تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نویسندگان

چکیده

دو زبان عربی و عبری از خانواده زبان‌های سامی هستند که ریشه‌های مشترک واژگانی و نحوی بسیاری با هم دارند. مطالعه تطبیقی ساختار دستوری و واژگانی هریک از این دو زبان، ما را در فهم بهتر و عمیق‌تر آن‌ها یاری می‌رساند. یکی از مسائل مورد مناقشه در نحو عربی، حرف تعریف «ال» است که از آن به «لام التعریف» تعبیر می‌کنند. نحویان درباره ساختار این حرف اتفاق نظر ندارند و در این مورد که آیا باید هر دو حرف «الف و لام» را حرف‌های اصلی تشکیل دهنده این کلمه دانست یا تنها یکی از آن دو اصلی است و دیگری زائد، اختلاف نظر دارند. نگارنده در این مقاله سعی دارد تا با بررسی تطبیقی بین حرف تعریف عربی «ال» و معادل عبری آن یعنی «הַל» (/hal/) به تصویر صحیحی از ساختار این حرف دست یابد و در خصوص زیادت و عدم زیادت الف و لام به نتیجه قابل اعتمادی برسد..


 

کلیدواژه‌ها

-      الأسترآباذی، رضی الدین محمد بن الحسن. شرح کافیة ابن‌الحاجب. تحقیق: إمیل بدیع یعقوب. بیروت: دار الکتب العلمیة، 1419 هـ / 1998م.
-     ابن‌الأنباری، أبوالبرکات عبدالرحمن. الإنصاف فی مسائل الخلاف بین النحویین البصریین والکوفیین. تحقیق: محمد محیی الدین عبد الحمید. دمشق: دار الفکر، د. ت.
-     ابن‌حزم، أبو محمد علی بن أحمد الأندلسی. الإحکام فی أصول الأحکام. قاهرة: دار الحدیث، 1404هـ. / 1984م.
-   ابن‌مالک، جمال الدین محمد بن عبدالله. شرح التسهیل (تسهیل الفوائد وتکمیل المقاصد). تحقیق: ‌محمد عبد‌القادر عطا وطارق فتحی السید. بیروت: دار الکتب العلمیة، 1422 هـ / 2001 م.
-     ابن‌منظور، محمد بن مکرم. لسان العرب. بیروت: دار صادر، د.ت.
-     أحمد بن حنبل. مسند الإمام أحمد بن حنبل. مصر: مؤسسة قرطبة. د.ت.
-     حییم، سلیمان. فرهنگ عبری – فارسی. ط2. تهران: انجمن کلیمیان ایران، د.ت.
-     الزجاجی، أبوالقاسم عبد الرحمن بن إسحاق. کتاب اللامات. تحقق: مازن المبارک. ط 2. دمشق: دار الفکر، 1405هـ / 1985م.
-     الزمخشری، أبوالقاسم محمود بن عمر. أساس البلاغة. بیروت: دار الفکر، 1399هـ / 1979م.
-     ــــ، ــــــــــ. المفصل فی صنعة الإعراب. تحقیق: د. علی بوملحم. بیروت: مکتبة الهلال، 1414هـ / 1993م.
-     سیبویه، أبو البشر عمرو بن عثمان بن قنبر. کتاب سیبویه. تحقیق: عبد السلام محمد هارون. بیروت: دار الجیل، د.ت.  
-     السیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن بن أبی‌بکر. المزهر فی علوم اللغة وأنواعها. تحقیق: فؤاد علی منصور. بیروت: دار الکتب العلمیة، 1418هـ / 1998م.
-     ـــ، ـــــــــــــــ. همع الهوامع فی شرح جمع الجوامع. تحقیق: عبد الحمید هنداوی. مصر: المکتبة التوفیقیة، د.ت.
-     الصبان، محمد بن علی. حاشیة الصبان علی شرح الأشمونی علی ألفیة ابن‌مالک. بیروت: دار الفکر، 1419هـ / 1999م.
-      عبد‌التواب، رمضان. فصول فی فقه العربیة. ط3. القاهرة: مکتبة الخانجی، 1415 هـ / 1994م.
-      الفراهیدی، خلیل بن أحمد. کتاب العین. تحقیق: الدکتور مهدی المخزومی والدکتور إبراهیم السامرائی. بیروت: دار ومکتبة الهلال، د.ت.
-     قیسی، محمد بهجت. ملامح فی فقه اللهجات العربیات من الأکادیة والکنعانیة وحتی السبئیة والعدنانیة. ط2. دمشق: دار شمال للطباعة والنشر، 1421هـ / 2000م.
-     کمال، ربحی. دروس اللغة العبریة. ط 3. دمشق: مطبعة جامعة دمشق، 1383هـ / 1963م.
-     المبرد، أبو العباس محمد بن یزید. المقتضب. تحقیق: محمد عبد الخالق عظیمة. بیروت: عالم الکتب، د.ت.
-     مریخ، عادل محاد. العربیة القدیمة ولهجاتها. أبوظبی: المجمع الثقافی، 1421هـ / 2000م.
-     مشکور، محمد جواد. فرهنگ تطبیقی عربی با زبانهای سامی و ایرانی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، 1357 ش.
-     وطفة، علی أسعد، الجمود والتجدید فی العقلیة العربیة، دمشق، منشورات وزارة الثقافة السوریة، 2007.
-  Deutsch, Solomon. NEW PRACTICAL HEBREW GRAMMAR, New York, 1868.
-      E. kautzsch. GESENIUS' HEBREW GRAMMAR. Second English edition London: oxford, 1910.
-      Meyrowitz, Alexander. HEBREW GRAMMAR, Missouri: The University of Missouri, 1877.
-      Stuart, Moses. GRAMMAR OF THE HEBREW LANGUAGE. London: oxford, Forth edition, 1831.
-      Wilson, Robert Dick. A HEBREW GRAMMAR FOR BEGINNERS. Germany, Leipzig, 1908.