مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)

1. تاثیر راهبرد «تدریس متقابل» بر افزایش درک مطلب زبان عربی نزد دانشجویان غیرگویشور در دورة کارشناسی

سهيلا محسني نجاد

دوره 17، شماره 59 ، تابستان 1400، صفحه 1-32

چکیده

درک مطلب یک فرایند ذهنی است که هدف آن دستیابی به مفهوم متن است. این فرایند با چندین فرایند فرعی دیگر درهم آمیخته است که خواننده به کمک آن‌ها معنی را درمی‌یابد و مطلب را با توجه به پيشينه شناختی و تجربه‌هایش تفسیر می‌کند. برای پیشرفت در مهارت درک مطلب باید به راهبردهایی که در آموزش و یادگیری زبان به کار گرفته می‌شود توجه کرد. زیرا شیوه‌های ... بیشتر درک مطلب یک فرایند ذهنی است که هدف آن دستیابی به مفهوم متن است. این فرایند با چندین فرایند فرعی دیگر درهم آمیخته است که خواننده به کمک آن‌ها معنی را درمی‌یابد و مطلب را با توجه به پيشينه شناختی و تجربه‌هایش تفسیر می‌کند. برای پیشرفت در مهارت درک مطلب باید به راهبردهایی که در آموزش و یادگیری زبان به کار گرفته می‌شود توجه کرد. زیرا شیوه‌های آموزشی از راهبردهای تدریس شکل مي‌گیرند، هدف راهبرد «تدریس متقابل» رشد مهارت »درک مطلب» فراگیران زبان عربی از جمله دانشجویان است. پژوهش تلاش دارد پاسخ این سؤال را بیابد. بکارگیری راهبرد تدریس متقابل چه مقدار در پیشرفت مهارت درک مطلب فراگیران زبان عربی مؤثر بوده است؟ این پژوهش به شیوه شبه‌تجربی انجام گرفته و در روند آن از پیش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده شده است. جامعه آماری شامل 60 دانشجوی دختر دانشگاه امام صادق (ع) تهران در سال تحصیلی 1397-1398 است که به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شده‌اند. هر گروه از 30 دانشجو تشکیل شد سپس راهبرد «تدریس متقابل» را در گروه آزمایش و روش سنتی را در گروه گواه اجرا شد. پس از بررسی داده‌ها با استفاده ازروش‌های آماری مناسب و نرم‌افزار آماری spss نتایج نشان داد که اعضای گروه آزمایش (که بر اساس راهبرد تدریس متقابل درس خوانده‌اند) نمرات بهتری نسبت به اعضای گروه گواه (که بر اساس روش سنتی درس خونده‌اند) کسب کرده‌اند در پایان پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی ارائه شده است از جمله استفاده از راهبرد تدریس متقابل در آموزش درک مطلب متون تخصصی زبان عربی برای گویشوران غیر عرب‌زبان.

2. قصر کامل و بحر کامل: نشانه‌شناسی کمال و اعتدال در قصیدۀ بحتری در توصیف قصر کامل

علی اصغر قهرمانی مقبل

دوره 17، شماره 59 ، تابستان 1400، صفحه 33-56

چکیده

بحتری شاعر مشهور عصر عباسی (و 284ق) به مناسبت افتتاح قصری به نام «کامل» و نزول معتزّ بالله خلیفۀ عباسی در آن، در موسم نوروز، در مدح خليفه و توصيف اين قصر، قصیده‌ای سروده است. اين شاعر وزن کاملِ تام را برای قصیده‌اش برگزیده که یادآور نام قصر است. شگفت اینکه امروزه از این قصر جز توصیفات دقیق بحتری چیزی باقی نمانده است. در این پژوهش ... بیشتر

3. دراسة کتب تعليم اللغة العربية في التراث الإيراني ـ الإسلامي من منظور التعلیم لأغراض خاصة ("أدب الكاتب"، و"الألفاظ الكتابية"، و"فقه اللغة وأسرار العربية" نموذجا)

فرزانه حاجی قاسمی؛ نرگس گنجی؛ سعید کتابی

دوره 17، شماره 59 ، تابستان 1400، صفحه 57-84

چکیده

تعرفت الدولة الإسلامية الکبری علی ضرورة وجود طبقة الکتّاب والمنشئین المحترفين ضمن تعرّف العرب علی شؤون الدولة في الإمبراطورية الساسانية وما کانت تمتلك من الأنظمة الإدارية وبذلك فقد انشغل الكتّاب الإيرانيين من ذوي اللسانين في دواوين الرسائل؛ وظهرت الحاجة إلى تأهيل جيل من الكتّاب المختصين في شؤون الدولة. لبّی هذه الحاجة بعضُ العلماء ... بیشتر تعرفت الدولة الإسلامية الکبری علی ضرورة وجود طبقة الکتّاب والمنشئین المحترفين ضمن تعرّف العرب علی شؤون الدولة في الإمبراطورية الساسانية وما کانت تمتلك من الأنظمة الإدارية وبذلك فقد انشغل الكتّاب الإيرانيين من ذوي اللسانين في دواوين الرسائل؛ وظهرت الحاجة إلى تأهيل جيل من الكتّاب المختصين في شؤون الدولة. لبّی هذه الحاجة بعضُ العلماء الإيرانيين من أمثال ابن قتيبة الدينوري (276ـ213 هـ)، وعبد الرحمن الهمذاني (327ـ؟ هـ)، وأبي منصور الثعالبي النيسابوري (429ـ350 هـ) بتأليفات قيمة (أدب الکاتب، الألفاظ الکتابیة و فقه اللغة وأسرار العربية) تعدّ رزماً تعليمية تدلّ علی مهارة بارعة وتقدّم تعليميٍ ملحوظ. استهدف هذا البحث معتمدا على منهج تحليل المحتوى (الكيفيّ والكمّيّ) إلى تناول المواد التدريسية التي رکز علیها المؤلفون الثلاث، کما قام البحث بمقارنة تقويم النسب المئوية للموادّ التعليمية المعروضة وهي على الأقسام التالية: المفردات، والإملاء (تقويم اليد)، وتصحيح الأخطاء اللفظية (تقويم اللسان)، ومعرفة أبنية الأفعال والأسماء ودلالاتها اللغوية، وجوانب وظيفية من النحو والبلاغة. ويتوصل البحث وفقا للدراسة الإحصائية إلی أنّ التأليفات المدروسة الثلاث - باعتبارها حقائب تعليمية - قد عَرضت المفرداتِ بوصفها مادةً أساسية في تعليم العربية لأهدافٍ خاصة 81% فالقواعد 13% والبلاغة % 6 على التوالي؛ إلا أنّ ابن قتيبة قد ارتكز على قضايا القواعد 74% أكثر من الهمذاني والثعالبي اللذين ركزّا على المفردات بنسبة تساوي 100% و% 85 على الترتيب.

4. الدراسة الهيكلية لمقالات مجال القصة في مجلة الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها

حسين کياني؛ کوثر تقوايي فر

دوره 17، شماره 59 ، تابستان 1400، صفحه 85-108

چکیده

تحاول هذه الدراسة جاهدة أن تبحث وتنقد المقالات المتعلقة بالقصة والمنشورة في مجلة الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها من الناحية الهيكلية وعلى أساس منهج تحليل المضمون الكمي. وبما أنّ هذه الدراسة إحصائية، جمعنا في البداية موادها من خلال استبانة مكونة من سبعة أقسام فهي العنوان، والملخص، والمقدمة، ومنهج البحث، وأصل المقالة، ... بیشتر تحاول هذه الدراسة جاهدة أن تبحث وتنقد المقالات المتعلقة بالقصة والمنشورة في مجلة الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها من الناحية الهيكلية وعلى أساس منهج تحليل المضمون الكمي. وبما أنّ هذه الدراسة إحصائية، جمعنا في البداية موادها من خلال استبانة مكونة من سبعة أقسام فهي العنوان، والملخص، والمقدمة، ومنهج البحث، وأصل المقالة، والنتيجة ومصادر البحث ثم قمنا بتحليلها واستبدال عيناتها من الإحصائية إلى الكمية مستعينين بعلم الإحصائيات الوصفية.تدل النتائج على أنّ عناوين هذه المقالات تتمتع بسمات مقبولة للعنوان، في الحين أنّ ملخص المقالات يعاني من الضعف في عدم الإشارة إلى منهج البحث. أمّا بالنسبة لمؤشرات المقدمة ومنهج البحث فلم يطابقا ضرورة البحث وخلفيته، كذلك لا تتوافق طريقة البحث وكيفية التعبير عن نتيجة البحث مع المعايير العلمية للمقالات البحثية المحكمة. ولا يخفی أنّ حضور المؤشرات الأساسية مثل تقديم الأمثلة يعتبر من محاسن الهيكل الرئیسي للمقالات.نظراً لضعف المقالات في الجانب الهيكلي، بإمکاننا أن نستنتج أن المؤلفين لم تكن لديهم أنماط هيكلية وقد قاموا بتعديل هيكل المقالات بناءً على ما تم تدريبهم على القيام به. يمكن أن تُعزى نقاط الضعف إلى عدم الاهتمام بالمعايير الهيكلية في التعليم الجامعي والافتقار إلى الوضوح حول هيكل المقالات في دليل المؤلفين. الجدیر بالذکر أنّ عدم أهمية هيكل المقالات للمحررين يُعتبر من الأسباب الأخرى التي قد أبرزت هذه المشكلة في المقالات.

