نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
چکیده
انسجام آوايی از گذر نظم موجود در صفات حروف کلمات نمایان میگردد، بهگونهایکه با مفهوم برداشت شده از متن سازگاری دارد. از اين رو، بررسی هماهنگیهای صوتی در قرآن کریم با هدف کشف زیباییهای ساختاری و زبانی این کتاب آسمانی همواره کانون توجّه پژوهشگران بوده است؛ چرا که واکاوی و تبیین این زیباییها، از جنبههای اعجاز هنری قرآن پرده برمیدارد. یکی از وجوه اعجاز قرآن کریم، ساختار موسیقایی آن است که مهمترین سطح در بررسی سبکشناسی و نخستین محور برای ورود به دنیای متن آیات، سبک و فضای آن به شمار میرود؛ چرا که پیوند میان موسیقی و مفهوم، منجر به رساندن بهتر مضمون به مخاطب و برانگیختن احساسات وی میگردد. بر این اساس، پژوهش حاضر، سعی دارد سطح آوایی سوره ابراهیم (ع) بر اساس روش توصیفی - تحلیلی و آماری مورد تحليل و بررسی قرار دهد. نتیجه پژوهش، بیانگر پیوند میان معنی و موسیقی حروف این سوره در پیش روی مخاطب است؛ زیرا زمانیکه بافت زبانی آیه در صدد القای مفاهیمی باشد که بیان آنها نیازمند به شدّت و قوّت است، واژگانی انتخاب شده که موسیقی حروف بکار رفته در آن، همراه با شدّت و قوّت است. امّا هنگامی که سیاق آیه در پی بیان مفاهیمی همچون حسّ آرامش و اطمینان به مخاطب باشد، در مییابیم که گزينش واژگان بهصورتی است که کاربست حروف بیواک و سايشی و حروف ما بين شدّت و رخاوت در آن نمود بیشتری دارد. بنابراین، موسیقی حاصل از ویژگیهای حروف از نظر جهر، همس، شدّت، رخاوت و چگونگی ترازبندی آنها در متن آیه از جمله ویژگیهای معجزهآسای قرآن کریم است، بهطوریکه همه این ویژگیها با فضایی که این موسیقی در آن جریان دارد، هماهنگ است.
کلیدواژهها