نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه کاشان
2 دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه کاشان
المستخلص
إنّ توظيف النظريّات الفلسفيّة في تحليل الفلسفة اللّغويّة وتطبيقها هو خطّة جديدة في اکتشاف الطبقات الخفيّة من المعاني؛ هذا وإنّ الهرمينوطيقا بوصفها إحدي فروع تفسير المعني، تشتمل علي مفهوم الدور الهرمينوطيقي واکتشاف المعاني الخفيّة. ومن جملة الذين قاموا باستخدام هذا الأسلوب لإزالة موانع الفهم اللّغوي هو فشلاير ماخر. لذلک يحاول هذا البحث باتّباع المنهج التحليليّ- التأويليّ أن يقوم بتبيين نظريّة الدور الهرمينوطيقي لشلاير ماخر ثم تطبيقها علي الآية الرّابعة من سورة محمّد. هذه الدراسة تبيّن أنّ نظريّة شلاير ماخر لها فاعليّة في إزالة الشبهات المطروحة حول النّصوص الدينيّة والمقدّسة کالقرآن الکريم وخاصة في الآية المدروسة. فالدور الهرمنوطيقي أو الدور الکلي المستنبط من الدور الجزئي أي طرق اللّه لإثبات ماهيّة المنافقين، يخالف فکرة الإرهاب والعنف في الإسلام. وبالنسبة إلي معرفة صاحب کلام الوحي وفهمه الزماني والمکاني، يمکن القول بأنّ ذکر صفات الولي والغني في هذه الآية دالّ علي أنَ اللّه، منزّه عن نسبة أيّ عنفٍ وعنادٍ تجاه المنافقين مع عدم الدلالة الظاهرية للعبارتين «ضرب الرقاب» و«شدّ الوثاق». من خلال التفسير النحوي والنفسي لهذه الآية، لم يُصرّح بالفعل المذکور في کلامه الجهادي لأوّل مرّة نتيجة لإمکان العفو والتسامح علي خطأهم في القصور عن الرجوع إلي الإسلام، ولکن في العبارة الثانية وهي «شدّوا الوثاق»، يُصرّح بالفعل بعد أن أتاح لهم الفرصة. أيضاً تبيّن لنا أنّ الجرجاني کانت له نتفات من هذا الأسلوب في نظريته الموسومة بالنّظم.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تحلیل فلسفۀ زبانی آیۀ چهار سورۀ محمّد (براساس نظریّة دور هرمنوتیکی شلایر ماخر)
المؤلفون [Persian]
- روح الله صیادی نژاد 1
- علی نجفی ایوکی 1
- کیمیا فتحی 2
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان
المستخلص [Persian]
استفاده از نظریّههای فلسفی، گامی نو در شناسایی وکشف لایه‌های پنهان معانی مورد نظر است. هرمنوتیک به عنوان یکی از شاخههای تفسیر عصر جدید، با در برداشتن مفهوم دور هرمنوتیکی، نقش مهمّی در تحقّق بخشیدن به اهداف فلسفه متافیزیک و کشف معانی پنهان متن دارد .شلایر ماخر از این نظریّه برای حذف موانع درک زبان‌شناختی در زبان‌شناسی استفاده کرد. قرآن کریم به خصوص آیۀ چهارم سوره محمّد، مورد شبهه واقع بوده‌است. بر اساس دور هرمنوتیکی، دور کلّی مستنبط از دور جزئی، یعنی راههای خدا برای اثبات منافقین، خلاف ایدۀ تصوّر تروریسم و خشونت در اسلام است. در ارتباط با شناخت صاحب کلام وحی و فهم زمانی و مکانی وی، ذکر خصوصیّات ولی و غنّی در این آیه نشان میدهد که همانا ذات متعال از هرگونه خشونت و سرسختی نسبت به منافقان، با توجّه به عدم معنا نمودن ظاهری کلمات «ضرب الرقاب» و«شدّ الوثاق»، به دور است. از طریق تفسیر نحوی و روانشناختی این آیه، آن چه در گفتار جهادی این آیه آمده، برای اوّلین بار در نتیجۀ احتمال آمرزش و بخشش به دلیل احتمال عدم بازگشت منافقان به اسلام بیان نشده‌است، امّا در عبارت دوم، «شدّ الوثاق»، پس از دادن فرصت به آنها، به صراحت بیان شده است؛ همچنین درمییابیم که جرجانی در نظریّۀ نظم خود به جزئیّاتی از این نظریّه دست یافته‌است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- سورۀ محمّد
- فلسفۀ زبان شناسی
- متافیزیک
- دور هرمنوتیکی
- شلایر ماخر
)