5. رؤیة العالم والبطل الإشکالي في رواية القوس والفراشة من منظار البنیوية التکوينية

هومن ناظمیان؛ زهرا نيک زاد شهريور

دوره 17، شماره 59 ، تابستان 1400، صفحه 109-128

چکیده

رواية القوس والفراشة لمحمد الأشعري، الكاتب والصحفي والسیاسي المغربي فازت بجائزة بوكر العربية عام 2011 مناصفة مع رواية طوق الحمام للروائیة السعودية رجاء عالم. صور الكاتب في الرواية المشاكل والأزمات الاجتماعية والأخلاقية في المجتمع المغربي كالإرهاب والأصولية ومافیا العقارات ونهب الأثریات وتهریبها. تبین دراسة الرواية وفق منهج البنیوية ... بیشتر

6. مؤشرات الانتماء للحیّ في روایة "خان الخلیلي" لنجیب محفوظ

نسرین کاظم زاده؛ کبري روشنفکر

دوره 17، شماره 59 ، تابستان 1400، صفحه 129-154

چکیده

الانتماء للحیّ يكون مؤشرة نفسانیة وهو یبیّن إحساس الفرد الإیجابي بالنسبة إلی حیّهم السکني الذي ینتج عن العلاقات العاطفیة والمعرفیة والسلوکیة مع المکان ویؤدي إلی التزام السکان للحیّ ورغبتهم لحفظ العلاقة مع الحیّ مع مضي الزمن وفي مراحل الحیاة المختلفة. یکون الحیّ من الأمکنة المتمیزة والرئیسیة في الروایة العربیة وله دور بارز في روایات ... بیشتر

7. الاسترجاع الخارجي والسطوح الروائية في سينية البحتري

هادي رضوان؛ فراست پيروزي

دوره 17، شماره 59 ، تابستان 1400، صفحه 155-176

چکیده

شاعت الدراسات في علم الرواية وخطاب الحكاية في القرن العشرين بسبب انتشار مكتب الشكلانية في هذا العصر. وللباحثين في هذا العلم مناهج ومنطلقات مختلفة ومن أهم هذه المناهج منهج "جيرار جينت" في خطاب الرواية. بحثنا في هذه المقالة بمنهج وصفي- تحليلي على أساس نظرية "جيرار جينت"، عن المقولات الثلاث: مقولة الزمن التي يعبر فيها عن العلاقة بين زمن ... بیشتر شاعت الدراسات في علم الرواية وخطاب الحكاية في القرن العشرين بسبب انتشار مكتب الشكلانية في هذا العصر. وللباحثين في هذا العلم مناهج ومنطلقات مختلفة ومن أهم هذه المناهج منهج "جيرار جينت" في خطاب الرواية. بحثنا في هذه المقالة بمنهج وصفي- تحليلي على أساس نظرية "جيرار جينت"، عن المقولات الثلاث: مقولة الزمن التي يعبر فيها عن العلاقة بين زمن القصة وزمن الخطاب ومقولة الجهة أي الكيفية التي يدرك بها السارد القصة ومقولة الصيغة أي نمط الخطاب التي يستعمله السارد، المقولات التي تقوّم الرواية والحكاية والسرد في قصيدة إيوان المدائن للبحتري توخياً للوصول إلى الإجابة عن هذه الأسئلة: ما هي الطاقات الروائية التي استفاد البحتري منها في قصيدته؟ كيف انحرف عن سلسلة الاحداث الحقيقية في نظم قصيدته؟ كيف نفسر الأحداث والروايات في قصيدته على ضوء المقولات الثلاث: الزمن والجهة والصيغة؟ انحرف البحتري عن الترتيب الزمني الحقيقي في قصيدته وعن طريق المفارقات الزمنية ألقى الضوء على أحداث تاريخية خاصة أو أشار إليها. ومن أهم هذه المفارقات في رواية البحتري الاسترجاعات الأصلية الموجودة فيها. روى البحتري مرحلة زمنية واسعة النطاق عن طريق تسريع الحكي والحذوف السردية ولكنه اختار بعضاً من الأحداث والمشاهد الهامة في منظوره وحكاه بطريق تبطئة الحكي. حدث هذا كله في ظل تصور الشاعر وخطابه وعواطفه وأحاسيسه تجاه "إيران". التواتر في هذه القصيدة يعدّ من نوعي الحكي الأحادي والتكراري. أما بالنسبة إلى التبئير في القصيدة فتعدّ الرواية من الرواية من دون التركيز والمشاهد فيها مشاهد حية متحركة. والراوي حاضر في رواية البحتري والمسافة بين الراوي والقصة واسعة المدى بما أن البحتري يكثر من ذكر الجزئيات وهذا كان باعثاً لتطويل المسافة. ونهاية تعدّ هذه القصيدة نوعاً من المونولوج الخارجي.

8. سيميائية التواصل غير اللفظي في رواية مصائر كونشرتو الهولوكوست والنكبة لربعي المدهون

مسعود باوان پوري؛ عبدالاحد غيبي؛ خلیل پروینی؛ مهین حاجی زاده

دوره 17، شماره 59 ، تابستان 1400، صفحه 177-197

چکیده

لغة الجسد هي أحد المكونات المهمة لفروع مثل الفلسفة وعلم النفس التي وجدت طريقها إلى الأدب القصصي وحتى الشعر ولها وظائف دلالية وسيميائية تلعب دوراً مهماً في تشكيل وتعزيز العناصر القصصية. ربعي المدهون وهو كاتب فلسطيني‌الأصل الفائز بجائزة بوكر العربية عام 2016 م، في روايته، بالإضافة إلى استخدام المنطوق، استخدم أشكالًا مختلفة من لغة ... بیشتر

1. اثربخشی راهبرد بارش مغزی در پیش‌برد توانش ادبی دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات عربی در مقطع کارشناسی

امین نظری تریزی؛ سجاد اسماعیلی

دوره 16، شماره 57 ، زمستان 1399، ، صفحه 1-21

چکیده

بارش مغزی یکی از راهبردهای پیشرفتۀ تدریس است که علاوه بر تقویت ارتباط فعّالانه بین فراگیر و مدرّس، منجر به افزایش اعتماد به نفس در فراگیر، تقویت مهارتهای تفکّر سطحبالا مثل تفکّر نقّادانه و خلّاقانه و همچنین بهبود سطح یادگیری او میشود. از این رو، این جستار بر آن است تا با روش نیمه‌تجربی، به بررسی تأثیر راهبرد بارش مغزی به عنوان ... بیشتر بارش مغزی یکی از راهبردهای پیشرفتۀ تدریس است که علاوه بر تقویت ارتباط فعّالانه بین فراگیر و مدرّس، منجر به افزایش اعتماد به نفس در فراگیر، تقویت مهارتهای تفکّر سطحبالا مثل تفکّر نقّادانه و خلّاقانه و همچنین بهبود سطح یادگیری او میشود. از این رو، این جستار بر آن است تا با روش نیمه‌تجربی، به بررسی تأثیر راهبرد بارش مغزی به عنوان یکی از راهبردهای یادگیری فعّال، بر پیش‌برد توانش ادبی عربیآموزان دانشگاه‌های ایرانی بپردازد. به منظور تحقیق این هدف، تعداد 26 نفر از دانشجویان ترم سوم رشتۀ زبان و ادبیات عربی در مقطع کارشناسی دانشگاه بین‌المللی المصطفی واحد اصفهان در نیم‌سال اوّل سال تحصیلی 1398-1399 هـ..ش. به عنوان نمونۀ آماری انتخاب شد که این دانشجویان به روش نمونه‌گیری در دسترس، به دو گروه کنترل (13 دانشجو) و آزمایش (13 دانشجو) تقسیم شدند. تدریس درس شعر معاصر عربی در گروه کنترل به صورت سنّتی و در گروه آزمایش بر اساس به کارگیری راهبرد بارش مغزی انجام شد؛ سپس به منظور سنجش میزان تأثیر آموزش مبتنی بر راهبرد بارش مغزی بر پیش‌برد توانش ادبی دانشجویان در درس شعر معاصر عربی، یک آزمون پایانی تحت عنوان پسآزمون گرفته‌شد. یافتهها نشان داد؛ تفاوت معناداری بین نمرات پسآزمون دو گروه، به نفع گروه آزمایش وجود دارد و بهکارگیری راهبرد بارش مغزی در تدریس درس شعر معاصر عربی تأثیر مثبتی بر پیش‌برد توانش ادبی دانشجویان در این درس دارد.

