نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، قزوین
چکیده
آوازه شعری شرفالدین محمد بن سعید بوصیری، برخاسته از مدایح نبوی بهویژه قصیده «الکوکب الدریة فی مدح خیر البریة»، معروف به «برده» است، که از نمونههای ناب شعر عربی و محل توجه ادباست. این قصیده از سوی خیل عظیمی از شاعران متأخر، تقلید شده، که از زیباترین نمونههای این تقلید، میتوان به قصیدة طولانی «علی احمد باکثیر»، با عنوان «نظام البردة» یا «ذکری محمد (ص)» اشاره کرد. باکثیر این شعر خود را بر طریقه «برده بوصیری» به رشته نظم درآوردهاست؛ با این تفاوت که قصیدة وی، مدح خالص به شمار نمیآید؛ بلکه به دنبال هدف دیگری بوده که آن، پایبندی به مسائل اساسی امت اسلامی است. وی در این مدح پیامبر، با استعانت از وجود مقدس حضرت رسول اکرم (ص)، در مقابل تجاوز صهیونیسم و غرب، به مرزهای اسلام ایستادگی کرده، و به همین جهت قصیدة وی، رنگوبوی سیاسی دارد، و دغدغههای دینی و وطنی بر آن چیره شدهاست. لذا شعر وی، از نمونههای بارز شعر مقاومت به شمار میآید. این مقاله، سبک شعری دو قصیدة «برده بوصیری» و «نظام البرده باکثیر» را بررسی کرده، و آن دو را از نظر ساختار کلی، تصویر شعری، عاطفه، موسیقی، و زبان شعری به صورت بررسیِ موضوعی ـ تحلیلی، مورد نقد قرار داده است.
کلیدواژهها
موضوعات