نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

• زهرا افضلی

دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

روایت‌شناسی علمی است که به بررسی گفتمان روایی می‌پردازد. این علم در قرن بیستم شکل گرفت و نظریات گوناگونی دربارة آن ارائه شد. نظریة دو سبک‌شناس انگلیسی «لیچ» و «شورت» جزء این نظریات است که آنها آن را در کتاب «سبک در داستان» بیان کرده‌اند. کتاب یادشده مشتمل بر مباحث مختلفی ازجمله شیوه‌های روایت در بازنمایی افکار است. این شیوه‌ها از دیدگاه آنها به پنج دستة مستقیم، غیرمستقیم، آزاد مستقیم، آزاد غیرمستقیم و گزارش روایتی تقسیم می‌شود. نویسندگان معاصر نیز شیوه‌های یادشده را برای بازنمایی افکار در رمان‌های خود به کار برده‌اند؛ «نجیب محفوظ»، نویسندة معاصر مصری نیز در رمان «الطریق» از این شیوه‌ها استفاده کرده‌است. در این مقاله شیوه‌های یادشده با هدف پی‌بردن به چگونگی به‌کارگیری آنها و آگاهی از افکار بازنمایی‌شده در رمان الطریق بر اساس نظریة لیچ و شورت بررسی شده‌است. نتایج بررسی بیانگر آن است که نویسنده از طریق شخصیت اصلی، خواننده را با انبوهی از افکار برمی‌انگیزد و همة شیوه‌ها را، به‌جز شیوة آزاد مستقیم، برای بازنمایی افکار به کار می‌برد. وی به برخی از شیوه‌ها مانند شیوة آزاد غیرمستقیم توجه بیشتری می‌کند و گاهی فرصت را غنیمت می‌شمرد و از دیگر شیوه‌ها نیز بهره جسته، و افکاری مانند بدبینی، تنفر، عشق، تردید، انتقام، نجات، و ناکامی را به‌وسیلة شیوه‌های یادشده بازنمایی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• نظریة لیچ و شورت
• شیوه‌های بازنمایی افکار
• نجیب محفوظ
• رمان الطریق

موضوعات

• ادبی