2. أثر الاستعمارِ علی المجتمعِ الجزائري في رِوایةِ «غداً یومٌ جدید» لِعبد الحمید بن هدوقة بناءً علی آراءِ فرانس فانون

قنبری قنبری؛ فاطمه قادري؛ بهنام فارسي؛ علي اصغر روان شاد

دوره 16، شماره 57 ، زمستان 1399، ، صفحه 45-68

چکیده

کانت بدایةُ العصرِ المعاصرِ فترةً حسّاسةً لمعظمِ الدولِ العربیةِ. لم یتمْ تحریرُ هذه البلدان بعدُ مِن طغیانِ الحکومة العثمانیةِ حتی تمَّ استعمارُها أو حمایتها بِیدِ الدول الأروبیةِ. الجزائر هي واحدة من تلک البلدان التي احتلتها فرنسا. قام الاستعمار الفرنسي الذي اعتمد علی التفوق العسکري في سیطرتها علی هذا البلد، بإجراء تغییرات کبیرة ... بیشتر کانت بدایةُ العصرِ المعاصرِ فترةً حسّاسةً لمعظمِ الدولِ العربیةِ. لم یتمْ تحریرُ هذه البلدان بعدُ مِن طغیانِ الحکومة العثمانیةِ حتی تمَّ استعمارُها أو حمایتها بِیدِ الدول الأروبیةِ. الجزائر هي واحدة من تلک البلدان التي احتلتها فرنسا. قام الاستعمار الفرنسي الذي اعتمد علی التفوق العسکري في سیطرتها علی هذا البلد، بإجراء تغییرات کبیرة في هیکل المجتمع الجزائري لمحوِ هویةِ المجتمع. في المقابل، ردّ المثقفون والعلماء والشخصیات الأدبیةِ في الجزائر علی هذه التغییرات المفروضة، بسلاحهم وهو القلم، منهم الروائي الجزائري عبدالحمید بن هدوقة الذي یَعکِسُ بِحساسیةٍ شدیدةٍ المجالات التي ینوي الاستعمار إحداث التغییر فیها. یهدف هذا البحث، معتمداً علی منهج الوصفي- التحلیلي، إلی الإجابة عن سؤالین: الاول ما هي أهمّ مکوّنات التغییر في بنیة المجتمع في روایة «غداً یوم جدید» علی أساس آراء فرانتس فانون، والثاني ما هي اقتراحات المؤلف في مواجهة هذه التدابیر الاستعماریة. تستنتج الدراسة أنّ التغییرات الهیکلیة قد ظهرت في مجالات: إنشاء طبقة تابعة للاستعمار، وإنشاء کتلة محرومة اجتماعیاً، والتغییرات في المؤسسات الاجتماعیة، وخاصة مؤسسة الأسرة والثقافة. تتمثّل إستراتیجیة بن هدوقة في إنشاءِ حکومةٍ متکوّنةٍ من الأحزاب، والاستفادة من فکرة المثقفین، وإعطاء الحقوق الفردیة والاجتماعیة للمرأة والعودة إلی الثقافة الأصلیة وأصالتها.

3. کنشگری موسیقی بر نشانه‏‌شناسی شکست در شعر نزار قبانی

محبوبه پارسایی؛ احمدرضا حيدريان شهري؛ بهار صدیقی؛ سیدحسین سیدی

دوره 16، شماره 57 ، زمستان 1399، ، صفحه 23-43

چکیده

از عوامل تأثیرگذار در استحکام تصویر هنری و زیبایی قصیده‏های نزار قبانی، ساختار موسیقایی زیبا و مناسب آن است. این شاعر نامدار، با به ‏کارگیری هنرمندانۀ آرایه‏‏‏های لفظی و معنوی، انسجام موسیقایی را قوّت می بخشد،.اهمّیت این پژوهش در این است که به بررسی زیبا‏شناختی تصویر شکست در شعر شاعر می‌‏‌پردازد و ارتباط آن ‌را با موسیقی ... بیشتر

4. هماهنگی‌های صوتی و دلالت آن در قرآن کریم «مطالعه موردی سوره إبراهیم (ع)»

علیرضا روستایی؛ علی اصغر روان‌شاد؛ وصال میمندی؛ علی بیانلو

دوره 17، شماره 58 ، بهار 1400، ، صفحه 21-42

چکیده

انسجام آوايی از گذر نظم موجود در صفات حروف کلمات نمایان می‌گردد، به‌گونهای‌که با مفهوم برداشت شده از متن سازگاری دارد. از اين رو، بررسی هماهنگیهای صوتی در قرآن کریم با هدف کشف زیبایی‌های ساختاری و زبانی این کتاب آسمانی همواره کانون توجّه پژوهشگران بوده است؛ چرا که واکاوی و تبیین این زیبایی‌ها، از جنبه‌های اعجاز هنری قرآن ... بیشتر انسجام آوايی از گذر نظم موجود در صفات حروف کلمات نمایان می‌گردد، به‌گونهای‌که با مفهوم برداشت شده از متن سازگاری دارد. از اين رو، بررسی هماهنگیهای صوتی در قرآن کریم با هدف کشف زیبایی‌های ساختاری و زبانی این کتاب آسمانی همواره کانون توجّه پژوهشگران بوده است؛ چرا که واکاوی و تبیین این زیبایی‌ها، از جنبه‌های اعجاز هنری قرآن پرده برمی‌دارد. یکی از وجوه اعجاز قرآن کریم، ساختار موسیقایی آن است که مهمترین سطح در بررسی سبک‌شناسی و نخستین محور برای ورود به دنیای متن آیات، سبک و فضای آن به شمار می‌رود؛ چرا که پیوند میان موسیقی و مفهوم، منجر به رساندن بهتر مضمون به مخاطب و برانگیختن احساسات وی می‌گردد. بر این اساس، پژوهش حاضر، سعی دارد سطح آوایی سوره ابراهیم (ع) بر اساس روش توصیفی - تحلیلی و آماری مورد تحليل و بررسی قرار دهد. نتیجه پژوهش، بیانگر پیوند میان معنی و موسیقی حروف این سوره در پیش روی مخاطب است؛ زیرا زمانی‌که بافت زبانی آیه در صدد القای مفاهیمی باشد که بیان آنها نیازمند به شدّت و قوّت است، واژگانی انتخاب شده که موسیقی حروف بکار رفته در آن، همراه با شدّت و قوّت است. امّا هنگامی‌ که سیاق آیه در پی بیان مفاهیمی همچون حسّ آرامش و اطمینان به مخاطب باشد، در می‌یابیم که گزينش واژگان به‌صورتی است که کاربست حروف بیواک و سايشی و حروف ما بين شدّت و رخاوت در آن نمود بیشتری دارد. بنابراین، موسیقی حاصل از ویژگی‌های حروف از نظر جهر، همس، شدّت، رخاوت و چگونگی ترازبندی آنها در متن آیه از جمله ویژگی‌های معجزه‌آسای قرآن کریم است، به‌طوری‌که همه این ویژگی‌ها با فضایی که این موسیقی در آن جریان دارد، هماهنگ است.

