طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

1 استاد گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه رازي

2 دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه رازي

3 دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه رازي

المستخلص

رمان خان الخليلي حوادث مربوط به جنگ جهاني دوم و ورود استعمارگران به مصر را به تصوير مي‌کشد و زندگي شخصي و اجتماعي احمد عاکف شخصيّت اصلي داستان را بيان مي‌کند. نظريۀ شخصيّت کارن هورناي، يکي از مهم‌ترين نظريه‌هاي‌ شخصيّت است که بسيار مورد توجّه پژوهشگران ادبيّات قرار گرفت و ديدگاه‌هاي او در مورد شخصيّت‌هاي روان‌رنجور، زمينه را براي نقد روان‌شناسي آثار ادبي و شخصيّت‌هاي داستاني فراهم آورد. رمان خان الخليلي نيز داراي تِم و زمينۀ روان‌شناسي است؛ پس اين جستار برآن است تا با شيوۀ توصيفي-تحليلي و بر اساس نظريۀ شخصيّت کارن هورناي به تحليل روان‌کاوانۀ احمد عاکف، قهرمان داستان بپردازد. بر اساس يافته‌هاي پژوهش احمد عاکف شخصيّت روان‌رنجوري است که داراي يک خودانگاره و دنياي غيرواقعي و بسيار آرمان‌گراست. او برخي از نيازهاي شخصيّت‌هاي حرکت به دور از مردم همچون نياز به استقلال و خودبسندگي، کمال‌گرايي و آسيب‌ناپذيري و برتري را داراست. همچنين برخي نيازهاي گرايش عليه مردم را دارد که در قالب بهره‌کشي و ارتباط با ديگران بر اساس منافع شخص و ميل به تحسين شدن از سوي ديگران بازتاب مي‌يابد.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

دراسة سیکولوجیة لشخصیّة أحمد عاکف فی روایة " خان الخلیلی" فی ضوء نظریة الشخصیّة لـ "کارن هورنای"

المؤلفون [Persian]

  • یحیی معروف 1
  • جهانگیر امیری 2
  • مسلم خزلی 3

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

المستخلص [Persian]

تعطی روایة خان الخلیلی لنجیب محفوظ صورة عن حوادث الحرب العالمیة الثانیة ودخول المستعمرین فی مصر. تُعدّ نظریّة الشخصیّة للمنظّر الشهیر هورنای من أهمّ النظریّات التی استقطبت اهتمام الباحثین فی الأدب. والرؤی التی أدلی بها هورنای فیما تتعلّق بالشخصیّات المضطربة نفسیّاً مهّدت الطریق للنقد النفسی والسیکولوجی لأبطال القصص والروایات. وفی السیاق ذاته، تدخل روایة خان الخلیلی فی نطاق الروایات ذات الصبغة النفسیّة والسیکولوجیة. یرید هذا البحث دراسة سیکولوجیة لأحمد عاکف بطل روایة خان الخلیلی فی ظلّ نظریة کارن هورنای. ومن أهمّ النتائج التی توصلنا إلیها عبر هذا البحث، أنّ أحمد عاکف من الشخصیّات السایکوبیدیة التی تعیش فی عالم مثالیّ بعید عن عالم الواقع. وهناک شرخ واسع بین نفسیّته الواقعیة والمثالیّة؛ ما تسبّب له بالکثیر من الهزائم والشعور بالمهانة والدونیّة. کان لدی الرجل نفس الحاجات التی لدی الأشخاص البعیدین عن النّاس کالحاجة للاستقلال والاکتفاء الذاتی والطموح إلی الکمال والاستعلاء والقدرة. وکان یعانی أیضاً من میول معاداة الآخرین التی تتمثّل فی استثمار الناّس والتعامل معهم علی أساس المصالح الذاتیّة والرغبة فی الحصول علی استحسانهم له؛ إلّا أنّ حاجته للابتعاد عن الناس یفوق حاجته إلی معاداتهم.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • روایة خان الخلیلی
  • کارن هورنای
  • بطل الروایة
  • نظریّة الشخصیّة
ایگلتون، تری، (1368)، پیش درآمدی بر نظریه ادب، ترجمه عباس مخبر، چاپ اوّل، تهران، نشر مرکز.
بیابان‌گرد، اسماعیل، (1378)، روش‌های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان، چاپ پنجم، تهران، انتشارات سازمان انجمن اولیا و مربیان.
شاملو، سعید،(1382)، آسیب شناسی روانی، چاپ هفتم، تهران: رشد.
شمیسا، سیروس، (1388)، نقد ادبی، چاپ سوم، تهران: نشر میترا.
شولتز، دوآن، (1391)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه: یوسف کریمی و همکاران، چاپ دهم، تهران، ارسباران.
شولتز، دوان، شولتز، سیدنی الن، (1390)، نظریه‌های شخصیت، مترجم یحیی سید محمدی، تهران، ویرایش.
فیست، جس، فیست، گریگوری جی، آن رابرتس، تامی(1394)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سید محمدی، چاپ سیزدهم، تهران: روان.
لازاراوس، ریتشارد، (1985)، الشخصیة، ترجمه: سید محمد غنیم، الجزائر، دیوان المطبوعات الجامعیة.
محفوظ، نجیب، (1990)، المؤلفات الکاملة، ج1، الطبعة الأولی، بیروت، مکتبة لبنان.
هورنای، کارن،(1386)، تضادهای درونی ما، ترجمۀ محمد جعفر مصفا، تهران، بهجت.
......................(1369)، خودکاوی، ترجمه کامبیز پارسای، چاپ ششم، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
مقاله
بهنام‌فر، محمد، طلایی، زینب(1393)، «تحلیل روانشناختی خودستایی‌های خاقانی بر مبنای دیدگاه کارن هورنای»، پژوهشنامه ادب غنایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال دوازدهم، شماره بیست و دوم، صص 69-92.
منابع انگلیسی
Horney, K. (1937). The neurotic personality of our time. New York: Norton. Describes the development of conflict and anxiety within the personality and relates neuroses to past experiences and to the sociocultural climate.
pope, W . Alice, Mchale, M .S& Edward, W(1989) self esteem enhancement with children and adolescent's, New york  pergamon press.