایقاع از برون إتّکا دارد.از این رو شعر وی أغلب-طبق نتیجه ی به دست آمده- در به کار بستن پدیده ی عناصر درام،به عنوان یک فرم بیان شعری، موفق بوده است؛ اگر چه که اندک ضعفی- آنگونه که شرح داده شده است-در برخی قصائد از حیث ویژگی درام دیده می شود.بنابراین پیش از هر چیز و تحت عنوان یک مسأله ی بنیادین فرض نمودیم که شاعر در هنگام به کار بستن پدیده ی فرم دراماتیک در قصائد جدید،طبق اثبات عملی وی که زبان شعر می تواند با ارتباطی نوین میان صورت ومحتوا، رویکرد دراماتیک شعری را کاملاً در بر بگیرد- و با نگاه به آثار سرشار از عناصر بیان فنی نوین در شعر وی- تا حد بسیار زیادی توفیق داشته است
سیدعلی میرلوح‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ی؛ سیدرضا سلیمانزاده نجفی؛ عبدالحسین خواجه علی
دوره 7، شماره 19 ، مرداد 1390
چکیده
اکثر تحلیل هایی که تاکنون از استعاره در قرآن کریم ارائه شده است براساس تشبیه در استعاره استوار است و فهم دقیق وجه شبه، و این که استعاره چگونه از طریق ساز وکارهایی چون تخییل و ترشیح و... خواننده را به تناسی تشبیه وا می دارد. اما قرآن کریم این کلام جاودان خداوند همواره منبع فیاض زیبایی های هنری بوده و خواهد بود، و شگفتی های آن و امکانات ...
بیشتر
اکثر تحلیل هایی که تاکنون از استعاره در قرآن کریم ارائه شده است براساس تشبیه در استعاره استوار است و فهم دقیق وجه شبه، و این که استعاره چگونه از طریق ساز وکارهایی چون تخییل و ترشیح و... خواننده را به تناسی تشبیه وا می دارد. اما قرآن کریم این کلام جاودان خداوند همواره منبع فیاض زیبایی های هنری بوده و خواهد بود، و شگفتی های آن و امکانات تعبیری، بیانی و القایی آن بی کران است. نگارنده در این مقاله با عنایت به عظمت قرآن کریم از یک سو و با اعتراف به قلّت بضاعت علمی و ادبی خود از سوی دیگر، کوشش کرده از زاویه ای تازه به بعضی استعاره های قرآنی بنگرد و گامی کوچک در جهت گشودن دریچه ای دیگر از زیبایی های بیانی قرآن بردارد. این مقاله برآن است تا بهره گیری از اسلوب تقابلی بی نظیر قرآن کریم، چه تقابل های متضاد و چه تقابل های متناسب و همخوان و نیز بهره گیری از دلالت های مرکزی، و دلالت های القایی، جنبی و ضمنی واژه ها و آواها و سایه های معنایی آن جنبه ای دیگر از زیبایی استعاره های قرآنی را باز نماید. در پایان نگارنده امیدوار است که یکی از کوچکترین خادمان قرآن باشد که سهمی ناچیز در برانگیختن گفتگو درباره ابعاد زیباشناختی قرآن کریم داشته است، گرچه ممکن است کوشش او خالی از لغزش و نقصان نباشد، چه به قول مولوی:
چو امیدت به ما بود، زاغ‌گیر، هما بود همه عذرت وفا بود که سلام علیکُمُ
مهدی عابدی؛ عبدالغنی ایروانی زاده؛ نصرالله شاملی
دوره 7، شماره 20 ، آبان 1390
چکیده
طنزپردازی و فکاهه، قلمرو فراخی است که گاهی پژواک دردها و دشواری‌ها و مصائب زندگی است و بی‌شک نفس در رنج و گریبان‌‌گیر حوادث، با ابزار طنز و لطیفه‌گویی، خود را از این گرداب، رهایی می‌بخشد. ابوحیان از جمله افرادی است که به واسطة طنز و لطیفه‌گویی، جان درعذاب و گرفتار خویش را با وجود بدبینی به زندگی، می‌رهاند و آسایش می‌بخشد.
لطیفه‌گویی ...
بیشتر
طنزپردازی و فکاهه، قلمرو فراخی است که گاهی پژواک دردها و دشواری‌ها و مصائب زندگی است و بی‌شک نفس در رنج و گریبان‌‌گیر حوادث، با ابزار طنز و لطیفه‌گویی، خود را از این گرداب، رهایی می‌بخشد. ابوحیان از جمله افرادی است که به واسطة طنز و لطیفه‌گویی، جان درعذاب و گرفتار خویش را با وجود بدبینی به زندگی، می‌رهاند و آسایش می‌بخشد.
لطیفه‌گویی ابوحیان از زبان زنان، اغلب نابهنجار و ناپسند است؛ چرا که به علت سرکوب شدن غریزه جنسی و محروم بودن از مهر همسری و مادری، زن را تنها ابزار لذت و بهره‌مندی جنسی می‌بیند! همچنین، لطیفه‌گویی او از زبان کودکان با نوع گویش کودکانه او بسیار، قابل‌توجه است.از موارد دیگر طنزپردازی ابوحیان، شیفتگی او به نکات اخلاقی و لطیفه‌های لفظی و بازی با الفاظ است که گواهی بر هوشمندی و حاضر جوابی صاحب آن است. نوع دیگر لطیفه‌ای که ابوحیان مورد توجه قرار می‌دهد، ذکر لطایفی از زبان بخیلان و طفیلی ها و شکم‌بارگان است که در جنبه‌هایی، گوی سبقت را از پیشوای خویش، جاحظ، ربوده است.