5. نقش تداعی آزاد در تنظیم جریان سیّال ذهن در رمان ذاکرة الجسد اثر احلام مستغانمی

پيمان صالحي

دوره 17، شماره 58 ، بهار 1400، ، صفحه 43-70

چکیده

تداعی آزاد از جمله تکنیکهایی است که داستانسرایان از آن برای تعبیر از حوادث داستان و معرّفی شخصیتهای آن به خواننده، استفاده میکنند. عملیاتی که طی آن، افکار و خاطرات بر اساس اصول مشابهت و مجاورت و تضادّ، موجب یادآوری یکدیگر میشوند. با توجه به اینکه از یک طرف، اهمیّت تداعی آزاد، غالباً در تنظیم جریان سیّال ذهن، نمود پیدا ... بیشتر تداعی آزاد از جمله تکنیکهایی است که داستانسرایان از آن برای تعبیر از حوادث داستان و معرّفی شخصیتهای آن به خواننده، استفاده میکنند. عملیاتی که طی آن، افکار و خاطرات بر اساس اصول مشابهت و مجاورت و تضادّ، موجب یادآوری یکدیگر میشوند. با توجه به اینکه از یک طرف، اهمیّت تداعی آزاد، غالباً در تنظیم جریان سیّال ذهن، نمود پیدا میکند و از طرف دیگر، رمان «ذاکرة الجسد» اثر احلام مستغانمی نویسنده الجزائری بر اساس تکنیک جریان سیّال ذهن نوشته شده است، بنابراین تداعی آزاد در آن جایگاه بالایی دارد؛ به همین دلیل، این پژوهش بر اساس تکنیک تداعی آزاد و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، رمان مذکور را مورد بررسی قرار داده است و به نتایجی دست یافته است که مهمترین آنها عبارتند از: تداعی آزاد باعث زیبایی فراوان، تنوّع محتویات و رنگارنگی تصاویر این اثر ادبی شده است و آن را از حالتی تکراری که باعث خستگی خواننده میشود، درآورده است. نویسنده با یادآوری خاطرات شخصیّتهای رمان و با استفاده از اصل مشابهت که بیشترین کاربرد را در این رمان داشته باشد، جزئیات شخصیّتهای داستان، مشکلات، آرزوها و ویژگیهای روحی و رفتاری آنان را بیان کرده است. او با استفاده از مجاورت زمانی و مکانی که از اصول تداعی آزاد هستند، افراد مشهور فراوانی، از جمله؛ افراد انقلابی الجزائر، نقّاشان، شاعران و بسیاری از جریانهای تاریخی و مصیبتهای آن و نیز مکانهایی که این حوادث در آنجا به وقوع پیوسته را به خواننده معرّفی میکند. علیرغم اینکه محور اصلی تداعیهای داستان غالباً بر اساس دو اصل مشابهت و مجاورت است؛ امّا در برخی مواقع، راوی داستان بدون تصمیم قبلی، خاطرات را بر اساس تضادّی که در آنها وجود دارد به خاطر میآورد؛ ولی یادآوری این خاطرات، همیشه بر اساس تضادّهای معروف و سنّتی نیست.

1. کارکرد کنش‌هاي غير‌کلامي در رمان «زُقاق المِدَقّ» اثر نجيب محفوظ

OMID JAHANBAKHT LAYLI؛ somayye parmas

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 دی 1399

چکیده

نويسندگان و شاعران با آگاهي از ظرفيت‌هاي حوزۀ ارتباطات غيرکلامي در صدد انتقال ملموس‌تر انديشه‌ها و احساسات برآمده و به فضاسازي گفتماني و شخصيت‌پردازي در آثار خويش پرداخته‌اند. در اين گونۀ ارتباطي، انتقال مفاهيم و پيام‌ها از طريق حالات چهره، حرکت‌هاي بدن، ژست‌ها، آواهاي صوتي و حتي مصنوعات و طرز لباس‌پوشيدن افراد صورت‌مي‌پذيرد. ... بیشتر نويسندگان و شاعران با آگاهي از ظرفيت‌هاي حوزۀ ارتباطات غيرکلامي در صدد انتقال ملموس‌تر انديشه‌ها و احساسات برآمده و به فضاسازي گفتماني و شخصيت‌پردازي در آثار خويش پرداخته‌اند. در اين گونۀ ارتباطي، انتقال مفاهيم و پيام‌ها از طريق حالات چهره، حرکت‌هاي بدن، ژست‌ها، آواهاي صوتي و حتي مصنوعات و طرز لباس‌پوشيدن افراد صورت‌مي‌پذيرد. در نوشتار حاضر با نگاهي ميان-رشته‌اي و به‌شيوۀ توصيفي- تحليلي، بازتاب کنش‌هاي غيرکلامي و کارکردهاي عمدة آن‌ها از جمله کارکرد تأکيدي، جانشيني، تکميلي و تکذيبي در رمان «زُقاق المِدقّ» اثر نجيب‌محفوظ (1911- 2006)، نويسندۀ مصري مورد بررسي قرار گرفته و تبيين مي‌گردد که نويسنده با چه سازکاري از کنش‌هاي غيرکلامي در پيشبرد فرآيند ارتباطي شخصيت‌ها و انتقال مفاهيم موفق بوده‌است. نتيجة پژوهش نشان مي-دهد که محفوظ با آگاهي از قابليّت‌هاي ارتباط غيرکلامي از آنها به‌منظور القاي هرچه بهتر مقصود شخصيت‌هاي داستاني و حقيقت‌مانندي کنش‌هاي آنها بهره‌مي‌گيرد. در اين داستان خنديدن، نگريستن و اخم‌کردن به‌عنوان رفتارهاي چهره، حرکات دست، لحن و سکوت به‌عنوان مصاديق پيرازبان در شکل‌گيري فرآيند ارتباط و انتقال پيام، نقشي تأثيرگذار دارند و کارکرد مسلط‌شان غالباً از نوع جانشيني و تأکيدي است. در اين جستار مشخص گرديد که نويسنده از سکوت معنادار براي القاي مفاهيمي همچون رضايت، سرگشتگي، تفکّر، احساس لذّت، کتمان راز و غيره استفاده مي‌کند.

مشاهده مقاله

2. واکاوي سطح پويایی محتوا در مجموعة «العربية بين يدﻳﻚ» بر اساس الگوی ويليام رومی

Sajed Zare؛ Fatemeh Jamshidi

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 بهمن 1399

چکیده

از گذر تحلیل انتقادی محتوای هر کتاب درسی، میزان هدفمندی محتوای کتاب و هماهنگی اهداف آموزشی آن با توانمندی فراگیران در ترازوی نقد و بررسی قرار می‌گیرد و از آنجا که شناسایی نقاط قوت و ضعف محتوای آموزشی برای تولید دانش و بهره‌برداری از آن در عمل، حائز اهمیت است، می‌توان به ضرورت ارزیابی محتوای کتاب‌های درسی پی برد تا فرصتی برای تألیف ... بیشتر از گذر تحلیل انتقادی محتوای هر کتاب درسی، میزان هدفمندی محتوای کتاب و هماهنگی اهداف آموزشی آن با توانمندی فراگیران در ترازوی نقد و بررسی قرار می‌گیرد و از آنجا که شناسایی نقاط قوت و ضعف محتوای آموزشی برای تولید دانش و بهره‌برداری از آن در عمل، حائز اهمیت است، می‌توان به ضرورت ارزیابی محتوای کتاب‌های درسی پی برد تا فرصتی برای تألیف کتاب‌هایی هدفمند در جهت تحقّق برنامه‌های آموزشی فراهم گردد و به تبع آن تأثیرات مثبتی در فرایند آموزش مشاهده شود؛ از این رو در جستار حاضر، مجموعة سه جلدی العربیة بین یدﻳﻚ که یکی از منابع مهم و شناخته شدة آموزش زبان عربی به شمار می‌رود، بر اساس الگوی ویلیام رومی ارزیابی گردید. روش تحقیق در پژوهش پیش رو، توصیف و تحلیل انتقادی و کیفی محتوا است و واحدهای تحلیل شامل جملات متنِ دروس، تمارین و تصاویر کتاب می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که متون کتاب مورد بحث به صورت غیرفعّال ارائه شده است و ذهن زبان‌آموزان را درگیر نمی‌کند، درحالی‌که تمارین و تصاویر مندرج در برخی مجلّدات، حالت پویا دارد و زمینه را جهت کنکاش ذهنی زبان‌آموزان و تقویت قوّة تحلیل و پرسشگری آن‌ها فراهم می‌سازد. پس از بررسی و مقایسة کلّی سیر تحوّل و پویایی محتوای کتاب نیز روشن گردید که تمارین تنها در جلد دوّم نسبت به جلد اوّل به سمت پویایی گرایش دارد، امّا این سیر صعودی به سوی فعّال شدن، در متون و تصاویر جلد دوّم و سوّم کتاب دیده نمی‌شود.

