طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

1 دانشجوی دكترای گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، مشهد

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، مشهد.

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، مشهد.

4 استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، مشهد

المستخلص

"برید اللیل"، رمان برگزیدۀ بوكر عربی، روایت پریشان‌حالی شخصیت‌های روان‌رنجوری است كه در كش و قوس جنگ‌های داخلی لبنان و مهاجرت‌های اجباری، درگیر روان‌پریشی‌های متعددی گردیده‌اند. بركات در این رمان به خوبی توانسته است بازخوردهای روانكاوانۀ افراد جامعه‌اش را با دقتی شگرف به تصویر بكشد. این نحوۀ پرداخت شخصیت‌ها، ضرورت انجام پژوهشی با رویكرد روانشناختی را تبیین می‌كند. در پژوهش حاضر كه به شیوۀ تحلیل محتوا صورت گرفته است، برآنیم تا با چنین رویكردی و با توجه به نظریۀ طرح‌واره درمانی جفری یانگ، از دلایل شكل‌گیری طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در وجود سه شخصیت این رمان پرده برداریم و راهبردهای برون‌رفت آنان از این طرح­واره‌ها را بررسی كنیم. نتایج پژوهش حاكی از آن است كه: فقدان الگوهای كارآمد، بستری مناسب را برای پدیدآیی طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در روان شخصیت‌های مذكور فراهم آورده است. استیصال این شخصیت‌ها در برابر طرح‌واره‌های غیرشرطی محرومیت هیجانی، بدرفتاری و وابستگی، موجب پناه بردن آنان به طرح‌وارهای شرطی اطاعت و ایثار گردیده است. همۀ این شخصیت‌ها در نهایت برای رویارویی با طرح‌واره‌های غیرشرطی خویش به سبك جبران افراطی روی آورده‌اند.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

دراسة المخطّطات العلاجیة المبكرة في رواية "بريد الليل" لبركات بناءً على نظرية یونغ

المؤلفون [Persian]

  • طاهره جهانتاب 1
  • احمدرضا حيدريان شهری 2
  • بهار صدیقی 3
  • سید حسین سیدی 4

1 دانشجوی دكترای گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، مشهد

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، مشهد.

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، مشهد.

4 استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، مشهد

المستخلص [Persian]

 إنّ رواية "بريد الليل" الحائزة على الجائزة العالمية للرواية العربية، المعروفة باسم «جائزة بوكر العربية» هي قصة اضطراب وصراعات لشخصيات عصابية أصيبت بأنواع الذهان المختلفة في خضم الحرب الأهلية اللبنانية والتهجير القسري. استطاعت الكاتبة هدى بركات في روايتها هذه أن تصور ردود أفعال أفراد مجتمعها جيدا وبدقة كبيرة، وطريقتها هذه في معالجة الشخصيات تبين ضرورة إجراء بحث مبني على الاتجاه النفسي. وفي بحثنا هذا الذي أنجز عن طريق تحليل المضمون وحاولنا أن نكشف الستار عن أسباب تكوين المخططات العلاجية المبكرة سيئة التأقلم في وجود شخصیات هذه الرواية الثلاث وندرس استراتیجیاتهم لخروج من هذه المخططات باتجاه كهذا وبالنظر إلی علاج تخطیطی جیفري یونغ. تشير نتائج البحث إلى أنّ سبب تكوّن المخطّطات العلاجیة المبكرة في هؤلاء الشخصیّات هو فقدان نماذج كفوء في حیاة هؤلاء الشخصیات. عجز هؤلاء الشخصیّات أمام مخطّطات غیرشرطیة الحرمان الهیجاني، سوء التصرّف والإتّكالیّة تؤدي إلی لجوءهم إلی مخطّطات شرطیّة الطاعة و التضحیة. أخیراً أقبل كل هؤلاء الشخصیات علی نمط التعویض الزائد لمواجهة مخطّطاتهم.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • بركات
  • برید اللیل
  • یونغ
  • المخطّطات الشرطیة
  • المخطّطات غیرالشرطیة
 
 
بركات، هدی (2018م)، برید اللیل، بیروت: دار الآداب للنشر و التوزیع. ##
 
بوعزة، محمد (2010م)، تحلیل النص السردي؛ تقنیات و مفاهیم، بیروت: الدار العربیة للعلوم ناشرون##
 
زین، هدی (2007م)، الأدب النسائي المعاصر في سوریا و لبنان، چاپ اول، قاهره: الهیئة المصریة العامة للكتاب. ##
 
عباس، فیصل (1996م)، التحلیل النفسي و الإتجاهات الفرویدیة، الطبعة الأولی، بیروت: دار الفكر العربی. ##
 
آرنتز، آرنورد؛ جیكوب، گیتا (1398)، تكنیك‌های طرحواره‌درمانی، الگوی مبتنی بر ذهنیت، مترجم: حامد برآبادی، تهران: اسبار. ##
 
قهاری، شهربانو (1396)، تغییر طرحواره‌ها، تهران: انتشارات رشد. ##
 
یانگ، جفری؛ كلسكو، ژانت (1390)، زندگی خود را دوباره بیافرینید، مترجم: حسن حمیدپور، الناز پیرمرادی، ناهید گلی­زاده. چاپ چهارم، تهران: كتاب ارجمند. ##
 
یانگ، جفری؛ كلسكو، ژانت؛ ویشار، ماری جوری (1391)، طرحواره درمانی؛ راهنمای كاربردی برای متخصصان بالینی، ترجمۀ حسن حمیدپور و زهرا اندوز، تهران: انتشارات ارجمند. ##
 
خجوی، زینب، ایزدی‌خواه، زهرا (1397)، «نقش واسطه‌ای سبك دلبستگی ناایمن- دوسوگرا در اثر طرد ادراك شده از سوی مادر بر طرح‌واره‌های رهاشدگی و محرومیت هیجانی در زنان»، پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، سال هشتم، شمارۀ 1، پیاپی (14)، بهار و تابستان، صص 88-45. ##
 
شیدعنبرانی، بهناز؛ فرهادیان، فاطمه؛ گل، علیرضا؛ طبیبی، زهرا؛ شكوری مغانی، سعید (1398)، «مدل علی نقش میانجی طرحواره‌های ناسازگار اولیه در رابطه میان بدرفتاری عاطفی دوران كودكی با پرخاشگری بزرگسالی»، مجله علمی پژوهشی در روانشناسی، علوم تربیتی و علوم اجتماعی، سال پنجم، شماره 15، صص 301-291. ##
 
فرازمند، شیرین؛ محمدخانی، پروانه؛ عباس پور، شهباز؛ دولتشاهی، بهروز (1396)، «نقش منابع بدرفتاری‌های عاطفی دوران كودكی در پیش‌بینی طرحواره‌های ناسازگار شرطی و غیرشرطی در بزرگسالی»، اندیشه و رفتار، دوره دوازدهم، شمارۀ 44، تابستان، صفحه 46-37. ##
 
نوفرستی، اعظم؛ اناری، آسیه (1392)، «طرح‌واره‌های ناسازگار نخستین در مجرمان جنسی و غیرجنسی» مجله روانپزشكی و روانشناسی بالینی ایران، سال نوزدهم، شماره 2، تابستان، صص 148-139. ##
 
یوسفی، رحیم؛ ادهمیان، الهام؛ عبدالمحمدی، كریم (1395)، «نقش طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه، صفات شخصیت و سبك‌های دل‌بستگی در پیش‌بینی علائم نشانگان ضربۀ عشق دانشجویان دختر»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، سال 14، شمارۀ 3، پاییز ، صص 190-171. ##