بخش واپسین لطایف ابوحیان، تهکّم و تصویر کاریکاتورگونه از افرادی همچون صاحب بن عباد و غیره است که عیوب افراد، بزرگ‌نمایی و برجسته می‌شود. این لطایف نشان می‌دهد ابوحیان خنده را جایگزین گریه می‌کند و لطیفه‌گویی او آمیخته به نوعی تلخ‌‌کامی نهفته در زندگی اوست.
narges ANSARI؛ nilofar sahranavard
چکیده
The difference between men's and women's writing and the way women's issues are addressed in the contemporary era have been the focus of critics, especially "feminist literary criticism". From their point of view, men with a patriarchal view present a different image of women in their works and unlike female writers; They emphasize certain roles of women that fit their patriarchal culture; thus, the way women are presented in literary works and how they are portrayed can be seen in the content and literary style of authors. Following this assumption; the present research by choosing two contemporary ...
بیشتر
The difference between men's and women's writing and the way women's issues are addressed in the contemporary era have been the focus of critics, especially "feminist literary criticism". From their point of view, men with a patriarchal view present a different image of women in their works and unlike female writers; They emphasize certain roles of women that fit their patriarchal culture; thus, the way women are presented in literary works and how they are portrayed can be seen in the content and literary style of authors. Following this assumption; the present research by choosing two contemporary Kuwaiti authors; Khawla al-Qazwini with her novel "Mutallaqa Men Waqe Al-Hayyat" and Saud al-Sanausi with his novel " Saq Al-Bamboo" attempts to explore the representation of women’s image in a descriptive-analytical way and clarify the differences in the approach of the two authors. According to some of the research findings, although the two novels used the presence of women, they differed in terms of the presence of women in the center of events and their positive and negative impact on the plot. The processed image in Khawla's novel is a well-adjusted image of a woman finally reaching a balance of personality and a role in life; but in Saud al-Sanausi’s novel, the women are engaged in their own issues. In terms of style, al-Qazwini, unlike Saud al-Sanausi, uses short and cut-off sentences, descriptions with a detailed look and interpretations related to the world of women as well, which expresses the difference in the views of the two authors
سید حیدر شیرازی
دوره 2، شماره 6 ، مهر 1385، ، صفحه 21-38
چکیده
إنه لا بد للشاعر الملتزم الهادف فی شعره و للناقد البضیر أن یعتمد إلی جانب الفنون القظیة علی أصول بینة دینیة کمعاییر فی ثمانیة أصول، نحو: الاختصار و التفضیل، المغابیة و المواجهة، التقیید و الإرسال، المفاضلة، الإحالة و الغو، التعمیم و التخصیص، الصدق و الکذب و النیة الخالصة. وقمنا بمناقشة کل منها حسب المبادیء الدینیة.
بیشتر
إنه لا بد للشاعر الملتزم الهادف فی شعره و للناقد البضیر أن یعتمد إلی جانب الفنون القظیة علی أصول بینة دینیة کمعاییر فی ثمانیة أصول، نحو: الاختصار و التفضیل، المغابیة و المواجهة، التقیید و الإرسال، المفاضلة، الإحالة و الغو، التعمیم و التخصیص، الصدق و الکذب و النیة الخالصة. وقمنا بمناقشة کل منها حسب المبادیء الدینیة.
إنسیه خزعلی؛ سمیه اونق
دوره 8، شماره 23 ، تیر 1391، ، صفحه 21-49
چکیده
چکیده شخصیت عنصر بارز و محوری در رمان است و چگونگی پردازش شخصیت توسط رمان نویس از سویی بیانگر دیدگاه و نگرش اوست و از سوی دیگر سطح فنی و هنری رمان وشیوه نقل آن را به نمایش می گذارد . خوله القزوینی رمان نویس معروف کویتی دارای نگرش های دینی ، اززمره ادیبان متعهدی به شمار می رود که دارای آثار فراوان و شایسته نقد وبررسی ...
بیشتر
چکیده شخصیت عنصر بارز و محوری در رمان است و چگونگی پردازش شخصیت توسط رمان نویس از سویی بیانگر دیدگاه و نگرش اوست و از سوی دیگر سطح فنی و هنری رمان وشیوه نقل آن را به نمایش می گذارد . خوله القزوینی رمان نویس معروف کویتی دارای نگرش های دینی ، اززمره ادیبان متعهدی به شمار می رود که دارای آثار فراوان و شایسته نقد وبررسی است ولیکن این آثار، کمتر مورد مداقه و تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش با تعمق در دو رمان «البیت الدافئ» و «سیدات و انسات» از این نویسنده، سبک پردازش شخصیتها را در آثار اومورد توجه قرار داده و جاذبه و دافعه شخصیتهای داستان، پیچیدگی یا سادگی و در دسترس بودن آنها را با عنایت به شیوه خاص مولف مورد بررسی قرار داده است. با وجود کثرت شخصیتها ی زن دردو رمان، گرایشهای زن گرایانه در آثار او مشاهده نمی شود بلکه گرایشهای سنتی او در گوشه و کنار رمانش کاملا نمایان است همچنین در ترسیم شخصیتها ، ایشان تلاش می کند با استفاده از شیوه تحلیلی مستقیما روحیات و خصایص شخصیت را در اختیار خواننده گذارد بدون اینکه خواننده با تلاش و زحمت به آنها دست یابد و از شیوه تمثیلی که ویژگیهای شخصیت را با اعمال و گفتارش به نمایش می گذارد، دربسیاری از صحنه ها احتراز دارد . پژوهش حاضر با بهره گیری از شیوه توصیفی – تحلیلی و استفاده از روش کیفی به تحلیل محتوای رمانهای مذکور پرداخته و روش گردآوری داده ها ،کتابخانه ای می باشد
سندس کردآبادی
دوره 6، شماره 16 ، مهر 1389، ، صفحه 33-50
چکیده
جایگاه و اهمیت «تکرار» در نوشته های ادبی به قدری است که ناقدان ادبی در بررسی یک اثر و تجزیه و تحلیل طرز فکر و شخصیت آفریننده آن، چگونگی کاربرد این صنعت را مورد بررسی قرار می دهند.متنبی شاعر برجسته و منحصر بفرد در تاریخ ادبیات عربی در شعر خود به وفور از مقوله تکرار بهره برده است. در همین راستا و بمنظور بیان یکی دیگر از خلاقیتهای ...
