تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نویسندگان

چکیده

یکی از عناصر مؤثر در زیبایی معلقة امرؤالقیس، موسیقی روان و دل­پذیر آن است. این شاعر بزرگ، با انتخاب بحـر طویل، حرف روی لام مکسور که دارای کشش صوتی فراوانی است،، حروف، الفاظ و هجاهای آهنگین و مناسب با مقتضای حال و نیز صنایع لفظی و معنوی‌ای چون جناس و مراعات نظیر،- که به تکرار و وحدت موسیقی شعر کمک می­کنند،- قصیدة خود را بسیار آهنگین و ممتاز کرده است؛ به طوری که موسیقی داخلی آن، سبب می­شود که خواننده خود را درون فضای موسیقایی شعر بیابد، یعنی از عشوة محبـوب شاعر، فاطمه، ملول گردد، خود را در طبیعت و زندگی بیابانی عصر جاهلی ببیند و در بیابان، صدای پاهای اسب و گاوهای وحشی و زوزة گرگ و چرخ نخ­ریسی را بشنود و لذت ببرد.

کلیدواژه‌ها

ـ قرآن کریم
   ـ ابن عاشور، محمد الطاهر،  موجز البلاغة، المطبعة التونسیة ، نهج سوق البلاط ، تونس . الطبعة الأولى، د.ت.
   ـ ابن عبدالله الواصل، سعد، موسوعة العروض والقافیة  WWW.SAAD.NET/BOOK/7/1233.ZIP.
   ـ ابن المعتز، ابوالعباس،  البدیع،مکتبة المثنی، بغداد، الطبعة الثانیة، 1979.
   ـ ابن منظور، محمد، لسان العرب، قم، ادب الحوزه، 1405ق.
  ـ احمد حمدان، ابتسام، الأسس الجمالیة للإیقاع البلاغی فی العصر العباسی، چ1، حلب، دار القلم العربی، 1997م.
   ـ ارسطو، فن الشعر، ترجمه عبدالرحمن بدوی، قاهره، مکتبة النهضة المصریة، 1953م.
   ـ امرؤالقیس، دیوان، به کوشش عبدالرحمن المصطاوی، چ2، بیروت، دار المعرفه، 2004م.
   ـ امین، احمد، النقد الأدبی، چ4، بیروت، دار الکتب العربی، 1967م.
  ـ برخان، محمد، «جوشش شعر در آینه­ی اعجاز موسیقی»، www.freewebs.com
  ـ بینش، تقی، سه رساله­ی فارسی در موسیقی(موسیقی دانشنامه­ی علایی و موسیقی رسائل اخوان الصفا و کنز التحف)، چ1، مرکز نشر دانشگاهی، 1371ش.
   ـ ترجانی زاده، احمد، شرح معلقات سبع، چ1، تهران، سروش، 1382ش.
   ـ التفتازانی، سعدالدین، شرح المختصر، چ2، قم، اسماعیلیان، 1385ش.
   ـ حافظ شیرازی، شمس الدین محمد، دیوان، چ4، به کوشش محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران، طلوع، 1368ش.
   ـ الدایه، فایز، جمالیات الأسلوب، چ2، دمشق، دار الفکر، 1416ش.
   ـ ذوالفقاری، محسن، فرهنگ موسیقی شعر، چ1، قم، نجبا، 1380ش.
   ـ رجایی، نجمه، آشنایی با نقد معاصر عربی، چ1، مشهد، دانشگاه فردوسی، 1378ش.
   ـ الزمخشری، ابوالقاسم، أساس البلاغه، قاهره، دار الکتب المصریه، 1341ق.
   ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا، موسیقی شعر، چ8، تهران، آگاه، 1384ش.
   ـ الصمادی، اسماعیل ناصر، «موسیقی الشعر»، www.al-watan.com
   ـ ضیف، شوقی، الفن ومذاهبه فی الشعر العربی، چ11، قاهره، دار المعارف.
   ـ ـــــــــــــ، فی الأدب والنقد، قاهره، دار المعارف،1999م.
   ـ الطیب، عبدالله، المرشد إلی فهم أشعار العرب وصناعتها، ج2، بیروت، دار الفکر، 2000م.
   ـ العاکوب، عیسی علی، موسیقا الشعر العربی، چ2، دمشق، دار الفکر، 1421ق.
   ـ عباچی، اباذر، علوم البلاغه فی البدیع والعروض والقافیه، چ2، تهران، سمت، 1382ش.
   ـ عباس، حسن، خصائص الحروف العربیه ومعانیها، دمشق، 2000م.
   ـ عبدالله عطیه، عبدالهادی، ملامح التجدید فی موسیقی الشعر العربی، اسکندریه، بستان المعرفه، 2002م.
   ـ عبدون، عبدالحکیم، الموسیقی الشافیه للبحور الصافیه، چ1، قاهره، العربی، 2001م.
   ـ العسکری، أبوهلال،  الصناعتین، الکتابة و الشعر، القاهرة، مکتبة صبیح، الطبعة الثالثة، د.ت.
   ـ العقاد، عباس محمود، اللغة الشاعرة، ، مکتبة الأنجلو المصریة ، القاهرة،1960م.
   ـ عیسی، فوزی سعد، العروض العربی ومحاولات التطور والتجدید فیه، چ2، اسکندریه، دار المعرفه الجامعیه، 1998م.
   ـ غریب، روز، نقد بر مبنای زیبایی­شناسی و تأثیر آن در نقد عربی، چ1، ترجمه نجمه رجایی، مشهد، دانشگاه فردوسی، 1378ش.
   ـ غنیمی هلال، محمد، النقد الأدبی الحدیث، قاهره، نهضه مصر، 2001م.
   ـ الفاخوری، حنا، تاریخ ادبیات زبان عربی، ترجمه عبدالمحمد آیتی، چ5، تهران، توس، 1381ش.
   ـ القلقلیه، عبده عبدالعزیز، البلاغه الإصطلاحیه، چ2، قاهره، دار الفکر العربی، 1992م.
   ـ المازنی، عبد القادر، الشعر غایاته و وسائطه، چ2، بیروت، دار الفکر اللبنانی، 1990م.
   ـ مدرسی، فاطمه و حقی، ساحره، «زیبایی­شناسی موسیقی در آیینه­ای برای صداها و هزاره­ی دوم آهوی کوهی»، فصلنامه­ی دانشکده­ی علوم انسانی دانشگاه سمنان، شماره­ی شانزدهم، 1385ش.
   ـ معروف، یحیی، العروض العربی البسیط، چ1، تهران، سمت، 1378ش.
   ـ معلوف، لویس، المنجد، ج2، چ3، ترجمه محمد بندرلیگی، تهران، ایران، 1380ش
   ـ معین، محمد، فرهنگ معین، ج4، چ8، تهران، امیرکبیر، 1371ش.
   ـ منیف، موسی، فی الشعر والنقد، چ1، بیروت، دار الفکر اللبنانی، 1985م.
   ـ ناشر، عبدالحسین، درر الأدب، چ4، تهران، طبع کتاب و معرفت شیراز، 1379ش.