مشاهده مقاله

3. ترجمة اصطلاحات از نظریه تا تطبیق، مطالعة موردی: ضرب‌المثل‌های عربی خوزستان

مرتضی زارع برمی؛ سیده لیلا فاضلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 بهمن 1399

چکیده

مونا بیکر در کتاب In Other Words (1992) از چهار راهکار برای ترجمة اصطلاحات نام برد: استفاده از اصطلاحی با معنا و صورت مشابه، کاربرد یک اصطلاح با معنای مشابه ولی صورت متفاوت، دگرگویی، و ترجمه با حذف کردن اصطلاح. وی در ویراست دوم این کتاب (2012) سه راهکار قرض گرفتن اصطلاح زبان مبدأ، ترجمه از طریق حذف بازی با اصطلاح، و جبران را بر راهکارهای قبلی افزود. ... بیشتر مونا بیکر در کتاب In Other Words (1992) از چهار راهکار برای ترجمة اصطلاحات نام برد: استفاده از اصطلاحی با معنا و صورت مشابه، کاربرد یک اصطلاح با معنای مشابه ولی صورت متفاوت، دگرگویی، و ترجمه با حذف کردن اصطلاح. وی در ویراست دوم این کتاب (2012) سه راهکار قرض گرفتن اصطلاح زبان مبدأ، ترجمه از طریق حذف بازی با اصطلاح، و جبران را بر راهکارهای قبلی افزود. ما از این راهکارها در مقاله با عنوان «گروه الف» نام بردیم. در گام دوم، راهکارهای خودمان را با عنوان «گروه ب» ارائه دادیم: معادل‌یابی قوی با احتمال معادل‌یابی‌های متوسط و ضعیف، معادل‌یابی متوسط با احتمال معادل‌یابی ضعیف، معادل‌یابی ضعیف با امکان قرض گرفتن، و ترجمة اصطلاح منحصربه‌فرد با قرض گرفتن یا دگرگویی. در گام سوم، ضرب‌المثل‌های عربی خوزستان را به‌عنوان مواد اصلی پژوهش، با کمک راهکارهای «گروه الف» و «گروه ب» ترجمه کردیم تا به یک سؤال پاسخ بدهیم: ترجمة اصطلاحات در عمل چگونه انجام می‌شود؟ این پژوهش با رویکردهای تبیینی، تحلیلی، استنباطی به سرانجام رسیده است. نتایج پژوهش نشان داد «گروه ب» از «گروه الف» در سامان دادن به ترجمة اصطلاحات توفیق بیشتری دارد، زیرا براساس راهکارهای «گروه ب» اگر مترجم بتواند در ترجمة ضرب‌المثل‌ها به شیوة صعودی از تشخیص موارد کلمه‌ای آغاز کند تا به تشخیص معانی آن‌ها در اصطلاح برسد و پس از آن بافت موقعیتی و بافت فرهنگی‌ای را بازسازی کند که چنین معانی و عبارت‌پردازی‌هایی را فعال کرده‌اند، آن وقت می‌تواند ضرب‌المثل‌ها را با صحت بالا ترجمه کند.

مشاهده مقاله

4. چالش کاربست روایت شناسی نوین در بررسی زمان در داستان‌های قرآن

soraya rahimi؛ khalil parvini؛ فرامرز میرزایی؛ nosrat nilsaz

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اردیبهشت 1400

چکیده

روایت‌شناسی نوین تاثیری محسوس بر تحلیل متون ادبی برجای نهاد، بررسی داستان‌های قرآن نیز به‌مثابه زمینه‌ای پربار برای کاربست این روش‌ها از این تاثیر برکنار نبود. در این میان، نویسندگان عرب‌زبان وپارسی‌گوی به تحلیل موضوع زمان در متن قرآن وتکنینک‌های مختلف کاربست آن پرداختند. مقاله حاضر باهدف ارزیابی چگونگی تحلیل تکنیک زمان در ... بیشتر روایت‌شناسی نوین تاثیری محسوس بر تحلیل متون ادبی برجای نهاد، بررسی داستان‌های قرآن نیز به‌مثابه زمینه‌ای پربار برای کاربست این روش‌ها از این تاثیر برکنار نبود. در این میان، نویسندگان عرب‌زبان وپارسی‌گوی به تحلیل موضوع زمان در متن قرآن وتکنینک‌های مختلف کاربست آن پرداختند. مقاله حاضر باهدف ارزیابی چگونگی تحلیل تکنیک زمان در داستان‌های قرآن، به آسیب‌شناسی پژوهش‌های علمی نگاشته شده دراین عرصه می‌پردازد و دراین راستا، بررسی مقاله‌های منتشر شده در مجلات علمی-پژوهشی دو کشور ایران وعراق را در بازه زمانی بیش از دو دهه یعنی ازسال 1378هـ.ش تاکنون، جهت بررسی فضای حاکم براین دست از پژوهش‌ها برگزیده است ودر نهایت به این نتیجه می‌رسد که؛ 47درصد ازاین مقالات به‌قالب‌بندی تکنیک‌های مختلف زمان در نمونه نقدی "ژنت" اکتفا نموده وتلاشی برای خروج ازاین چهارچوب نکرده‌اند که درنهایت، به‌شباهت نتایج پژوهش‌های مختلف انجامیده است. هم‌چنین تحلیل زمان در42درصد از پژوهش‌ها، آمیخته‌‌ای از خوانش تأویلی وبررسی روایت‌شناسانه داستان است وبیش از آن‌که به‌دنبال تحلیل زمان باشد، تفسیری از داستان را ارائه می‌دهد.12درصد از پژوهش‌ها که در تلاش برای تاسیس یک شیوه نو یا اصلاح بخش‌هایی از روش‌های موجود در روایت‌شناسی بوده‌اند، نتوانسته‌اند نظریه یا روشِ نقدی تازه‌ای را عرضه کنند واین موضوع نشان می‌دهد که نقد روایت‌شناسانه زمان در داستان‌های قرآن هنوز به مرحله تاسیس نرسیده است. مهم‌ترین چالشی که این عرصه با آن مواجه است چالش فهم ودریافت صحیح نظریه‌ها وروش‌های غربی است؛ بسیاری از سوءبرداشت‌ها وخوانش‌های نادرست نظریه‌ها محصول خوانش‌ سریع وسطحی متن است که غالبا با کاربست گزینشی روش‌های نقدی، به بررسی آماری-توصیفی از زمان بسنده نموده است.

مشاهده مقاله

5. بررسي عملکرد حافظة کوتاه‌مدت در فرايند ترجمة شفاهي عربي به فارسي و بالعکس (بررسي موردي ترجمه‌ شبکه‌هاي العالم و خبر)

mahboobe qasemi؛ Ali Zeighami؛ صادق عسکری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 دی 1399

چکیده

پردازش اطلاعات در حافظه شامل رمزگذاری، ذخیره‌سازی و یادآوری است؛ و عواملی چون مشکل معادل‌یابی و فراموشی مطالب از چالش‌های مؤثر بر حافظه کوتاه‌مدت در ترجمه شفاهی عربی به فارسی و بالعکس است. پژوهش حاضر که پژوهشی بین رشته‌ای است؛ با روش تجربی به تبیین تکنیک‌های روان‌شناسی مرتبط با حافظه پرداخته و با روش توصیفی – تحلیلی به چگونگی ... بیشتر

مشاهده مقاله

6. واکاوی الگوهای توانش ارتباطی دل هایمز در گفتمان اجتماعی نهج البلاغه (مطالعه موردی: خطبه های نهج البلاغه)

علی صیادانی؛ یزدان حیدرپور مرند

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اردیبهشت 1400

چکیده

از مباحث نوینی که در تحلیل گفتمانی ارائه شده است، رویکرد جامعه‌شناختی دل هایمز است که برخاسته از توانش ارتباطی است. بحث حاضر در گام اول اشاره به ارتباط توانش زبانی با توانش ارتباطی دارد که زبان کارکرد حقیقی خود را ایفا می‌کند. در مرحله دوم اشاره به بافت برون زبانی یا موقعیتی دارد که عامل کنش در آن تأثیر می‌گذارد. این مسأله نمود واقعی ... بیشتر از مباحث نوینی که در تحلیل گفتمانی ارائه شده است، رویکرد جامعه‌شناختی دل هایمز است که برخاسته از توانش ارتباطی است. بحث حاضر در گام اول اشاره به ارتباط توانش زبانی با توانش ارتباطی دارد که زبان کارکرد حقیقی خود را ایفا می‌کند. در مرحله دوم اشاره به بافت برون زبانی یا موقعیتی دارد که عامل کنش در آن تأثیر می‌گذارد. این مسأله نمود واقعی از مناسبت صورت زبانی ویژه با بافت اجتماعی حاکم در گفتار است و بسامد و احتمال وقوع آن در شرایط موجود مشخص می‌شود. ازنظر هایمز رویدادهای زبانی تنها به صورت‌های دستوری زبان خلاصه نمی‌شود. بلکه این رویداد در قالب تعامل‌های اجتماعی و چارچوب قوانین و قراردادهای اجتماعی و فرهنگی معنا می‌یابند؛ و شاکله‌های توصیفی توانش ارتباطی را مشخص می‌سازند. از اصلی‌ترین مختصه‌های این مبحث می‌توان به دو مقوله کلی استدلال‌های ساختاری و آوایی اشاره کرد که در هرکدام بسترهای زمان- مکانی، نوع بیان گفتار و عناصر زبانی خود تعیین‌کننده بدنه اصلی بحث حاضر هستند. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی درصدد تطبیق مختصه‌های رویکرد مزبور با گفتمان اجتماعی خطبه‌های نهج‌البلاغه بوده است. استنتاج این واکاوی نشان می‌دهد که عوامل زبانی مزبور، نوع و محتوای گفتار حاکم در بافت برون زبانی نهج‌البلاغه را نشان داده و در روندِ تشخیص تعامل‌های ارتباطی موجود مؤثر هستند.