بیشتر
جایگاه و اهمیت «تکرار» در نوشته های ادبی به قدری است که ناقدان ادبی در بررسی یک اثر و تجزیه و تحلیل طرز فکر و شخصیت آفریننده آن، چگونگی کاربرد این صنعت را مورد بررسی قرار می دهند.متنبی شاعر برجسته و منحصر بفرد در تاریخ ادبیات عربی در شعر خود به وفور از مقوله تکرار بهره برده است. در همین راستا و بمنظور بیان یکی دیگر از خلاقیتهای شعری متنبی در عرصه زیباشناسی در این مقاله تلاش شده است صنعت تکرار در شعر این شاعر نامدار مورد بررسی قرار گرفته روش بکارگیری آن به سه شکل : تکرار حروف (کوچکترین واحد تشکیل دهنده کلام) بمنظور تقویت معنا از یک سو و ارتقای موسیقای کلام از دیگر سو ، تکرار واژگان در یک بیت یا در چند بیت متوالی، و تکرار عبارت ها و جمله ها بمنظور آماده سازی مخاطب برای درک وتجربه حالات روحی شاعر از طریق ایجاد ارتباط عاطفی واحساسی دسته بندی گردد.
حسن فاتحی؛ نصرا... شاملی؛ عبدالغنی ایروانی زاده
دوره 5، شماره 11 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 35-62
چکیده
اهالی شبه جزیره عربستان با ادیان توحیدی پیش از اسلام همچون حنفیت، یهودیت، مسیحیت، صابئیّت و مجوسیّت (زرتشتی) هرچند به شکل ناقص و جزئی آشنایی داشته اند. از این رو طبیعی است که اندیشه دینی در شعر شعرای دوره جاهلیت بازتاب هایی لااقل در برخی جنبه ها داشته باشد. این مقاله بر آن است تا با تحقیق و تفحّص در شعر دوره جاهلیّت به بررسی و نمایاندن ...
بیشتر
اهالی شبه جزیره عربستان با ادیان توحیدی پیش از اسلام همچون حنفیت، یهودیت، مسیحیت، صابئیّت و مجوسیّت (زرتشتی) هرچند به شکل ناقص و جزئی آشنایی داشته اند. از این رو طبیعی است که اندیشه دینی در شعر شعرای دوره جاهلیت بازتاب هایی لااقل در برخی جنبه ها داشته باشد. این مقاله بر آن است تا با تحقیق و تفحّص در شعر دوره جاهلیّت به بررسی و نمایاندن نمونه هایی از اندیشه دینی در شعر این دوره بپردازد. اندیشه دینی در شعر جاهلی در قالب موضوعات متعدد و متعـددی رخ می نمـایـانـد از جمله : خداوند و صفات او نظیر علم، فدرت، عدل، جاودانگی و .... همچنین افکار و اعتقادات دینی دیگر پیرامون توکل، قضا و قدر، داستان ها دینی، شعائر دینی، ماه های حرام، اماکن مقدسه، آداب و رسوم حج همانند: احرام، تلبیه، طواف و قربانی کردن و غیره.
ناهده فوزی
دوره 6، شماره 14 ، خرداد 1389، ، صفحه 37-55
چکیده
بیاتی شاعری بود همیشه درسفرکه چون پرندگان مهاجرکوچی همیشگی را برگزید و آوارگی در جهان را پیشه کرد و با دغدغه هجرت و تبعید اشعار خود را آکند، چندان که به عنوان شاعر تبعیدگاههای دنیا شناخته شد، همآره با احساس غربت دست به گریبان بود؛ احساسی که در گذار از مراحل مختلف جلوههای مختلفی به خود گرفت. به گونهای که از واقعیتی ملموس آغاز ...
بیشتر
بیاتی شاعری بود همیشه درسفرکه چون پرندگان مهاجرکوچی همیشگی را برگزید و آوارگی در جهان را پیشه کرد و با دغدغه هجرت و تبعید اشعار خود را آکند، چندان که به عنوان شاعر تبعیدگاههای دنیا شناخته شد، همآره با احساس غربت دست به گریبان بود؛ احساسی که در گذار از مراحل مختلف جلوههای مختلفی به خود گرفت. به گونهای که از واقعیتی ملموس آغاز شد وبه احساسی عرفانی وعمیق انجامید. در این مقاله تلاش شده تا با کشف ابعاد و ریشه های احساس غربت در شعر بیاتی زوایای پنهان و دغدغه های درونی شاعر نشان داده شود.
محمد صالح شریف عسگری
دوره 5، شماره 13 ، بهمن 1388، ، صفحه 37-55
چکیده
لغتنامه صحاح (تاج اللغه وصحاح العربیه) نوشته اسماعیل بن حماد جوهری نیشابوری از کهن ترین وبا ارزش ترین لغتنامه های عربی می باشد، که توسط دانشمندان ایرانی تبار به رشته تحریر درآمده است.
