المستخلص
يُعتَبر نَمط المزدوج في الأدب الفارسي من أشرف الأنماط الشعريّة وأکثرها نجاحاً، بخلاف ما نرى في الأدب العربي، إذ إنّ شأنه أقلّ من الأنماط الشعريّة الأخرى کالقصيدة. نحن درسنا في هذا المقال أسباب نجاح المزدوِج في الأدب الفارسي وفشله في الأدب العربي وعدم إقبال الشعراء العرب عليه، فوجدنا أنّ ذلک يتجذّر في اختلاف الوزن والقافية بين النظامينِ الشعريّين، مع تأثير وجود الرديف في الشعر الفارسي في نجاح المزدوِج الفارسي، وخلوّ الشعر العربي من هذا العنصر المؤثّر في موسيقى الشعر. من الجدير بالذکر أنّنا تناولنا الموضوع من الجانب الشکلي أکثر من الجانب المعنوي. وأخيراً إنّ هذا المقال يندرج في ضمن الدراسات المقارنة فلذلک يعتمد على «المنهج المقارَن».
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
علل موفّقیّت قالب مثنوی در ادبیّات فارسی و ناکامی آن در ادبیّات عربی
المستخلص [Persian]
قالب مثنوی به همان میزان که قالبی موفّق و ارجمند در ادب فارسی است، قالبی شکست‌خورده و کم‌ارزش در ادب عربی به شمار می‌رود. دلیل یا دلایل این امر را در چه عاملی باید جستجو کرد؟ از آنجا که این نوشته بیشتر بر بررسی امور صوری قالب مثنوی تکیه دارد، ما دلایل توفیق مثنوی فارسی و اسباب شکست مثنوی عربی را در تفاوت ویژگی‌های دو عنصر اساسیِ وزن و قافیه در شعر فارسی و عربی ریشه‌یابی کرده‌ایم؛ البتّه ویژگی عناصر فرعی دیگری چون ردیف نیز در این امر بی‌تأثیر نبوده است. چنان که روشن است این مقاله در حوزۀ ادبیّات تطبیقی می‌گنجد، از این رو ما از «روش تطبیقی» بهره برده‌ایم.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- مثنوی فارسی
- مثنوی عربی
- وزن
- قافیه
)