مشاهده مقاله

7. بررسی تطبیقی افعال معتلّ در دو زبان سامی

Masoumeh maleki؛ javad asghari؛ مسعود فکری؛ عدنان طهماسبی پشتکوهی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 خرداد 1400

چکیده

Absract The subject of comparative linguistic research is the comparison between the different languages belonging to a language family to determine similarities and differences in languages. The classification of language into Indo-European or Semitic languages family is the result of discovering similarities between different aspects of languages, including phonetic, syntactic and grammatical and morphological aspects that they originated from one original and were separated over time from the mother tongues. The main strategies of comparative linguistics are the comparison of phonological systems, ... بیشتر

مشاهده مقاله

8. دور قوة الحبکة في إیصال قصیدتی «مصرع بلبل» لإبراهیم طوقان و«الوردة والبلبل» لفریدون مشیري، الذروة الشعریة

hasan goodarzi lemraski؛ Zahra amoozadeh arayi

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 خرداد 1400

چکیده

لخلق القصة، علینا أن نتمتع بخطة عامة وأن نجعل التفاصیل الأخری لها من ضمن هذه الخطة التي حُددت سابقاً وتسمی الحبکة. تُعدّ الحبکة من العناصر الهامة والبناءة لکل قصة وتترکز علی العلاقات السببیة بین أحداث القصة. یستهدف هذا البحث تحلیل عناصر الحبکة فی قصة «مصرع البلبل» الشعریة لإبراهیم طوقان و«گُل و بلبل» لفریدون مشیري، مستعیناً ... بیشتر

مشاهده مقاله

9. نماد گرایی زن در کاریکاتورهای "ناجی العلی" و رمان «زیتون الشوارع» "ابراهیم نصرالله"

انسیه خزعلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 خرداد 1400

چکیده

این جستار بر آن است تا به بررّسی نماد‌گرایی زن در کاریکاتور و رمان پایداری، و وجوه مشترک و متفاوت میان آن دو بپردازد. روش تحقیق این پژوهش، روش توصیفی - تحلیلی بر پایۀ مبانی مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی است، و در آن به رمز‌گشایی کاراکتر زن پرداخته می‌شود. از این رو کاریکاتور‌هایی از "ناجی العلی" و رمان (زیتون الشوارع) نوشتۀ "ابراهیم نصر ... بیشتر این جستار بر آن است تا به بررّسی نماد‌گرایی زن در کاریکاتور و رمان پایداری، و وجوه مشترک و متفاوت میان آن دو بپردازد. روش تحقیق این پژوهش، روش توصیفی - تحلیلی بر پایۀ مبانی مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی است، و در آن به رمز‌گشایی کاراکتر زن پرداخته می‌شود. از این رو کاریکاتور‌هایی از "ناجی العلی" و رمان (زیتون الشوارع) نوشتۀ "ابراهیم نصر الله" را برگزیده است. در خصوص کاریکاتورهای "ناجی العلی"، صحنه‌های به تصویر کشیده شده غالبا با عباراتی چند پیوست می‌شوند. در رمان (زیتون الشوارع) "ابراهیم نصرالله" نیز می‌بینیم که در توصیف از عباراتی با ابعاد طنز آمیز و نمادین، بسیار استفاده می‌شود. "ناجی العلی" با دیدگاهی آرمان گرایانه، زن را نماد وطن و پایداری فلسطین می‌داند در حالی که "ابراهیم نصرالله" واقع‌گرایی و رئالیسم تلخ را بر شخصیت زنِ اثر خود تحمیل می‌کند. در جریان نمادیابی شخصیت زن، گاه نمادهایی مشترک و گاه مغایر در رمان ابراهیم نصرالله و کاریکاتورهای ناجی العلی یافت می‌شود. از بررّسی کاریکاتورهای "ناجی العلی" بر می‌آید که او، وضوح در تعبیر را سلاح کار خود قرار می‌دهد، تا مفاهیم را سریعتر و به شیوه‌ای اثر‌گذار به خواننده منتقل کند اما "ابراهیم نصر الله" تاثیر گام به گام و بلند مدت را بر می‌گزیند. همچنین زن نمادین در آثار هر دو آنها نمونه‌ای از زن جامعۀ ستم‌دیدۀ فلسطین را جلوه‌گر است.

مشاهده مقاله

10. بررسی موضوع «واقع‌گرایی» در زندگینامه خودنوشتِ «الأيام» بر مبنای نظريه "ژِرژ مای"

مصطفی مهدوی آرا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 تیر 1400

چکیده

«الأیام» زندگینامه خودنوشت طه حسین، ادیب معاصر مصری است که در آن خاطرات دوران کودکی و نوجوانی خویش را روایت کرده است. واقع‌گرایی یا به عبارتی، گزارش عینی و واقعی رویدادها، یکی از مباحث مهم و دشوار در نگارش زندگینامه‌های خودنوشت است؛ "ژِرژ مای" ناقد فرانسوی تلاش نموده است در کتاب خود «خود زندگینامه‌نویسی» ماهیت، ابعاد ... بیشتر «الأیام» زندگینامه خودنوشت طه حسین، ادیب معاصر مصری است که در آن خاطرات دوران کودکی و نوجوانی خویش را روایت کرده است. واقع‌گرایی یا به عبارتی، گزارش عینی و واقعی رویدادها، یکی از مباحث مهم و دشوار در نگارش زندگینامه‌های خودنوشت است؛ "ژِرژ مای" ناقد فرانسوی تلاش نموده است در کتاب خود «خود زندگینامه‌نویسی» ماهیت، ابعاد و مرزهای این نوع ادبی را مشخص نماید و ‌مسائلی همچون انگیزه نویسنده از نوشتن زندگینامه و چگونگی فرایند نگارش آن را واکاوی نماید، تبیین این دو موضوع در زندگینامه‌های خودنوشت می‌تواند تا حدود زیادی میزان واقع‌گرایی نویسنده را در ثبت واقعیت‌های تاریخی مشخص نماید. این جستار بر آن است تا با روش توصیفی – تحلیلی، و با تکیه بر چارچوبی که"ژِرژ مای" برای زندگینامه‌های خودنوشت تعیین کرده است، واقعیت‌های «الأیام»، شامل: تصاویری که طه حسین از کودکی خود و شخصیت‌های دیگر ارائه کرده وچگونگی پرداختن به حوادثی که اتفاق افتاده، موردبررسی قرار دهد و میزان پایبندی نویسنده را در بیان واقعیت‌ها، تبیین کند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد: گزارش طه حسین از شخصیت‌ها و واقعیت‌های تاریخی «الأيام» متأثر از انگیزه وی و شیوه پرداخت خاطرات گذشته بوده است. در عین حال ارزش ادبی این اثر مشهور نه به انعکاس واقعیت‌های تاریخی بلکه واقعیت‌های ذهنی نویسنده می‌باشد که وی را در برابر گذشته به انفعال وا داشته است.

مشاهده مقاله

11. Syrian child'mental ideas about war in Hossein Habash's rssistance poem

MOHAMADNABI AHMADI؛ nahid pishgam

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 مرداد 1400

چکیده

The components of resistance in children's literature are the most influential literary genre of any culture and nation. Children are one of the most vulnerable members of any society. Currently, due to the situation in Syria, Syrian children are facing many crises and social tensions; Hence, contemporary Syrian literature is also tied to it, and every poet puts freedom, resistance and oppression of children at the center of his poems. Hussein Habash is one of the Syrian poets whose beating heart could not stand the invasion of the souls and bodies of children, and he immersed the pen in the essence ... بیشتر

مشاهده مقاله

12. دراسة تعریب شعر سهراب سبهري ونقده باستخدام نظریة جدعون توري

Ali Afzali؛ Akram Madani

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 مرداد 1400

چکیده

الشعر، في أكثر صوره إيجازًا ، نصّ غالبًا ما تكون لغته غير صريحة ولكنها ضمنية ، ومن الصعب جدًا نقل جميع طبقاته الدلالية إلى اللغة الهدف. لم تتأخر ترجمة قصائد الشعراء الإيرانيين إلی اللغة العربیة عن باقي الآداب العالمیة، بل تقدمت جنباً إلى جنب مع الأعمال الأدبية الأخرى. منذ النصف الثاني من القرن العشرين ، تُرجمت العديد من القصائد الفارسية ... بیشتر