صحاح جوهری به عنوان اثر با ارزش از بدو ظهور مورد توجه واستقبال دانشمندان وزبان شناسان اهل فن بوده وارزش آن به گونه ای است که تا کنون بیش از 160 کتاب در ...
بیشتر
لغتنامه صحاح (تاج اللغه وصحاح العربیه) نوشته اسماعیل بن حماد جوهری نیشابوری از کهن ترین وبا ارزش ترین لغتنامه های عربی می باشد، که توسط دانشمندان ایرانی تبار به رشته تحریر درآمده است.
صحاح جوهری به عنوان اثر با ارزش از بدو ظهور مورد توجه واستقبال دانشمندان وزبان شناسان اهل فن بوده وارزش آن به گونه ای است که تا کنون بیش از 160 کتاب در بارۀ آن نوشته اند .
نگارنده مقاله با رجوع به لغتنامه مذکور ومطالعه وبررسی دقیق نسخه های چاپ شده آن متوجه ایرادهای گوناگون، از قبیل تصحیف وتحریف وغیره شده که مسلما" زیبنده این اثر با ارزش نمی باشد.
ونظر به اینکه وجود آسیب های نگارشی یا چاپی در لغتنامه ای مانند صحاح موجب سردرگمی و اختلال در درک مفاهیم واژه ها می شود، این مقاله سعی کرده است به گوشهای ازآسیب های موجود اشاره نماید.
سید محمدمهدی جعفری؛ علی‌اکبر فراتی
دوره 4، شماره 9 ، تیر 1387، ، صفحه 37-60
چکیده
به منظور شرح و تفسیر متون ادبی ناگزیر می‌بایست قبل از هر کار به تفسیر مفردات وبیان واژگان غریب آن پرداخت، وچنانچه متن ادبی به‌سان نهج البلاغه، در اوج بلاغت باشد، نیاز به رویکرد لغوی در شرح آن افزون‌تر وملموس‌تر می‌شود. چون ادب نیز همچون دیگر فنون، ماده وبن مایه‌ای دارد، و واژه ماده اصلی ادب به شمار است، دریافت معانی والای ...
بیشتر
به منظور شرح و تفسیر متون ادبی ناگزیر می‌بایست قبل از هر کار به تفسیر مفردات وبیان واژگان غریب آن پرداخت، وچنانچه متن ادبی به‌سان نهج البلاغه، در اوج بلاغت باشد، نیاز به رویکرد لغوی در شرح آن افزون‌تر وملموس‌تر می‌شود. چون ادب نیز همچون دیگر فنون، ماده وبن مایه‌ای دارد، و واژه ماده اصلی ادب به شمار است، دریافت معانی والای نهفته در دل عبارات جز با ژرفنگری در مفهوم واژگان ممکن نیست. ابن ابی الحدید نیز به عنوان بزرگترین شارح کتاب ارجمند و ورجاوند نهج البلاغه، به این امر عنایت ورزیده است وشرح خود را ـ در کنار تمام روشهای موجود در آن از کلامی وبلاغی و تاریخی و ادبی و حدیثی و... ـ با شرح لغوی آغاز کرده‌است. وی در این مسیر، از دو روش اصلی، بهره گرفته است؛ تقلید واجتهاد. وی در شرح واژگان علاوه بر این دو روش اصلی از منابع لغوی متعددی نیز استفاده کرده است، خواه به تقلید وخواه به صورت اجتهادی. وی بر خلاف شیوه مرسوم قدما، بخشی از منابع خود را نام می‌برد، و در اهدافی چند به آنها استناد میورزد. از اینرو، این مقاله سعی دارد این منابع را که بخشی از آن امروز در دسترس نیست معرفی نماید و اندکی از اهمیت آن نزد شارح پرده بردارد تا زمینه ساز پژوهش لغوی در کتاب عظیم نهج البلاغه باشد.
ادبی
ریحانه ملازاده
دوره 11، شماره 36 ، آذر 1394، ، صفحه 37-52
چکیده
وضعیت حاکم بر جامعة عربی و مشکلات موجود در آن ذهن همة شاعران را درگیر مسائل روزمره کرده و تحت تأثیر خود قرار داده‌است. شیوع فساد در ساختار اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی جامعة عراق موجب شد افراد جامعه به‌ویژه شاعران به طور عمیق احساس یأس کنند و درنتیجه به انزوا و اغتراب روی آورند. ازجمله پیشروان این افراد، شاعر معاصر عراقی، سعدی ...
بیشتر
وضعیت حاکم بر جامعة عربی و مشکلات موجود در آن ذهن همة شاعران را درگیر مسائل روزمره کرده و تحت تأثیر خود قرار داده‌است. شیوع فساد در ساختار اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی جامعة عراق موجب شد افراد جامعه به‌ویژه شاعران به طور عمیق احساس یأس کنند و درنتیجه به انزوا و اغتراب روی آورند. ازجمله پیشروان این افراد، شاعر معاصر عراقی، سعدی یوسف است که مدتهای زیادی خارج از کشورش زندگی کرده‌است. وی در دورة غربت نقلمکانهای متعددی داشته و سختیهای بسیاری را متحمل شدهاست؛ ازاینرو شعرش نیز پژواکی از بحرانهای انسان معاصر است که تعارض و تقابل جنبشهای آزادیبخش با حرکتهای استثمارگرایانه غرب را به تصویر میکشد. در پژوهش حاضر میزان این نوستالژی ضمن تحلیل اشعار سعدی یوسف بررسی خواهد شد. این مقاله با هدف تعریف اصطلاح اغتراب از آغاز پیدایش تا عصرحاضر با تکیه بر شیوة تحلیلی ـ توصفی به نگارش درآمده و سپس پدیدة اغتراب را از طریق عرضة نمونههایی از اشعار مبتکرانة شاعر مورد تحلیل قرار داده و نکات فنی و زیباییشناسانة آن را بازگو کرده‌است.
