نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 استاديار گروه زبان وادبيات عربي دانشگاه تهران
2 استاديار گروه زبان وادبيات عربي دانشگاه کويا، اقليم کردستان عراق
3 دانشجوي دکتري زبان وادبيات عربي دانشگاه کويا، اقليم کردستان عراق
المستخلص
لقد کان الشيخ محمد عبده من أبرز دعاة التجديد الفکري والديني في عصره ولعب دوراً هامّاً في إيقاظ وعي الأمة نحو التحرر والدعوة إلي طريق بعيد عن التقليد والانقياد. نظراً للحاجة الملحة في يومنا هذا للتأمل من جديد في آراء روّاد الفکر الإسلامي، يستخدم هذا البحث المنهج الوصفيّ - التحليلي في دراسة مقالات الإمام محمد عبده، بغية تسليط الضوء علي الأساليب والطرق التي انتهجها لتجسيد جهوده الإصلاحية في العالم الإسلامي ونهوضه بتعاليم الدين، وتبيين آراءه في الدين، والعقل، والتسامح والتقريب المذهبي، والتطرف والمغالاة، ومساهمته في إحياء المنهج الاجتهادي في سبيل مواکبة العصر. من أبرز النتائج التي وصل إليه البحث نشير إلي تقدير الإمام محمد عبده للعقل الإنساني ومکانته، وقدراته في البحث والنظر والوصول إلى حقائق الأشياء في هذا الکون وهذه الحياة، وقد حرص الإمام علي تطهير الدين من القراءات الجاهلة لنصوصه التي أفسدت روح الإسلام والحياة الاجتماعية، وتناوله فکرة التسامح في الإسلام من خلال البحث عن فکرة أعمق، أو عن أصل أکثر أصالة وهو حماية الدعوة لمنع الفتنة، وانتقاده اللاذع للتسليم بأقوال السّلف دون نقد واجتهاد، باعتبار رفض الإسلام للتقليد الأعمي.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
رهایی اندیشه از زنجیرِ تقلید به سوی اصلاح و نوآوری خوانش تحلیلی جهانبینیِ دینی در مقالات محمّد عبده
المؤلفون [Persian]
- علی افضلی 1
- باوه دین کریم مولود 2
- صباح کریم مولود 3
1 استادیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه تهران
2 استادیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه کویا، اقلیم کردستان عراق
3 دانشجوی دکتری زبان وادبیات عربی دانشگاه کویا، اقلیم کردستان عراق
المستخلص [Persian]
محمّد عبده از پیشگامان دعوت به نوآوری و دگراندیشیِ دینی در روزگار خود بود. او نقشی مهم در آگاهیبخشی به ملّت برای رهایی از بردگی و تبعیت محض داشتن ایفا کرد و خواستار تلاش آنان برای آزادی بود. این پژوهش با توجّه به ضرورت بازشناسی و بازاندیشی در نظرات پیشگامان عرصۀ اندیشۀ اسلامی، با بهرهگیری از روش نقل و تحلیل محتوای مقالات محمّد عبده، اندیشهها و جهانبینیِ دینی وی را واکاوی میکند تا از این راه تلاشهای نوآورانه و اصلاحگرانۀ او را در مسائل مختلفی همچون عقلگرایی، تسامح، تقریبِ مذاهب، افراطیگری، نقد اندیشۀ سلفی و تأکید بر زندهداشتِ منطقِ اجتهادْ به منظورِ توافق با تحوّلاتِ زمانه، بررسی نماید. مطالعۀ جهانبینیِ دینی محمّد عبده اثبات کرد که عقل و عقلگرایی جایگاه مهمّی در شناخت حقایق اشیا دارد. او مجدّانه خواستار پاکسازیِ دین از خوانشهای افراطی و جاهلانهای شد که روحِ اسلام و زندگیِ اجتماعی را آلوده ساختهاست. به همین منظور، از احیایِ اجتهاد در نقد و اصلاح اندیشۀ سلفی دفاع کرد. وی با تأکید بر اهمّیّتِ والای تسامح و تقریبِ ادیان ومذاهب، خواستار برچیده شدنِ فتنههای مذهبی بود.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- مقالات محمّد عبده
- جهانبینی دینی
- اصلاح و نوآوری دینی
- گرایش عقلی
- تقریب ادیان و تسامح دینی