مشاهده مقاله

13. مقایسۀ روایت عاشورایی الفتوح ابن اعثم و ترجمۀ فارسی آن بر اساس فزون‌متنیت ژنت

hamed safi

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 مرداد 1400

چکیده

کتاب الفتوح اثر ابومحمّد احمد بن علی معروف به ابن اعثم کوفی احتمالاً اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری به زبان عربی نگاشته شد. محمّد بن احمد مستوفی هروی بخشی از این کتاب را در سال 596 هجری قمری به دستور یکی از امرای خوارزم به فارسی ترجمه کرد. ژرار ژنت نظریۀ فزون‌متنیّت را پیرامون ارتباط متون با یکدیگر مطرح کرد. در پژوهش حاضر، تلاش شده‌است ... بیشتر کتاب الفتوح اثر ابومحمّد احمد بن علی معروف به ابن اعثم کوفی احتمالاً اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری به زبان عربی نگاشته شد. محمّد بن احمد مستوفی هروی بخشی از این کتاب را در سال 596 هجری قمری به دستور یکی از امرای خوارزم به فارسی ترجمه کرد. ژرار ژنت نظریۀ فزون‌متنیّت را پیرامون ارتباط متون با یکدیگر مطرح کرد. در پژوهش حاضر، تلاش شده‌است روایت عاشورا در کتاب الفتوح ابن اعثم با ترجمۀ فارسی الفتوح مقایسه و بررسی شود. برای این مقایسه و تطبیق، از نظریه فزون‌متنیت ژرار ژنت بهره گرفته شد. بر اساس این نظریه، متن ب (زیر‌متن) تحت تأثیر متن الف (زبر‌متن) آفریده می‌شود. ارتباط فزون‌متنی متون در دو شکل تقلید و دیگرگونگی و سه حالت تفنّن، هجو و جدّی قابل بررسی است. تغییرات ایجاد شده در زیر‌متن نسبت به زبرمتن، گشتار نام دارد که به انواع گشتار کمّی، کاربردی و کیفی قابل تقسیم است. بر اساس این نظریه، روایت ابن اعثم زبر‌متنی برای ترجمۀ فارسی الفتوح در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج پژوهش، روایت فارسی الفتوح با گشتارهای برش، انبساط، فزون‌سازی، ارزش‌گذاری دوباره و ارزش‌کاهی دچار دیگرگونگی شده و همچنین نسبت به روایت الفتوح عربی، نمایشی‌تر، عاطفی‌تر، ادبی‌تر و با گرایش شیعی نگاشته شدهاست.

مشاهده مقاله

14. بررسی تطبیقی تنوع واژگان در شیوه نگارش شوقی ضیف, احمد حسن زیات و حنا فاخوری بر اساس مقیاس جانسون

زينه عرفت پور؛ بهنوش اصغری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 شهریور 1400

چکیده

یکی از بارزترین ویژگیهای سبک نویسنده، دایره واژگانی است که در آثارش به کار رفته است.الفاظ به کار رفته در متنها کوچکترین اجزاء تشکیل دهندۀ ساختمان کلی متن به شمار می روند که بیان کننده نوع نگارش وغناء لغوی نویسنده، به شمار می آید.این ویژگی به کار رفته در متنهای نویسنده می تواند وجه تمایزی از وی را در میان دیگر نویسندگان به مخاطب یا خواننده ... بیشتر یکی از بارزترین ویژگیهای سبک نویسنده، دایره واژگانی است که در آثارش به کار رفته است.الفاظ به کار رفته در متنها کوچکترین اجزاء تشکیل دهندۀ ساختمان کلی متن به شمار می روند که بیان کننده نوع نگارش وغناء لغوی نویسنده، به شمار می آید.این ویژگی به کار رفته در متنهای نویسنده می تواند وجه تمایزی از وی را در میان دیگر نویسندگان به مخاطب یا خواننده بازتاب کند؛ چرا که یک نویسنده برای بیان آنچه در درون خویش می پروراند می بایست از کلمات کمک بگیرد واین تنها راه تأثیر بر خواننده یا مخاطب است.تنوع الفاظ یکی از ویژگیهای سبک نگارش است که با مقایسه آن در تعدادی از متنهای نگارش یافته، همراه با آمارگیری از آنهامی توان به دو سوال مهم پاسخ داد: 1-کدام یک از این متنها، در مقایسه با متنهای دیگر، از دایره واژگان پربارتری برخوردار بوده است؟ 2-تنوع واژگان چگونه در متن نگارش یافته به کار رفته است؟این مقاله در نظر دارد براساس روش آمارگیری «جانسون» Johnson وبا مقایسه نمونه متنهای سه تن از نویسندگان مهم تاریخ ادبیات عربی: شوقی ضیف، أحمد حسن الزیات وحنا الفاخوری، به بررسی تنوع واژگان آنها بپردازد.از نتایجی که بدان دست یافتیم،آنکه نسبت کلی تنوع واژگان احمدحسن الزیات بیشتر از دو نویسنده دیگرمی باشد.دلیل این امر را می توان در کمتر بودن حجم کتاب وی یافت.با توجه به آن که این کتاب،تمامی دوره های تاریخی را بررسی نموده و نویسنده، بدون مقدمه و شرح و تفصیلی مستقیما وارد بحث اصلی شده است،واژگان کلیدی ومتنوع بیشتری را در هر قسمت از کتاب خود ،استفاده نموده است تا بتواند در همان حجم کم،تمامی مطالب مهم را ذکر نماید و حق مطلب را ادا کرده باشد.

مشاهده مقاله

15. Exploring the Causes of Arabic Students’ Weakness in Listening and Speaking Skills as Perceived by the Skills Instructors (Case study of national universities in Tehran)

حامد صدقی؛ سید عدنان اشکوری؛ soheyla mohseny nejad؛ حسین طالب زاده؛ پوران رضایی چوشلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 شهریور 1400

چکیده

چکیدهمدرس زبان به‌عنوان یکی از رکن‌های آموزش زبان محسوب می‌شود، در همه روش‌‌های مشهور آموزش زبان، به نقش و وظیفه مدرس، توجه شده است. پژوهش حاضر باهدف تعیین کارکرد استاد، جهت بهبود وضعیت دانشجویان رشته زبان و ادبیات عربی در مهارت شنیداری و گفتاری و ارائه راه‌حلی برای بالا بردن سطح این دو مهارت انجام‌می‌گیرد. پژوهش در نظر دارد ... بیشتر

مشاهده مقاله

16. ناسازواری فرآیند ادراک زیبایی و شمول دایرۀ مفاهیم در شعر

ابوالحسن امین مقدسی؛ فرزانه آجورلو

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 شهریور 1400

چکیده

زیبایی‌های قابل ادراک در شعر، با توجّه به واقعیّت جامعه ادبی و مرتبه وجودی و معرفت انسانی، غالبا، در فضایی "واقع گرایانه" تعریف می‌شود، و تأثر افراد از این زیبایی‌ها که طبیعتی متغیّر داشته و در شرایط گوناگون یکسان نیستند، نیز متفاوت است. زیبایی و لذّت شعر در فضای "آرمان گرایی"، آنگاه مطرح می‌شود که در جامعه‌ای رشدیافته، حقیقت وجود ... بیشتر

مشاهده مقاله

17. ویرانشهری وتجلیات آن در رمان معاصر عراق (پیکرۀ مطالعاتی: رمان یا مریم اثر سنان أنتون)

جاسم نگارش؛ صادق ابراهیمی کاوري؛ sohad jaderi

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 مهر 1400

چکیده

دیستوپیا (Dystopia) یا ویران‌شهر، تکامل یافتۀ پا پس گذاری بشریت از فضیلت‌های اخلاقی ومیل به سوی رذائل اخلاقی وگم‌گشتگی وفرو رفتن در تعصّبات مي‌باشد، و شهر و جامعه‌ای است که در آن بدی و پلیدی حاکم شده و نقطه مقابل یک اتوپیا یا جامعه آرمانی (آرمان‌شهر یا مدینه فاضله) است. این مفهوم ریشه در فلسفه دارد و زندگی در آن، به دلیل چیرگی معضلات ... بیشتر دیستوپیا (Dystopia) یا ویران‌شهر، تکامل یافتۀ پا پس گذاری بشریت از فضیلت‌های اخلاقی ومیل به سوی رذائل اخلاقی وگم‌گشتگی وفرو رفتن در تعصّبات مي‌باشد، و شهر و جامعه‌ای است که در آن بدی و پلیدی حاکم شده و نقطه مقابل یک اتوپیا یا جامعه آرمانی (آرمان‌شهر یا مدینه فاضله) است. این مفهوم ریشه در فلسفه دارد و زندگی در آن، به دلیل چیرگی معضلات و زشتی‌‌ها، دلخواه هیچ انسانی نیست. ترسیم یک جهان دیستوپیایی و احتمال وقوع آن در آینده، معمولاً به منظور هشدار به مردم در مورد ادامه یا افزایش رذالت ها و معضلات اجتماعی صورت گرفته است. تلاش انسان اکثر مواقع به ساخت دیستوپیا منجر شده است. این اصطلاح با مسائل سیاسی، فلسفی وجامعه‌شناختی ارتباطی تام دارد که در دورۀ تجدّدگرایی اروپا بیشتر خود را نمایان ساخت، و حکومت‌ها برای تسلّط بر ملّت‌ها قوانین فرمانبردار خلق نمودند. در این بین مفهوم ویران‌شهری با جوامع عربی ارتباطی تنگاتنگ دارد و عراق را مي‌توان قربانی اين مفهوم دانست. هر آنچه در عراق معاصر روی می‌دهد همانند از بین رفتن مکارم اخلاقي، مردسالاری، فساد طبقۀ حاکم، و ترس از حال و آینده، همه جزئی از ویران‌شهری است. سنان انتون از جمله نویسندگانی است که به ويران‌شهر توجّه خاّصی دارد و اين در رمان های وی تجلّی یافته است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی-تحلیلی با هدف تبيين جنبه‌هاي ویران‌شهری در رمان یا مریم اثر سنان انتون به نگارش در آمده است، و در نتیجۀ آن خواهیم دید که تعصّبات مذهبی یکی از مهم‌ترین دلایل ظهور این ويران شهري است.