محمود آبدانان مهدیزاده؛ فرحان گل مغانی زاده
دوره 4، شماره 10 ، آبان 1387، ، صفحه 39-56
چکیده
بیگمان عاطفه از بارزترین عناصر شعر است تا بر مخاطب اثر بگذارد و از محیط پیرامون خود، اثر پذیرد . به شعری که این عاطفه، به شکل چشمگیری در آن نمایان باشد، شعر وجدانی گفته می‌شود. واژهی وجدان، بر معانیی مانند: خشم، عشق، درد و شادی دلالت دارد. ومصطلح وجدان شامل احساساتی چون لذت، درد و حالتهایی است که یک فرد در درون خویشتن می‌یابد. ...
بیشتر
بیگمان عاطفه از بارزترین عناصر شعر است تا بر مخاطب اثر بگذارد و از محیط پیرامون خود، اثر پذیرد . به شعری که این عاطفه، به شکل چشمگیری در آن نمایان باشد، شعر وجدانی گفته می‌شود. واژهی وجدان، بر معانیی مانند: خشم، عشق، درد و شادی دلالت دارد. ومصطلح وجدان شامل احساساتی چون لذت، درد و حالتهایی است که یک فرد در درون خویشتن می‌یابد. شعر وجدانی شعری است مالامال از عواطف سرکش و طغیانگر که اندرون فرد را با صداقت هرچه تمامتر و بدون هیچ گونه پنهانکاری نمایان میسازد.
شریف رضی یکی از بزرگان شعر وجدانی است که شعرش دو ویژگی مهم دارد: درون گرایی، صداقت و شفافیت است . و از جمله عناصر شعری که شاعر خمیر مایه های وجدانی را بر آنها افزوده و این لباس زیبای روحی را بر آن پوشانده است موارد زیر است: سوزناکی حسرت؛ درد و اندوه؛ شوق و اشتیاق ؛ دلدادگی؛ شادی
نرگس انصاری
دوره 9، شماره 28 ، آذر 1392، ، صفحه 39-60
چکیده
چکیده:
کاربرد نماد در شعر معاصر، یکی از مشخصههای برجستهی شاعرانی است که با چندلایه کردن زبان خود، بر زیبایی اثر افزوده و خواننده را در دریافت معنی و مقصود با لذت کشف بیشتری مواجه می‌سازند. در این میان، شاخهی ادبیات متعهد عربی نیز از این مشخصه و ظرفیت هنری بهره برده و شاعران متعهد با خلق تصویرهایی زیبا و بدیع، زبان رمز و نماد ...
بیشتر
چکیده:
کاربرد نماد در شعر معاصر، یکی از مشخصههای برجستهی شاعرانی است که با چندلایه کردن زبان خود، بر زیبایی اثر افزوده و خواننده را در دریافت معنی و مقصود با لذت کشف بیشتری مواجه می‌سازند. در این میان، شاخهی ادبیات متعهد عربی نیز از این مشخصه و ظرفیت هنری بهره برده و شاعران متعهد با خلق تصویرهایی زیبا و بدیع، زبان رمز و نماد را برای آثار دینی خود برگزیدهاند که این نوع ادبی با توجه به موضوع و محتوای خود، گاه نوع خاصی از نمادپردازی را میطلبد.
یکی از برجستهترین و شاید پرکاربردترین شاعران رمزپرداز در حوزهی ادبیات متعهد، شاعر معاصر عراقی، جواد جمیل است. وی در مجموعهی ارزشمند خود «الحسین لغة ثانیة» که به شعر حسینی می‌پردازد، زبانی آمیخته با انواع رمز را بهکار میگیرد که زبان وی را بهخوبی از دیگر شاعران متعهد متمایز میسازد. زبانی که باوجود بیتوجهی ناقدان بدان، نیازمند بررسی است؛ از اینرو در مقالهی حاضر، تلاش بر این است تا با روش توصیفی- تحلیلی، انواع نمادهای بهکار رفته در این مجموعه بررسی شود. البته با توجه به گستردگی و درهمتنیدگی نمادهای بهکار رفته در شعر وی، تنها مواردی بررسی می‌شود که به نوعی مرتبط با مفهوم مقاومت و پایداری است.
على بیانلو؛ فاطمه مقصودى
دوره 10، شماره 31 ، شهریور 1393، ، صفحه 39-64
چکیده
إنَّ بین لغة الشعر ولغة النثر بوناً شاسعاً واختلافاً واضحاً والوزن والقافیة من أهم مواطن الخلاف بینهما. الوزن والقافیة قد یؤدیان إلی أن یتفاوت استخدام القواعد الصرفیَّة والنحویَّة فی الشعر عن استعمالها فی النثر. ذلک ما یسمّیه علماء الصرف والنحو الضرورة الشعریَّة. إذن فمن الممکن أن یبرّر الشاعر تلک الضرورة الشعریة باستعمال الجوازات ...
