تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نویسندگان

چکیده

حافظ ابراهیم «شاعر نیل» از شعرای مشهور مصر است. وی دراشعار اجتماعی خویش متأثر از شیخ محمدعبده بود. این تاثیرات در زمینه‌های سیاست، تربیت و تعلیم و دفاع از زن و حقوق وی خودنمایی می‌کند. در زمینه سیاست، وی همانند عبده، به نظریه اصلاح و اعتراض دور از افراط معتقد است و در اشعار خویش راه سازش با انگلیسی‌ها به خصوص لورد کرومر را در پیش می‌گیرد و اگر به آنها اعتراضی می‌کند همراه با نوعی چرب زبانی است. مرگ شیخ بر این رویه تاثیر می‌گذارد لذا بر انگلیسی­ها می­تازد .وی بزرگ‌ترین مصیبت جامعه را فساد اخلاق و جهل مردم می­داند و نخستین امر ضروری برای پیشرفت جامعه در نظر او کسب علم و تزکیه نفس است و پرورش را مقدم بر آموزش می‌داند، و خواستار حق آموزش زنان است و معتقد است که اصلاح آنان اصلاح جامعه است؛ ولی زنان را ملزم به امور خانه داری می­داند و مخالف در قید و بند کردن افراطی زنان است و همچون شیخ روبند را رد می کند و آن را از امور شرعی نمی­داند.

کلیدواژه‌ها

-   القرآن الکریم
-   إسماعیل، عزّالدین، الشعر العربی المعاصر قضایاه و ظواهره الفنیة و المعنویة، بیروت، دارالثقافة العربیة، لا ط،1996م.
-   أمین، أحمد، زعماء الإصلاح فی العصر الحدیث، بیروت، دارالکتب العربی،لاط، د.ت.
-   الباوی، محمد محمود، عمالقة الأدب العربی المعاصر، بیروت، شرکة دار الأرقم بن أبی الأرقم، لاط، 2004م.
-   تیمور،محمود، اتجاهات الأدب العربی فی السنین المائة الأخیرة، المطبعة النموذجیة، لاط،1970م.
-   حافظ، محمد،دیوان، بیروت، دارالصادر، ط 1، 1989م.
-   حسین الدسوقی، منی، الشیخ مصطفی الغلایینی فی مفاهیمه الإصلاحیة دراسة مقارنة بینه و بین الشیخین جمال الدین الأفغانی ومحمد عبده، بیروت،  المکتبة العصریة، ط 1، 1999 م.
-   الدسوقی، عمر، فی الأدب الحدیث، بیروت، دارالفکر، ط 2، 2003 م.
-   رشیدرضا، محمد، تاریخ الأستاذ الإمام محمدعبده، مصر، مطبعة المنار، ط 1، 1931 م.
-   السیوطی،جلال الدین، الدّر المنثور فی التفسیر بالمأثور، بیروت، دار الکتب العربی، لاط،د.ت.
-   شرارة، عبدالطیف، حافظ، بیروت، دارالبیروت للطباعة والنشر، لاط، 1982م.
-   ضیف، شوقی، الأدب العربی المعاصر فی مصر، القاهرة، دارالمعارف، ط7، د.ت.
-   عبده، محمد، الأعمال الکاملة، جمعها وحققها و قدم لها محمد عمارة، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، ط 1، 1972 م.
-   علوش، جمیل، من حدیث الشعر و الشعراء، القاهرة، مرکز الحضارة العربیة، ط1، 2001م.
-   کرد علی، محمد، المعاصرون، علّق علیه محمد المصری، بیروت، دار الصادر، ط 2، 1993 م.
-   مبارک،زکی،حافظ إبراهیم، إعداد وتقدیم زکی مبارک، بیروت، دار الجیل، لاط،1991م.
-   محمدعویضة، محمد، حافظ إبراهیم شاعرالنیل، بیروت،  دارالکتب العلمیة، لاط، 1993 م.
-   هدارة، محمدمصطفی، بحوث فی الأدب  العربی الحدیث، بیروت، دارالنهضة العربیة، لاط، 1994م.
-   واصف، أبوالشباب، القدیم و الجدید فی الشعر العربی الحدیث، بیروت، دار النهضة العربیة، لاط، 1998 م.