مشاهده مقاله

18. تحلیل گفتمان انتقادی خطب با تکیه بر رویکرد فرکلاف (خطبه های هاشم بن عبد مناف) احمد پاشازانوس زهرا رحیم پور

zahra Rahim pour؛ احمد پاشازانوس

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 مهر 1400

چکیده

Norman Fairclough is an emeritus Professor of Linguistics at Department of Linguistics and English Language at Lancaster University. He is one of the founders of critical discourse analysis as applied to sociolinguistics.This article examines Hashim ibn abd manaf and his son 's sermons by Fairclough's Method.Those methods are:I. DescribeII. InterpretationIII. ExplanationIn this way we understand the text and Meta text. we can see by Fairclough's Method Social, political and cultural relations and the recipient sees their impact on the text or speech.It can be said that Hashim bin Abdul Manaf, the ... بیشتر

مشاهده مقاله

19. الصّرف والنّحو مسبار للنّقد أو آلة للتّوصیف

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 مهر 1400

چکیده

إنّ أداة اللغة وتقنیات عرْض الجمل التي یتمّ في شکل القواعد الصرفیّة والنحویّة تعدّ من أهمّ العناصر في عملیّة فهم النّص. أولئك الذین هم ملتزمون في هذا المجال بالدراسات التراثیّة فهم یبحثون في دراساتهم عن أقلّ قدراتها. وأمّا الذین یتّجهون نحو الدراسات الحدیثة ویرغبون فیها فهؤلاء إمّا یغضّون النظر عن هذا المسبار اللغوی جملةً ... بیشتر

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	17
تعداد شماره‌ها	59
تعداد مقالات	513
تعداد نويسندگان	776
تعداد مشاهده مقاله	779,119
تعداد دريافت فايل اصل مقاله	1,048,333
نسبت مشاهده بر مقاله	1518.75
نسبت دريافت فايل بر مقاله	2043.53
تعداد مقالات ارسال شده	1,564
تعداد مقالات رد شده	1,012
درصد عدم پذيرش	65
تعداد مقالات پذيرفته شده	300
درصد پذيرش	19
زمان پذيرش (روز)	283
تعداد پايگاه هاي نمايه شده	6
تعداد داوران	250

دوره 17 (1400)

دوره 16 (1399)

دوره 15 (1398)

دوره 14 (1397)

دوره 13 (1396)

دوره 12 (1395)

دوره 11 (1394)

دوره 10 (1393)

دوره 9 (1392)

دوره 8 (1390-1391)

دوره 7 (1390)

دوره 6 (1389)

دوره 5 (1388)

دوره 4 (1387)

دوره 3 (1386)

دوره 2 (1385)

دوره 1 (1384)

1. تاثیر راهبرد «تدریس متقابل» بر افزایش درک مطلب زبان عربی نزد دانشجویان غیرگویشور در دورة کارشناسی

چکیده

2. قصر کامل و بحر کامل: نشانه‌شناسی کمال و اعتدال در قصیدۀ بحتری در توصیف قصر کامل

چکیده

3. دراسة کتب تعليم اللغة العربية في التراث الإيراني ـ الإسلامي من منظور التعلیم لأغراض خاصة ("أدب الكاتب"، و"الألفاظ الكتابية"، و"فقه اللغة وأسرار العربية" نموذجا)

چکیده

4. الدراسة الهيكلية لمقالات مجال القصة في مجلة الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها

چکیده

5. رؤیة العالم والبطل الإشکالي في رواية القوس والفراشة من منظار البنیوية التکوينية

چکیده

6. مؤشرات الانتماء للحیّ في روایة "خان الخلیلي" لنجیب محفوظ

چکیده

7. الاسترجاع الخارجي والسطوح الروائية في سينية البحتري

چکیده

8. سيميائية التواصل غير اللفظي في رواية مصائر كونشرتو الهولوكوست والنكبة لربعي المدهون

چکیده

1. اثربخشی راهبرد بارش مغزی در پیش‌برد توانش ادبی دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات عربی در مقطع کارشناسی

چکیده

2. أثر الاستعمارِ علی المجتمعِ الجزائري في رِوایةِ «غداً یومٌ جدید» لِعبد الحمید بن هدوقة بناءً علی آراءِ فرانس فانون

چکیده

3. کنشگری موسیقی بر نشانه‏‌شناسی شکست در شعر نزار قبانی

چکیده

4. هماهنگی‌های صوتی و دلالت آن در قرآن کریم «مطالعه موردی سوره إبراهیم (ع)»

چکیده

5. نقش تداعی آزاد در تنظیم جریان سیّال ذهن در رمان ذاکرة الجسد اثر احلام مستغانمی

چکیده

1. کارکرد کنش‌هاي غير‌کلامي در رمان «زُقاق المِدَقّ» اثر نجيب محفوظ

چکیده

2. واکاوي سطح پويایی محتوا در مجموعة «العربية بين يدﻳﻚ» بر اساس الگوی ويليام رومی

چکیده

3. ترجمة اصطلاحات از نظریه تا تطبیق، مطالعة موردی: ضرب‌المثل‌های عربی خوزستان

چکیده

4. چالش کاربست روایت شناسی نوین در بررسی زمان در داستان‌های قرآن

چکیده

5. بررسي عملکرد حافظة کوتاه‌مدت در فرايند ترجمة شفاهي عربي به فارسي و بالعکس (بررسي موردي ترجمه‌ شبکه‌هاي العالم و خبر)

چکیده

6. واکاوی الگوهای توانش ارتباطی دل هایمز در گفتمان اجتماعی نهج البلاغه (مطالعه موردی: خطبه های نهج البلاغه)

چکیده

7. بررسی تطبیقی افعال معتلّ در دو زبان سامی

چکیده

8. دور قوة الحبکة في إیصال قصیدتی «مصرع بلبل» لإبراهیم طوقان و«الوردة والبلبل» لفریدون مشیري، الذروة الشعریة

چکیده

9. نماد گرایی زن در کاریکاتورهای "ناجی العلی" و رمان «زیتون الشوارع» "ابراهیم نصرالله"

چکیده

10. بررسی موضوع «واقع‌گرایی» در زندگینامه خودنوشتِ «الأيام» بر مبنای نظريه "ژِرژ مای"

چکیده

11. Syrian child'mental ideas about war in Hossein Habash's rssistance poem

چکیده

12. دراسة تعریب شعر سهراب سبهري ونقده باستخدام نظریة جدعون توري

چکیده

13. مقایسۀ روایت عاشورایی الفتوح ابن اعثم و ترجمۀ فارسی آن بر اساس فزون‌متنیت ژنت

چکیده

14. بررسی تطبیقی تنوع واژگان در شیوه نگارش شوقی ضیف, احمد حسن زیات و حنا فاخوری بر اساس مقیاس جانسون

چکیده

15. Exploring the Causes of Arabic Students’ Weakness in Listening and Speaking Skills as Perceived by the Skills Instructors (Case study of national universities in Tehran)

چکیده

16. ناسازواری فرآیند ادراک زیبایی و شمول دایرۀ مفاهیم در شعر

چکیده

17. ویرانشهری وتجلیات آن در رمان معاصر عراق (پیکرۀ مطالعاتی: رمان یا مریم اثر سنان أنتون)

چکیده

18. تحلیل گفتمان انتقادی خطب با تکیه بر رویکرد فرکلاف (خطبه های هاشم بن عبد مناف) احمد پاشازانوس زهرا رحیم پور

چکیده

19. الصّرف والنّحو مسبار للنّقد أو آلة للتّوصیف