تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

 ترجمه عناصر فرهنگیِ متن ادبی از مهمترین چالش هایی است که مترجم به دلیل تفاوتهای فرهنگی وفکری ناشي از روح زبان با آن روبرو می­شود. دراین صورت، کارکرد ترجمه تلاشي برای موازنه فرهنگی نزدیک به فهم مخاطب در فرهنگ زبان مقصد است. موازنه­ای که حلقه ممنوعیات آن فرهنگ را لمس نمی­کند. مجموعه داستانی" آبشورانِ" درویشیان، داستان نویس ایرانی، یک پدیده فرهنگی وزبانی متمایز است. داستان روایتگر دنیایی با تمام جزئیات است که واقعیت فقر ونابسامانی طبقه کارگری را نشان می دهد. همین امر توجه احمدموسی را،  برای ترجمه عربی این داستان ونیز توجه به جنبه­های فرهنگی وترجمه آنها، برانگیخت.
با استفاده از روش توصیفی وتطبیق ترجمه با متن اصلی وتحلیل موشکافانه استراتژی­های ترجمه فرهنگی با تکیه بر نظرگاه ترجمه شناسان، درجستجوی این هستیم: چگونه مترجم عناصر فرهنگی را، که چون سایه وقرین زبان است، طبق استراتژی­های ترجمه فرهنگی ترجمه کرده است؟ با توجه به اصل موازنه: مترجم از برابری وخنثی­سازی، تحلیل وشرح وبومی­سازی در ترجمه مفاهیم فرهنگی و بومی  استفاده کرده است  به منظور موازنه و برابری فرهنگی بیشتر به عنصر شرح وتحلیل به منظور پرهیز از پیچیدگی معنایی روی آورده است وگاه برای انتقال معانی اصلی متن به درستی ترجمه نکرده است.

کلیدواژه‌ها

-المعجم الوسیط (2011)، مجمع اللغة العربیة بالقاهرة، الطبعة 5.
-باسنیت، سوزان (2012)، دراسات الترجمة. ترجمه وقدم له، فؤاد عبدالمطلب، دمشق: منشورات الهیئة العامة السوریة للکتّاب. 
-باسنیت، سوزان وأندریة لیفیفیر (2015)، بناء الثقافات، مقالات في الترجمة الأدبیة، ترجمة: محمد عنانی، الطبعة1، القاهرة: المرکز القومي للترجمة. 
-بعلي، حفناوي، (2018)، الترجمة الثقافیة المقارنة جسور التواصل ومعابر التفاعل، الطبعة 1، الأردن: دار الیازوري العلمیة للنشر والتوزیع.
-درویشیان، علی أشرف (1358)، آبشوران، الطبعة 7، طهران: منشورات یار محمد.
-قرقار، جمال (2016)، 1000 مثل ومثل، الجزء الأول، الطبعة 1، دار النخبة للطباعة والنشر.
-معین، محمد (1352)، فرهنگ معین، جلد ششم، چاپ 1، انتشارات امیرکبیر.
-منداي،‌ جیریمي (2010)، مدخل إلی دراسات الترجمة نظرات وتطبیقات، ترجمه: هشام علي جواد، مراجعة: عدنان خالد عبدالله، الطبعة 1، هیئة أبوظبي للثقافة والتراث.
-موسی، أحمد (2016)، آبشوران، ترجمة: أحمدموسی، الطبعة 1، القاهرة: روافد للنشر والتوزیع.
-نجفي، أبوالحسن (1378)، فرهنگ فارسی عامیانه. الطبعة 1، طهران: منشورات نیلوفر. 
-نیومارك، بیتر (2006)، الجامع في الترجمة، الترجمة ‌والإعداد: حسن غزالة، الطبعة 1، بیروت: منشورات دار ومکتبة الهلال.  
-یوجین، نایدا (1976)، نحو علم الترجمة، الترجمة: ماجد النجار، العراق: مطبعة مطبوعات وزارة الإعلام.
-بسناسی، محمد (2014)، «ترجمة البعد الاجتماعيّ /الثقافي في رواية نجل الفقیر»، مجلة إشکالات في اللّغة والأدب، دوریة نصف سنویة محکمیة تصدر عن معهد الآداب واللغات بالمرکز الجامعي لتامنغست-الجزائر، المجلد3، العدد3، صص 73-60.
-سالاری، قاسم وزهراسیدیزدی وشکریه یوسفی نیا (1393)، «بررسی نقدبوم گرانه در داستانهای علی اشرف درویشیان»، فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی، سال3، شماره2، صص111-135.
-صدیق، أحمد علي (2013)، استراتیجیات الترجمة الثقافیة، أماراباك مجلة علمیة تصدر عن الأکادمیة الأمریکیة العربیة للعلوم و التکنولوجیا، المجلد۳، العدد 11، صص89-98.
عبدالغنی بن الشیخ (2016)، «الترجمة الروائیة العربیة لنص الآخر: ثقافة المترجم وآلیات تحویل النص»، مجلة الأثر، جامعة محمد بوضیاف المسیلة، الجزائر، العدد25، صص35-29.
-فارسیان، محمدرضا والهام علیزاد (1396)، «تحلیل داستانهای سالهای ابری  آبشوران از درویشیان براساس اصول مهم ناتورالیسیتی»، پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره22، شماره2، صص524-501.
-ممتحن، مهدی وایران لك (1392)، «نقش ترجمة در ادبیات تطبیقی وداستان نویسی معاصر (با تأکید بر ادبیات فارسی وعربی)». فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهشهای ترجمه در زبان وادبیات عربی، سال 3، شماره9، صص119-141.
- Loescher, Wolfgang. (1991): Translation performance, translation process and translation strategies: a psycholinguistic investigation, Tuebingen: Guten Narr, 3823340743 (ISBN13: 9783823340744)
-Newmark, Peter (1988): A Textbook of translation. New York: TiceHall Press.
PYM, A. (2016): Translation Solutions for Many Languages. Histories of a flawed dream. London: Bloomsbury Academic. ISBN 978-1474261104.
-Sanning, He (2007): “Lost and Found in translation Tourist text: Domesticating, Foreign sing or Neutralizing Approach”, Translation and cultural Dialogue. Bogor Association of Indonesian Translator. 
-Venuti, Lawrence. (1998): Strategies of translation. In M. Baker (Ed.), Encyclopedia of translation studies, London and New York: Routledge, (pp. 240-244).
-Walter, Benjamin (2000): La tache du traducteur, Gallimard, Paris.