نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر
چکیده
سکوت یکی از مؤلّفه‌های برجستة شعر معاصر عربی است. از آن جا که سکوت مایة الهام‌بخشی است و دلالت‌ها و امکانات بالقوّة فراوانی دارد، مورد اقبال و توجّه بسیاری از شاعران معاصر قرار گرفته‌است. این پدیده، جُفت عینیِ صدا و نیز شگردی است مؤثّر برای بیان نگاه شاعر و اندیشه‌های نهانِ وی. طلال سعید الجنیبی، از شاعران معاصری است که پدیدة سکوت را با مهارتی شگرف در اشعار خود به کار بسته‌است. با جستجو در دیوان‌های شاعر، نمونه‌هایی فراوان از این پدیده در اشعار وی به دست آمد؛ در این نمونه‌ها تقابل سکوت و صدا بسیار جالب توجّه است. این تقابل دوگانة صدا و سکوت سبکی، شعری با مشخصة متناقض‌نما در دو سطح بیان و دلالت پدید آورده است.
ما در این جستار با رویکرد توصیفی – تحلیلی، بر آنیم تا سکوت و دلالت‌های آن را در اشعار طلال الجنیبی نشان دهیم و اسرار ژرف این زبان خاموش را بررسی کنیم؛ همچنین برآنیم تا روشن کنیم چرا شاعر برای بیان احوال درونیِ خود به چنین شگردی روی آورده‌‌است. از مهمترین یافته‌های این پژوهش این است که طلال الجنیبی از یک سوی، با کاربستِ سکوت و دلالت‌های نمادین آن خاصه در تقابل با صدا، در اشعار خود که حاصل عاطفة صادق اوست، نوآوری کرده است و از دیگر سو، وی برای پرهیز از زیاده‌گویی، اشعاری کوتاه و نغز و پر مغز و فشرده آفریده و این خود هماهنگ با طبع و ذائقة کوتاه‌پسندِ مخاطبِ عرب است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که طلال الجنیبى در پى شکستن یک‌نواختى جملات و تعابیر آماده که خواننده را به اندیشیدن و تلاش برای تبیین وا نمى‌دارد، پدیدۀ سکوت را در تجربۀ شاعرانۀ خویش به کار بسته‌است. وى در این پدیده به نوعى دلالت الهام‌بخشى همراه با حس‌آمیزى دست یافته، که اغلب نشان‌دهندۀ ناتوانى زبان معمولى در انتقال آن به خواننده است و از دیگر سو، وی برای پرهیز از زیاده‌گویی، اشعاری کوتاه و نغز و پر مغز و فشرده آفریده و این خود، هماهنگ با طبع و ذائقة کوتاه‌پسندِ مخاطبِ عرب است.
کلیدواژه‌ها
', './data/iaall/coversheet/cover_fa.jpg'))