بیشتر
إنَّ بین لغة الشعر ولغة النثر بوناً شاسعاً واختلافاً واضحاً والوزن والقافیة من أهم مواطن الخلاف بینهما. الوزن والقافیة قد یؤدیان إلی أن یتفاوت استخدام القواعد الصرفیَّة والنحویَّة فی الشعر عن استعمالها فی النثر. ذلک ما یسمّیه علماء الصرف والنحو الضرورة الشعریَّة. إذن فمن الممکن أن یبرّر الشاعر تلک الضرورة الشعریة باستعمال الجوازات والوجوبات الصرفیَّة والنحویَّة فی ما یتعلق بالعدول عن مطابقة المسند والمسندإلیه. إنَّ التذکیر والتأنیث یُعتبران من المقولات الصرفیَّة والنحویَّة المهمَّة التی یکثر استعمالها فی اللغة العربیة. ومن هذا المنطلق یأتی بحث المقالة الحاضرة عن دراسة الضرورة الشعریَّة فی ما یتعلق بعلاقة التذکیر والتأنیث معاً فی المرکب الإسنادی. إذن تحاول هذه المقالة أن تَدرس قضیةَ الضرورة الشعریَّة وأن تتطرّق إلی أثر تلک الضرورة فی ما یرتبط بعلاقة الشاعر بفکرته النحویَّة. وذلک بذریعة أنّه یضحّی کثیراً ما القواعد الصرفیَّة والنحویَّة من أجل الموسیقَی و بغیةَ الحفاظ علی لطافة الشعر وجماله وإیقاعه الموسیقّی.إنَّ المقالة تهدف إلی تبیین الضرورة الشعریة فی ما یتصل بالعلاقات الاستثنائیة بین المسند والمسندإلیه من ناحیتی المطابقة و عدمها لدی التذکیر والتأنیث. وفی هذا المسار یأتی سؤال المقالة أنَّه: کیف تُبرر الضرورة الشعریَّة وقیودها اللازمة فی بحث العدول عن مطابقة المسند والمسندإلیه؟ بحیث یلجأ النحاة- حسب النتیجة- إلی الحمل علی المعنی عند ما یقع الشاعر فی بؤرة الضرورة الشعریَّة!!
دوره 11، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 39-58
چکیده
آموزش زبان دوم شرایطی دارد که اگر آموزگار و آموزنده آن را رعایت نکنند از رسیدن به هدف بازمی‌مانند و سبب بیزاری نوآموز از زبان دوم می‌شود. امروزه، دست‌کم در دانشگاه‌های ایران، شاهد نوعی بی‌رغبتی نسبت به زبان عربی هستیم که یکی از دلایل آن، تأکیدِ بیش‌از‌اندازه به متون دشوار کهن، واژگان، و تعبیرهایی بی‌روح است. بر این اساس، آموزندة ...
بیشتر
آموزش زبان دوم شرایطی دارد که اگر آموزگار و آموزنده آن را رعایت نکنند از رسیدن به هدف بازمی‌مانند و سبب بیزاری نوآموز از زبان دوم می‌شود. امروزه، دست‌کم در دانشگاه‌های ایران، شاهد نوعی بی‌رغبتی نسبت به زبان عربی هستیم که یکی از دلایل آن، تأکیدِ بیش‌از‌اندازه به متون دشوار کهن، واژگان، و تعبیرهایی بی‌روح است. بر این اساس، آموزندة عربی، کمتر از تعابیر و واژگانِ روزمرة رایج در میان تودة مردم عرب‌زبان بهره می‌برد و درنتیجه قادر به ایجاد جوّ عاطفی و پیوند دوستانه با مخاطب عرب‌زبان خود نیست؛ به دیگر سخن، این آموزنده بر شیوه‌ای از گفتار تکیه می‌کند که ترجیح می‌دهیم آن را «زبان کنترل‌شده» بنامیم. وی با این شیوة گفتار تنها می‌تواند مقصودش را به مخاطب برساند اما از به‌کارگیری اصطلاح‌ها و تعابیر مردمی زیبا و اسلوب‌های کلامی متنوع میان مردم عرب در عرصة اجتماعی، تقریباً ناتوان است.به گمان ما، خواندن متون معاصر عربی به‌ویژه نمایشنامه‌ها و داستان‌هایی که بر عنصر گفت‌وگو (حوار) تکیه دارند، می‌تواند برای آموزندة ایرانی چه در گفتار و چه در نوشتار سودمندتر باشد. این متون دربردارندة حجم قابل توجهی از تعابیر و واژگان غیررسمی و روزمره‌ای است که برای تعارف‌ها و روابط دوستانه و خودمانی در این زبان مناسب است؛ این، افزون بر نقش تربیتی مهم این متون است.در جستار پیشِ رو، از نقش داستان و نمایشنامه، و اصطلاح‌ها و ترکیب‌های روزمرة موجود در آنها برای دانشجویان ایرانی سخن گفته‌ایم. روان‌تر شدن زبان گویندة غیر عرب‌زبان، دوری از شکسته‌گویی و رهایی از زبان کنترل‌شده، مهمترین نقشی است که داستان و نمایشنامه برای وی بازی می‌کند.
ادبی
هاله بادینده؛ سوسن عباسیان؛ علی مهدی زیتون
دوره 12، شماره 40 ، آذر 1395، ، صفحه 39-58
چکیده
نشانه‌شناسی عملیاتی اجرایی در متن است که سعی دارد از نشانه‌ها و علامت‌های الفاظ پرده بردارد تا خواننده بتواند به معانی مجهول تعابیر ادبی و فنی دست یابد. رمان «ذاکرة الجسد» (خاطرات تن) نیز نوشتة یکی از زنان رمان‌نویس مشهور الجزایری با نام احلام مستغانمی است که آثارش در میان خوانندگان برای خود جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌است. ...
بیشتر
نشانه‌شناسی عملیاتی اجرایی در متن است که سعی دارد از نشانه‌ها و علامت‌های الفاظ پرده بردارد تا خواننده بتواند به معانی مجهول تعابیر ادبی و فنی دست یابد. رمان «ذاکرة الجسد» (خاطرات تن) نیز نوشتة یکی از زنان رمان‌نویس مشهور الجزایری با نام احلام مستغانمی است که آثارش در میان خوانندگان برای خود جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌است. وجه تمایز این رمان از رمانهای دیگر این است که سعی دارد سؤال‌های بسیاری را در ذهن خواننده برانگیزد تا بدین‌وسیله ذهن وی را بیدار کند و او را مجبور سازد تا برای الفاظ، مفاهیم و معانی دیگری را در نظر گیرد؛ چنان‌که در این رمان نیز اسم‌های دو شخصیت اصلی معانی متعدد و بدیعی را برای خواننده تداعی می‌کند. هدف از این نوشتار بیان میزان ارتباط این دو شخصیت با اسم‌هایشان است و اینکه نویسنده چه مقدار توانسته در انتقال افکار خود به خواننده از طریق این اسم‌ها موفق باشد. این مهم از طریق تحلیل نشانه‌شناسی انجام گرفته‌است. مهمترین نتایجی که این مقاله بدان دست یافته نشان می‌دهد اسم «خالد»، شخصیت محوری رمان، بر خلود و جاودانگی قهرمانان و مبارزان الجزایری دلالت دارد و رمزی است برای دعوت به ادامة راه و افکار آنان. نام‌های شخصیت زن داستان نیز «حیاة» و «احلام» است که نام «حیاة» بر معانی وطن، مادر و عشق دلالت دارد که همگی این معانی به‌نوعی با زندگی‌بخشی و حیات در ارتباط‌اند و «احلام» نیز بیانگر دو معنای متضاد خاطرات و رؤیاهای متحقق‌شده یا آرزوها و رؤیاهای دست‌نیافتنی است.
ادبی
اصغر شهبازی؛ حمید احمدیان
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، ، صفحه 39-60
چکیده
اسلوب حذف از اسالیب بلاغی مهم و از وجوه اعجاز بیانی آیات قرآن کریم به شمار می‌آید. اهمیت این پدیدة پرکاربرد قرآنی در رسیدن به معنا و مضمون صحیح آیات بیشتر جلوه می‌نماید؛ چراکه دریافت مضمون بسیاری از آیات بدون توجه به مواضع حذف و اغراض معنایی آن امکان‌پذیر نیست. این امر در انسجام و پیوستگی ترجمه تأثیری برجسته دارد. ازجمله محذوفات قرآنی، ...
بیشتر
اسلوب حذف از اسالیب بلاغی مهم و از وجوه اعجاز بیانی آیات قرآن کریم به شمار می‌آید. اهمیت این پدیدة پرکاربرد قرآنی در رسیدن به معنا و مضمون صحیح آیات بیشتر جلوه می‌نماید؛ چراکه دریافت مضمون بسیاری از آیات بدون توجه به مواضع حذف و اغراض معنایی آن امکان‌پذیر نیست. این امر در انسجام و پیوستگی ترجمه تأثیری برجسته دارد. ازجمله محذوفات قرآنی، حذف «فعل» است که یکی از ارکان اصلی جمله به شمار می‌آید و با اهداف معنایی خاص حذف می‌شود. در این مقاله تلاش می‌شود تا ضمن بررسی افعال محذوف و نقش آن در فهم معنا، اثر آن در چهار ترجمه فارسی ارزیابی شود. در بررسی حاضر که به شیوة توصیفی ـ تحلیلی انجام پذیرفت، به نظر میرسد که انگیزههای معنایی حذف و ذکر تقدیر از یک سو و اختلاف ساختاری دو زبان از نظر دستوری از سوی دیگر، ترجمه محذوف را با چالشهایی روبهرو ساختهاست. از برجستهترین اشکالات ترجمههای مورد بررسی می‌توان به مواردی چون: اهمال اهداف معنایی حذف، عدم توجه به ساختار دستوری آیات و بیتوجهی به کاربرد دقیق علائم نگارشی اشاره کرد.
ادبی
علی خضری؛ رسول بلاوی؛ فاطمه محمدی
دوره 13، شماره 45 ، اسفند 1396، ، صفحه 39-56
چکیده
سبک‌شناسی با رویکردی نقدگرایانه، می‌کوشد ساختارهای لغوی متن را بررسی نماید و سخن را از حالت عادی، به جنبة فنی سوق دهد تا زیبایی‌های فنی پنهان متن را نمایان سازد؛ به‌گونه‌ای که باعث تمایز اشعار گوناگون از همدیگر شود. عبدالرحیم محمود شاعر مبارز فلسطینی، صاحب سبکی خاص در برانگیختن عنصر حماسه و ایستادگی و مقاومت در میان مردم است. این ...
بیشتر
سبک‌شناسی با رویکردی نقدگرایانه، می‌کوشد ساختارهای لغوی متن را بررسی نماید و سخن را از حالت عادی، به جنبة فنی سوق دهد تا زیبایی‌های فنی پنهان متن را نمایان سازد؛ به‌گونه‌ای که باعث تمایز اشعار گوناگون از همدیگر شود. عبدالرحیم محمود شاعر مبارز فلسطینی، صاحب سبکی خاص در برانگیختن عنصر حماسه و ایستادگی و مقاومت در میان مردم است. این پژوهش به سبک‌شناسی یکی از بارزترین سروده‌های عبدالرحیم محمود، یعنی قصیدة «أنشودة التحریر» می‌پردازد و مردم کشورهای عربی را به شکل عام و مردم فلسطین را به طور خاص به پایداری و امید به آزادی دعوت می‌کند. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی، با تکیه بر روش آماری، می‌کوشد شکل ساختاری قصیدة «أنشودة التحریر» را در سه سطح آوایی، ترکیبی و بلاغی بررسی کند و روابط موجود در پیوند این سطوح را نمایان سازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در سطح آوایی، استفادة گسترده از آواهای بم و شدید با سیاق کلّی قصیده که بیانگر حماسه است، تناسب دارد. در سطح ترکیبی، جمله‌های فعلیه بر جملة اسمیه برتری دارد تا عوامل استمرارِ پایداری و امید به آزادی را نمایان سازد. در سطح بلاغی نیز ارتباط و تناسب زیبایی میان الفاظ و ساختار متن وجود دارد و معانی از گسترة تجسم تصاویر حسی برای ما تداعی می‌شود.
ادبی
رضا ناظمیان؛ علی مظفری
دوره 14، شماره 46 ، خرداد 1397، ، صفحه 39-58
چکیده
اگر یک متن را بسان تکه‌های یک پازل به حساب بیاوریم، می‌توان گفت مسئلة اساسی در این پازل، ارتباط و همخوانی بین قطعات است. ساختارگرایان معتقدند یک متن، دارای بافت است. سازگاری میان اجزای این بافت، مسئله‌ای است که لازم است بدان پرداخته شود. آنان در واقع می‌خواهند رابطة یک جزء با جزئی دیگر را کشف کنند. ما در این مقاله به تحلیل و تطبیق ...
بیشتر
اگر یک متن را بسان تکه‌های یک پازل به حساب بیاوریم، می‌توان گفت مسئلة اساسی در این پازل، ارتباط و همخوانی بین قطعات است. ساختارگرایان معتقدند یک متن، دارای بافت است. سازگاری میان اجزای این بافت، مسئله‌ای است که لازم است بدان پرداخته شود. آنان در واقع می‌خواهند رابطة یک جزء با جزئی دیگر را کشف کنند. ما در این مقاله به تحلیل و تطبیق اصول ساختارگرایی بر دو رمان «قصة حبّ مجوسیة» اثر عبد الرحمان منیف و «چشم‌هایش» اثر بزرگ علوی خواهیم پرداخت؛ روش ما در این پژوهش، روش تحلیلی ـ تطبیقی (مکتب تطبیقی امریکایی) و استفاده از منابع کتابخانهای خواهد بود. سرانجام به این نتیجه خواهیم رسید که زن اثیری در هر دو رمان، نقش برجستهای دارد و نیز «چشم» نقش بسزایی در رمانها ایفا می‌کند. همچنین به‌کارگیری فنون رماننویسی در دو رمان بسیار بارز است و در میان این فنون، سازگاری و همخوانی نیز وجود دارد؛ تا جایی که می‌توان گفت ساختار هر دو رمان، ساختاری مستحکم و هماهنگ است.
ادبی
محمود آبدانان مهدیزاده؛ محمدصادق ضرونی
دوره 14، شماره 47 ، شهریور 1397، ، صفحه 39-60
چکیده
التغریب هو مصطلح استخدمه الناقد الشکلانی الروسی فیکتور شکلوفسکی فی مقالة "الفن کتقنیة". هذا المصطلح الذی أثار فی ما بعد اهتمام الشکلانیین والبنیویین کرومن یاکوبسن ویوری تینیانوف یتیح الفرصة للمؤلف أن یجدد الظواهر المألوفة والمعهودة باستخدام الآلیات الفنیة الخاصة والممیزة فی أثره ویتیح للمتلقی خلال عملیة الإدراک تکوین دلالات جدیدة ...
بیشتر
التغریب هو مصطلح استخدمه الناقد الشکلانی الروسی فیکتور شکلوفسکی فی مقالة "الفن کتقنیة". هذا المصطلح الذی أثار فی ما بعد اهتمام الشکلانیین والبنیویین کرومن یاکوبسن ویوری تینیانوف یتیح الفرصة للمؤلف أن یجدد الظواهر المألوفة والمعهودة باستخدام الآلیات الفنیة الخاصة والممیزة فی أثره ویتیح للمتلقی خلال عملیة الإدراک تکوین دلالات جدیدة والتفاعل مع النص تفاعلاً ایجابیاً یسمح له إدراک الشکل الفنی والإدراک الجمالی للشکل الأدبی. لاشک أنّ شیوع "المقامة"- وهی من الفنون الأدبیة القدیمة- بین الأدباء وغیرهم تدین بالفضل لجهود بدیع‌الزمان (مبدع المقامة) فی استخدام الظواهر الفنیة البدیعة ومَن خَلّفه وسلک طریقه کأبی القاسم الحریری مما جعلا النص یتمتع بالعدید من سمات التمیز اللغوی والفنی فی أسلوب قصصی رائع. یعالج هذا البحث المنهج الشکلانی وأسسه فی نقد القصة ویتطرق إلی دراسة وتحلیل التقنیات والآلیات الشکلانیة الّتی تتجسد ضمن الحبکة القصصیة (المضمون، الانزیاح اللغوی والصناعات الأدبیة) ثم یقوم بدراسة هذه الآلیات ودورها فی کتابة المقامة. وتوصّل البحث إلی أنّ هذه التقنیات هی الّتی ساندت بدیع‌الزمان فی تغریب الحوادث المألوفة لکی یکون لنصه التأثیر الأکبر على القارئ بحیث یدفعه إلى التفکیر فی مختلف طیات النص. ولقد تبیّن أنّ المتأخرین عن بدیع‌الزمان لم یأتوا بشیء جدید لکی تتمتع مقاماتهم بمنتهى التحدیث الشَکلی وقد سلکوا طریقه فی استعمال الآلیات والتقنیات الّتی ابتکرها الهمذانی کخلق الشخصیات القصصیة ومعالجتها الفنیة والمکون البؤری وإعادة وجهة النظر والإشارات التاریخیة والأدبیة، ومزج التوصیفات الشعریة والحبکة القصصیة.
